«Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ ἀποδεικνύεται ἀπό τό ὅτι ἔγινε ἀληθινά ἄνθρωπος κατά φύση»

Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ ἀποδεικνύεται ἀπό τό ὅτι ἔγινε ἀληθινά ἄνθρωπος κατά φύση. Ἡ δικαιοσύνη Του, ἀπό τό ὅτι κατά τή γέννησή Του πῆρε φύση ἐπιδεικτική παθημάτων, ὅπως καί ἐμεῖς. Ἡ δύναμή Του, ἀπό τό ὅτι μέσω παθῶν καί θανάτου δημιούργησε αἰώνια ζωή καί ἀμετάτρεπτη ἀπάθεια γιά τήν ἀνθρώπινη φύση.

Ὁ Κύριος φανέρωσε τή σοφία μέ τόν τρόπο τῆς θεραπείας, μέ τό νά γίνει ἄνθρωπος χωρίς μετατροπή ἤ τήν ὁποιαδήποτε ἀλλοίωση.

Τήν ἰσότητα τῆς δικαιοσύνης τήν ἔδειξε μέ τό μέγεθος τῆς συγκαταβάσεως, παίρνοντας ἐπάνω Του θεληματικά τήν καταδίκη, στήν ὁποία ὑπόκεται ἡ ἐπιδεκτική παθημάτων ἀνθρώπινη φύση, καί κάνοντάς την ὅπλο γιά τήν ἐξάλειψη τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου πού προῆλθε ἀπ᾿ αὐτήν, δηλαδή τῆς ἡδονῆς καί τῆς ὀδύνης πού προῆλθε ἀπ᾿ αὐτήν.

Ο Θεός δεν είναι ανωτέρα δύναμη, δεν είναι έννοια, ...

Είπε Γέρων: Ο Θεός δεν είναι ανωτέρα δύναμη, δεν είναι έννοια, δεν είναι ιδεολόγημα, δεν είναι η φραστική ενσάρκωση του καλού...

Είναι πρόσωπο. Δηλαδή κοινωνείς. 

Αυτό που λέει η δική μας η παράδοση. 

«Η υπερηφάνεια είναι ένα ορθάνοιχτο παράθυρο, μέσα από το οποίο όλες οι αρετές εξανεμίζονται»

Τί άραγε υπάρχει στις τέσσερις γωνιές της γης, θνητέ άνθρωπε, το οποίο μπορεί να μας κάνει περήφανους, παρεκτός ανοησίες και δαιμονικές ψευδαισθήσεις;

Μήπως δεν ήρθαμε στον κόσμο γυμνοί κι ανήμποροι; Και με τον ίδιο τρόπο δεν θα αναχωρήσουμε απ’ τον κόσμο;

Ό,τι έχουμε, δεν το έχουμε δανειστεί; Με το θάνατό μας δεν θα επιστρέψουμε όλα τα δανεικά; Ω, πόσες φορές έχει ειπωθεί αυτό και αγνοηθεί;

Ο σοφός απόστολος λέει: «Γιατί τίποτε δε φέραμε μαζί μας όταν ήρθαμε στο κόσμο κι είναι φανερό πως ούτε μπορούμε να βγάλουμε τίποτα φεύγοντας» (Α’ Τιμόθεον 6:7).

“Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριον και πάντα τα εντός μου το όνομα το άγιον αυτού”

Aνάμεσα στους ψαλμούς του Δαβίδ είναι και οι λεγόμενοι ευχαριστηριακοί ή δοξολογικοί. Κάθε Χριστιανός αισθάνεται την ψυχική ανάγκη να ευχαριστεί τον Θεό για ό,τι καλό του έκανε, ή για ό,τι κακό δεν του συνέβη.

Κάνοντας αυτές τις σκέψεις βρισκόμενος σε κάποιο χωριό και συζητώντας με μια ευγενική ψυχή που πέρασε κάποιες σοβαρές δυσκολίες και περνούσε κάτι άλλες, μου είπε πολλές φορές “δόξα τω Θεώ”. Το έλεγε και το πίστευε. Μετά δυο-τρεις ημέρες, ξεφυλλίζοντας μια αθηναϊκή εφημερία, είδα ένα ολοσέλιδο άρθρο πλαισιωμένο και κοσμούμενο από τρεις φωτογραφίες δύο πανηγυριζόντων ναών και μια ενός Μοναστηριού του Αγίου Όρους και με τίτλο «Αξίζει να λέμε “Δόξα τω Θεώ;”»

Θα ήθελα αντί εμού να το μεταφέρω κάπως περιληπτικά, λόγω χώρου, για να ακουσθεί και μια άλλη φωνή. Ήδη στην αρχή αναφέραμε ένα κομμάτι από τον 102 ψαλμό του Δαβίδ, που ανήκει στον λεγόμενο “εξάψαλμον” του Όρθρου.

Το ανίκητο δίδυμο! Εξομολόγηση και υπακοή

Τα έργα λοιπόν της αρετής του (ενός κοιμηθέντος μοναχού) ήταν πολλά. Επίπονη εγκράτεια, νήψη αγρυπνίας, ποταμοί δακρύων, αναπτέρωση της προσευχής, καταπίεση του εαυτού του στο να κοιμάται καταγής, ευτέλεια ενδυμάτων, χειρωνακτική εργασία, πυκνές γονυκλισίες, μελέτη του θανάτου, έντονη ψαλμωδία, καρτερική στάση. 

Αλλά κανένα από αυτά στον υποτακτικό δεν ήταν τόσο δυνατό, όσο το αγώνισμα της εξομολόγησης και το ότι όλα τα έκανε με υπακοή, πράγματα με τα οποία η ψυχή φωτίζεται και νεκρώνεται το σαρκικό θέλημα, και γίνεται ολοκληρωτική εγκατάσταση του πνευματικά γεννημένου μέσα σε εκείνον που τον γέννησε. 

Γιατί, οποίος δεν προτιμά αυτά από τα αλλά, γίνεται εύθραυστος στην υπακοή, και αυτά με τα οποία νομίζει ότι επιδιώκει τη σωτηρία, με αυτά υφίσταται τον όλεθρο της απάτης. 

Γέρων Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης: Θα φροντίσει ο Θεός και οι Άγιοί μας!

Μοναχός, π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης,
Υμνογράφος (1905-1991).
(Φωτογραφία: Douglas Little από την Αγιορετική Φωτοθήκη)

[Διήγηση του μακαριστού Μητροπολίτη Κινσάσας κ. Νικηφόρου]:

Είχαμε πανηγύρι στο Κελλί, δεν ήταν η πανήγυρη των Αγίων Διονυσίου και Μητροφάνους, και είχα το διακόνημα του τραπεζάρη και ετοίμασα την τράπεζα.

Κάποια στιγμή βλέπω, ότι όλα τα ψωμιά τα οποία υπήρχαν ήταν μόνο τρία. Τότε δεν είχα προβλέψει ότι έπρεπε νά ’χουμε περισσότερα ψωμιά. Ήταν δικό μου φταίξιμο, δεν είχα ενημερώσει τον Γέροντα ότι είναι λίγα τα ψωμιά και πώς θα βγάλουμε την πανήγυρη; Τότε μ’ έπιασε κρύος ιδρώτας. Τώρα τί θα κάνουμε;

Ο κόσμος μαζευόταν, τα ψωμιά σε καμμιά περίπτωση δεν θα έφταναν. Πήγα αρκετά τρομαγμένος στον Γέροντα [τον γνωστό Υμνογράφο, π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη] και του λέω:

Ὁ Ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης

Καταγόταν ἀπὸ τὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν.

Ἔζησε καὶ μαρτύρησε τὰ χρόνια ποὺ αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Δομετιανός. Διακρίθηκε γιὰ τὴ φιλοσοφική του κατάρτιση καὶ τὴν βαθιά του καλλιέργεια. 

Ἀρχικὰ ἦταν εἰδωλολάτρης καὶ μέλος τῆς Βουλῆς τοῦ Ἀρείου Πάγου. Τὸ κήρυγμα ὅμως τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἄγγιξε τὴν παιδευμένη καὶ εὐαίσθητη ψυχή του καὶ βαπτίσθηκε. 

Ἀργότερα διαδέχθηκε στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὸν εὐσεβῆ Ἰερόθεο. Ὑπῆρξε συγγραφέας πλήθους θεολογικῶν συγγραμμάτων. Ἐπιβραβεύθηκε ἀπὸ τὸ θεὸ γιὰ τὴ χριστιανική του δράση μὲ τὸ χάρισμα νὰ ἐπιτελεῖ θαύματα. 

Περιόδευσε σὲ πολλὰ μέρη τῆς Δύσης, ὅπου κήρυξε τὸν εὐαγγελικὸ λόγο καὶ ἑρμήνευσε τὶς ἱερὲς γραφές. Ὅταν ἔφθασε στὸ Παρίσι συνελήφθη καὶ ἀργότερα ἀποκεφαλίσθηκε. 

«Εάν βάλουμε τον Χριστό στη ζωή μας θα έχουμε αληθινή ειρήνη, την χαρά του Χριστού»

Ας έχουμε τον νου μας, γιατί μπορεί και εμείς να εξορίζουμε τον Χριστό από την προσωπική μας ζωή, με τις απροσεξίες μας, με την έλλειψη πίστεως, αγάπης, προσευχής, μετανοίας, διώχνουμε τον Χριστό από την ζωή μας και μένουμε έρημοι.

Τι θα γίνει ο κόσμος χωρίς τον Χριστό;

Αυτή είναι η αιωνία κόλασις, να ζη ο άνθρωπος χωρίς τον Χριστό, χωρίς την Χάρι του Χριστού, χωρίς την ειρήνη του Χριστού, χωρίς το Φως του Χριστού, χωρίς την παρηγοριά του.

Ας προβληματισθούμε για το ποια πρέπει να είναι η θέσις του Χριστού στην ζωή μας, στα σχολεία μας, στο έθνος μας, στην κοινωνία μας. Θέλουμε έθνος, σχολεία, κοινωνία, τον εαυτό μας, χωρίς Χριστό ή με τον Χριστό;

Η ορθή τελετουργική τάξη κατά την ψαλμώδηση του Ν' ψαλμού, ευθύς αμέσως μετά την ανάγνωση του εωθινού Ευαγγελίου της Κυριακής

Πρόκειται για ένα ακόμη ζήτημα λειτουργικής και τελετουργικής τάξης. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι τηρούμε σχολαστικά και άβουλα όσα προτάσσονται, αλλά θελημένα και εκούσια, καθώς έτσι, συμβάλουμε στην εύρυθμη συνέχεια της ακολουθίας και, κυρίως, ακολουθούμε με ακρίβεια το λειτουργικό έθος και την ορθή τυπική διάταξη της Εκκλησίας μας.

Ευθύς. αμέσως, μετά την ανάγνωση του αναστάσιμου χαιρετισμού "Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι..." (αναφερόμαστε στον κυριακάτικο Όρθρο), ψάλλεται (απαγγέλεται εμμελώς) ο Ν' ψαλμός από τους δυο χορούς των ιεροψαλτών, ανά στίχο, αρχομένου, ασφαλώς, του πρωτοψάλτου. 

Οι ιεροψάλτες, συνηθίζεται να κατέρχονται ελαφρώς από τη θέση τους, στο πρώτο σκαλί του αναλογίου τους, ως ένδειξη σεβασμού και τιμής προς το ιερό Ευαγγέλιο, το οποίο πρόκειται να εξέλθει από το άγιο βήμα, εντός ολίγου. Στη θέα του ιερού Ευαγγελίου οι ιεροψάλτες κάνουν υπόκλιση, στο Ευαγγέλιο, όχι στον ιερέα, και ανέρχονται και πάλι στην κανονική τους θέση για να συνεχίσουν το έργο τους. 

Ἡ θέωσις δυνατή διά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ

Στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ πετύχει τὴν θέωση, ἐπειδὴ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἄκτιστος. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι μόνο οὐσία, ὅπως νομίζουν οἱ Δυτικοί, ἀλλὰ εἶναι καὶ ἐνέργεια. Ἐὰν ὁ Θεὸς ἦταν μόνο οὐσία, δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ ἑνωθοῦμε, νὰ κοινωνήσουμε μαζί Του, διότι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι φοβερὴ καὶ ἀπρόσιτη στὸν ἄνθρωπο, κατὰ τὸ «οὐ γὰρ μὴ ἰδῆ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται» (Ἐξ. λγ´, 20).

Ἂς ἀναφέρουμε ἕνα κάπως σχετικὸ παράδειγμα ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα. Ἂν πιάσουμε ἕνα ἡλεκτρικὸ καλώδιο γυμνό, θὰ πεθάνουμε. Ὅταν ὅμως ἑνώσουμε μία λάμπα στὸ καλώδιο, φωτιζόμαστε. Τὴν ἐνέργεια τοῦ ἡλεκτρικοῦ ρεύματος τὴν βλέπουμε, τὴν χαιρόμαστε, μᾶς βοηθεῖ. Τὴν οὐσία του δὲν μποροῦμε νὰ τὴν πιάσουμε. Κάτι παρόμοιο, ἂς μᾶς ἐπιτραπεῖ νὰ ποῦμε, συμβαίνει καὶ μὲ τὴν ἄκτιστο ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.

Ἐὰν θὰ μπορούσαμε νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ, θὰ γινόμασταν καὶ ἐμεῖς κατ᾿ οὐσίαν θεοί. Δηλαδή, ὅλα θὰ γινόντουσαν θεοί, θὰ ὑπῆρχε μία σύγχυσις, καὶ τίποτε δὲν θὰ ἦταν οὐσιαστικὰ θεός. Ὅτι πιστεύουν μὲ λίγα λόγια στὶς ἀνατολικὲς θρησκεῖες, π.χ. στὸν Ἰνδουισμό, ὅπου ὁ θεὸς δὲν εἶναι προσωπικὴ ὕπαρξις, ἀλλὰ συγκεχυμένη δύναμις σκορπισμένη σ᾿ ὅλον τὸν κόσμο, καὶ στοὺς ἀνθρώπους καὶ στὰ ζῶα καὶ στὰ πράγματα (Πανθεϊσμός).

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή Β’ Λουκά 

Σήμερα ο Κύριος μάς ομιλεί, μέσα από την περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά, για την εντολή της αγάπης. Και ξεκινά προτέποντάς μας να συμπεριφερόμαστε στους συνανθρώπους μας όπως ακριβώς επιθυμούμε και οι άλλοι να συμπεριφέρονται προς εμάς, δηλαδή μας λέει ότι αν θέλουμε οι άνθρωποι να μάς αγαπάνε, να μάς σέβονται, να μάς συγχωρούν, τότε κι εμείς πρώτοι θα πρέπει να είμαστε άνθρωποι της αγάπης. 

Γιατί, συνεχίζει, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, και κάνετε καλό μόνο σε εκείνους που σας φέρονται καλά, τότε μέσα σας δεν υπάρχει η χάρις του Θεού. Αν δανείζετε σ’ εκείνους από τους οποίους περιμένετε να έχετε απολαβές, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, τότε η αγάπη γίνεται αντικείμενο δοσοληψίας, τότε η φιλανθρωπία είναι ιδιοτελής, τότε δεν υπάρχει αγάπη, αλλά συμφέρον και εγωισμός. 

Γι αυτό, πάλι μας προτρέπει, να αγαπάτε τους εχθρούς σας, και να πράττετε το αγαθό και να δανείζετε χωρίς να περιμένετε σε καμία ανταπόδοση, και τότε ο μισθός σας θα είναι πολύς, και θα είστε γνήσια παιδιά του Υψίστου, μιας που ο ίδιος ο Θεός ευεργετεί ακόμα και τους αχάριστους και πονηρούς ανθρώπους. 

Να είστε ελεήμονες, καταλήγει στο λόγο Του ο Χριστός, όπως ελεήμων είναι και ο Πατέρας σας. Με τους λόγους αυτούς ο Κύριος αναλύει πρακτικά τι σημαίνει η αγάπη προς τον πλησίον, και την διαστέλλει από κάθε ενέργεια που αποβλέπει στο συμφέρον μας.