Θλίψη καί κατάθλιψη
Ὁ γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης συχνά ἔλεγε πώς ἡ σήμερα τόσο διαδομένη κατάθλιψη συχνά καί κύρια ὀφείλεται στόν μεγάλο ἐγωισμό. Ἀπό μικροί μεγαλώνουμε μέ μία λαθεμένη ἀγωγή. Τῶν περισσότερων ἡ ἀνατροφή ἀπό μικρά παιδιά εἶναι μία ἐπιμελής καλλιέργεια ἑνός λίαν ἐγωιστικοῦ πνεύματος.
Γεννιέται ἀπό νωρίς ἡ σφοδρή ἐπιθυμία γιά διάκριση, ἔπαινο, ἐντυπωσιασμό καί πρωτοκαθεδρία. Γεννιέται ἕνα ὑπερβολικό ἐνδιαφέρον γιά τήν ἐνδυμασία, τήν κόμμωση καί τήν ἐπίδοση σέ ἀνάξια λόγου πράγματα. Ὁ πολύς ἐγωισμός ὁδηγεῖ στόν πρωταγωνιστισμό, τήν ἀπόρριψη τῶν ἄλλων, τή χρησιμοποίηση ὑπερβολῶν, ψευδῶν καί ὕβρεων. Ὁρισμένοι φθάνουν μάλιστα νά ὑπηρετοῦν τό ἄσχημο καί τό κακό μόνο καί μόνο γιά νά συζητιοῦνται καί νά προβάλλονται.
Μέ μιὰ τέτοια πλεύση καί προοπτική τί συμβαίνει; Πολύ συχνά, ἐπειδή τά πράγματα δέν μᾶς ἔρχονται ὅπως ἀκριβῶς θέλουμε, ἀμέσως στεναχωριόμαστε, ταραζόμαστε, ἀγχωνόμαστε, ἀπογοητευόμαστε καί κλεινόμαστε στόν ἑαυτό μας.
Παρουσιάζεται μία βαθιά θλίψη μέσα μας ὅτι δέν μᾶς προσέχουν πολύ, δέν μᾶς ἀγαπᾶνε ὅσο θέλουμε, δέν ἀναγνωρίζουν τήν ἀξία μας καί δέν ἐκτιμοῦν τά προσόντα καί τίς δυνατότητές μας. Μιὰ λοιπόν μή ἀναγνώριση, μία παρατήρηση, μία ἐπίπληξη μᾶς θυμώνει, μᾶς ντροπιάζει, μᾶς ἀναστατώνει, μᾶς θλίβει. Τοῦτο συμβαίνει γιατί ἔχει θιγεῖ ὁ ἐγωισμός, ἔχει ἀνατραπεῖ ἡ ὡραία ἰδέα πού ὑπῆρχε γιά τόν ἑαυτό μας, τήν ὁποία ἐπιθυμοῦμε νά ἔχουν ὁπωσδήποτε καί οἱ ἄλλοι.
Εἶναι μεγάλη λύπη ἄξιοι νέοι ἄνθρωποι νά φθάνουν καί σ’ αὐτήν τήν ἀποτρόπαιη αὐτοχειρία, γιατί δέν ἀντέχουν μία ἀποτυχία, μία ἀπογοήτευση, μία ὑποτίμηση, μία προσβολή, μία ξαφνική πτώχευση. Ἕνας ταπεινός, ἕνας ἀληθινός Χριστιανός, ὅλα αὐτά τά πικρά γεγονότα τά ἀντιμετωπίζει πιό ψύχραιμα, πιό αἰσιόδοξα, πιό καρτερικά καί πιό ἐλπιδοφόρα. Μάλιστα, μερικές φορές μποροῦν νά γίνουν δυνατές ἀφορμές πνευματικῆς ὡρίμανσης καί ψυχικῆς καλλιέργειας.
Μία παρατεινόμενη στενοχώρια φέρνει θλίψη καί αὐτή πάλι τή φοβερή κατάθλιψη, πού σήμερα μαστίζει πολλούς. Ἡ κατάθλιψη μπορεῖ νά ἀδρανοποιήσει τόν ἄνθρωπο κουραστικά. Ἡ κατάθλιψη ἔχει συνήθη αἰτία τόν ἄφθονο ἐγωισμό. Ὁ ταπεινός ἔχει ἰσχυρά ἀντισώματα, δέν εἶναι εὔκολο νά κυριευθεῖ ἀπό τήν κατάθλιψη.
Τελικά, πιστεύουμε πώς ὁ ὑπερβολικός ἐγωισμός εἶναι μία σκέτη ἀνοησία καί ἡ γνήσια ταπείνωση μία ἐπιλογή ἑνός ὑψηλοῦ πνευματικοῦ κέρδους. Ὁ ἐγωιστής εἶναι πάντοτε ἀχόρταγος, ἀνικανοποίητος, ἀνασφαλής καί ἀγχώδης. Ἀντίθετα, ὁ ταπεινός εἶναι ἥσυχος, ἱκανοποιημένος, εὐχαριστημένος, ἄφοβος καί ἤρεμος. Ὁ ἐγωιστής πάσχει νά ξέρει πῶς τόν βλέπουν, πῶς τόν ἐκτιμοῦν καί πόσο τόν θαυμάζουν. Ἔτσι εἶναι συνεχῶς ἀνήσυχος.
Αὐτό σημαίνει ὅτι τοῦ λείπει ἡ αὐτοεκτίμηση καί ἐναγώνια τήν ἀποζητᾶ ἀπό τούς ἄλλους. Οἱ ἄλλοι ὅμως ἔχουν τά δικά τους προβλήματα καί δέν ἀσχολοῦνται τόσο μ’ αὐτόν.
Αὐτοβασανιζόμενος καί ταλαιπωρούμενος ἀπό νοσηρές ἐπιθυμίες, φαντασίες καί ἰδέες πονᾶ πολύ. Μήν ἀντέχοντας, καταφεύγει σέ διάφορα χάπια, ἀκόμη καί σέ ἀλκοόλ καί ναρκωτικά, γιά νά ἀποφύγει τόν ἐσωτερικό πόλεμο.
Εἶναι γεγονός πώς καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες καί μεγάλα ποσά γιά ἀντικαταθλιπτικά φάρμακα, ἀλλά καί σέ προγράμματα ἀποτοξινώσεως. Τό πρόβλημα ὅμως δέν θεραπεύεται στή ρίζα του, γιατί παραμένει ἰσχυρός ὁ ἐγωισμός, πού δημιουργεῖ ὅλα αὐτά τά προβλήματα. Τό ἀταπείνωτο φρόνημα τῶν καιρῶν μας, οἱ συγκρούσεις, ἡ μή ἀγωνιστικότητα, ἡ νωχέλεια, οἱ συχνές ἀπογοητεύσεις ὁδηγοῦν στήν κατάθλιψη. Εὐγενεῖς, εὐαίσθητοι, ἀδύναμοι καί ἀδρανεῖς νέοι μπορεῖ νά κυριευθοῦν ἀπό τήν κατάθλιψη. Θεωρήσαμε τήν ταπείνωση ὀλέθριο ἐλάττωμα.
Ἀγωνιστήκαμε γιά ἄλλα πολλά πού δέν ἦταν οὐσιαστικά καί πρωτεύοντα. Μπερδέψαμε τήν ταπείνωση μέ τήν κακομοιριά καί τήν ἁπλοϊκότητα. Μόνο ὅμως ὁ ἀληθινά ταπεινός μπορεῖ νά εἶναι πραγματικά χαρούμενος, ἀστεναχώρητος, νηφάλιος, γαλήνιος καί ὑπερβολικά εἰρηνικός. Οἱ ἡμέρες μας ἔχουν ἰδιαίτερη ἀνάγκη πνευματικῆς ἐνισχύσεως.
(+) Γέρων Μωϋσῆς (Μοναχὸς Ἁγιορείτης)
