Τρίτη 26 Μαΐου 2015

Ὁ δεκάλογος τοῦ Χριστιανικοῦ Νόμου (μέρος β΄)

Ἁγίου Γρηγορίου
τοῦ Παλαμᾶ


Οὐ μοιχεύσεις

Δὲν θὰ μοιχεύσεις (Ἐξ. 20:13) οὔτε θὰ πορνεύσεις, γιὰ νὰ μὴ γίνεις, ἀντὶ μέλος τοῦ Χριστοῦ, μέλος τῆς πόρνης καὶ ἀποκοπεῖς ἀπὸ τὸ θεϊκὸ σῶμα καὶ ξεπέσεις ἀπὸ τὴ θεϊκὴ κληρονομιὰ καὶ ριχτεῖς στὴ γέεννα. Γιατί ἄν, σύμφωνα μὲ τὸν μωσαϊκὸ νόμο ἔπρεπε νὰ καίγεται ἡ κόρη τοῦ ἱερέα, ποῦ θὰ πιανόταν νὰ πορνεύει, ἐπειδὴ ἐξευτέλισε τὸν πατέρα της, πολὺ περισσότερο δὲν πρέπει νὰ καίγεται στὴν αἰώνια κόλαση ἐκεῖνος ποῦ κόλλησε τέτοιο μόλυσμα στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ;

Ὄχι μόνο νὰ μὴν πορνεύσεις, μὰ καὶ τὴν παρθενία, ἂν μπορεῖς, ν' ἀσκήσεις, γιὰ ν' ἀνήκεις ὁλοκληρωτικὰ στὸ Θεὸ καὶ νὰ προσκολληθεῖς σ' Αὐτὸν μὲ τέλεια ἀγάπη, παραμένοντας κοντά Του σ' ὅλη σου τὴ ζωὴ καὶ φροντίζοντας πάντοτε χωρὶς περισπασμοὺς ὅ,τι ἄφορα τὸν Κύριο, ἀπολαμβάνοντας ἀπὸ τώρα τὴ μέλλουσα ζωὴ καὶ ζώντας σὰν ἄγγελος Θεοῦ πάνω στὴ γῆ. 

Γιατί ἡ παρθενία εἶναι γνώρισμα τῶν ἀγγέλων καὶ μ' αὐτοὺς γίνεται ὅμοιος, ὅσο εἶναι δυνατόν, ὅποιος ἀσκεῖ τὴν παρθενία, μολονότι ἔχει σῶμα• ἢ μᾶλλον, πρὶν ἀπ' αὐτούς, γίνεται ὅμοιος μὲ τὸν Πατέρα, ποὺ γέννησε προαιώνια τὸν Υἱὸ μὲ τρόπο παρθενικό, καὶ μὲ τὸν παρθένο Υἱό, ποὺ γεννήθηκε προαιώνια ἀπὸ Πατέρα παρθένο καὶ σαρκώθηκε στοὺς ἔσχατους καιροὺς ἀπὸ Μητέρα παρθένα, καὶ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ προβάλλεται μὲ τρόπο ἀνέκφραστο μόνο ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὄχι μὲ γέννηση, ἀλλὰ μὲ ἐκπόρευση. 

Μ' Αὐτὸν τὸ Θεὸ ἐξομοιώνεται καὶ ἑνώνεται, συνάπτοντας μαζί Του ἄφθαρτο γάμο, ἐκεῖνος ποὺ διάλεξε τὴν ἀληθινὴ παρθενία, ποὺ παρθενεύει στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα, ποὺ ὀμορφαίνει ὅλες τὶς αἰσθήσεις καὶ τὸ λόγο καὶ τὴ διάνοια μὲ τὰ κάλλη τῆς παρθενίας.

Ἄν, πάλι, δὲν προτιμᾶς τὴν παρθενία οὔτε τὴν ὑποσχέθηκες στὸ Θεό, σοῦ ἐπιτρέπεται νὰ πάρεις μὲ γάμο μία γυναίκα, σύμφωνα μὲ τοὺς νόμους τοῦ Κυρίου. Μόνο μ' αὐτὴν νὰ συγκατοικεῖς, μόνο αὐτὴν νὰ ἔχεις δική σου, μὲ στόχο τὸν ἁγιασμό. Μ' ὅλη σου τὴ δύναμη νὰ μένεις μακριὰ ἀπὸ ἄλλες γυναῖκες. Καὶ θὰ μπορέσεις νὰ φυλαχτεῖς ἀπ' αὐτές, ἂν ἀποφεύγεις τὶς ἄκαιρες συνομιλίες μαζί τους, ἂν γυρίζεις τὰ μάτια καὶ τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς σου μακριά τους, ὅσο εἶναι δυνατόν, ἂν δὲν εὐχαριστιέσαι στὰ πορνικὰ λόγια καὶ ἀκούσματα καὶ ἂν συνηθίσεις νὰ μὴ βλέπεις μὲ περιέργεια τὴν ὀμορφιὰ τῶν προσώπων. 

Γιατί ὅποιος κοιτάξει γυναίκα μὲ πονηρὴ ἐπιθυμία, ἔχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μαζί της, καὶ γὶ αὐτὸ εἶναι ἀκάθαρτος ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ποὺ βλέπει μέσα στὴν καρδιά. Ἐπιπλέον, ἀπ' αὐτὸ τὸ πονηρὸ κοίταγμα, καταντάει, ὁ δύστυχος, καὶ στὴ διάπραξη μὲ τὸ σῶμα τῆς αἰσχρῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ γιατί μιλάω μόνο γιὰ πορνεῖες καὶ μοιχεῖες καὶ ὅλα τὰ μολύσματα ποὺ συνδέονται μὲ τὴ φυσικὴ λειτουργία, ἀφοῦ καὶ στὶς παρὰ φύση ἀσέλγειες σέρνεται ἀκόλαστα ὁ ἄνθρωπος, ὅταν περίεργα παρατηρεῖ τὰ κάλλη τῶν σωμάτων;

Ἄν, λοιπόν, ἐσὺ κόψεις ἀπ' τὸν ἑαυτό σου τὶς πικρὲς ρίζες, δὲν θὰ μαζέψεις θανατηφόρους καρπούς, ἀλλὰ θὰ καρπωθεῖς τὴν ἁγνεία καὶ τὴ συνακόλουθή της ἁγιότητα, χωρὶς τὴν ὅποια κανεὶς δὲν θ' ἀντικρύσει τὸν Κύριο.




Οὐ φονεύσεις

Δὲν θὰ διαπράξεις φόνο (Ἐξ. 20:15), γιὰ νὰ μὴν πάψεις νὰ εἶσαι παιδὶ Ἐκείνου, ποὺ καὶ τοὺς νεκροὺς ζωοποιεῖ, καὶ γιὰ νὰ μὴ γίνεις μὲ τὰ ἔργα σου παιδὶ ἐκείνου, ποὺ ἦταν ἐξαρχῆς ἀνθρωποκτόνος. Καὶ ἐπειδὴ ὁ φόνος προέρχεται ἀπὸ χτύπημα, τὸ χτύπημα ἀπὸ βρισιά, ἡ βρισιὰ ἀπὸ ὀργὴ καὶ ἡ ὀργὴ ἀπὸ ζημιὰ ἢ χτύπημα ἢ βρισιὰ ἄλλου, γι' αὐτὸ εἶπε ὁ Χριστός: 

«Ἂν κάποιος σοῦ πάρει τὸ πανωφόρι, μὴν τὸν ἐμποδίσεις νὰ σοῦ πάρει καὶ τὸ πουκάμισο» (Λούκ. 6:29). Ἂν κάποιος σὲ χτυπήσει, μὴν τὸν χτυπήσεις κι ἐσύ. Ἂν κάποιος σὲ βρίσει, μὴν τὸν βρίσεις κι ἐσύ. Ἔτσι θὰ λυτρώσεις ἀπὸ τὸ ἁμάρτημα τοῦ φόνου τόσο τὸν ἑαυτό σου ὅσο κι ἐκεῖνον ποὺ σοῦ κάνει κακό. Ἐσύ, ἐπιπλέον, θὰ λάβεις καὶ τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων σου ἀπὸ τὸ Θεό. 

Γιατί λέει: «Συγχωρῆστε, καὶ θὰ συγχωρηθεῖτε» (πρβλ. Ματθ. 6:14). Ἐκεῖνος, ὅμως, ποὺ λέει καὶ κάνει τὸ κακό, θὰ καταδικαστεῖ στὴν αἰώνια κόλαση. Γιατί ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ὅποιος πεῖ τὸν ἀδελφό του "ἠλίθιε", εἶναι ἔνοχος γιὰ τὴ φωτιὰ τῆς κολάσεως» (Ματθ. 5:22).

Ἄν, λοιπόν, μπορέσεις ν' ἀποσπάσεις μαζὶ μὲ τὶς ρίζες του τὸ κακό, ἐξασφαλίζοντας στὴν ψυχή σου τὴ μακαριότητα τῆς πραότητος, δόξασε τὸ Χριστό, τὸ διδάσκαλο καὶ συνεργό μας στὴν κατόρθωση τῶν ἀρετῶν. Χωρὶς Αὐτόν, ὅπως ἔχεις μάθει, δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε κανένα καλό. Ἄν, πάλι, δὲν μπορέσεις νὰ παραμείνεις ἤρεμος καὶ νὰ μὴν ὀργιστεῖς, νὰ τὰ βάζεις μὲ τὸν ἑαυτό σου, ποὺ ὀργίζεται, καὶ νὰ ζητᾶς συγχώρηση τόσο ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅσο καὶ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἄκουσε ἢ ἔπαθε κακὸ ἀπὸ σένα. 

Γιατί ὅποιος μετανοεῖ στὴν ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας, δὲν φτάνει στὸ τέλος της• καὶ ὅποιος δὲν πονάει γιὰ τὰ μικρὰ ἁμαρτήματά του, θὰ πέσει, μετὰ τὰ μικρά, καὶ στὰ μεγάλα.




Οὐ κλέψεις

Δὲν θὰ κλέψεις (Ἐξ. 20:14), γιὰ νὰ μὴ σοῦ ἀνταποδώσει πολλαπλάσια τὴν τιμωρία ὁ Θεός, ποὺ γνωρίζει τὶς κρυφὲς πράξεις. Καλύτερα, λοιπόν, νὰ δίνεις κρυφὰ καὶ ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά σου σ' ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀνάγκη, γιὰ νὰ λάβεις ἀπὸ τὸ Θεό, ποὺ βλέπει καθετὶ κρυφό, ἑκατὸ φορὲς περισσότερα καὶ ζωὴ αἰώνια στὸν μελλοντικὸ κόσμο.




Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου...

Δὲν θὰ συκοφαντήσεις (πρβλ. Ἐξ. 20:16), γιὰ νὰ μὴ μοιάσεις στὸ διάβολο, ποὺ συκοφάντησε τὸ Θεὸ στὴν Εὕα, καὶ γίνεις καταραμένος, ὅπως ἐκεῖνος. Καλύτερα, λοιπόν, νὰ σκεπάσεις κιόλας τὸ ἁμάρτημα τοῦ πλησίον ἐκτὸς κι ἂν αὐτὸ βλάψει πολλοὺς ἄλλους , γιὰ νὰ μὴ μοιάσεις στὸν Χάμ, ἀλλὰ στὸν Σὴμ καὶ τὸν Ἰάφεθ, κι ἔτσι νὰ πετύχεις τὴν εὐλογία*.


* (Ο Σήμ, ὁ Χὰμ καὶ ὁ Ἰάφεθ ἦταν οἱ τρεῖς γιοὶ τοῦ Νῶε. Κάποτε ὁ Νῶε ἤπιε πολὺ κρασί, μέθυσε καὶ ξεγυμνώθηκε. Ὁ γιὸς τοῦ Χάμ, βλέποντας τὴ γύμνια τοῦ Πατέρα, τὸ ἀνήγγειλε κοροϊδευτικὰ στοὺς δυὸ ἀδελφούς του. Ἐκεῖνοι ὄχι μόνο δὲν γέλασαν σὲ βάρος τοῦ Νῶε, ἀλλὰ πῆραν ἀμέσως ἕνα μανδύα καί, βαδίζοντας πρὸς τὰ πίσω, γιὰ νὰ μὴ δοῦν τὴ γύμνια του, τὸν σκέπασαν μὲ σεβασμό. Ὅταν συνῆλθε ὁ Νῶε καὶ ἔμαθε τί εἶχε γίνει, καταράστηκε τὸν Χάμ, ἐνῶ εὐλόγησε τὸν Σὴμ καὶ τὸν Ἰάφεθ (Γέν. 9:18-27).




Οὐκ ἐπιθυμήσεις... ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί

Δὲν θὰ ἐπιθυμήσεις κάτι τοῦ πλησίον σου, οὔτε κτῆμα οὔτε χρήματα οὔτε δόξα οὔτε τίποτ' ἄλλο ἀπ' ὅσα ἀνήκουν σ' αὐτὸν (πρβλ. Ἐξ. 20:17). Γιατί ἡ ἐπιθυμία, ὅταν συλληφθεῖ στὴν ψυχή, γεννάει τὴν ἁμαρτία• καὶ ἡ ἁμαρτία, ὅταν ὁλοκληρωθεῖ, γεννάει τὸ θάνατο.

Ἂν ἐσὺ δὲν ἐπιθυμεῖς τὰ ξένα, θὰ μείνεις μακριὰ ἀπὸ τὴν πλεονεξία καὶ τὴν ἁρπαγὴ τῶν ξένων. Καλύτερα εἶναι, λοιπόν, νὰ δώσεις καὶ ἀπὸ τὰ δικά σου σ' ἐκεῖνον πού σου ζητάει καὶ νὰ ἐλεήσεις, ὅσο μπορεῖς, ἐκεῖνον ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Ἂν κάποιος θέλει νὰ τοῦ δανείσεις κάτι, μὴν τοῦ τὸ ἀρνηθεῖς. Ἂν βρεῖς κάτι ποὺ ἔχει χαθεῖ, νὰ τὸ παραδώσεις στὸν ἰδιοκτήτη του, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἐχθρός σου. Ἔτσι, καὶ θὰ συμφιλιωθεῖς μαζί του καὶ θὰ νικήσεις τὸ κακὸ μὲ τὸ ἀγαθό, ὅπως σὲ προστάζει ὁ Χριστός.

Ἂν τηρεῖς τὰ παραπάνω μ' ὅλη σου τὴ δύναμη καὶ μ' αὐτὰ ζεῖς, θὰ ἀποθηκεύσεις στὴν ψυχή σου τὸ θησαυρὸ τῆς εὐσέβειας, θὰ εὐαρεστήσεις τὸ Θεό, θὰ εὐεργετηθεῖς ἀπ' Αὐτὸν καὶ τοὺς ἀνθρώπους Του καὶ θὰ γίνεις κληρονόμος τῶν αἰώνιων ἀγαθῶν, ποὺ εἴθε νὰ τ' ἀποκτήσουμε ὅλοι, μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σ' Αὐτὸν πρέπει κάθε δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνηση, μαζὶ μὲ τὸν ἄναρχο Πατέρα Του καὶ τὸ πανάγιο καὶ ἀγαθὸ καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς ἀτέλειωτους αἰῶνες. Ἀμήν.