31 απαντήσεις σε απορίες που έχουν συνήθως οι Χριστιανοί

Στην Εκκλησία, αλλά και εκτός αυτής, ορισμένοι ενεργούν απρόσεκτα, εξεζητημένα ή και λανθασμένα. Στο σπίτι μας κάνουμε ό,τι θέλουμε, αλλά δεν ενοχλούμε κανένα. Στους Ιερούς Ναούς όμως δεν πρέπει να δημιουργούμε σύγχυση ή να διασπούμε αδιάκριτα την προσοχή του εκκλησιάσματος.

Μπορούμε λοιπόν να προσέχουμε, να αποφεύγουμε τα λάθη και να προλαμβάνουμε την ανευλάβεια ή το σκανδαλισμό. Όταν θεάρεστα ενεργούμε και εμείς ωφελούμαστε και ο Θεός δοξάζεται εξαιτίας μας.

Οι ερωταποκρίσεις που ακολουθούν έχουν εγκριθεί από αρμοδιότερα εμού πρόσωπα και αποσκοπούν στο ανωτέρω διπλό αποτέλεσμα.

Ερώτηση: Όταν πρόκειται να κοινωνήσουμε σε αγρυπνία (από 9 μ.μ. μέχρι 1 π.μ.), μέχρι πότε μπορούμε να φάμε;

Απάντηση: Το μεσημέρι (μετά την εργασία μας) τρώμε ό,τι προβλέπεται, ενώ μέχρι τις 6 μπορούμε να πάρουμε κάτι ελαφρό, οπωσδήποτε αλάδωτο.

Ε: Πριν κοινωνήσουμε πλένουμε τα δόντια μας;

Α: Ναι, μπορούμε, εφ’ όσον δεν καταπίνουμε νερό. Είναι πράξη καθαριότητας – σεβασμού προς τη Θ. Κοινωνία.

Ε: Πως πρέπει να πιάνουμε το μάκτρο (το κόκκινο πανί), όταν κοινωνούμε;

Α: Το κρατάμε με τα δυό μας χέρια, τεντωμένο κάτω από το πηγούνι μας, ώστε, αν τυχόν πέσει η Θεία Κοινωνία, να πέσει πάνω σ’ αυτό.

Ε: Τι πρέπει να κάνουμε μόλις κοινωνήσουμε;

Α: Δε φιλάμε το Άγιο Ποτήριο, δε μιλάμε, για να μην τυχόν πεταχτεί από το στόμα μας Μαργαρίτης (ψίχουλο από τη Θ.Κ.), τρώμε αμέσως Αντίδωρο και ξεπλένουμε το στόμα μας με αγιασμό (εάν έχει στο Ναό). Δε χρειάζεται να προσκυνάμε εικόνες ή και άγια λείψανα. Εάν μας έλθει βήχας, βήχουμε με κλειστό το στόμα, ή σε χαρτομάντηλο, το οποίο καίμε. Δε φτύνουμε.

Ε: Πότε πλένουμε τα δόντια μας μετά την πρωινή Θεία Μετάληψη;

Α: Την επομένη το πρωί λόγω σεβασμού προς το μέγα γεγονός και από ευλάβεια.

Ε: Τι κάνουμε, όταν η Θεία Κοινωνία πέσει στα ρούχα μας;

Α: Ό,τι έχει έλθει σε επαφή με τη Θεία Κοινωνία πρώτα το γλείφουμε, μετά το κόβουμε και το καίμε. Τη στάχτη τη ρίχνουμε σε ποτάμι, στη θάλασσα, σε χωνευτήρι Ι. Ναού ή και σε μέρος που δεν πατιέται.

Ε. Τι κάνουμε, όταν μετά τη Θεία Μετάληψη κάνουμε εμετό;

Α: Προσπαθούμε να το μαζέψουμε και να το ρίξουμε σε κατάλληλους χώρους. Ό,τι απομένει, ρίχνουμε οινόπνευμα και το καίμε. Επίσης, το εξομολογούμαστε, όταν πάμε στον Πνευματικό μας.

Ε: Μετά τη Θ. Μετάληψη τι κάνουμε, εάν ματώσουμε ή βγουν σάλια;

Α: Τα μαζεύουμε με ένα χαρτομάντηλο, το οποίο καίμε τελικά, προσέχοντας να μην πάνε στα ρούχα.

Ε: Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα, όταν έχει έμμηνο ρύση;

Α: Δε συμμετέχει σε Μυστήρια της Εκκλησίας. Μπορεί όμως να τα παρακολουθεί. Επειδή η ακαθαρσία είναι φυσική και ακούσια, μπορεί κατ’ οικονομία να παίρνει αντίδωρο, να προσκυνά τις εικόνες, να λαμβάνει αγιασμό, να προσκυνά, εκτάκτως, Άγια λείψανα.

Ε: Τι συνέπειες έχει, όταν κάποιος διατηρεί προγαμιαίες σχέσεις;

Α: Δεν επιτρέπεται να κοινωνεί και συμβουλεύεται κάποιον διακριτικό Πνευματικό. Προς ενημέρωση, βλέπε Α΄ προς Κορινθίους, (στ΄, 9-20).

Ε: Τι ισχύει για το Μεγάλο Αγιασμό των Φώτων;

Α: Και οι δύο αγιασμοί (παραμονής και Φώτων) είναι μεγάλοι αγιασμοί και δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους. Ούτε στην ουσία, ούτε στη χρήση. Αυτό φαίνεται στη σχετική ακολουθία τους. Τους πίνουμε με πίστη προς αγιασμό μας, για θεραπεία ψυχών και σωμάτων, αλλά και ραντίζουμε μ’ αυτόν σπίτια, χωράφια, ζωντανά, κήπους, οχήματα κ.λπ. Πρώτα κοινωνούμε, μετά πίνουμε Μεγ. Αγιασμό και μετά τρώμε αντίδωρο.

Ε: Ποια η σχέση μεταξύ Αγιασμού και Αντίδωρου;

Α: Πρώτα πίνουμε μεγάλο Αγιασμό και μετά τρώμε Αντίδωρο. Αντίθετα, πρώτα τρώμε Αντίδωρο και μετά πίνουμε το μικρό Αγιασμό.

Ε: Το πρωί τρώμε πριν πάμε στην Εκκλησία;

Α: Δεν τρώμε, δεν πίνουμε καφέ ούτε νερό και δεν καπνίζουμε πριν εκκλησιαστούμε. Ιδίως πριν κοινωνήσουμε, αλλά και όταν θελήσουμε να φάμε αντίδωρο.

Ε: Τι ώρα πρέπει να πηγαίνουμε στην Εκκλησία;

Α: Από την αρχή, στον Εξάψαλμο. Την Κυριακή, το αργότερο πριν το Ευαγγέλιο του Όρθρου, για να προσκυνούμε τον αναστάντα Χριστό. Ο Όρθρος δεν τελείται για τα στασίδια!

Ε: Μπαίνοντας στον Ι. Ναό προσκυνούμε τις εικόνες του Τέμπλου;

Α: Ναι, εάν δεν έχει αρχίσει η Ακολουθία, ή μετά το τέλος της. Κατά τη διάρκεια των Ακολουθιών η προσκύνηση μοιάζει με … επίδειξη και δημιουργείται αταξία, με συνέπεια την απόσπαση της προσοχής του εκκλησιάσματος.

Ε: Πως παρακολουθούμε τον Εξάψαλμο;

Α: Ακίνητοι, σιωπηλοί, όρθιοι και δεν κάνουμε κατά τη διάρκειά του το σταυρό μας (ούτε στο μέσον που λέγεται το «Δόξα Πατρί…»). Εάν φθάσουμε στο Ναό την ώρα που διαβάζεται, αναμένουμε το τέλος του Εξάψαλμου στην είσοδο του κυρίως Ναού.

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο Ιερέας μας θυμιάζει;

Α: Μετά το θυμιάτισμα των Αγίων εικόνων θυμιάζει ο Ιερέας και εμάς τιμητικά ως εικόνες του Θεού. Γι’ αυτό κάνουμε υπόκλιση ευχαριστώντας. Μετά παρακολουθούμε τα ψαλλόμενα και όχι τον θυμιάζοντα Ιερέα.

Ε: Πότε κάνουμε το σταυρό μας;

Α: Εκτός του Ναού υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις. Όταν περνάμε έξω από Ι. Ναούς, όταν τρώμε, όταν ξεκινάμε το ταξίδι, ή φθάνουμε στον προορισμό μας, όταν κινδυνεύουμε κλπ. Εντός του Ναού σε κάθε Τριαδική εκφώνηση, στις εκφωνήσεις της Παναγίας, όταν ακούγεται στα τροπάρια το όνομα του τιμωμένου αγίου, στον Τρισάγιο ύμνο, στην «Τιμιωτέραν…» (όταν φθάνουμε στο «την όντως Θεοτόκον…» για να τονίζεται ότι γέννησε Θεό), στην αρχή και στο τέλος των Ακολουθιών κ.λπ.

Ε: Πότε δεν κάνουμε το σταυρό μας;

Α: Κατά τη διάρκεια του Εξάψαλμου, όταν ο Ιερέας μας θυμιάζει, όταν φιλάμε το χέρι Ιερωμένου και όταν λαμβάνουμε αντίδωρο από το χέρι του.

Ε: Πότε πρέπει να είμαστε όρθιοι εντός του Ναού;

Α: Σε πολλές περιπτώσεις του Εσπερινού, Όρθρου και Θ. Λειτουργίας. (Βλέπε προηγούμενη υποσημείωση).

Ε: Πότε κατερχόμαστε από τα στασίδια του Ναού;

Α: Στην «Τιμιωτέραν», στη Μεγάλη Είσοδο, στα «Σα εκ των σων…» (και όταν δε γονατίζουμε κάνουμε βαθιά υπόκλιση), στο «Πρόσχωμεν. Τα άγια τοις αγίοις», στο «Μετά φόβου…» μέχρις ότου τελειώσει η Θ. Κοινωνία των πιστών και πει ο Λειτουργός «Πάντοτε νυν και αει…» και στις Απολύσεις των Ακολουθιών.

Ε: Πότε κάνουμε μεγάλες μετάνοιες (μετά σταυρού) στους Ναούς;

Α: Στο τέλος των Παρακλήσεων (στο «Πάντων προστατεύεις, Αγαθή» κ.λπ. και στα 4 Εξαποστειλάρια του 15αύγουστου), στην ευχή του Οσίου Εφραίμ τη Μ. Τεσσαρακοστή (τρεις συν μία), στη μεγάλη Είσοδο των Προηγιασμένων Θ. Λειτουργιών (μένοντας κάτω μέχρι το πέρας της), πριν προσκυνήσουμε Άγια λείψανα (τις κάνουμε ενωρίτερα για να μη γίνεται καθυστέρηση).

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο ιερέας μας ευλογεί, π.χ. «Ειρήνη πάσι»;

Α: Εγκαίρως εγειρόμαστε (εάν καθόμαστε) και υποκλινόμαστε, ευχαριστώντας για την ευλογία που μας προσφέρει.

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο Λειτουργός εκφωνεί: «Τας κεφαλάς ημών τω Κυρίω κλίνωμεν»;

Α: Σκύβουμε τα κεφάλια μας για λίγο η μέχρις ότου τελειώσει η ευχή.

Ε: Πως χαιρετούμε έναν ιερωμένο;

Α: Ανάλογα προς το βαθμό του λέμε: Την ευχή σας, Σεβασμιώτατε, Γέροντα, Πάτερ ή Ευλογείτε, Σεβασμιώτατε…

Ε: Πώς τηλεφωνούμε σ’ έναν ιερέα;

Α: Όταν σηκώνει το τηλέφωνο: α) Εάν γνωρίσουμε τη φωνή του λέμε: «Την ευχή σας (ή ευλογείτε) Πάτερ είμαι ο τάδε» (ο καλών οφείλει να δηλώσει την ταυτότητά του) και τον ρωτάμε, εάν μπορούμε να τον απασχολήσουμε με το θέμα μας. Β) Εάν δε γνωρίζουμε τη φωνή του, δηλώνουμε την ταυτότητά μας και λέμε ότι ζητάμε π.χ. τον π. Δημήτριο. Μετά συνεχίζουμε όπως προηγουμένως.

Ε: Τι κάνουμε, όταν αντιληφθούμε ότι διέρχεται Ιερέας μεταφέροντας τη Θεία Κοινωνία;

Α: Παραμερίζουμε με σεβασμό και τουλάχιστον υποκλινόμαστε, κάνοντας το σταυρό μας.

Ε: Τι κάνουμε, όταν περνά κηδεία;

Α: Όταν φθάσει η νεκροφόρα μπροστά μας, κάνουμε το σταυρό μας λέγοντας: «Ο Θεός να τον αναπαύσει». Εάν βρισκόμαστε σε όχημα, εξερχόμαστε.

Ε: Τι κάνουμε το μουχλιασμένο αντίδωρο, τα κόλλυβα που δεν τρώγονται, τον παλιό αγιασμό που δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, τα βαΐα, τα καρυδόφυλλα που παίρνουμε από τους ναούς (Βαΐων και Αγίου Πνεύματος) όταν ξεραθούν;

Α: Τα παραχώνουμε ή τα ρίχνουμε σε χώρο που δεν πατιέται ή τα καίμε.

Ε: Τι είναι η «αγία ζέση»; Χρησιμοποιείται από λαϊκούς;

Α: Δεν υπάρχει τέτοιος όρος. Υπάρχει το Ζέον (ένα μικρό δοχείο) με το οποίο μεταφέρεται το καυτό νερό στο Άγιο Ποτήριο, για να θερμάνει τα Τίμια Δώρα μετά τον καθαγιασμό τους. Εάν υπονοείται το νερό που απομένει στο Ζέον μετά τη χρήση του, αυτό καταναλίσκεται από το Λειτουργό κατά την «κατάλυση» στην Αγία Πρόθεση, ενώ ό,τι ακόμη, ενδεχομένως, απομείνει, ρίπτεται στο χωνευτήρι. Ό,τι, επομένως, λέγεται «αγία ζέση» ή τυχόν ζητείται, μάλλον πρόκειται για λαϊκή παρερμηνεία και ζήλον «ου κατ’ επίγνωσιν».

Ε: Την Αρτοκλασία την τρώμε και το Αγίασμα που τρέχει από διάφορες πηγές το πίνουμε νηστικοί;

Α: Όχι.

«Μικρή Συμβολή στη Χριστιανική Ζωή»,

Πρεσβ. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου – Θεσσαλονίκη 2006

πηγή