Διάφορα Μελετήματα του Οσίου Μακαρίου του Αιγυπτίου (γ΄)
Mελέτημα 13
1. Δὲν εἶναι μικρός ὁ ἀγώνας ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ συντρίψουμε τὸ θάνατο. Λέει βέβαια ὁ Κύριος «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα σας», βρίσκεται ὅμως καὶ ὁ θάνατος μέσα μας, ποὺ μᾶς πολεμάει καὶ μᾶς αἰχμαλωτίζει. Ἄν νικήσουμε σ' αὐτὸν τὸν πόλεμο, θὰ φύγει κάθε πόνος, λύπη καὶ στεναγμὸς καὶ ἡ ἔρημος καρδιὰ θὰ γεμίσει πηγές ὑδάτων. Ὁ Προφήτης μᾶς πληροφορεί• «Ἐγὼ θὰ δώσω νερὸ σ' ἐκείνους, ποὺ βαδίζουν στὴν κατάξερη ἔρημο καὶ διψούνε»· Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς λέει «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερό, ποὺ έγὼ θὰ τοῦ δώσω, δὲ θὰ διψάσει στὸν αἰῶνα»...
2. Ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύεται ἀπὸ τὴν ἀκηδία (=άφροντισιά) κατέχεται καὶ ἀπὸ τὴν ἀπιστία. Γι' αὐτὸ ἀναβάλλει ἀπὸ μέρα σὲ μέρα καὶ δὲ δέχεται τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Πολλές φορές μάλιστα δίνει φτερὰ στὸν ἑαυτό της μὲ ὄνειρα, γιατί τὴν ἔχει κυριεύσει ἡ οἴηση, ἡ ὁποία εἶναι ἀναπηρία ψυχῆς, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ τὶς ἀδυναμίες της.
3. Ὅπως τὸ νεογέννητο βρέφος εἶναι εἰκόνα τοῦ τέλειου ἄνδρα, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ ψυχὴ εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὴν ἔπλασε. Ὅπως λοιπὸν τὸ παιδί ὅσο μεγαλώνει, τόσο γνωρίζει τὸν πατέρα του καὶ τὴν πατρικὴ περιουσία ποὺ μέλλει νὰ κληρονομήσει. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ πρίν ἀπ' τὴν παρακοή, προοδεύοντας θὰ έφτανε στὰ μέτρα τῆς τελειότητος τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀφοῦ ὅμως παρήκουσε, ἀπεμακρύνθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ σκοτίστηκε καὶ πλανήθηκε μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν έπαυσε νὰ τὴν καλεῖ κοντά Του ἄλλοτε μὲ τοὺς προφήτες: καὶ ἄλλοτε μὲ τὸν ἐρχομό Του στὴ γῆ. Χάριν τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ὑπομένει όνειδισμούς, ὕβρεις, ραπίσματα καὶ τέλος σταυρικὸ θάνατο. Γιὰ νὰ μᾶς ὑποδείξει ποιά διάθεση νὰ ἔχουμε σ' ἐκείνους ποὺ μᾶς ὀνειδίζουν καὶ ἐξευτελίζουν ἤ ἐπιδιώκουν καὶ τὸ θάνατό μας ἀκόμη. Νὰ γίνουμε δηλαδὴ σὰν κουφοὶ καὶ ἄλαλοι, παρακαλώντας τὸν Κύριο. «Νὰ μᾶς καθαρίσει ἀπὸ τὰ κρυμμένα πάθη μας», ὁπότε θὰ γίνουμε άμεμπτοι. Τότε θὰ βροῦμε Ἐκεῖνον καὶ θὰ βροῦμε τὴν αἰώνια ἀνάπαυση μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸν μας.
4. Ἄν θέλεις ν' ἀποκτήσεις, ἄνθρωπε, τὴ δόξα, ποὺ εἶχες στὴν ἀρχὴ καὶ ποὺ χάθηκε κάνε τὸ ἑξῆς: Ὅπως παραμέλησες τὶς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπέκυψες στὶς συμβουλές τοῦ σατανᾶ, ἔτσι τώρα νὰ ἐπιστρέψεις στὸν Κύριο, ὁπότε μὲ πολύ κόπο καὶ ἱδρῶτα θὰ πάρεις πίσω τὸν πλοῦτο σου. Ὅποιος λοιπὸν νοιάζεται γιὰ τὴν ψυχή του, πρέπει νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του νὰ διατηρήσει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ ἄσπιλο. Τότε ἔρχεται Ἐκεῖνος ποὺ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ κατοικήσει μέσα μας καὶ θὰ περιπατήσει μαζὶ μας, ὁπότε ἡ ψυχή μας καταξιώνεται νὰ γίνει «ναὸς τοῦ Θεοῦ.»
Mελέτημα 14
1. Ὁ λόγος ποὺ εἶπεν ὁ Θεὸς στὸν Κάϊν, ὅτι «ἡ ζωή σου στὴ γῆ θὰ εἶναι γεμάτη στεναγμούς, τρόμο καὶ ἀγωνία» ταιριάζει γιὰ ὅλους τοὺς ἁμαρτωλούς. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, θέλοντας νὰ δείξει ὅτι ἐκεῖνοι, ποὺ ἀκολουθοῦν τὰ θελήματα τοῦ σατανᾶ, μοιάζουν τοῦ Κάιν, ἔλεγε· «Ἐσεῖς θέλετε νὰ ἐκτελεῖτε τὶς ἐπιθυμίες τοῦ πατέρα σας διαβόλου. Ἐκεῖνος ἦταν ἀνθρωποκτόνος ἀπὸ την ἀρχὴ καὶ δὲ στάθηκε ποτὲ μέσα στὴν ἀλήθεια».
2. Μόνο οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ἀδιαφοροῦν γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δόξα καὶ τὴν περιφρονοῦν, ἐπειδὴ ἔχουν πληγωθεῖ καὶ ἐπιθυμοῦν ἄλλη δόξα... Γι' αὐτὸ καὶ ἐλευθερώνουν τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ κάθε φιλία τοῦ κόσμου γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ ἔχουν μόνο τὸν θεῖο πόθο στὴν καρδιά τους. Γιατί, ὅσοι θέλουν νὰ τρέξουν μ' ἀσφάλεια μέχρι τέλους τὸ δρόμο, δὲν ἀνέχονται ν' ἀναμείξουν ἄλλον ἔρωτα καὶ ἄλλη ἀγάπη μὲ ἐκείνη τὴν ἐπουράνια.
3. Ὅπως εἶναι μεγάλα κι ἀπερίγραπτα τ' ἀγαθὰ ποὺ μᾶς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, ἔτσι χρειάζονται καὶ πολλοὺς κόπους καὶ ἀγῶνες. Εἶπεν ὁ Κύριος «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τὸ σταυρό του καὶ ἄς μὲ ακολουθεῖ». Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι εἶναι τόσο ἀνόητοι, ὥστε θέλουν ν' ἀποκτήσουν τὴν οὐράνια βασιλεία καὶ νὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ νὰ βασιλέψουν χωρὶς τέλος μαζὶ μὲ τὸ Χριστό μας, χωρὶς νὰ πάψουν νὰ ζοῦνε μὲ τὰ δικά τους θελήματα καὶ ν' ἀκολουθοῦνε αὐτά, ποὺ εἶναι μάταια καὶ ὁλοφάνερα βλαβερά...
4. Αὐτοὶ ποὺ παραμένουν μέχρι τὸ τέλος ἄπτωτοι, εἶναι ὅσοι μίσησαν ὅλες τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ τὶς φαντασιώσεις τοῦ κόσμου καὶ τὶς ἡδονές καὶ τὶς κοσμικὲς ἀσχολίες· "Ὥστε μὲ τὴ δική του θέληση ὁ καθένας διώχνεται ἀπὸ τὴ βασιλεία". Ἐπειδὴ δὲν προτίμησε ἀληθινὰ τοὺς κόπους καὶ δὲν ἀπαρνήθηκε τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ θέλει μαζὶ μὲ τὸν Θεϊκὸ πόθο νὰ δοκιμάζει καὶ μερικές εὐχαριστήσεις αὐτοῦ τοῦ κόσμου.
5. Καὶ αὐτὲς οἱ καλές πράξεις ἀκόμη πολλές φορές γίνονται ἀπὸ κενοδοξία, ἡ ὁποία κρίνεται ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅπως καὶ ἡ κλοπή, ἡ ἀδικία καὶ τ' ἄλλα ἁμαρτήματα. Γιατὶ λέει ἡ Γραφή «Ὁ Θεὸς διασκόρπισε ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων»· Ὥστε καὶ μὲ τὶς καλές πράξεις ἐπιδιώκει ὁ έχθρός νὰ ὑπηρετεῖται καὶ νὰ λατρεύεται
Mελέτημα 15
1. Ἄν κάποιος δελεάζεται θεληματικὰ ἀπὸ κάτι ποὺ ἀγαπάει, ἀποκαλύπτεται ὅτι δὲν παρέδωσε ἀκόμη ὅλη τὴν ἀγάπη του στὸ Θεό. Λόγου χάρη, ἀγάπησε ἕνας, κτήματα ἤ χρήματα ἤ τὴν κοιλιοδουλεία ἤ νὰ χαρίζεται στὶς ἁμαρτωλές σαρκικὲς ἐπιθυμίες ἤ στ' ἀξιώματα καὶ τὶς τιμές τῶν ἀνθρώπων ἤ στὴν ὀργὴ καὶ μνησικακία καὶ λοιπὰ πάθη... Ἄλλος ἀφήνει τὸ νοῦ του νὰ τρέχει ἐδῶ κι ἐκεῖ ἤ κάνει τὸ δάσκαλο γι' ἀνθρώπινη δόξα ἤ εὐχαριστεῖται νὰ στολίζεται μ' ὡραῖα ἐνδύματα κ.λ.π. Γιατί, ὅποιο πάθος δὲν πολεμάει καὶ δὲν τοῦ ἀντιστέκεται, μ' αὐτὸ τὸ πάθος ὁπωσδήποτε εὐχαριστεῖται. Καὶ αὐτὸ τὸ πάθος τὸν τραβάει πρὸς τὰ κάτω καὶ δὲν τὸν ἀφήνει ν' ἀνυψωθεῖ πρὸς τὸν Θεό.
2. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι πιάνει φωτιὰ τὸ σπίτι κάποιου. Ἐὰν θελήσει νὰ σώσει τὸν ἑαυτό του, θὰ φύγει γυμνός, ἀφήνοντας ὅλα νὰ καίγονται...Ἄλλος ὅμως προσπαθώντας νὰ περισώσει μερικά σκεύη τοῦ σπιτιοῦ, περικυκλώνεται ἀπὸ τὴ φωτιὰ καὶ καίγεται κι' αὐτός. Βλέπεις πῶς ἀπὸ τὴν προσήλωσή του σὲ κάτι κοσμικὸ χάνει κανεὶς καὶ τὴν ψυχή του καὶ τὸ σῶμα του;
3. Εἶναι λίγοι πράγματι ἐκεῖνοι ποὺ απέκτησαν τὴν τέλεια ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ ἔχουν γιὰ μηδέν ὅλες τὶς ἡδονές καὶ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ ὑπομένουν τοὺς πειρασμούς μὲ μακροθυμία. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν νὰ πετύχουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν χωρὶς κόπους καὶ ἱδρῶτες. Μακαρίζουν βέβαια τοὺς ἁγίους, ἀλλὰ δὲν θέλουν νὰ μετέχουν στοὺς κόπους καὶ τὰ παθήματά τους. Ἀλλὰ γιὰ νὰ φανερωθεῖ ποιοί ἀγάπησαν ἀληθινὰ τὸν Κύριό τους, τοὺς στέλνει ὁ Θεὸς πειρασμοὺς καὶ δοκιμασίες, ὥστε δίκαια νὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
4. Πρέπει νὰ γνωρίζεις ὅτι μέσα στὶς θλίψεις καὶ τὰ παθήματα, στὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν πίστη εἶναι κρυμμένες αἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐπίσης καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ ἀπόκτηση τῶν Οὐρανίων ἀγαθῶν. Τὰ ἴδια λέγει καὶ ὁ Ἀπόστολος: «Πρέπει νὰ περάσουμε πολλές θλίψεις, γιά νὰ μποῦμε στὴ βασιλεία των Οὐρανῶν». Καὶ ὁ Κύριος· «μέ τὴν ὑπομονή σας θὰ σώσετε τὶς ψυχές σας», καὶ «στὸν κόσμο θὰ ἔχετε θλίψεις».
5. Ὅσο ἀξιωθεῖ καθένας μας μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἐπιμέλεια νὰ γίνει μέτοχος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τόσο ἐκείνη τὴ μέρα θὰ δοξασθεῖ καὶ τὸ σῶμα του.
Ὁ,τι ἀποθησαυρίσαμε ἐδῶ στὴν ψυχή μας, αὐτὰ θὰ ἐκδηλωθεῖ καὶ στὸ σῶμα μας. Γιατὶ τότε θὰ δοξασθοῦμε μὲ τὸ ἄρρητο φῶς, ποὺ ἔχουμε ἀπὸ τώρα μέσα μας, δηλαδὴ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ θὰ εἶναι τότε γι' αὐτοὺς ἔνδυμα, τροφή, ποτό, ἀγαλλίαση, χαρά, εἰρήνη, καὶ γενικά ζωή αἰώνια.
Mελέτημα 16
1. Ὁ μακάριος Μωϋσῆς μὲ τὴ δόξα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ ἔλαμπε στὸ πρόσωπό του, τὴν ὁποία κανεὶς ἄνθρωπος δὲν μποροῦσε ν' ἀτενίσει, προτύπωσε πῶς θὰ δοξασθοῦν στὴν ἀνάσταση τῶν δικαίων τὰ σώματα τῶν Ἁγίων. Ὁ Μωϋσῆς ἔμεινε στὸ ὄρος 40 μέρες καὶ 40 νύχτες καὶ δὲν ἔφαγε οὔτε ἤπιε. Ἄρα δεχότανε κάποια τροφή πνευματική! Αὐτὴν τὴν τροφή γεύονται ἀπὸ τώρα οἱ ἅγιες ψυχὲς ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα!
2. Ὅταν ἔπλασε ὁ Θεός τὸν Ἀδάμ, δὲν τοῦ ἔβαλε στὸ σῶμα φτερά, ὅπως στὰ πουλιά, ἀφοῦ ἔμελλε νὰ τοῦ δώσει στὴν ἀνάσταση τὰ φτερά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Γιὰ νὰ ὑψώνεται μ' αὐτὰ καὶ ν' ἁρπάζεται, ὅπου θέλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτὰ τὰ φτερὰ ἔχουν δοθεῖ ἀπὸ τώρα στὶς ψυχὲς τῶν ἁγίων καὶ τὶς σηκώνουν ψηλὰ πρὸς τὸ Οὐράνιο φρόνημα. Μ' αὐτὴ τὴ σφραγίδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ τοὺς βάλει στὰ δεξιά Του, γιατί Τοῦ μοιάζουν καὶ εἶναι παιδιά Του καὶ θὰ εἶναι παντοτινὰ μαζί Του!
3. Θέλημα τῆς ψυχῆς εἶναι νὰ διατηρεῖ τὰ μέλη τοῦ σώματος ἀμόλυντα. Ν' ἀποκλείσει τὸν ἑαυτό της ἀπὸ τοὺς περισπασμούς τοῦ κόσμου. Νὰ φυλάξει τὴν καρδιὰ ἀπὸ κάθε χαμερπή φροντίδα καὶ ἡδονή. Ὁπότε τοῦ προσφέρεται καὶ ἡ βοήθεια τῆς Θείας Χάριτος. Τί ὅμως νὰ κάνει ὁ Θεὸς σ' ἐκεῖνον ποὺ προσφέρει τὸν ἑαυτό του στὸν κόσμο καὶ τρέχει πίσω ἀπὸ τὶς ἡδονές του;
4. Οἱ πέντε Παρθένες ποὺ ἀγρύπνησαν καὶ πῆραν μέσα στὴν καρδιά τους τὸ ξένο πρὸς τὴ φύση τους λάδι, δηλαδὴ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μπόρεσαν νὰ μποῦν μαζὶ μὲ τὸν Νυμφίο στὸν νυμφῶνα. Οἱ ἄλλες οἱ μωρές, ποὺ δὲν φρόντισαν ν' ἀποκτήσουν τὸ λάδι αὐτὸ τῆς ἀγαλλιάσεως μέσα στὶς καρδιές τους, ὅσο ἦταν ἀκόμη στὴ ζωή, κλείστηκαν ἔξω τοῦ νυμφώνος τῆς Βασιλείας. Γιατὶ δὲν έδωκαν ὅλη τὴν ἀγάπη τους στὸν ἐπουράνιο Νυμφίο. Γιατὶ οἱ ψυχὲς ποὺ ζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τοῦ Πνεύματος, ποὺ εἶναι ξένος πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἀνάβουν ὅλη τὴν ἀγάπη τους γιὰ τὸ Χριστό, ἐκεῖ βαδίζουν, ἐκεῖ προσεύχονται, ἐκεῖ σκέφτονται, ἐκεῖ μελετοῦν καὶ ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ' ὅλα τὰ ἄλλα.
5. Ἡ κακία εἶναι κάτι τὸ ξένο γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ μὲ τὴν παράβαση τοῦ Ἀδὰμ δεχτήκαμε καὶ μὲ τὸν καιρὸ ἔγινε δεύτερη φύση σὲ μᾶς. Ἐὰν δὲν διώξουμε ἀπὸ μέσα μας τὴν κακία μὲ πολλὴ προσευχὴ καὶ πίστη καὶ ἀποστροφὴ τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, δὲν ἀποκτᾶμε τὴν ἀρχικὴ καθαρότητα καὶ δὲν μποροῦμε νὰ ἐπιτύχουμε τὴν Ἐπουράνια Βασιλεία.
Mελέτημα 17
1. Παίρνει σῶμα ἀνθρώπινο ὁ ἀσώματος Κύριος ἀπὸ ἄπειρη ἀγαθότητα καὶ μικραίνει -μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς- τὸν ἑαυτό Του ὁ μέγας καὶ ὑπερούσιος, γιά νὰ μπορέσει νὰ ἐνωθεῖ μὲ τὶς ψυχὲς τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Ἀγγέλων, ὥστε να μπορέσουν καὶ αὐτὲς νὰ γίνουν μέτοχοι τῆς ἀθάνατης ζωῆς τῆς Θεότητάς Του. Καὶ ὅπως ἡ ψυχὴ πῆρε καὶ φόρεσε τὰ μέλη τοῦ σώματος, μάτια, αὐτιὰ κ.λ.π., κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἡ ἀγαθότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ παίρνει σῶμα κι' ἑνώνεται μὲ τὶς πιστὲς καὶ ἀγαπητὲς σ' Αὐτὸν ψυχὲς καὶ γίνεται ἕνα Πνεῦμα μ' αὐτές, κατὰ τὸν Θεῖο Παῦλο. Ἔτσι γίνεται ψυχὴ στὴν ψυχή, ὑπόσταση στὴν ὑπόσταση, ὥστε μιὰ τέτοια ψυχὴ νὰ ζήσει καὶ νὰ ὑπάρξει μέσα στήν Θεὸτητά Του, νὰ φτάσει στὴν ἀθάνατη ζωὴ καὶ ν' ἀπολαύσει ἄφθαρτη ἡδονὴ καὶ ἀνέκφραστη δόξα!...
2. Γιὰ τὴν ψυχὴ αὐτὴ ὁ Κύριος, ὅταν θέλει, γίνεται φωτιὰ καὶ κατακαίει κάθε κακὸ μέσα της. Ἄλλοτε γίνεται ἀνάπαυση ἀνείπωτη καὶ ἀνέκφραστη, κι' ἄλλοτε χαρὰ καὶ εἰρήνη, ποὺ περιθάλπει καὶ περικυκλώνει τὴν ψυχή. Μόνο ν' ἀγωνίζεται κανείς, νὰ Τὸν ἀγαπάει καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστεῖ καὶ θὰ δεῖ μὲ τὴν πείρα καὶ τὴν αἴσθησή του ὅτι ἄγγιξε ἀνεκλάλητα ἀγαθά, «ποὺ μάτι δὲν τὰ εἶδε καὶ αὐτὶ δὲν τὰ ἄκουσε καὶ ἄνθρωπος δὲν τὰ διανοήθηκε». Ἔτσι τὸ Πνεῦμα Κυρίου γίνεται ἀνάπαυση, ἀγαλλίαση, τρυφὴ καὶ ζωή τῆς ψυχῆς, ποὺ ἀναδεικνύεται ἄξιά Του. Γιατὶ σωματοποιεῖ τὸν ἑαυτό Του καὶ τὸν κάνει πνευματικὴ τροφή, ἀλλὰ καὶ ἔνδυμα καὶ κάλλη ἀπερίγραπτα, γιὰ νὰ γεμίσει ἔτσι τὴν ψυχὴ πνευματικὴ χαρά· «Ἐγὼ εἶμαι -λέει- ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς». Καί• «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ θὰ τοῦ δώσω, θ' ἀναβρύσει μέσα του μία πηγή νεροῦ, ποὺ θὰ δίνει αἰώνια ζωή».
3. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἀξιώθηκε νὰ δεχθεῖ ἔνοικό της τὴν οὐράνια δύναμη καὶ τὴ θεϊκὴ ἐκείνη φωτιά, καὶ ποὺ ἡ ἐπουράνια ἀγάπη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἑνώθηκε μὲ τὰ μέλη της, ἐλευθερώνεται ἐντελῶς ἀπὸ κάθε κοσμικὴ ἀγάπη. Ὁ σίδηρος καὶ ὁ χρυσός, ὅταν παραδοθοῦν στὴ φωτιά, λειώνουν, ἀλλὰζοντας τὴ σκληρή φύση τους σὲ μαλακὴ καὶ αποβάλλουν τὴ φυσική τους σκληρότητα ἐξ αἰτίας τῆς δυνάμεως τῆς φωτιᾶς· Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ ποὺ δέχθηκε τὴν ἐπουράνια ἐκείνη φωτιὰ τῆς ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀποσύρεται ἀπὸ κάθε προσκόλληση στὸ κοσμικὰ πνεύμα. Ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς κακίας καὶ ἀποβάλλει τὴ φυσικὴ σκληρότητα τῆς ἁμαρτίας. Τὰ θεωρεῖ ὅλα μικρὰ καὶ ἄξια περιφρονήσεως. Λέω μάλιστα ὅτι ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύθηκε ἀπ' αὐτὸν τὸν ἔρωτα καὶ τοὺς ἀδελφούς της, ὅταν τὴν ἐμποδίζουν ἀπὸ τὴν θεϊκὴ ἀγάπη, τοὺς ἀπαρνεῖται!.
4. Ὁ Θεός, ἐπειδὴ εἶναι ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, μακροθυμεῖ, περιμένοντας τὴ μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, καὶ «γίνεται χαρὰ στὸν Οὐρανὸ γιὰ ἕνα ἁμαρτωλό, ποὺ μετανοεῖ». Ὅταν ὅμως δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ μετάνοια καὶ πληθαίνει ἡ ἁμαρτία, τότε ἡ Θεία δίκη τοὺς ἐξαφανίζει ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς. Κάτι τέτοιο συνέβη στὰ Σόδομα καὶ στὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα μὲ τὸν καταποντισμὸ τῶν Αἰγυπτίων. Γι' αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὸν Ἰσραήλ ἀφαίρεσε ὁ Θεὸς καὶ τὴν προφητεία καὶ τὴν ἱερωσύνη καὶ τὴ λατρεία καὶ τὰ ἐμπιστεύθηκε στὰ ἔθνη ποὺ πίστεψαν, διότι καὶ τοὺς Προφήτας καὶ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ σὲ θάνατο παρέδωκαν.
Mελέτημα 18
1. Ἄς προστρέξουμε μὲ προθυμία στὸ Δεσπότη Χριστὸ ποὺ μᾶς καλεῖ καί, ἀνοίγοντας σ' Αὐτὸν τὶς καρδιές μας, ἄς μὴ ἀπελπιζόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας, θυμίζοντάς μας περασμένες ἁμαρτίας, μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἀπόγνωση. Ὁ Κύριος, ποὺ θεράπευσε καὶ θεραπεύει τόσες ἀσθένειες τοῦ σώματος, δὲν θὰ θεραπεύσει καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κυριεύθηκε ἀπὸ τὴν ἀσθένεια τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Γιατὶ δικά Του εἶναι τὰ λόγια• «Ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θ' ἀποδώσει δικαιοσύνη σ' ἐκείνους ποὺ φωνάζουν σ' Αὐτὸν νύχτα- μέρα;»· Καὶ «Αἰτεῖτε, καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ• ζητᾶτε, καὶ θὰ βρεῖτε• χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοίξει ἡ θύρα». Μονάχα ἐμεῖς νὰ προσηλωθοῦμε στὸν Κύριο, ἀπομακρυνόμενοι μ' ὅλη μας τὴ δύναμη ἀπὸ κάθε τι, ποὺ εἶναι καὶ λέγεται ἁμαρτία.
2. Ἕνας βαριά ἄρρωστος, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φάει φαγητὸ ἤ νὰ πιεῖ νερό, ἀπελπίζεται καὶ τὸν κλαῖνε οἱ συγγενεῖς του. Ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς καὶ οἱ Ἄγγελοι λυποῦνται καὶ θρηνοῦν γιὰ τὶς ψυχές, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ πάρουν τὴν ἐπουράνια τροφή (=θ. Κοινωνία). Ἄν λοιπὸν ἔγινες θρόνος τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ψυχή σου ἔγινε ὅλη πνευματικός ὀφθαλμὸς κι' ὅλη Φῶς. Ἄν τράφηκες μὲ τὴν τροφὴ ἐκείνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἄν πίνεις ἀπὸ τὸ ζωντανὸ νερὸ καὶ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ κρασί ποὺ εὐφραίνει τὴν καρδιά. Ἄν ἡ ψυχή σου φόρεσε τὰ ἐνδύματα τοῦ ἀνεκφράστου φωτός. Ἄν ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος ἔλαβε πεῖρα καὶ βεβαιότητα ὅλων αὐτῶν, τότε ζεῖς ἀπὸ τώρα τὴν πραγματικὴ αἰώνια ζωὴ καὶ ἀναπαύεσαι ἀπὸ τώρα μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό! Ἄν ὅμως ἀκόμη δὲν τὰ ἔλαβες αὐτά, οὔτε τὰ ἔκανες κτῆμα σου, νὰ κλαίς θερμὰ καὶ νὰ όδύρεσαι, ποὺ δὲν απέκτησες ἀκόμη αὐτὸν τὸν πλοῦτο καὶ νὰ παρακαλεῖς ἀδιάκοπα τὸν Κύριο γιὰ τὴ φτώχεια σου. Γιατὶ λέει ὁ Κύριος• «Καθένας ποὺ ζητᾶ εὐρίσκει• καὶ ὅποιος κτυπᾶ θὰ τοῦ ἀνοιχτεῖ ἡ θύρα».
3. Ἄν τὸ λάδι ἐκεῖνο τῶν προφητῶν ἔδινε τὸ βασιλικὸ ἀξίωμα, πόσο περισσότερο ἐκεῖνοι ποὺ χρίονται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο μὲ το ἁγιαστικὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως καὶ δέχονται τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ φτάσουν τὰ μέτρα τῆς τελειότητος καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Πανβασιλέως Χριστοῦ! Γιατὶ λόγω τοῦ ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ποὺ πῆραν εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, ὅτι θὰ συμβασιλεύσουν μὲ τὸ πανβασιλέα Χριστό! Διότι ἀπὸ τούτη τὴ ζωή δοκίμασαν μέσα τους τὴν ἡδονὴ καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἁρπάζονται ἀπὸ τώρα νοερά σ' ἐκεῖνον τὸν αἰῶνα καὶ βλέπουν τὰ κάλλη καὶ τὰ θαύματά του μὲ τὶς ἄδυτες λάμψεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Mελέτημα 19
1. Μερικοὶ ἐπαναπαύονται, ὅτι ἔχουν τόση Χάρη Θεοῦ μέσα τους, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ συγκρατοῦν τὸν ἑαυτό τους καὶ νὰ μὴ τοὺς νικᾶ ἡ ἁμαρτία ποὺ κατοικεῖ μέσα τους. Κι' ἔτσι συμβαίνει, τώρα νὰ ἔχουν προσευχὴ νηφάλια καὶ ἀνάπαυση, ἔπειτα νὰ ἐνεργοῦνται ἀπὸ ἀκάθαρτους λογισμοὺς καὶ νὰ δελεάζονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἐνῶ ἔχουν μέσα τους τὴ Θ. Χάρη. Ἔτσι οἱ ἐπιπόλαιοι, ὅταν ἔννοιωσαν μέσα τους τὴν ἐνέργεια τῆς Θείας Χάριτος, νόμισαν ὅτι ἐλευθερώθηκαν γιὰ πάντα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἐνῶ οἱ διακριτικοὶ καὶ νουνεχεῖς δὲν θ' ἀργηθοῦν ὅτι, καὶ ὅταν κατοικεῖ μέσα τους ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ πάλι ταράζονται ἀπὸ αἰσχροὺς καὶ ἄτοπους λογισμούς.
2. Ὅπως εἶναι ἀδύνατο χωρὶς μάτια ἤ γλώσσα, αὐτιὰ καὶ πόδια, νὰ βλέπει κανεὶς ἤ νὰ μιλάει, ἤ ν' ἀκούει ἤ νὰ περπατάει, ἔτσι ἐπίσης εἶναι ἀδύνατο χωρὶς τὸ Θεὸ καὶ τὴ Θεϊκὴ ἐνέργεια νὰ γίνει κανεὶς κοινωνός τῶν Θείων μυστηρίων καὶ νὰ γνωρίσει τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ ἤ ν' ἀποκτήσει τὸν πλοῦτο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι οἱ δούλοι τοῦ Θεοῦ καταρτίζονται συνεχῶς μὲ τὴ Θεϊκὴ γνώση καὶ μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ.
3. Καταλήγοντας λέω ὅτι καὶ αὐτοὶ ἀκόμη οἱ Ἀπόστολοι, ποὺ ἦσαν γεμάτοι ἀπὸ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ἦσαν ὁλότελα ἀπαλλαγμένοι ἀπὸ φροντίδες. Ἀλλὰ μαζὶ μὲ τὴν ἀγαλλίαση καὶ τὴν ἀνέκφραστη χαρά εἶχαν καὶ κάποιο φόβο. Γιατὶ ὁ Κύριος καὶ ἀπὸ τοὺς τελείους ἀκόμη ζητεῖ νὰ εἶναι τὸ θέλημα τῆς ψυχῆς στὴν ὑπηρεσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὥστε νὰ συμβαδίζουν καὶ τὰ δύο. «Μή σβήνετε τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἅγιου Πνεύματος» (Ἀπ. Παῦλος). Τὸ νὰ μιλάει κανεὶς γιὰ τὴν ἀπάθεια καὶ τὴν τελειότητα εἶναι εὔκολο. Δύσκολο ὅμως εἶναι τὸ νὰ μάθει μὲ τὴν πείρα καὶ ἀληθινὰ πῶς κατορθώνεται ἡ τελειότητα.
4. Ὅσοι λένε πνευματικὰ λόγια χωρὶς νὰ τὰ γεύονται, τοὺς παρομοιάζω μὲ ἄνθρωπο πού, ἐνῶ δὲν ἔχει φάει ποτὲ μέλι, προσπαθεῖ νὰ δώσει στοὺς ἄλλους νὰ ἐννοήσουν τί εἴδους εἶναι ἡ γλυκύτητά του. Τέτοιοι εἶναι πράγματι ὅσοι δὲν δοκίμασαν στὴν πράξη καὶ μ' ἐσωτερικὴ πληροφορία τὰ σχετικά μὲ τὴν τελειότητα καὶ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴν ἀπάθεια καὶ θέλουν νὰ μιλοῦν γι' αὐτὰ στοὺς ἄλλους. Κινδυνεύει δηλαδὴ κάπως ὁ Χριστιανισμὸς λίγο-λίγο νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸν γεμάτο χαρὰ κι' εὐφροσύνη δρόμο του καὶ νὰ πέσει στὴν ἔρημο τῆς ἀθεΐας. Εἶναι δηλαδὴ ὁ Χριστιανισμός, σὰν νὰ δώσει κανεὶς σ' ἕνα διψασμένο ἕνα γλυκὸ ποτὸ καὶ νὰ τὸν κάνει, -ὄχι μόνο ἀπὸ τὴ δίψα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἡδονὴ τοῦ ποτοῦ- νὰ τὸ ἐπιθυμεῖ πιὸ ἄπληστα!.·. Αὐτὰ ὅμως δὲν νοοῦνται μόνο μὲ λόγια χωρὶς πείρα, ἀλλὰ ἐπιτελοῦνται μὲ τὴ νοερὴ καὶ μυστικὴ ἐργασία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἔτσι λέγονται. Ἔτσι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι σὰν φαγητὸ καὶ ποτό, πού, ὅσο περισσότερο τὸν γεύεται κανείς, τόσο ἀνάβει καὶ ἡ ἐπιθυμία του καὶ δὲν τὸν χορταίνει!
