† Κυριακῇ 16 Νοεμβρίου 2025

† Μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. θ' : 9-13

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ παράγων ὁ Ἰησοῦς εἶδεν ἄνθρωπον καθήμενον ἐπὶ τὸ τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον, καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ. Καὶ ἐγένετο αὐτοῦ ἀνακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ ἰδοὺ πολλοὶ τελῶναι καὶ ἁμαρτωλοὶ ἐλθόντες συνανέκειντο τῷ Ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. καὶ ἰδόντες οἱ Φαρισαῖοι εἶπον τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Διατί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας εἶπεν αὐτοῖς· Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ' οἱ κακῶς ἔχοντες. πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν·

Ὁ Ἅγιος Ματθαῖος ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής

Ὁ Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος καταγόταν ἀπὸ τὴν Γαλιλαία. Προτοῦ γίνει μαθητὴς τοῦ Κυρίου ἀσκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη καὶ ὀνομαζόταν Λευΐ.

Μία μέρα καὶ ἐνῶ καθόταν στὸ τελωνεῖο του, ἔξω ἀπὸ τὴν Καπερναοῦμ, τὸν πλησίασε ὁ Ἰησοῦς καὶ τοῦ ζήτησε νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Ὁ Ματθαῖος ὑπάκουσε καὶ δέχθηκε τὸν Κύριο στὴν οἰκία του, ὅπου παρέθεσε γεῦμα σὲ Αὐτὸν καθὼς καὶ σὲ πολλοὺς τελῶνες, μὲ τοὺς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς συζήτησε καὶ συνέφαγε, ἐνέργεια γιὰ τὴν ὁποία κατηγορήθηκε ἀπὸ κάποιους Φαρισαίους. Ὅταν ὁ Κύριος πληροφορήθηκε τὶς κατηγορίες ἀπάντησε ὡς ἑξῆς: «Δὲν ἦρθα γιὰ νὰ καλέσω τοὺς δικαίους, ἀλλὰ τοὺς ἁμαρτωλοὺς σὲ μετάνοια». 

Ἔκτοτε ὁ Ματθαῖος ὑπῆρξε μαθητὴς καὶ Ἀπόστολος τοῦ Κυρίου. Ἔπειτα ἀπὸ τὴν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ Ματθαῖος ἀνέλαβε νὰ κηρύξει τὸν λόγο τοῦ Κυρίου στοὺς Πάρθους καὶ στοὺς Μήδους. Κατὰ τὴν ἐκτέλεση τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἔργου, ὁ Ματθαῖος, ἐπιτέλεσε πλῆθος θαυμάτων. 

Ὡς εὐαγγελιστὴς ἔχει σύμβολο ἕναν φτερωτὸ ἄνθρωπο. Στὸ ἀνεκτίμητης ἀξίας ἔργο του περιλαμβάνεται καὶ ἡ συγγραφὴ τοῦ πρώτου Εὐαγγελίου τῆς Καινῆς Διαθήκης. 

Όταν στη μετάνοια ανακατεύεται ο εγωισμός

Γέροντα, μπορεί κάποιος νά έχη συναίσθηση της άμαρτωλότητός του καί νά μήν έχη μετάνοια;

- Ναί, άν δέν έχη ταπείνωση. Όταν στήν μετάνοια ανακατεύεται ό εγωισμός, συνέχεια ό άνθρωπος σκέφτεται: πώς τό έκανα αυτό, πώς τό είδαν οί άλλοι, τί ιδέα θά σχηματίσουν καί βασανίζεται.

Τό πώς τό έκανα πάλι καί τό πώς κατήντησα έχει εγωισμό δέν έχει μετάνοια. Πρέπει νά καταλάβη ότι έσφαλε καί νά ζητήση ταπεινά τό έλεος του Θεού.

Η αξία της ψυχής

«Τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;».

Μέ τήν φαντασία μας ἄς σχηματίσουμε μιά ζυγαριά πού νά ζυγίζη ὄχι τήν ὕλη, ἀλλά νά ζυγίζη ἀξίες στόν κόσμο αὐτό, καί ἄς τήν κρεμάσουμε πάνω ἀπό τά ἀστέρια. 

Στήν μιά μεριά νά βάλουμε τόν θησαυρό ὅλου τοῦ κόσμου. Νά μαζέψουμε τά διαμάντια, τά μαργαριτάρια, ὅ,τι πολύτιμο ὑπάρχει στήν γῆ, στήν θάλασσα καί σέ ὅλο τό πλανητικό μας σύστημα, νά τό βάλουμε στήν μιά μεριά τῆς πλάστιγγος καί ἀπό στήν ἄλλη μεριά νά βάλουμε μιά ψυχή, ὄχι κανενός βασιλιᾶ, οὔτε κανενός αὐτοκράτορος ἤ σοφοῦ, οὔτε κανενός κοσμοκράτορος τοῦ κόσμου τούτου, ἀλλά νά βάλουμε τήν ψυχή ἑνός ταπεινοῦ, ἑνός περιφρονημένου, ἑνός ἀσήμου ἀνθρώπου. 

Πόσο εφικτή είναι η κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό;

Το να «κοινωνήσει» κάνεις του Θεού δεν σημαίνει να έχει απλώς ένα υψηλό ηθικό πρότυπο. Σημαίνει να έχει ρεαλιστική επαφή με τον ίδιο τον Θεό. Η ύπαρξη του Θεού είναι τέλεια και πλήρης καθ’ αυτήν, κατά τους βυζαντινούς θεολόγους, χωρίς να υπάρχει κάποια έλλειψη μέσα στην Θεότητα. 

Το μυστήριο της Ενανθρώπησης, όμως, μυστήριο της υπερούσιας αγάπης του Θεού, έγινε η αιτία ο Θεός και ο άνθρωπος να έχουν αληθινή «κοινωνία». Και φυσικά, όταν λέμε «κοινωνία», εννοούμε την δυνατότητα όλων μας να «θεωθούμε». 

Ο Μέγας Αθανάσιος κάπου γράφει ότι «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνουμε εμείς Θεοί» – και αυτό δεν είναι μια απλή ρητορική έκφραση. Δεν θέλουμε να γίνουμε απλώς «καλοί», να τηρούμε τα «καθήκοντά» μας, δεν μας αφορά ένας τέτοιος καθωσπρεπισμός, ενδιαφερόμαστε για την πληρότητα της Θείας Ζωής – και αυτή πιστεύουμε ότι μπορεί να μας μεταδοθεί. Αυτή είναι, πάντα στον απόηχο της Χαλκηδόνας, η βασική διδασκαλία του Αγίου Μαξίμου – αυτή είναι μέχρι το τέλος η γραμμή της βυζαντινής θεολογίας.

Όταν, εάν, τώρα...

Ένα μικρό κορίτσι με γιασεμιά στα μάτια,

συνάντησε το όταν και το ρώτησε,

Εσένα πια είναι η δουλειά σου ;

Εγώ του απάντησε το όταν, μεταθέτω συνεχώς τα πράγματα στο μέλλον,

τα μακραίνω τόσο πολύ που δεν προλαβαίνει ή ξεχνά κανείς στο τέλος

να ζήσει.

Δεν μου αρέσεις είπε το κορίτσι και σκόρπισε τα φύλλα του γιασεμιού.

Κάνεις ό,τι λέει ο κόσμος;

Συχνά οι γονείς, καλοί μου φίλοι, λένε: «Μη αργείς το βράδυ, τι θα πουν οι διπλανοί;». Ή «μη ντύνεσαι έτσι, τι θα πουν οι γείτονες;». Ή «μη καπνίζεις μπροστά σε άλλους, θα μας κουβεντιάζουν».

Η αντίδρασή μας είναι κάπως έτσι: «Αφήστέ με πια! Τι θα πει ο ένας, τι θα νομίσει ο άλλος. Εμένα δεν μ’ ενδιαφέρει τι λέει ο κόσμος». 

Πολύ καλά. Ας πάμε πιο κάτω.Όταν γίνεται πάρτυ ή η τάξη μας πηγαίνει κάποιο Σάββατο σε κάποιο νυχτερινό κέντρο, παρά τους αρχικούς δισταγμούς μας, τελικά πηγαίνουμε! 

Όταν οι φίλοι μας προσφέρουν τσιγάρο, παρόλο που δεν το θέλουμε, που δεν συμφωνούμε, που γνωρίζουμε πολύ καλά τις βλαβερές του επιπτώσεις, τελικά το δεχόμαστε και μπορεί να εξελιχθούμε και σε καπνιστές μάλιστα! 

Ὁ Ἅγιος Φίλιππος ὁ Ἀπόστολος

Ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα. Καὶ μάλιστα ἐπίλεκτο μέλος τῆς ἁγίας αὐτῆς ὁμάδος.

Τὴν πρώτη γνωριμία του μὲ τὸν Χριστό μᾶς τὴν παρουσιάζει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μὲ τοῦτα τὰ λόγια: «Τῇ ἐπαύριον ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν· καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι» (Ἰωαν. α’ 44). 

Ὕστερα ἀπὸ τὸ βάπτισμά Του καὶ τὴν τεσσαρακονθήμερη νηστεία Του στὴν ἔρημο καὶ τοὺς πειρασμούς Του ἀπὸ τὸν διάβολο, νικητὴς ἀποφασίζει νὰ ἀναχωρήσει ἀπὸ τὴν Ἰουδαία στὴν Γαλιλαία γιὰ τὴν ἔναρξη τοῦ ἔργου του. 

Ἐκεῖ, σὰν ἔφθασε, βρῆκε μεταξὺ τῶν πρώτων τὸν Φίλιππο, ποὺ ἦταν ἀπὸ τὴ Βηθσαϊδά, τὴν ἴδια πόλη ἀπὸ τὴν ὁποία καταγόντουσαν καὶ οἱ ἄλλοι δύο Ἀπόστολοι καὶ ἀδελφοί, Ἀνδρέας καὶ Πέτρος. 

Ἡ μικρὴ αὐτὴ πόλη βρισκόταν στὶς ἀνατολικὲς ὄχθες τῆς λίμνης Τιβεριάδος καὶ ἀξιώθηκε νὰ προσφέρει στὸν Κύριο ἕνα σημαντικὸ ἀριθμὸ ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους Του. Πτωχοὶ καὶ ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι ἤσαν ὅλοι αὐτοί. 

Ὅμως ὁ Κύριος τέτοιους ἐργάτες κατὰ κανόνα διαλέγει γιὰ τὴ διακονία Του. Ἀνθρώπους ταπεινοὺς καὶ καλοδιάθετους. 

Ὁ χριστιανός πρέπει νά ὁμολογεῖ τόν Χριστό ὄχι μέ λόγια, ἀλλά μέ ἔργα

Βλέπω μερικοὺς γονεῖς πόσο ὑπερβολικοὶ εἶναι καὶ πόσο παράλογες ἀπαιτήσεις ἔχουν ἀπὸ τὰ παιδιά τους. 

Κάποιος μοῦ ἔλεγε ὅτι ὑποχρεώνει τὰ παιδιά του νὰ ἐκκλησιάζονται κάθε Κυριακὴ καὶ τὰ χτυπάει ὅταν τοῦ ποῦν ὅτι δὲν θέλουν νὰ πᾶνε στὴν Ἐκκλησία. 

Αὐτὰ ὅμως δὲν εἶναι σωστὰ πράγματα, γιατί μὲ τὸ ζόρι δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις τὸν ἄλλο νὰ ἁγιάσει. 

Ἀλλὰ καὶ μερικοὶ κληρικοὶ εἶναι ἀπόλυτοι καὶ μιλοῦν γιὰ τὸν Θεὸ μὲ ἕνα τρόπο ποὺ σὲ τρομάζει.

Τοιοῦτος ἡμῖν ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ...

α. ῾Η ᾽Εκκλησία μας ἐπί τῇ μνήμῃ τῶν μεγάλων αὐτῆς Πατέρων καί Διδασκάλων ἁγίων ἀρχιερέων ἔχει ἐπιλέξει ἐκεῖνο τό ἀνάγνωσμα ἀπό τήν πρός ῾Εβραίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό ὁποῖο κάνει λόγο γιά τήν ἀρχιερωσύνη τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, προκειμένου δι᾽ αὐτοῦ τοῦ τρόπου νά φανερώσει ὅτι οἱ ἅγιοι αὐτοί Πατέρες ἔζησαν τήν ἐπί γῆς ζωή τους κατά τόν τρόπο τοῦ Κυρίου. 

῞Οπως δηλαδή ὁ Κύριος ὑπῆρξε ὁ κατεξοχήν ἀρχιερεύς ἐπειδή θυσιάστηκε ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς, κατά τόν ἴδιο τρόπο καί οἱ ἅγιοι Πατέρες μετέχοντας στήν ἀρχιερωσύνη αὐτή τοῦ Κυρίου ἔζησαν τή ζωή τους ἀντιστοίχως: μέ θυσία τοῦ ἑαυτοῦ τους ὑπέρ τοῦ ποιμνίου τους καί ὑπέρ τῆς ᾽Εκκλησίας, μέ ὁσιότητα καί ἀκακία. Αὐτό ἀκριβῶς συμβαίνει καί μέ τή σημερινή ἑορτή τοῦ μεγάλου Πατρός καί Οἰκουμενικοῦ Διδασκάλου ἁγίου ᾽Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.

β. 1. Καί θά πρέπει νά θυμίσουμε καταρχάς ὅτι ὁ Κύριος ἐπιτέλεσε τό ἀπολυτρωτικό Του ἔργο καί μέ τό κήρυγμα καί τά θαύματά Του φανερώνοντας τό προφητικό λεγόμενο ἀξίωμά Του, καί μέ τήν παντοδυναμία Του ὡς Θεός μέ τήν ᾽Ανάσταση, τήν ᾽Ανάληψη, τήν ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός καθέδρα Του, τήν ἀποστολή τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί τήν ἵδρυση τῆς ᾽Εκκλησίας Του φανερώνοντας τό βασιλικό ἀξίωμά Του, καί προπαντός μέ τήν ὅλη ἐν Πάθει ζωή Του ἀποκορύφωμα τῆς ὁποίας ἦταν ὁ Σταυρός φανερώνοντας τό ἀρχιερατικό ἀξίωμά Του. 

Η θαυμαστή αφθαρσία του αυτιού και του χεριού του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου

Κάποτε στην Κωνσταντινούπολή ένας άνδρας είχε κανονίσει μια συνάντηση με τον αγίο Ιωάννη τον Χρυσοστόμο.

Ο γραμματέας του αγίου, όταν πήγε να αναγγείλει την άφιξη του, τον βρήκε απασχολημένο με κάποιον άλλον άνδρα, ο οποίο ήταν σκυμένος κοντά στο αυτί του αγίου και του υπαγόρευε κάτι, ενώ ο άγιος έγραφε σε χαρτί αυτά που άκουγε. 

Ο γραμματέας δεν θέλησε να τους ενοχλήσει και είπε στον επισκέπτη να περιμένει. Κάθε φορά που πήγαινε, τους έβλεπε σε αυτή την εργασία. Στο τέλος ο επισκέπτης αγανάκτησε και έφυγε. 

Όταν βρήκε τον άγιο μόνο, του ανέφερε για τον επισκέπτη που έφυγε. Ο άγιος Ιωάννης τότε τον ρώτησε γιατί δεν τόν πέρασε αμέσως στο γραφείο και αυτός δικαιολογήθηκε ότι δεν ήθελε να τον ενοχλήσει στην εργασία που είχε με τον άλλον άνδρα. Ο Χρυσοστόμος του αποκρίθηκε ότι δεν υπήρχε κανένας άλλος μέσα στο γραφείο του όλη αυτή την ώρα και ότι ήταν μόνος.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

Ὁ μεγάλος αὐτὸς πατέρας καὶ διδάσκαλος τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας γεννήθηκε στὴν Ἀντιόχεια τὸ 347 μ.Χ. Πατέρας του ἦταν ὁ στρατηγὸς Σεκοῦνδος καὶ μητέρα του ἡ Ἀνθοῦσα. Γρήγορα ἔμεινε ὀρφανὸς ἀπὸ πατέρα, καὶ ἡ μητέρα του – χήρα τότε 20 ἐτῶν – τὸν ἀνέθρεψε καὶ τὸν μόρφωσε κατὰ τὸν καλύτερο χριστιανικὸ τρόπο.

Ἦταν εὐφυέστατο μυαλὸ καὶ σπούδασε πολλὲς ἐπιστῆμες στὴν Ἀντιόχεια – κοντὰ στὸν τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνια – ἀλλὰ καὶ στὴν Ἀθήνα, μαζὶ μὲ τὸν ἀγαπημένο του φίλο Μ. Βασίλειο. Ὅταν ἀποπεράτωσε τὶς σπουδές του, ἐπανῆλθε στὴν Ἀντιόχεια καὶ ἀποσύρθηκε στὴν ἔρημο γιὰ πέντε χρόνια, ὅπου ἀσκήτευε προσευχόμενος καὶ μελετώντας τὶς Ἅγιες Γραφές.

Ἀσθένησε ὅμως καὶ ἐπέστρεψε στὴν Ἀντιόχεια, ὅπου χειροτονήθηκε διάκονος – τὸ 381, σὲ ἡλικία 34 ἐτῶν – ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀντιοχείας Μελέτιο. Ἀργότερα δὲ, ἀπὸ τὸν διάδοχο τοῦ Μελετίου Φλαβιανό, πρεσβύτερος σὲ ἡλικία 40 ἐτῶν.

Κατὰ τὴν ἱερατική του διακονία ἀνέπτυξε ὅλα τὰ ψυχικά του χαρίσματα, πύρινο θεῖο ζῆλο καὶ πρωτοφανὴ εὐγλωττία στὰ κηρύγματά του. Ἔσειε καὶ συγκλόνιζε τὰ πλήθη τῆς Ἀντιόχειας καὶ συγκινοῦσε τὶς ψυχές τους βαθύτατα. Ἡ φήμη του αὐτὴ ἔφτασε μέχρι τὴν βασιλεύουσα καὶ ἔτσι, τὴν 15η Δεκεμβρίου 397, μὲ κοινὴ ψῆφο βασιλιὰ Ἀρκαδίου καὶ Κλήρου, ἔγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, κάτι ποὺ ὁ ἴδιος δὲν ἐπεδίωξε ποτέ.