Οἱ τρεῖς θρασύτατοι πειρασμοί

Κατά τήν ἁγιοπατερική καί νηπτική διδασκαλία, τά ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα εἶναι:

1. γαστριμαργία, 2. πορνεία, 3. φιλαργυρία, 4. ἀκηδία, 5. ὀργή, 6. κενοδοξία, καί 7. φθόνος (βλπ. Παν. Τρεμπέλα "Δογματική", τόμ. Β´ σελ. 300-13).

Εἰδικότερα, στήν κοινωνική καί καθημερινή ζωή, τρεῖς εἶναι οἱ θρασύτατοι πειρασμοί, πού σάν μολυσματικές ἐπιδημίες ὁδηγοῦν ἀσφαλέστερα στήν ἀμετανοησία καί τόν πνευματικό θάνατο: Ἡ φιληδονία, ἡ φιλοδοξία, καί ἡ φιλαργυρία. 

Ἡ ἀγάπη καί προσκόλληση σ᾽ ὅλες τίς σαρκικές ἡδονές (πλήν τοῦ νόμιμου Γάμου), ἡ σφοδρότατη γοητεία καί ἐπιθυμία τῆς δόξας, καί ἡ ἄκρα ἀγάπη τῶν ἀργυρίων (τῶν χρημάτων καί τοῦ πλούτου).

Ἡ ἀνθρώπινη ζωή εἶναι σπαρμένη ἀπό μύριους πειρασμούς. Κάθε βῆμα καί πειρασμός. Κάθε λεπτό καί παρανομία. Κάθε λογισμός καί τῆς ψυχῆς δυσωδία. Τ’ ἁμαρτήματα εἶναι τόσα πολλά, ὥστε οὔτε ἀριθμοῦνται οὔτε ταξινομοῦνται. 

«Πᾶσα πνοή αἰνεσάτω τόν Κύριον»

Εὐλογημένα μου παιδιά,

Ὅταν εἴμεθα μέ τόν Γέροντά μου στήν Νέα Σκήτη, ἡ παραίνεσίς του, ἡ προτροπή, ἡ τακτική καί ὁ σκοπός του ἦταν νά μᾶς συμβουλεύη συνέχεια, ἐπισταμένως, μέ ἄγρυπνη παρακολούθησι νά λέμε τήν προσευχή τοῦ Χριστοῦ μας καί νά ἀγρυπνοῦμε γενναῖα. 

Μᾶς εἶχε ἐμφυτεύσει πολύ βαθειά τήν ἔννοια τῆς προσευχῆς καί τῆς νήψεως διά τῆς ἀγρυπνίας. Μᾶς ἔλεγε ὅτι μοναχόν πού ἀγρυπνεῖ καί προσεύχεται μετά νήψεως, μή τόν ἰδῆτε ὡς γήϊνον ἄνθρωπον, ἀλλά ὡς ἄγγελον Θεοῦ. Ὅπως οἱ ἄγγελοι εἰς τόν οὐρανόν ὑμνολογοῦν ἀκατάπαυστα, ἀενάως τόν Τρισάγιον Θεόν μέ ἀπέραντη εὐφροσύνη καί ἀγαλλίασι καί θεωρία Θεοῦ, οὕτω πως καί οἱ μοναχοί πρέπει νά ἀγρυπνοῦν, νά ὑμνολογοῦν, νά νήφουν, νά πενθοῦν καί νά κλαῖνε τίς νύκτες καί τίς ἡμέρες.

Βέβαια ἡ νύκτα εἶναι πιό ἀποδοτική διά τό ἥσυχον τῆς φύσεως, καί ἰδιαίτερα κατά τίς ὧρες πού ξεκουράζεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν μέριμνα τῆς ἡμέρας. Ξεκουράζεται ὁ νοῦς ἀπό τήν ἀδολεσχία καί τόν κόπο τῆς ἡμέρας, ὁπότε ἀγρυπνώντας ξεκούραστος καί νηφάλιος ἔχει ἀπόδοσιν περισσοτέραν.

Μᾶς παρακολουθοῦσε ὁ Γέροντάς μας, ἐάν ἀδιαλείπτως προσευχώμεθα. Δέν μᾶς ἔλεγε πολλές θεωρίες, ἐννοῶ μεγάλες διδασκαλίες πολύωρες. Ὄχι· λίγη ὥρα, ἀλλά διδασκαλία μεστωμένη καί «διάνα» στόν σκοπό.

Κάποτε ἔλεγε σέ κάποιον ἀδελφό τῆς συνοδείας μας:

Λέγε, παιδί μου, τήν εὐχή· δέν σέ ἀκούω νά τήν λές!

Ἐ, τώρα Γέροντα, προφορικά θά τήν ποῦμε, μετά ἀπό τόσα χρόνια στήν καλογερική;

Μά ντρέπεσαι, παιδί μου, νά πῆς τήν εὐχή, ἐπειδή φαίνεται ὁ τρόπος τῆς προφορικῆς εὐχῆς ἀρχαρίτικος; Καί περνιέσαι ὅτι εἶσαι προχωρημένος; Ντροπή εἶναι, ὅταν δέν τήν λέμε τήν προσευχή καί ὅταν ὁ νοῦς μας περιφέρεται ἐδῶ κι ἐκεῖ καί ὅταν τό στόμα μας δέν σταματᾶ καθόλου νά ὁμιλῆ. Αὐτό εἶναι ντροπή καί στά μάτια τοῦ Θεοῦ καί στά μάτια τῶν ἀνθρώπων.

Είναι ιδίωμα της ψυχής

Εκείνος που αγαπά τον εαυτό του, δεν μπορεί να αγαπά το Θεό. Εκείνος που δεν αγαπά τον εαυτό του εξαιτίας του υπερβολικού πλούτου της αγάπης του Θεού, αυτός αγαπά το Θεό. 

Ο άνθρωπος αυτός δεν ζητεί ποτέ τη δική του δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Γιατί εκείνος που αγαπά τον εαυτό του, ζητεί τη δική του δόξα· εκείνος όμως που αγαπά το Θεό, αγαπά την δόξα του Δημιουργού του. 

Νά συγχωροῦμε, νά μήν κρίνουμε …

Συγχώρηση προσβολών

Δέν πρέπει νά καλλιεργούμε στην καρδιά μας κακία ή μίσος ενάντια στον πλησίον πού είναι κακόβουλος.

Μάλ­λον θά πρέπει νά αγωνιστούμε νά τόν αγαπήσουμε καί νά εί­μαστε όσο τό δυνατό περισσότερο καλοί, ακολουθώντας τή διδασκαλία του Κυρίου μας Ίησού Χρίστου:«αγαπάτε τους έχθρούς υμών, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς» (Ματθ. ε’ 44).

Αν κάποιος σέ προσβάλει μέ οποιοδήποτε τρόπο θά πρέ­πει όχι μόνο νά μήν τόν εκδικηθείς, αλλά αντίθετα νά τόν συγχωρήσεις μέ όλη τήν ψυχή σου, ακόμα κι άν επι­μένει σ’ αυτό, συμμορφούμενος στό λόγο του Θεού:

«Έάν μή άφήτε τοις άνθρώποις τά παραπτώματα αυτών, ουδέ ό πατήρ υμών αφήσει τά παραπτώματα υμών» (Ματθ.-στ’ 15)· καί πάλι: «προσεύχεσθε υπέρ τών έπηρεαζόντων υμάς καί διωκόντων υμάς» (Ματθ. ε ‘ 44).

῾Η Θεία εὐχαριστία

Τί εἶναι τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας;

Θεία Εὐχαριστία εἶναι τό Μυστήριο τῆς μεταλήψεως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου μας, γιά τήν ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν μας καί τήν κληρονομίαν τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Μέ ἄλλα λόγια εἶναι τὀ Μυστικό Δεῖπνο ἤ ἡ συμμετοχή στήν σωτηριώδη θυσία, τήν ὁποία ὁ 'Ιησοῦς Χριστός προσέφερε στό Σταυρό γιά τήν σωτηρία ζώντων καί νεκρῶν.

Πότε θεσπίσθηκε;

῾Η Θεία Μετάληψις ἤ Εύχαριστία συστήθηκε ἀπό τόν Σωτῆρα μας 'Ιησοῦ Χριστό τό βράδυ τῆς Μ. Πέμπτης, πρό τοῦ πάθους Του, στό λεγόμενο Μυστικό Δεῖπνο. Τότε ὁ Κύριός μας ἐπῆρε ψωμί τό εὐλόγησε καί μετά ἀπό προσευχή εἶπε στούς μαθητάς Του: «Λάβετε, φάγετε τοῦτο ἐστι τό Σῶμα μου». 

Κατόπιν ἐπῆρε τό Ποτήριο μέ τό κρασί, τό εὐλόγησε καί εἶπε: «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτο γάρ ἐστι τό Αἷμα μου τό τῆς Καινῆς Διαθήκης τό περί πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» Κατόπιν τούς ἔδωσε τήν ἐντολή: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν» (Ματθ.26,26-28 καί Λουκ. 22,19 καί Α. Κορ. 11,23-25).

Έχουν την πίκρα!

Πόσο πλανιούνται οι άνθρωποι που αναζητούν την ευτυχία μακριά από τον εαυτό τους, στις ξένες χώρες και στα ταξίδια, στον πλούτο και στη δόξα, στις μεγάλες περιουσίες και στις απολαύσεις, στις ηδονές και σ’ όλες τις χλιδές και ματαιότητες, που κατάληξή τους έχουν την πίκρα! 

Από το Θεό οι χαρές από το Θεό και οι θλίψεις

Στη γη οι θλίψεις είναι περισσότερες από τις χαρές. Και όπως στέλνονται οι δεύτερες από το Θεό, έτσι παραχωρούνται και οι πρώτες απ’ Αυτόν. Για διάφορους λόγους.

Άλλοτε για να συνέλθουμε από την πνευματική νάρκη. Άλλοτε για να κόψουμε κάποιαν αμαρτία. Άλλοτε για να καθαρθούμε με τη μετάνοια. Άλλοτε για να φανερώσουμε την αφοσίωσή μας στον Κύριο. Εμείς, πάντως, σ’ όλες τις περιπτώσεις οφείλουμε να δείχνουμε ανδρεία και υπομονή, τόσο για τη δόξα του Θεού όσο και για τη δική μας πνευματική προκοπή.

Για κάποιον από τους παραπάνω λόγους, λοιπόν, παραχώρησε ο Θεός να σας βρουν κι εσάς θλίψεις. Να προσέχετε τον εαυτό σας και να μην αντιστέκεστε στο θείο θέλημα. Απεναντίας, να έχετε εμπιστοσύνη στα σοφά και αγαθά κρίματα του Κυρίου.

Έχεις όσα λένε οι μακαρισμοί του Χριστού;

Ο Χριστός και Θεός μας φωνάζει καθημερινά ολοκάθαρα διά του ευαγγελίου του, «μακάριοι είναι οι πτωχοί στο φρόνημα, διότι δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών».

Ακούγοντας λοιπόν εμείς αυτό οφείλουμε να προσέχουμε και να εξετάζουμε με ακρίβεια τους εαυτούς μας, αν είμαστε πραγματικά τέτοιοι πτωχοί, ώστε να είναι και δική μας η βασιλεία των ουρανών τόσο, ώστε να έχουμε με συναίσθηση της ψυχής σίγουρη την κτήση αυτής και τόσο να κατέχουμε τον πλούτο της, ώστε να αι­σθανόμαστε αδίστακτα ότι υπάρχουμε μέσα σ’ αυτήν και να ευφραινόμαστε εντρυφώντας με τα εκεί καλά. Διότι ο Κύριος είπε ότι αυτή βρίσκεται μέσα μας.

Σημεία και απόδειξη ότι αυτή βρίσκεται μέσα σε κάποιον, είναι ότι αυτός δεν επιθυμεί κανένα από τα ορώμενα και φθειρόμενα, εννοώ δηλαδή τα πράγματα και τα τερπνά του κόσμου αυτού, ούτε πλούτο, ούτε δόξα, ούτε τρυφή, ούτε άλλη βιωτική ή σωματική απόλαυση, αλλά τόσο απέχει από όλα αυτά και με τόση αηδία διάκειται προς αυτά κατά τη ψυχή και προαίρεση, με όση διάκεινται εκείνοι που διαπρέπουν στην εξουσία και τη βασιλική τιμή προς εκείνους που ζουν επάνω σε πορνική σκηνή, και όσο αποστρέφονται τη δυσωδία και το βόρβορο όσοι φορούν καθαρά ρούχα και είναι αλειμμένοι με ευωδιαστό μύρο. 

«Κρίνε με Κύριε σύμφωνα μέ τήν ἀρετή μου καί τήν ἀκακία μου». (Ψαλμ. Ζ΄: 9)

«Νά ἀγρυπνεῖτε στίς προσευχές (Α΄ Πέτρ. Δ΄ : 7)»

«Τίποτα δέν κάνει τόν ἄνθρωπο τόσο ἀχώριστο σύντροφο μέ τό Θεό, ὅσο ἡ καθαρή προσευχή. Αὐτή ξέρει νά ἑνώνει μέ τόν Χριστό ἐκεῖνον πού προσεύχεται ἀπερίσπαστα, μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

Ἁγίου Νικήτα Στηθάτου,

Δευτέρα φυσικῶν κεφαλαίων ἑκατοντάς,

κεφ. ζθ΄: Φιλοκαλίατ. Γ΄)

* * *

Ἡ προσευχή δέν εἰσακούεται μέ λόγια μόνο, ἀλλά μᾶλλον μέ τίς καλές πράξεις. Πρόσεχε δηλαδή τόν θειότατο Δαβίδ, ὁ ὁποῖος ζητᾶ νά κριθεῖ σύμφωνα μέ τίς ἄκακες πράξεις του. 

Η δύναμη του Αγίου Πνεύματος

Το Πνεύμα το Άγιον ήλθε. Ή παρουσία του ζωντανή και συγκλονι­στική. Για να δώσει το μεγάλο «παρών» στην ιστορία της ανθρωπότητας χρησιμοποίησε τα δύο ισχυρότερα στοιχεία της φύσεως: τη φωτιά και τη θύελλα.

Ήχος και φώς. Ήχος καταπληκτικός. «Εγένετο άφνω εκ του ουρανού ήχος ώσπερ φερομένης πνοής βιαίας» (Πράξ. 2,2). Και φως εκτυφλωτικό. «Και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός, εκάθισέ τε εφ’ ένα έκαστον αυτών» (Πράξ. 2,3). Ζωντανή η πα­ρουσία του Αγίου Πνεύματος. Γιατί ζωντανός είναι ο Θεός. Ζωντανή και η Εκκλησία του.

Απόδειξη της ζωντάνιας και της δυνάμεως του Αγίου Πνεύματος είναι τα αποτελέσματα της παρουσίας του. Πέρασαν πολλοί μεγάλοι και τρανοί της γης σαν θύελλες και καταιγίδες, αλλά σκόρπισαν τη φωτιά και την καταστροφή. Ήλθε ο μεγάλος του Ουρανού, το Πνεύ­μα το Άγιο, σαν θύελλα και σαν φωτιά, αλλά τα αποτελέσματα του ήταν ευεργετικά και θαυμαστά.

Μικρά πλεούμενα οι μαθητές του Χριστού. Ήσαν αραγμένα στα Ιε­ροσόλυμα. Δεν τολμούσαν να κινηθούν, ν’ ανοιχθούν στη θάλασσα της ανθρώπινης κοινωνίας. Είχαν άπνοια άνεμου. Δεν είχαν τη δύναμη να ξανοιχθούν. Και έρχεται η πνοή του άνεμου της Πεντηκοστής, η πνοή του Αγίου Πνεύματος, και κινεί τα μικρά πλοιάρια. Και ξανοίγονται παντού. Φθάνουν μέχρι την άκρη του κόσμου και κηρύτ­τουν το Ευαγγέλιο της ’Αλήθειας και της Σωτηρίας.

Τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

«....Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον καὶ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν....»

Τὴν Δευτέρα μετὰ τὴν Πεντηκοστή, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι τὸ τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸ ὁποῖο ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρός. Εἶναι ὁμοούσιο μὲ τὰ πρόσωπα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ κατὰ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως «συνπροσκυνεῖται καὶ συνδοξάζεται» μὲ τὸν Πατέρα καὶ μὲ τὸν Υἱό, ἴσο κατὰ τὴ λατρεία καὶ τὴν τιμή.

Τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Μεγάλα εἶναι καὶ ξεπερνοῦν τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς δώρισε σήμερα ὁ φιλάνθρωπος Θεός. Γι’ αὐτὸ ἃς χαροῦμε ὅλοι μαζὶ καὶ σκιρτώντας ἀπὸ ἀγαλλίαση ἃς ἀνυμνήσουμε τὸν Κύριό μας. 

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν