Θεία Λειτουργία, Θεία Ευχαριστία, Θεία Κοινωνία (μέρος β')

Το «ειρήνη πάσι» κατά τους αγίους πατέρες σημαίνει μια σημαντική προσφορά του Χριστού διά του λειτουργού στους πιστούς: την εσωτερική ενδυνάμωση, ειρήνευση και χαρίτωση προς επιμελή, επίμονο και υπομονετικό αγώνα προς παθοκτονία κι αρετοσυγκομιδή. Ο ανειρήνευτος κόσμος καταλαγιάζει μέσα στον ναό δεχόμενος τη θεϊκή ειρήνη κι ευχαριστώντας δέεται να την έχει κι ο δωρητής του, ο λειτουργός, ο ιερεύς του. 

Πριν την ανάγνωση του Ευαγγελίου, της πράγ­ματι λίαν χαρούμενης και σωτηριώδους αγγελίας, προκαταβολικά δοξολογούν οι πιστοί τον Κύριο, που συγκαταβαίνει και τους επισκέπτεται. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής την ανάγνωση του ευαγγελίου ερμηνεύει και συσχετίζει με τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Η ανάγνωση του Αποστόλου και του Ευαγγελίου γίνεται εμμελώς, καθαρά και προσεκτικά κι όχι χύμα και βεβια­σμένα. Είναι ένας λόγος για τον κόσμο αλλά όχι εκ του κόσμου τούτου.

Η «Εκτενής», η μεγάλη δηλαδή δέηση για έκχυση του θείου ελέους, και τα «Κατηχούμενα» πρέπει να λέγονται σύντομα και στη θέση τους κι όχι πριν ή μετά· όπως εξάλλου κι όλες οι ευχές, οι οποίες καλό είναι να λέγονται χαμηλόφωνα κι όχι δυνατώτερα των εκφωνήσεων ή να διακόπτεται τελείως το ψάλσιμο. 

Δ' Χαιρετισμοί

Ἀκάθιστος Ὕμνος – Δ' Στάσις

Τεῖχος εἶ τῶν παρθένων,
Θεοτόκε Παρθένε,
καὶ πάντων τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων. 
Ὁ γὰρ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, 

κατεσκεύασέ σε ποιητής, Ἄχραντε, 

οἰκήσας ἐν τῇ μήτρα σου, 

καὶ πάντας σοι προσφωνεῖν διδάξας· 

Χαῖρε, ἡ στήλη τῆς παρθενίας, 

χαῖρε, ἡ πύλη τῆς σωτήριας. 

Χαῖρε, ἀρχηγὲ νοητῆς ἀναπλάσεως, 

χαῖρε, χορηγὲ θεϊκῆς ἀγαθότητος. 

Χαῖρε, σὺ γὰρ ἀνεγέννησας τοὺς συλληφθέντας αἰσχρῶς, 

χαῖρε, σὺ γὰρ ἐνουθέτησας τοὺς συληθέντας τὸν νοῦν. 

Χαῖρε, ἡ τὸν φθορέα τῶν φρενῶν καταργοῦσα, 

χαῖρε, ἡ τὸν σπορέα τῆς ἁγνείας τεκοῦσα. 

Χαῖρε, παστάς ἀσπόρου νυμφεύσεως, 

χαῖρε, πιστοὺς Κυρίῳ ἁρμόζουσα. 

Χαῖρε, καλὴ κουροτρόφε παρθένων, 

χαῖρε, ψυχῶν νυμφοστόλε ἁγίων. 

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε. 

Θεία Λειτουργία, Θεία Ευχαριστία, Θεία Κοινωνία

Με την έναρξη της Θείας Λειτουργίας μπαί­νουμε στη βασιλεία του Τριαδικού Θεού. Η παρουσία του Χριστού στη Θεία Λειτουργία μεταμορφώνει τη γη σε ουρανό. Ο πρώτος λόγος της Θείας Λειτουργίας είναι η ευλογία και η πρώ­τη πράξη της ο σταυρός. Ο ιερεύς σταυρώνει το ευαγγέλιο πάνω στην αγία τράπεζα. Ο τίμιος σταυρός είναι σύμβολο οδύνης και δόξας, ταπεινώσεως οδός και προάγγελος της αναστάσιμης βασιλείας. 

Λέγοντας οι ψάλτες εκ μέρους του λαού «αμήν» διαβεβαιώνουν την αλήθεια, συμ­μετέχουν ενεργά στο μυστήριο. Ο ιερεύς ποτέ δεν μπορεί να τελέσει τη Θεία Λειτουργία μόνος του, δίχως την παρουσία του λαού, έστω κι ενός πιστού.

Η προσευχή αρχίζει πάντοτε με ειρήνη. Ο διάκονος λέγει τις αιτήσεις, τα ειρηνικά. Ο Ειρηνοδότης Χριστός μεταδίδει την όντως και υπέρ πάντα νουν ειρήνη στους ανειρήνευτους ανθρώπους. Το κυρίως ζητούμενο είναι η ειρήνη και η σωτηρία της αθάνατης ψυχής μας. Με αγά­πη και ειρήνη παρακαλούμε όχι μόνο για μας, αλλά για όλους τους αδελφούς μας, όπου κι αν βρίσκονται. 

Λόγοι Αγίου Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτη

Δικαιούσαι τόση χάρι, όσο μέγεθος πειρασμού μπορείς να βαστάσης με ευχαριστία.

Έλεγε συχνά: «Χριστέ μου, τα κουλούρια σου είναι πολύ νόστιμα, αλλά τα πουλάς πολύ ακριβά», εννοώντας την απόκτηση της χάριτος.

Η Χάρι δεν στηρίζεται στα γέλια και στις χαρές. Στις θλίψεις και στις δοκιμασίες στηρίζεται η Χάρις.

Όλος ο κόπος είναι να μη λυπήσουμε την Χάρι που πήραμε στο Βάπτισμα είτε με το κρυφό είτε με την αμέλεια, όταν δεν κάνουμε τα καθήκοντά μας. Τότε ελαττώνεται η θερμότης, ο ζήλος στα πνευματικά, οπότε κατόπιν αφοπλιζόμαστε.

Ο λόγος που βγαίνει από την Χάρι και την πείρα, έχει δύναμη.

Όταν ήμουν υποτακτικός ήμουν αετός, τώρα (που έγινα Γέροντας με συνοδεία) έγινα χελώνα.

Δεν πρέπει ο υποτακτικός να εξαναγκάζη τον Γέροντα να του δώση ευλογία να κάνη το θέλημά του.

Ρώτησε Κοινοβιάτη που τον επισκέφθηκε:

Ας μένουν μακριά

Οι αμετανόητοι αμαρτωλοί, ας μένουν μακριά από τα άχραντα Μυστήρια, γιατί αλλιώς κρίμα και καταδίκη, ετοιμάζουν για τον εαυτό τους. 

Ο άγιος απόστολος λέει: «Όποιος τρώει τον άρτο και πίνει το ποτήριο του Κυρίου με τρόπο ανάξιο, γίνεται ένοχος αμαρτήματος απέναντι στο σώμα και στο αίμα του Κυρίου, προκαλώντας την καταδίκη του» (Α’ Κορ. 11:27, 29). 

Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή

Λέει το ρητό: «νηστεία, αγρυπνία, προσευχή ουράνια χαρίσματα λαβών». Τι ωραία, τι παρηγορητικά λόγια που είπαν οι άγιοι Πατέρες, για να μας ικανοποιήσουν! Έφεραν πρώτα πρώτα τη νηστεία, τη μητέρα των αρετών, για να μας προθυμοποιήσουν· κατόπιν την αγρυπνία και έπειτα την προσευχή.

Νηστεία θα πιάσουμε και εμείς, αδελφές· να παύσουν πια οι θόρυβοι· να παύσουν οι φασαρίες και οι ταραχές αυτής της ανόητης της κοιλιάς. Έφθασαν οι ημέρες της νηστείας· της καλής νηστείας. Όταν ο άνθρωπος θέλει να ζητήσει οτιδήποτε από τον Θεό, πρέπει να νηστέψει, για να του το δώσει. 

Είναι τόσο ικανοποιητική, τόσο αποτελεσματική η νηστεία. Καταπραΰνει τα νεύρα, καταπαύει τα πάθη, αποθηκεύει την υπομονή μέσα στην καρδιά, καθαρίζει τον νου, αδυνατίζει τις συγχύσεις και τα σκάνδαλα· διότι κάθε σύγχυση και ταραχή παύει, όπου γίνεται η νηστεία. Διώκεται η λογομαχία, φεύγει η πολυλογία, και ο άνθρωπος γίνεται κατανυκτικός, γίνεται πράος, σιωπηλός και δυσκολοκίνητος στο να λέει.

Διότι η εγκοπή του φαγητού δεν δίνει διάθεση στη γλώσσα να ομιλεί· έστω και καλά λόγια· και αυτά ακόμα βαρύνεται να τα πει. Μόνο καταγίνεται ημέρα και νύκτα να ικετεύει τον Θεό· διότι κατόπιν από τη νηστεία θα έλθει η αγρυπνία και κατόπιν η προσευχή.

Η σημασία της Προσευχής στον αγώνα εναντίον των εμπαθών λογισμών

Την περασμένη φορά σου περιέγραψα την όλη διαδικασία της μεταβάσεως από τον απλό λογισμό στην εμπαθή επιθυμία κι από εκεί στην εφάμαρτη πράξη. Όμως τα πράγματα δεν εξελίσσονται πάντα τόσο αργά όσο φάνηκε από την περιγραφή μου. 

Συχνά, αν όχι τις περισσότερες φορές, όλες οι φάσεις διαδέχονται η μία την άλλη αστραπιαία. Έτσι, πριν καλά-καλά προλάβει να εμφανιστεί ο λογισμός, τελείται η πράξη. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν στην περίπτωση του προφορικού λόγου. Δεν μπορείς, αλλά και δεν χρειάζεται ν’ αναλύεις όλα αυτά τα απρόβλεπτα και αλλεπάλληλα περιστατικά. Κάνε μόνο τούτο:

Όταν αντιλαμβάνεσαι μιαν εμπαθή κίνηση, να στρέφεσαι αμέσως εναντίον της με όπλο το θυμό. Πώς θ’ αντιδράσεις, αν ένας κακοποιός σου επιτεθεί και σε χτυπήσει; Θα του ανταποδώσεις το χτύπημα μ’ όλη σου τη δύναμη. Με τον ίδιο τρόπο ν’ αντιδράς, όταν σου επιτίθεται ένας κακός λογισμός:

Το κατάλληλο φάρμακο

Η Εκκλησία έχει το κατάλληλο φάρμακο, για να πέσει ο τοίχος της αμαρτίας. Αυτό είναι η μετάνοια και εξομολόγηση. Έρχονται πολλοί και ενδιαφέρονται για νοερά προσευχή. 

Εμείς πρώτα λέμε: «Εξομολογήθηκες καμία φορά; κοινωνάς; ζεις χριστιανικά;» κλπ. Αν πει ναι, τότε προχωρούμε. Αν όχι, μη χάνουμε λόγια άδικα. 

Δίψα Θεοῦ

Διψᾶ ἡ ψυχή μου τὸν Κύριο καὶ μὲ δάκρυα Τὸν ζητῶ. Πῶς νὰ μὴ Σὲ ζητῶ; Σὺ μὲ ζήτησες πρῶτος καὶ μοῦ ἔδωσες νὰ γευθῶ τὴν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἡ ψυχή μου Σὲ ἀγάπησε ἕως τέλους.

Βλέπεις, Κύριε, τὴ λύπη καὶ τὰ δάκρυά μου … Ἂν δὲν μὲ προσείλκυες μὲ τὴν ἀγάπη Σου, δὲν θὰ Σὲ ζητοῦσα ὅπως Σὲ ζητῶ. Ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα Σου τὸ Ἅγιο μοῦ ἔδωσε τὸ χάρισμα νὰ Σὲ γνωρίσω καὶ χαίρεται ἡ ψυχή μου, γιατί Σὺ εἶσαι ὁ Θεός μου καὶ ὁ Κύριός μου καὶ Σὲ διψῶ μέχρι δακρύων.

Ποθεῖ ἡ ψυχή μου τὸν Θεὸ καὶ Τὸν ζητῶ, μὲ δάκρυα. Εὔσπλαχνε Κύριε, Σὺ βλέπεις τὴν πτώση μου καὶ τὴ θλίψη μου. Ταπεινὰ ὅμως παρακαλῶ τὸ ἔλεός Σου: Χορήγησέ μου, τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Σου Πνεύματος. Ἡ θύμησή της ὁδηγεῖ τὸ νοῦ μου νὰ ξαναβρῆ τὴν εὐσπλαχνία Σου. Κύριε, δῶσε μου πνεῦμα ταπεινώσεως, γιὰ νὰ μὴ ξαναχάσω τὴ χάρη Σου καὶ ξαναρχίσω νὰ τὴν θρηνῶ, ὅπως θρηνοῦσε ὁ Ἀδὰμ γιὰ τὸν παράδεισο καὶ τὸν Θεὸ.

Τὸν πρῶτο χρόνο τῆς ζωῆς μου στὸ Μοναστήρι, ἡ ψυχή μου γνώρισε τὸν Κύριο ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Η Θεοτόκος και οι Άγγελοι διδάσκουν την ευλάβεια στον Ναό – (Δύο πολύ διδακτικά Θαύματα)

῞Ενας συγγενής μου μοῦ διηγήθηκε τὸ ἑξῆς περιστατικό:

Ἕνας φίλος του γιατρός, ὅταν ἦταν μικρός, ὅπως ὅλα τὰ παιδάκια, ποὺ γελᾶνε καὶ μετακινοῦνται ἄσκοπα μέσα στὸν Ναό, χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνουν, ἔτσι κι αὐτός, μαζὶ μὲ ἕνα ξαδελφάκι του γελοῦσε καὶ πείραζε τὰ ἄλλα παιδάκια, πότε ἔτρεχε ἀπὸ ἐδῶ καὶ πότε ἔτρεχε ἀπὸ κεῖ.

Τελείωσε ἡ Ἐκκλησία, πῆραν τὸ Ἀντίδωρο, ὁ κόσμος ἔφυγε, ἀλλὰ αὐτὰ τὰ δυὸ παιδάκια, ὁ γιατρὸς καὶ ὁ ξάδελφός του, ἄρχισαν πάλι νὰ ἀτακτοῦν μέσα στὸν Ναό.

Τότε λοιπὸν ἀκούγεται μία αὐστηρή, ἀλλὰ γλυκειὰ γυναικεία φωνὴ νὰ τοὺς λέγη:

– Στὸν οἶκο τοῦ Υἱοῦ μου δὲν παίζουν! Δὲν τρέχουν ἀπὸ δῶ κι ἀπὸ κεῖ. Προσεύχονται, κοινωνοῦν, μεταλαμβάνουν τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του. Τὸ Αἷμα τοῦ Υἱοῦ μου!…

Καὶ …φράπ! τὰ ἁρπάζει ἀπὸ τὸν σβέρκο καὶ ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ εὑρέθησαν καὶ τὰ δύο παιδάκια ἔξω, στὸ προαύλιο τοῦ Ναοῦ!

Χρόνια πολλά Ελλάδα!

Λόγος εις τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου

Τρία σημαντικότατα γεγονότα στην ιστορία του κόσμου εορτάζει σήμερα η Εκκλησία μας.

To πρώτο είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, τον οποίο εορτάζουμε σήμερα με χαρά και αγάπη, αλλά και με δέος ενώπιον του μεγαλείου του γεγο­νότος αυτού, το οποίο ονομάζεται «κεφάλαιον» (δη­λαδή αρχή) της σωτηρίας μας.

Εννέα μήνες μετά τον Ευαγγελισμό πραγματο­ποιήθηκε και το δεύτερο από τα σημαντικότερα γε­γονότα, η κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου μας Ιη­σού Χρίστου.

Κορυφή και ολοκλήρωση της σωτηρί­ας μας θα είναι η ανάσταση του Κυρίου Ιησού Χριστού μετά από ένα φρικτό θάνατο πάνω στο Σταυρό.