Η πιο γλυκιά ομιλία! το πιο ωραίο κήρυγμα! Η κόλαση!
Για αυτό βέβαια και γίνεται στα ευαγγέλια πολύς λόγος για τιμωρία και πολύ περισσότερος από ό,τι για βασιλεία.
Επειδή δηλαδή τους αναισθητότερους δεν τους προσελκύει προς την αρετή και δεν τους απομακρύνει από την κακία, τόσο πολύ η υπόσχεση των αγαθών, όσο ο φόβος των λυπηρών, για αυτό λοιπόν ασχολείται περισσότερο με τα λυπηρά και αυτά αναφέρει συνεχώς. Ας μη λυπούμαστε λοιπόν ακούγοντας λόγια δυσάρεστα διότι περιέχουν πολύ κέρδος…
Άλλοι πάλι τον μεν Κύριο ομολογούν αρνούνται όμως την περί κρίσεως και κολάσεως διδασκαλία, εξαγοράζοντας με σύντομη ευχαρίστηση μεγάλη κόλαση και θέλοντας να παρηγορούν τους εαυτούς τους με το να μη θυμούνται τη γέεννα, ρίχνουν τους εαυτούς τους, χωρίς να το καταλαβαίνουν, στο βάραθρο της απώλειας.
Για αυτό παρακαλώ και να θυμάστε τη γέεννα και να συζητάτε για αυτήν· έτσι στόλιζε με ομορφιά την ψυχή σου.
Διότι είναι μεγάλη η χρησιμότητα που προέρχεται από αυτά τα λόγια. Διότι δεν έδωσε ο Θεός αυτήν την απειλή έτσι τυχαία και την έκανε φανερή από την εδώ ήδη ζωή, αλλά για να μας κάνει με το φόβο καλύτερους. Για αυτό και ο Διάβολος κάνει τα πάντα και μηχανεύεται, θέλοντας να βγάλει αυτήν από τη σκέψη μας.
Μην την απομακρύνεις λοιπόν από τη σκέψη σου, ούτε να λες, «γιατί να στενοχωρώ τον εαυτό μου παράκαιρα»; Στενοχωριέσαι παράκαιρα; Εκείνη είναι η παράκαιρη στενοχώρια, όταν θα υποφέρεις μέσα στη γέεννα...
Και γνωρίζω βέβαια ότι με τα λόγια αυτά γίνομαι φορτικός και ότι σας στενοχωρώ. Τι να γίνει όμως; Βέβαια δεν θα ήθελα να τα λέω όλα αυτά, αλλά θα ήθελα να έβλεπα ενάρετο τόσο τον εαυτό μου όσο όλους εσάς…
Και ακριβώς για αυτό σας παρακαλώ να νιώθουμε κατάνυξη ακούγοντας τους περί κολάσεως λόγους.
Άλλωστε δεν υπάρχει τίποτα άλλο πιο γλυκό από την ομιλία αυτή, επειδή κανένα άλλο πράγμα δεν είναι πικρότερο από αυτήν.
Και πώς είναι ευχάριστο, θα πει κάποιος, το να ακούει κανείς ομιλία για κόλαση; Επειδή είναι πολύ τρομερό να πέσουμε στη γέεννα, πράγμα που αποφεύγεται με τους λόγους που μας φαίνονται φορτικοί, και οι οποίοι πριν από αυτό μας παρέχουν και άλλη ευχαρίστηση· συγκρατούν δηλαδή τις ψυχές μας και τις κάνουν ευλαβέστερες, εξυψώνουν τη διάνοιά μας και αναπτερώνουν το λογισμό μας, μας ελευθερώνουν από την πονηρή πολιορκία των επιθυμιών και γενικώς συντελούν στη θεραπεία της ψυχής...
Και ξέρω βέβαια, ότι τίποτε δεν είναι για σας περισσότερο αηδιαστικό από τα λόγια αυτά, αλλά σε μένα τίποτε δεν είναι πιο ευχάριστο από αυτά. Και μακάρι να μπορούσαμε και όταν προγευματίζουμε και όταν δειπνούμε και όταν λουζόμαστε και παντού να μιλούμε για τη γέεννα…
Συνέχεια λοιπόν ας σκεφτόμαστε τους λόγους για αυτά, γιατί δεν μας αφήνει να πέσουμε στη γέεννα το να θυμόμαστε τη γέεννα… και να συζητούμε συνεχώς για αυτήν και έτσι δεν θα αμαρτάνουμε εύκολα. Διότι η μνημόνευση των λόγων αυτών θα μπορέσει, σαν κάποιο πικρό φάρμακο, να καθαρίσει κάθε κακία και να παραμείνει για πάντα μέσα στην ψυχή μας…
Εάν ο φόβος της μελλοντικής κολάσεως έμενε στην ψυχή, θα εξαφάνιζε κάθε ανθρώπινο φόβο. Επομένως εάν κανείς φροντίζει να θυμάται διαρκώς τη γέεννα, θα περιφρονήσει κάθε είδος θανάτου· και αυτό δεν θα τον απαλλάξει μόνο από την παρούσα αγωνία, αλλά και από τη φλόγα της γέενας θα τον απαλλάξει.
Διότι εκείνος που φοβάται συνεχώς την γέενναν του πυρός, ουδέποτε θα πέσει μέσα στη φωτιά της γέεννας εκείνης, διότι θα σωφρονίζεται με τον συνεχή αυτόν φόβο…
Και αν ακόμη δυσανασχετείτε αναρίθμητες φορές για αυτά τα λόγια, εγώ δεν θα σταματήσω να τα λέω…
Και γνωρίζω μεν, ότι πολλοί ακούνε τα λόγια αυτά με πολλή δυσαρέσκεια, αλλά ποιο το κέρδος εάν σιωπήσω; Διότι εάν σιωπήσω και δεν σας ενοχλήσω καθόλου με τα λόγια μου, είναι αδύνατον να σας απαλλάξω από την κόλαση με τη σιωπή μου αυτήν, αλλά το αποτέλεσμα που θα προκύψει από αυτό θα είναι εντελώς το αντίθετο, διότι έτσι γίνεται μεγαλύτερη η τιμωρία, όχι μόνο για σας, αλλά και σε μένα η σιωπή μου αυτή θα γίνει πρόξενος τιμωρίας.
Ποιο το όφελος από τα ευχάριστα λόγια, όταν δεν βοηθούν στα έργα, αλλά αντιθέτως και βλάπτουν; Ποιο το κέρδος, να σας ευχαριστήσω με τα λόγια και να σας λυπήσω στην πραγματικότητα; Να ευχαριστήσω την ακοή σας και να βλάψω την ψυχή σας; Ακριβώς για αυτό είναι ανάγκη να σας στενοχωρώ εδώ, για να μην τιμωρηθούμε εκεί.
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
