Καρδιά ίσον ζωή

Στην εκπαίδευση είναι πάρα πολύ επικίνδυνο να δίνουμε προσοχή μόνο στην ανάπτυξη της διάνοιας και στη γνώση και να αγνοούμε την καρδιά. 

Εκκλησία, η ζωή σε δύο επίπεδα, το θείο και το ανθρώπινο

Όταν πληρωθεί η καρδιά του ανθρώπου από τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και τον καρπό που αυτό προσκομίζει, δηλαδή την αγάπη, τη χαρά, την ειρήνη, τη μακροθυμία, τη χρηστότητα, την αγαθωσύνη, την πίστη, την πραότητα και την εγκράτεια[54], δε χρειάζονται εντολές και κανόνες. 

Στην Εκκλησία, που αποτελεί κατοικητήριον του Αγίου Πνεύματος, ο άνθρωπος σώζεται όχι μηχανιστικά ή δυναστικά, αλλά ελεύθερα. Ενεργοποιώντας την προαίρεσή του συνεργεί στο έργο της θείας Χάριτος. 

Η Εκκλησία, όταν δε μεταβάλλεται σε εγκόσμιο εξουσιαστικό μηχανισμό με δύσκαμπτη γραφειοκρατική οργάνωση, αποκαλύπτει προφητικά το θέλημα του Θεού και γίνεται το ζυμάρι για τη μεταλλαγή, την αρμονία και την ενότητα των ανθρώπων. 

Ὁ Ὅσιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος

Ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, γεννήθηκε τὸ ἔτος 949 μ.Χ. στὴ Γαλάτη τῆς Παφλαγονίας ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ εὔπορους, τὸν Βασίλειο καὶ τὴν Θεοφανώ. Ὁ θεῖος του Βασίλειος, ὁ ὁποῖος κατεῖχε ὑψηλὴ θέση στὸν αὐτοκρατορικὸ οἶκο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, προσέλαβε νωρὶς τὸν ἀνεψιό του κοντά του, ὅπου, ὅπως ἦταν φυσικό, ἔτυχε καλῆς παιδείας. Ὅμως ὁ Ὅσιος δὲν ἔδινε προσοχὴ καὶ δὲν ἔδειχνε ἐνδιαφέρον γιὰ μάθηση.

Κατὰ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ὁ Συμεὼν γνωρίστηκε μὲ ἕναν μοναχὸ τῆς περιωνύμου μονῆς Στουδίου, ὁ ὁποῖος ὀνομαζόταν, ἐπίσης, Συμεών. Ὁ μοναχὸς αὐτὸς ἔγινε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὁ πνευματικός του πατέρας. Ὅταν κατὰ τὸ ἔτος 963 μ.Χ. πέθανε ὁ θεῖος του, ὁ Συμεὼν προσῆλθε στὴ μονὴ τοῦ Στουδίου, ὅπου ζητοῦσε «τὸν ἐκ νεότητος αὐτοῦ χρηματίσαντα πατέρα πνευματικὸν καὶ διδάσκαλον». Ὁ ἴδιος ὁ Ὅσιος Συμεὼν παρομοιάζει τὸν θεῖο του μὲ τὸν Φαραώ, τὴ διαμονή του στὸν αὐτοκρατορικὸ οἶκο μὲ τὴν αἰχμαλωσία τῶν Ἰσραηλιτῶν στὴν Αἴγυπτο καὶ τὸν πνευματικό του πατέρα μὲ τὸν Μωϋσῆ.

Κάποτε ὁ Γέροντάς του, τοῦ ἔδωσε ἕνα βιβλίο μὲ τὰ συγγράμματα τῶν Ἁγίων Μάρκου τοῦ Ἐρημίτου καὶ Διαδόχου Φωτικῆς. Ζωηρὴ ἐντύπωση τοῦ προξένησε τὸ ἀκόλουθο ἀπόφθεγμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ, ποὺ εἶχε τὸν τίτλο «Περὶ Νόμου Πνευματικοῦ»:

Χωρίς τον Χριστό είναι αδύνατο…

Χωρίς τον Χριστό είναι αδύνατο να διορθώσουμε τον εαυτό μας, δεν θα μπορέσουμε ν’ αποδεσμευτούμε απ’ τα πάθη. Μόνοι μας δεν μπορούμε να γίνουμε καλοί. 

Τοῦ Ἀββᾶ Δωροθέου: Περί συνειδήσεως

Ὅταν ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο, ἔβαλε μέσα του ἕνα θεῖο σπέρμα, σὰν ἕνα εἶδος λογισμοῦ πιὸ θερμοῦ καὶ φωτεινοῦ, νὰ ἔχει τὴ θέση τῆς σπίθας, γιὰ νὰ φωτίζει τὸ νοῦ καὶ νὰ τοῦ δείχνει νὰ ξεχωρίζει τὸ καλὸ ἀπὸ τὸ κακό. Αὐτὸ ὀνομάζεται συνείδηση, καὶ εἶναι ὁ φυσικὸς νόμος.

Ἐπειδὴ ὅμως αὐτὴ παραχώθηκε καὶ καταπατήθηκε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴν προοδευτικὴ ἐξάπλωση τῆς ἁμαρτίας, χρειαστήκαμε τὸ γραπτὸ νόμο, χρειαστήκαμε τοὺς ἁγίους προφῆτες, χρειαστήκαμε τὴν ἐνανθρώπιση τοῦ ἴδιου τοῦ Δεσπότη μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ τὴν ξαναφέρει στὸ φῶς καὶ νὰ τὴν ἀναστήσει, γιὰ νὰ ξαναδώσει ζωή, μὲ τὴν τήρηση τῶν ἁγίων ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, σὲ κείνη τὴ σπίθα ποὺ ἦταν παραχωμένη.

Τώρα λοιπὸν εἶναι στὸ χέρι μας ἢ νὰ τὴν παραχώσουμε πάλι ἢ νὰ τὴν ἀφήσουμε νὰ λάμπει καὶ νὰ μᾶς φωτίζει, ἂν συμμορφωνόμαστε μὲ τὶς ὑποδείξεις της. Γιατί ὅταν ἡ συνείδηση μᾶς ὑπαγορεύει νὰ κάνουμε αὐτό, καὶ ἀδιαφοροῦμε, καὶ πάλι μᾶς λέει νὰ κάνουμε ἐκεῖνο, καὶ δὲν τὸ κάνουμε, ἀλλὰ σταθερὰ καὶ ἀδιάκοπα τὴν καταπατοῦμε, ἔτσι τὴ θάβουμε καὶ δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ φωνάξει δυνατὰ μέσα μας, ἀπὸ τὸ βάρος ποὺ τὴ σκεπάζει.

Ο Θεός και το «τυπικό»

Διαβάζοντας την Αγία Γραφή, ιδιαίτερα την Παλαιά Διαθήκη, βλέπουμε πως ο Θεός επέμενε στην τήρηση των «τύπων». Απαιτούσε λ.χ. να τηρηθούν κατά τη λατρεία οι πιο ασήμαντες λεπτομέρειες.

Όποιος τις καταφρονούσε, τον περίμενε ο θάνατος. Επέμενε λ.χ. να ακούγεται ο ήχος των κωδωνίσκων, των αρχιερατικών αμφίων, όταν ο αρχιερέας έμπαινε στα Άγια των Αγίων, αλλά και όταν έβγαινε. (Τυπολατρεία!). Διαφορετικά τον αρχιερέα τον περίμενε ο θάνατος! (Έξοδ.28:31).

Όταν τα παιδιά του Ααρών, Ναβάδ και Αβιούδ πρόσφεραν στον Κύριο, «πυρ αλλότριον, ο ου προσέταξε Κύριος αυτοίς» (Λευ. 10:1), καταφρόνησαν δηλαδή το παραδεδομένο «τυπικό», και έκαναν αυτό που οι ίδιοι θεωρούσαν πιο καλό, ο Κύριος τους τιμώρησε με θάνατο. «Και εξήλθε πυρ παρά Κυρίω και κατέφαγεν αυτούς και απέθανον έναντι Κυρίου» (Λευ. 10:1-2).

Έτρεχαν και βιάζονταν

«Οι καρποί της μετανοίας σύμφωνα με το ευαγγέλιο είναι: Η επιστροφή από την αμαρτία. 

Έτσι έκανε και ο άσωτος που σώθηκε. Αφού εγκατέλειψε την αμαρτία, γύρισε πίσω στον πατέρα του να εξομολογηθεί….

Έπεσε επάνω μου πλούσια η χάρη Σου Κύριε και χόρτασε την πείνα μου και δρόσισε τη δίψα μου...

"Ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος γράφει από τη σχετική πνευματική του πείρα:

"Έπεσε επάνω μου πλούσια η χάρη σου Κύριε και χόρτασε την πείνα μου και δρόσισε τη δίψα μου και φώτισε τη σκοτεινή μου διάνοια και περιμάζεψε τους λογισμούς μου από την περιπλάνηση και πλημμύρισε την καρδιά μου. 

Και τώρα προσκυνώ και παρακαλώ την άφατη φιλανθρωπία σου, ομολογώντας την αδυναμία μου.

Πάρε από μένα τα κύματα της χάριτός σου και φύλαξέ μου την για τη φοβερή εκείνη ημέρα (της δευτέρας παρουσία σου). 

Να δοξάζεις τον Θεό και να Τον ευχαριστείς πριν πέσει το σκοτάδι στη ζωή σου

Βλέπεις τον εαυτό σου ευτυχισμένο και ακόμα βεβαιώνεις πως την ευτυχία σου την έφτιαξες μόνος σου, χωρίς τον Θεό και τους ανθρώπους.

Γι’ αυτό απωθείς την άποψη που πρεσβεύουμε, ότι δηλαδή κάθε άνθρωπος χρωστά προσευχή στον Θεό και ελεημοσύνη στον πλησίον του.

«Ούτε προσευχές στον Θεό ούτε ελεημοσύνη στον πλησίον», λες και μ’ αυτό τείνεις να θεωρείς τον εαυτό σου ευτυχισμένο.

Για μένα πράγματι είναι αδύνατον να σκεφθώ την ευτυχία έξω από τον Θεό και τους ανθρώπους. Νομίζω ότι ούτε καν άγγιξες την ευτυχία αλλά συγχέεις τα φαινόμενα και αποκαλείς ευτυχία την ανέμελη επιβίωση. Μάζεψες πολλά από εκείνα που μπορεί να δώσει η γη, χόρτασες και ήπιες και νομίζεις ότι δεν σου χρειάζεται κανείς από τον περίγυρο.

Τι θα κάνεις;

Αν, αλήθεια, ο Θεός σου ζητήσει λόγο για την αδιαφορία ή και την ασέβεια που δείχνεις στις λατρευτικές συνάξεις, τι θα κάνεις; 

Να, την ώρα που Αυτός σου μιλάει, εσύ, αντί να προσεύχεσαι, έχεις πιάσει κουβέντα με τον διπλανό σου για πράγματα ανώφελα. 

Ζεις σαν χριστιανός ή ως χριστιανός;

Εύκολο είναι να αρχίσω να κατηγορώ τους άλλους, το αφεντικό μου, τον συνάδελφό μου, τον γείτονά μου, τους συγγενείς μου, τον/την σύζυγό μου, το παιδί μου. Το δύσκολο είναι να δείξω έλεος και συγκατάβαση, αποδοχή και υπομονή.

Το πρώτο είναι εύκολο διότι τρέφεται από τον εγωισμό μου, από την μεγάλη ιδέα που έχω για τον εαυτό μου, για την τάση που έχουμε όλοι μας να δικαιώνουμε τις πράξεις, τα λόγια και τις σκέψεις μας.

Το δεύτερο είναι δύσκολο διότι έρχεται σε σύγκρουση με τον εγωισμό μου, γκρεμίζει το αυτοείδωλό μου, πολεμά την φιλαυτία μου, μάχεται της υπεραξίας που δίνω στην άποψή μου.

Στην ζωή αυτή έχουμε την επιλογή, είτε να ζήσουμε ως χριστιανοί, είτε να ζήσουμε σαν χριστιανοί.

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀπόστολος τοῦ Ἀλφαίου

Ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητὲς τοῦ Κυρίου, ἀδελφός τοῦ Ματθαίου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ καὶ γιὸς τοῦ Ἀλφαίου.

Ὁ Ἰάκωβος, ἀφοῦ ἀγωνίστηκε γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἱερουσαλήμ, ἔπειτα πῆγε καὶ σὲ ἄλλες χῶρες γιὰ νὰ κηρύξει τὸ Εὐαγγέλιο. Ἐκεῖ, κατέστρεφε τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων καὶ μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ γιάτρευε ἀρρώστιες καὶ ἐξεδίωκε τὰ ἀκάθαρτα πνεύματα. Γι' αὐτὸ καὶ οἱ εἰδωλολάτρες τὸν ὀνόμαζαν θεῖο σπέρμα.

Ὁ ἱδρῶτας, οἱ μόχθοι καὶ οἱ κίνδυνοι ποὺ ὑπέστη γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου, ἦταν πολλοί. Ὁ θάνατος πολλὲς φορὲς τὸν πλησίασε, ἀλλὰ στὴν σκέψη τοῦ Ἰακώβου κυριαρχοῦσαν ἐνθαρρυντικὰ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθείν, ἀπαρνησάσθω ἐαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι».