Να προσπαθείς να μην έχεις κανένα λογισμό στην καρδιά σου ούτε παράλογο ούτε σωστό
41 Όπως όσο πιο πολύ πέφτει η βροχή στη γη τόσο πιο πολύ την απαλαίνει, έτσι και τη γη της καρδιάς μας τη χαροποιεί και την ευφραίνει το άγιο όνομα του Χριστού, όταν το φωνάζουμε και το επικαλούμαστε συχνά.
42 Καλό είναι να ξέρουν, όσοι δεν έχουν πείρα του πνευματικού αγώνα, κι ετούτο, ότι εμείς οι παχυλοί, που μας χαρακτηρίζει η ροπή προς τη γη και σωματικά και πνευματικά, έχουμε εχθρούς που είναι ασώματοι, αόρατοι, κακόβουλοι, πρακτικά ικανοί να κακοποιούν, γρήγοροι και ανάλαφροι και με πείρα πολέμου από την εποχή του Αδάμ μέχρι σήμερα.
Τους εχθρούς αυτούς δεν μπορούμε να τους νικήσουμε με κανέναν άλλον τρόπο παρά με αδιάκοπη νήψη του νου και επίκληση του Ιησού Χριστού, του Θεού και πλάστη μας.
Και οι μεν αρχάριοι και χωρίς πνευματική πείρα αγωνιστές, ας αρκεστούν στην ευχή του Ιησού και στην προτροπή να δοκιμάσουν και να γνωρίσουν το καλό.
Για εκείνους όμως που έχουν πείρα του πνευματικού αγώνα η πράξη και η δοκιμασία και η ανάπαυση του καλού είναι άριστος τρόπος συμπεριφοράς και δάσκαλος.
43 Ό,τι συμβαίνει με ένα μικρό και απονήρευτο παιδάκι που βλέπει κάποιον αγύρτη θαυματοποιό και ευχαριστιέται και τον ακολουθεί, ακριβώς επειδή είναι άκακο, το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή μας, που είναι απλή και αγαθή και πλάστηκε τέτοια από τον αγαθό της Δεσπότη. Ευχαριστιέται κι αυτή στις όλο φαντασίες προσβολές του διαβόλου.
Και επειδή γελιέται, τρέχει σ’ αυτό που είναι κακό σαν να ήταν καλό, όπως το περιστέρι σ’ αυτόν που επιβουλεύεται τα μικρά του. Και έτσι ανακατεύει τους λογισμούς της με τη φαντασία της δαιμονικής προσβολής, π.χ. πρόσωπο ωραίας γυναίκας ή κάτι άλλο που το απαγορεύουν απόλυτα οι εντολές του Χριστού. Και θέλει κατά κάποιον τρόπο η ψυχή να μεθοδεύση και με το σώμα την πραγμάτωση αυτού του ωραίου που φάνηκε μέσα της. Και τότε δίνοντας τη συγκατάθεσή της κάνει σωματική πράξη το ανόμημα που είδε «κατά διάνοιαν» με αποτέλεσμα την καταδίκη της.
44 Αυτή είναι η τέχνη του πονηρού και με τα βέλη αυτά φαρμακώνει κάθε ψυχή. Γι’ αυτό δεν είναι ασφαλές να αφήνη ο νους προτού αποκτήση πολλή πείρα να μπαίνουν οι λογισμοί στην καρδιά προ πάντων στην αρχή της πνευματικής ζωής και του αγώνα. Και αυτό, επειδή η ψυχή μας τέρπεται ακόμα από τις δαιμονικές προσβολές, νιώθει ηδονή απ’ αυτές και τις ακολουθεί.
Πρέπει μόλις έρθουν ως σκέψη στο νου να κοπούν ταυτόχρονα με την προσβολή. Όταν ο νους κάνη πολύν καιρό το θαυμάσιο αυτό έργο και εξασκηθή και καταλάβη και αποχτήση την αδιάκοπη συνήθεια του πολέμου, ώστε να αντιλαμβάνεται σωστά τους λογισμούς και, όπως λέει ο προφήτης, «να μπορή εύκολα να πιάνη τα αλεπουδάκια» (Άσμα β’ 15), τότε πρέπει με βαθιά γνώση και επιστημοσύνη του πνευματικού αγώνα να αφήνη τους λογισμούς να μπαίνουν μέσα του και να τους ελέγχη.
45 Όπως είναι αδύνατον να περνούν από τον ίδιο σωλήνα φωτιά και νερό ταυτόχρονα, έτσι είναι αδύνατο να μπη η αμαρτία στην καρδιά, αν δεν χτυπήση προηγουμένως τη θύρα της καρδιάς με τη φαντασία της πονηρής προσβολής.
Οσίου Ησυχίου του Πρεσβυτέρου
