Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός (Μνήμη 19 Ιανουαρίου) με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος καταισχύνει τους σοφούς των Λατίνων
Από τους δέκα διορισμένους Λατίνους για τις διαλέξεις ήταν κι ένας Καρδινάλιος ονόματι Ιουλιανός. Αυτός είχε τόση δύναμη στους λόγους του, και με τόσο ενθυμητικό τον στόλισε η φύση, ώστε ήταν δαιμόνιος στον νου, δηλαδή υπερφυής και παράδοξος. Όταν άκουγε έναν ολόκληρο λόγο, μετά το τέλος του απαντούσε ξεχωριστά σε όλα τα κεφάλαια του λόγου, ακόμα κι αν ήταν δέκα ή δεκαπέντε, λέγοντας: το πρώτο κεφάλαιο είχε αυτό το νόημα, το δεύτερο αυτό, το τρίτο αυτό και ούτω καθ’ εξής μέχρι το τέλος. Έπειτα άρχιζε από το πρώτο κεφάλαιο λέγοντας: στο πρώτο σου κεφάλαιο, στο οποίο είπε αυτά σου απαντώ εκείνο, στο δεύτερο σου απαντώ εκείνο, και το ίδιο έκανε μέχρι το τέλος κάθε κεφαλαίου.
Αλλά ακόμα και αυτός ο ασύγκριτος νους, έπειτα από πολλές διαλέξεις, δεν έκρινε ικανό τον εαυτό του στους αγώνες του με τον ιερό Μάρκο, λέγοντας προς τους Λατίνους: μέχρι του παρόντος μίλησα. Όσα γνώριζα τα έχω πει. Στο εξής ας αναλάβει τον λόγο ο διδάσκαλος του Παλατίου Ιωάννης.
Εκείνος θα μιλήσει και θα αποδώσει τους λόγους μας επαρκώς και καλώς, κατά την υπάρχουσα σ’ αυτόν σύνεση και σοφία. Και θα αγωνισθεί ικανώς τον αγώνα αυτόν. Εγώ δεν είμαι ικανός όπως εκείνος. Και από τότε έπαυσε να ομιλεί.
Ο δε Ιωάννης είχε μεγάλη σοφία, ήταν δεινός ομιλητής, ποικίλος και πανούργος στον νου και εύστροφος στο χειρισμό των λόγων. Αλλά η σοφία του ήταν κοσμική, όπως ονομάζουν αυτήν οι θείοι διδάσκαλοι. Δεν ήταν θεία και πνευματική, την οποία κατείχε μόνος από όλους ο ποιμήν της Εφέσου, ο Άγιος Μάρκος. Επομένως η σοφία του κόσμου έπρεπε να φανεί μωρία και αφροσύνη, εφόσον παρουσιάσθηκε διά του αγίου Μάρκου η σοφία του Πνεύματος. Έτσι αποστόμωσε και αυτόν ο Άγιος. Γι’ αυτό και με περισσότερο ζήλο και φιλονεικία διαλεγόταν με τον Άγιο, ο διδάσκαλος των Λατίνων Ιωάννης.
Και από το προκείμενο θέμα (όπου ήταν το Πουργατόριο, το καθαρτήριο πυρ) μετέβαινε σε άλλα θέματα, μη έχοντας τι να αποκριθεί καθώς είχε καταισχυνθεί από τον άγιο, παρουσιάζοντας άλλα προβλήματα, εντελώς άσχετα με το συζητούμενο θέμα. Ο άγιος αμέσως έδινε λύσεις και απαντήσεις με γραφικές παραστάσεις, παρότι δεν γνώριζε το πρόκειται να προτείνει ο Ιωάννης.
Στις διαλέξεις αυτές ήταν δέκα οι διορισθέντες. Από αυτούς, ο βασιλιάς αποφάσισε μόνο οι δύο να ομιλούν, ήτοι ο Άγιος Μάρκος και ο Νικαίας, και αν έχουν κάποια δυσκολία, τότε να συμβουλεύονται και να συζητούν με τους άλλους οκτώ, για να βρίσκουν την κατάλληλη απάντηση μέσα από την κοινή σκέψη.
Ο Βησσαρίων, όπως είπαμε, χτυπημένος από τον φθόνο, λιποτάκτησε και δεν προσέφερε την παραμικρή βοήθεια στον συναγωνιστή του. Μάλιστα ειρωνευόταν καθήμενος παράμερα μαζί με τον σατανικό Γρηγόριο και περιγελούσε κρυφά τον αθλητή της αληθείας που αγωνιζόταν μόνος εν μέσω του σταδίου.
Οι υπόλοιποι, καθώς λέει ο ιστορικός Συρόπουλος (από τους οποίους ένας ήταν και αυτός αρκετά μορφωμένος και λόγιος), όχι μόνο δεν βοήθησαν, αλλά και θαύμαζαν. Γιατί θαύμαζαν; Γιατί αν και ο τόσο περιβόητος εκείνος αντίπαλος χρησιμοποιούσε τις διαλέξεις του κακότροπα και πειραστικά, αν και δεν αφορούσαν το επίμαχο θέμα (καθαρτήριο πυρ) οι λόγοι του και παρότι προέβαλλε αιφνίδια πολλά και διάφορα ζητήματα και προβλήματα, για τα οποία δεν γνώριζε από πριν ο άγιος, ώστε να τα αντικρούσει, όμως παρόλα αυτά, ο πάνσοφος και θαυμάσιος Μάρκος σε όλα έδινε αμέσως τις λύσεις με γραφικές παραστάσεις. Όχι από την εξωτερική σοφία την ανόητη, αλλά μέσα από τις άγιες Γραφές όπου βρίσκεται ο θησαυρός της αληθείας.
Από εκεί μέσα, από την Αγία Γραφή, αφού έλαβε πέτρες εκσφενδόνισε και κατέβαλε ο νέος Δαβίδ με τη δύναμη του Πνεύματος, τον δυτικό εκείνο και αλαζόνα Γολιάθ.
Επειδή το να μεταβαίνει από το επίμαχο θέμα σε άλλα, και το να προτείνει ζητήματα τα οποία καθόλου δεν συντείνουν προς τον σκοπό αυτό, όπως το να ερωτά πως πετούν οι άγγελοι, και από ποια ύλη θα ανάψει το πυρ εκείνο της Κολάσεως, το οποίο πρόκειται να δεχθεί τους αμαρτωλούς, για όλα αυτά λοιπόν τα ανόητα και δυσεβή ερωτήματα, κάποιος από τους παρακαθήμενους Συγκλητικούς ονόματι Ιάγαρις, είπε με πολλή αγανάκτηση: θα το μάθει εκείνος που ρωτάει, όταν βρεθεί εκεί. Θα καταλάβει από ποια ύλη ανάβει εκείνο το πυρ, όταν πέσει μέσα σε αυτό.
«Εις έναντι μυρίων - ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός και οι αγώνες του»,
μοναχού Καλλίστου Ζωγράφου Αγιορείτου Εφεσίου, επιμ. Δημητρίου Παναγόπουλου.
Μετάφραση στη δημοτική: Ιστολόγιο Μακκαβαίος
