Δεῦτε ἀναβῶμεν εἰς τό ὄρος Κυρίου

Η Μεταμόρφωση του Χριστού είναι μία πολύ σημαντική εορτή για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Ο Κύριός μας μάς υπενθυμίζει τη δόξα Του και παρουσιάζεται η θεότητά Του στους μαθητές Του. Παράλληλα, υπενθυμίζει στον καθένα από εμάς την αποστολή του· διά του αγώνα μας, να γίνουμε μέτοχοι της θεότητας του Χριστού.

Το θαύμα της Μεταμορφώσεως έγινε αντικείμενο μελέτης και έρευνας για πολλούς Πατέρες της Εκκλησίας. Ίσως, να μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε, ανάμεσα σε όλους αυτούς, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος αναφέρει σχετικά με την Μεταμόρφωση ότι «χάσμα μέγα εστήρικται» για την Ανατολή και τη Δύση.

Όλα τα χρόνια της επίγειας παρουσίας του Χριστού, ο Κύριός μας πραγματοποιούσε ποικίλα θαύματα. Με έναν λόγο ανέστησε την κόρη του Ιαείρου, θεράπευσε κουτσούς, έδωσε φως στους τυφλούς, έδωσε ακοή στους κουφούς, ελευθέρωνε δαιμόνια από δαιμονιζόμενους και πολλά άλλα. Σε όλα αυτά, πρόσθεσε και το θαύμα της Μεταμόρφωσής Του, στο όρος Θαβώρ. 

Ο Χριστός έλαμψε με ένα άκτιστο φως (κατά τον Άγ. Γρηγόριο τον Παλαμά) αλλά και εμφανίστηκαν οι δύο Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης· ο Μωυσής και ο Ηλίας που προσκύνησαν το Θεό. Όλο αυτό το θαύμα, έγινε ενώπιον των τριών εκλεκτών μαθητών του Χριστού· του Πέτρου, του Ιωάννη και του Ιακώβου, οι οποίοι ήταν έντρομοι για αυτό που αντίκρυζαν τα ανθρώπινα μάτια τους. 

Ο Πέτρος, λόγω της ανθρώπινης αδυναμίας του, τονίζει στο Χριστό: «Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν ᾿Ηλίᾳ (Κύριε, είναι καλό για μας εδώ να είμαστε. Αν θέλεις, θα κάνω εδώ τρεις σκηνές, μία για σένα και μία για το Μωυσή και μία για τον Ηλία)» (Μτ. 17, 4). 

Τότε, σκέπασε νεφέλη το όρος Θαβώρ και ακούστηκε η φωνή: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε (Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον οποίο ευαρεστήθηκα, ακούτε αυτόν)» (Μτ. 17, 5). Ύστερα από αυτό το συγκλονιστικό γεγονός που είδαν οι τρεις μαθητές, έπεσαν από το φόβος τους στη γη. 

Τους πλησιάζει ο Χριστός και τους λέει: «ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε» (Μτ. 17, 7) και, όταν σηκώθηκαν οι μαθητές, αντίκρυσαν μόνο τον Χριστό. Τους παραγγέλλει να μην πουν τίποτα μέχρι να αναστηθεί εκ νεκρών («μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ», Μτ. 17, 9).

Η Μεταμόρφωση του Χριστού ήταν ένα γεγονός που συνέδεσε την Καινή με την Παλαιά Διαθήκη. Στο όρος Θαβώρ, όπως είδαμε, εμφανίστηκαν δύο προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης· ο Μωυσής και ο Ηλίας, όπου συνομιλούσαν με τον Μεταμορφωθέντα Χριστό. Άρα, παρατηρούμε ότι ο Χριστός εκπληρώνει την Παλαιά Διαθήκη και συνδέει αυτήν με την Καινή. Άλλωστε, η σκηνή της Μεταμορφώσεως είναι μία Θεοφάνεια, φανέρωση του Θεού, όπως έγινε και στη Βάπτιση του Χριστού.

Η παρουσία των δύο προφητών, που αποχώρησαν από τον κόσμο με μυστήριο τρόπο (ο Μωυσής πέθανε αλλά δεν είδε κανένας τον τάφο του και ο Ηλίας ανέβηκε με πύρινο άρμα στους ουρανούς) αποδεικνύει και την νίκη του θανάτου του Χριστού έναντι της ζωής. Το σώμα έχει κάποιο τέλος και θα πεθάνει· η ψυχή, όμως, είναι προορισμένη να ζήσει αιώνια. Σύμφωνα με την Ανάσταση του Χριστού, κατά τη Δευτέρα Παρουσία, θα αναστήσει τα σώματα για να γίνει η ένωσή τους με την ψυχή.

Το συγκεκριμένο γεγονός, μάς δείχνει τη φύση του Χριστού (Θεός και άνθρωπος) αλλά και το σκοπό για την ενανθρώπισή Του· να αναγεννήσει τον άνθρωπο από την αμαρτία και να Του χαρίσει τη θέση που του αρμόζει -να γίνει θεός κατά χάριν.

Η Πατερική παράδοση, σχετικά με το γεγονός της Μεταμορφώσεως, διευκρινίζει ότι η Μεταμόρφωση δεν είναι του Χριστού, αλλά των μαθητών. Ο Χριστός, Θεός είναι, έχει και τις δύο φύσεις (θεϊκή και ανθρώπινη) ενωμένες «ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως, αχωρίστως» σε μία υπόσταση· ποτέ, δεν αλλάζει. Μέχρι τότε, οι μαθητές έβλεπαν το Χριστό μόνο με την ανθρώπινη φύση Του· εκείνη τη στιγμή, φανέρωσε ένα μέρος Του από τη θεϊκή δόξα Του. 

Τόση θεϊκή δόξα, όσο άντεχαν οι μαθητές να αντικρύσουν με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος (νεφέλη), σύμφωνα και με το κοντάκιο της εορτής: «Επί του όρους μετεμορφώθης, και ως εχώρουν οι μαθητές Σου, την δόξαν Σου, Χριστέ ο Θεός, εθεάσαντο». 

Αυτό, εύλογα, συμβαίνει καθώς ο άνθρωπος είναι πεπερασμένος (έχει αρχή και τέλος), ενώ ο Θεός είναι άπειρος – άχρονος. Ο άνθρωπος, επίσης, δεν μπορεί να μετέχει στην ουσία του Θεού αλλά μόνο στις ενέργειές Του. Για πρώτη φορά, είδαν το «άκτιστον φως», κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, του Χριστού.

Ας δούμε, γιατί ο Χριστός επιλέγει, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, να αποκαλύψει τη θεότητά Του στους τρεις μαθητές; Την απάντηση, μπορούμε να τη δούμε στο κοντάκιο της εορτής: «ἵνα ὅταν σε ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, τῷ δὲ κόσμῳ κηρύξωσιν, ὅτι σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα». 

Η Μεταμόρφωση στο όρος Θαβώρ, πραγματοποιείται λίγες μέρες πριν το Πάθος του Χριστού· την προδοσία, τη σύλληψη, την σταύρωση και την ταφή Του. Προσπαθεί ο Χριστός να δώσει την αντίληψη στους μαθητές, ότι το πάθος Του θα είναι εκούσιο· με τη θέληση του Θεού θα σηκώσει όλες τις αμαρτίες των ανθρώπων στο σταυρό για να σώσει το ανθρώπινο γένος. 

Το ανθρώπινο γένος, εκείνη τη χρονική στιγμή, ήταν σε δυσμενή θέση, οπότε ένας Θεός θα μπορούσε να τους σώσει από αυτή την κατάσταση που βρισκόντουσαν· αλλά, δεν έφτανε μόνο με τη διδασκαλία και το κήρυγμα του Χριστού. Ο Θεός έφτασε να δώσει τη ζωή Του για χάρη των ανθρώπων· αυτό και μόνο, δείχνει την αγάπη που έχει για το ανθρώπινο γένος.

Στη θέα του Χριστού που είχαν οι μαθητές Του εκείνη τη στιγμή, αντιλήφθηκαν την μελλοντική δυνατότητα που έχουν. Ακολουθώντας το Χριστό, εκτελώντας τις εντολές Του και, σήμερα, με το Βάπτισμα και τα μυστήρια της Εκκλησίας μπορεί κάθε άνθρωπος να μετέχει στο άκτιστο φως του Χριστού. Αυτός ο δρόμος, οδηγεί στο να γίνει κάθε άνθρωπος θεός κατά χάριν και να μετέχει, κατ’ ελάχιστον, στην ουσία του Θεού.

Ας αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας. Ας απεκδύσουμε, κατά τον Απόστολο των Εθνών Παύλο, τον παλαιό άνθρωπο και να ενδυθούμε το νέο άνθρωπο, που μας υπόσχεται σήμερα ο Χριστός. Η Αγίας μας Εκκλησία και ο Χριστός μάς καλούν να ανεβούμε στο όρος Θαβώρ και για τη δική μας μεταμόρφωση. Αλλά, παράλληλα, να μην ξεχνάμε ότι αυτή η Μεταμόρφωση πραγματοποιείται με μία σταυρική πορεία του ανθρώπου με τον παλαιό εαυτό του. Όλη αυτή η μεταμόρφωση, ξεκινάει από ένα ερώτημα, που χρειάζεται να κάνουμε στον εαυτό μας: Θέλουμε να αλλάξουμε; Επιζητούμε αυτή την αλλαγή στη ζωή μας; Θέλουμε να ξεφύγουμε από τα υλικά αγαθά για κάτι ανώτερο;

Ίσως αναρωτηθούμε, αν είμαστε άξιοι να ανεβούμε, και εμείς, στο όρος Θαβώρ. Την απάντηση μάς τη δίνει ο Προφήτης Δαυίδ: «τίς ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ; ἀθῷος χερσὶ καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ καὶ οὐκ ὤμοσεν ἐπὶ δόλῳ τῷ πλησίον αὐτοῦ. οὗτος λήψεται εὐλογίαν παρὰ Κυρίου καὶ ἐλεημοσύνην παρὰ Θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ (Ποιος μπορεί ν' ανεβεί στο όρος του Κυρίου; και ποιος στον άγιο του τον τόπο να σταθεί; Καθένας που τα χέρια του δεν έπραξαν κακό και καθαρή είν' η καρδιά του, όποιος δεν επιδόθηκε σε μάταια πράγματα, ούτε ορκίστηκε με δόλο για το διπλανό του. Αυτός θα λάβει ευλογία από τον Κύριο· και δικαιοσύνη απ' το Θεό του που τον σώζει)».

«Δεῦτε ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου, καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν», μάς καλεί ο ιερός Υμνωδός. Ας δεχτούμε αυτή την πρόταση και ας ξεκινήσουμε για αυτή την ανάβαση στη ζωή μας.

Χρόνια πολλά!

Σωτήριος Θεολόγου

Φοιτητής Α.Ε.Α.Θ.