Ομιλία στον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
«Πάλι σήμερα έχουμε χαρμόσυνες ειδήσεις, μηνύματα ελευθερίας, μια ανάκληση από την πτώση και μια επάνοδο στη ζωή, μια υπόσχεση ευφροσύνης και μια απαλλαγή από τη δουλεία. Ένας άγγελος συνομιλεί με την Παρθένο, για να μην ξαναμιλήσει ο διάβολος με γυναίκα.
Λέει η Γραφή: «Τον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ στάλθηκε από τον Θεό ο άγγελος Γαβριήλ σε μια παρθένο, που ήταν μνηστευμένη με έναν άνδρα». Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να αποκαλύψει την παγκόσμια σωτηρία των ανθρώπων, για να φέρει στον Αδάμ τη βέβαιη αποκατάστασή του, για να μεταβάλει την ατιμία του γυναικείου φύλου σε τιμή, για να προετοιμάσει το νυμφικό θάλαμο, ώστε να είναι αντάξιος για τον αμόλυντο Νυμφίο και για να συντελέσει να νυμφευθεί το πλάσμα με τον πλάστη, στο έμψυχο παλάτι του βασιλιά των αγγέλων.
Στάλθηκε, ακόμη, ο Γαβριήλ στην παρθένο που ήταν αρραβωνιασμένη με τον Ιωσήφ, αλλά που προοριζόταν για τον Ιησού, τον Υιό του Θεού. Στάλθηκε ο χωρίς αμαρτίες σε αυτήν, που δεν θα γνώριζε τη φθορά. Στάλθηκε ο λύχνος, για να αναγγείλει τον ήλιο της δικαιοσύνης. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να διαλαλήσει αυτόν που βρίσκεται στους κόλπους του Πατέρα και στην αγκαλιά της μητέρας. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να δείξει αυτόν που κάθεται σε θρόνο αλλά και σε σπηλιά. Χαρακτηρίζω μυστήριο αυτό που γίνεται κατανοητό με την πίστη και δεν εξερευνάται με τη φιλομάθεια…
Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο Γαβριήλ στη Παρθένο και είχε πάρει περίπου τέτοιες εντολές από τον Θεό.
Στάλθηκε, ακόμη, ο Γαβριήλ στην παρθένο που ήταν αρραβωνιασμένη με τον Ιωσήφ, αλλά που προοριζόταν για τον Ιησού, τον Υιό του Θεού. Στάλθηκε ο χωρίς αμαρτίες σε αυτήν, που δεν θα γνώριζε τη φθορά. Στάλθηκε ο λύχνος, για να αναγγείλει τον ήλιο της δικαιοσύνης. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να διαλαλήσει αυτόν που βρίσκεται στους κόλπους του Πατέρα και στην αγκαλιά της μητέρας. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να δείξει αυτόν που κάθεται σε θρόνο αλλά και σε σπηλιά. Χαρακτηρίζω μυστήριο αυτό που γίνεται κατανοητό με την πίστη και δεν εξερευνάται με τη φιλομάθεια…
Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο Γαβριήλ στη Παρθένο και είχε πάρει περίπου τέτοιες εντολές από τον Θεό.
«Έλα λοιπόν, αρχάγγελε, γίνε υπηρέτης του φοβερού και κρυμμένου μυστηρίου. Βιάζομαι εξαιτίας της ευσπλαχνίας μου να κατέβω από τον ουρανό και να αναζητήσω τον πλανεμένο Αδάμ. Η αμαρτία σάπισε το δημιούργημα των χεριών μου και θάμπωσε την ομορφιά που έπλασα. Ο λύκος κατατρώει το δημιούργημά μου, είναι έρημη η θέση του στον παράδεισο …
Επιθυμώ να ελεήσω τον κατατρεγμένο άνθρωπο και να συλλάβω τον εχθρό διάβολο. Επιθυμώ αυτό το μυστήριο να μην το μάθουν όλες οι ουράνιες δυνάμεις, σε σένα μόνο το εμπιστεύομαι. Πήγαινε, λοιπόν, στην παρθένο Μαρία, στο λογικό μου παράδεισο, στην πύλη της ανατολής, στο άξιο κατοικητήριο του Λόγου μου, στο δεύτερο ουρανό που βρίσκεται πάνω στη γη, στο ελαφρό και ταχυκίνητο σύννεφο.
...Πληροφόρησέ την για τη βροχή της παρουσίας μου, πήγαινε στο νυμφικό κοιτώνα της ενανθρωπήσεως, πήγαινε στον αμόλυντο νυμφικό κοιτώνα της κατά σάρκα γεννήσεώς μου. Μίλησε στα αυτιά της λογικής κιβωτού, προετοίμασέ τα να με ακούσουν χωρίς να τα τρομάξεις, ούτε να ταράξεις την ψυχή της Παρθένου. Κόσμια εμφανίσου στον έμψυχο ναό μου, πες σε αυτήν πρώτα τη χαρούμενη είδηση. Εσύ πες στη Μαριάμ το «Χαίρε Κεχαριτωμένη», ώστε εγώ να ελεήσω την εξουθενωμένη Εύα».
Τ’ άκουσε αυτά ο αρχάγγελος και όπως ήταν φυσικό μονολογούσε· «Παράξενη είναι αυτή η υπόθεση, ξεπερνάει κάθε σκέψη αυτό που ειπώθηκε. Ο φοβερός στα Χερουβίμ, ο αθέατος στα Σεραφείμ, ο ακατάληπτος σε όλες τις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις, υπόσχεται μια ξεχωριστή επικοινωνία στην κόρη, προμηνύει μια αυτοπρόσωπη παρουσία του … Όμως είναι δυνατό, ανθρώπινη κοιλιά να χωρέσει τον αχώρητο; Πραγματικά αυτό το μυστήριο είναι φοβερό!».
Ενώ αυτά είχε στο νου του ο άγγελος, ο Δεσπότης του λέει: «Γιατί ταράζεσαι και παραξενεύεσαι Γαβριήλ; Δεν σ’ έστειλα προηγουμένως στον ιερέα Ζαχαρία; Δεν του μετέφερες τη χαρμόσυνη είδηση της γεννήσεως του Ιωάννη, δεν επέβαλες την τιμωρία της σιωπής στον ιερέα που δεν σε πίστεψε, δεν καταδίκασες το γέροντα σε αφωνία; Εσύ δεν το ανακοίνωσες κι εγώ το επικύρωσα; Δεν ακολούθησε τη χαρμόσυνη είδησή σου η πράξη; Δεν συνέλαβε η στείρα γυναίκα; Δεν εξαφανίστηκε η αρρώστια της ατεκνίας; Δεν υποχώρησε η απραξία της φύσης; Τώρα δεν κυοφορεί αυτή που προηγουμένως ήταν στείρα; Μήπως για μένα τον Δημιουργό υπάρχει κάτι που είναι ακατόρθωτο; Πώς, λοιπόν, σε κυρίεψε η αμφιβολία;»…
«Χαίρε Κεχαριτωμένη, μην ντρέπεσαι σαν να είσαι αιτία καταδίκης. Θα γίνεις μητέρα αυτού που καταδίκασε και λύτρωσε τον άνθρωπο. Χαίρε, αμίαντη μητέρα του Νυμφίου Χριστού στην ορφανή ανθρωπότητα, Χαίρε, εσύ που καταπόντησες στη μήτρα σου το θάνατο της μητέρας της ανθρωπότητας Εύας, Χαίρε, ο ζωντανός ναός του Θεού, Χαίρε, συ που είσαι εξίσου κατοικία ουρανού και γης, Χαίρε, ευρύχωρε τόπε της απόρρητης φύσης. Εξαιτίας της ήλθε ο γιατρός για τους αρρώστους, ο ήλιος της δικαιοσύνης, για να φωτίσει αυτούς που ζουν στο σκοτάδι, η άγκυρα για όλους τους ταλαιπωρημένους και το ασφαλισμένο λιμάνι. Γεννήθηκε ο Δεσπότης των δούλων, ο σύνδεσμος της ειρήνης, ο λυτρωτής των αιχμαλώτων, η ειρήνη αυτών που βρίσκονται σε πόλεμο…».
Αυτός είναι η ειρήνη, η χαρά και η αγαλλίασή μας. Όλοι επιδιώκουμε να απολαύσουμε αυτά τα αγαθά, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα, τιμή και προσκύνηση, τώρα και πάντοτε και σε όλους τους αιώνες. Αμήν.
Τ’ άκουσε αυτά ο αρχάγγελος και όπως ήταν φυσικό μονολογούσε· «Παράξενη είναι αυτή η υπόθεση, ξεπερνάει κάθε σκέψη αυτό που ειπώθηκε. Ο φοβερός στα Χερουβίμ, ο αθέατος στα Σεραφείμ, ο ακατάληπτος σε όλες τις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις, υπόσχεται μια ξεχωριστή επικοινωνία στην κόρη, προμηνύει μια αυτοπρόσωπη παρουσία του … Όμως είναι δυνατό, ανθρώπινη κοιλιά να χωρέσει τον αχώρητο; Πραγματικά αυτό το μυστήριο είναι φοβερό!».
Ενώ αυτά είχε στο νου του ο άγγελος, ο Δεσπότης του λέει: «Γιατί ταράζεσαι και παραξενεύεσαι Γαβριήλ; Δεν σ’ έστειλα προηγουμένως στον ιερέα Ζαχαρία; Δεν του μετέφερες τη χαρμόσυνη είδηση της γεννήσεως του Ιωάννη, δεν επέβαλες την τιμωρία της σιωπής στον ιερέα που δεν σε πίστεψε, δεν καταδίκασες το γέροντα σε αφωνία; Εσύ δεν το ανακοίνωσες κι εγώ το επικύρωσα; Δεν ακολούθησε τη χαρμόσυνη είδησή σου η πράξη; Δεν συνέλαβε η στείρα γυναίκα; Δεν εξαφανίστηκε η αρρώστια της ατεκνίας; Δεν υποχώρησε η απραξία της φύσης; Τώρα δεν κυοφορεί αυτή που προηγουμένως ήταν στείρα; Μήπως για μένα τον Δημιουργό υπάρχει κάτι που είναι ακατόρθωτο; Πώς, λοιπόν, σε κυρίεψε η αμφιβολία;»…
«Χαίρε Κεχαριτωμένη, μην ντρέπεσαι σαν να είσαι αιτία καταδίκης. Θα γίνεις μητέρα αυτού που καταδίκασε και λύτρωσε τον άνθρωπο. Χαίρε, αμίαντη μητέρα του Νυμφίου Χριστού στην ορφανή ανθρωπότητα, Χαίρε, εσύ που καταπόντησες στη μήτρα σου το θάνατο της μητέρας της ανθρωπότητας Εύας, Χαίρε, ο ζωντανός ναός του Θεού, Χαίρε, συ που είσαι εξίσου κατοικία ουρανού και γης, Χαίρε, ευρύχωρε τόπε της απόρρητης φύσης. Εξαιτίας της ήλθε ο γιατρός για τους αρρώστους, ο ήλιος της δικαιοσύνης, για να φωτίσει αυτούς που ζουν στο σκοτάδι, η άγκυρα για όλους τους ταλαιπωρημένους και το ασφαλισμένο λιμάνι. Γεννήθηκε ο Δεσπότης των δούλων, ο σύνδεσμος της ειρήνης, ο λυτρωτής των αιχμαλώτων, η ειρήνη αυτών που βρίσκονται σε πόλεμο…».
Αυτός είναι η ειρήνη, η χαρά και η αγαλλίασή μας. Όλοι επιδιώκουμε να απολαύσουμε αυτά τα αγαθά, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα, τιμή και προσκύνηση, τώρα και πάντοτε και σε όλους τους αιώνες. Αμήν.
Επιμέλεια: Δρ Ελένη Ρωσσίδου-Κουτσού, Φιλόλογος-Βυζαντινολόγος
Βλ.: Τσάμη, Δ. Γ., Θεομητορικόν, τόμ. 2 (Θεσσαλονίκη, 2000)
iliaxtida.wordpress
