Ο Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης, ο λόγιος Αγιορείτης του εικοστού αιώνα (†2006)

Το γέννημα της περιφήμου Ναυπάκτου, αλλά και το βλάστημα και θρέμμα της Ιεράς Μονής Διονυσίου, αλλά και το καύχημα ολοκλήρου του αγιορειτικού κόσμου.

Νέος 25 περίπου ετών, απόφοιτος ανωτάτων σπουδών, αφού προηγουμένως σύμφωνα με τους νόμους ετέλεσε την στρατιωτικήν του θητεία, υπακούοντας στην φωνήν της πατρίδος επιτάσσεται ξανά κατά τον φοβερόν εκείνον πόλεμον του 40, όπου και με ανδρείο πατριωτικό φρόνημα προχωρά στην πρώτη γραμμή. Μέχρι τότε δεν είχεν την κλήσιν προς τον Μοναχισμόν. Όμως ο Πανάγαθος, όπου τον επέλεξεν εκ κοιλίας μητρός, αφού με θαυματουργικόν τρόπον διέσωσεν την ζωήν συγχρόνως του χάρισε τόσον την κλήσιν όσον και την πρόσκλησιν ν΄ αφιερωθή στον Θεόν. Υπόσχεται λοιπόν την τελείαν αποταγήν. 

Με την κατάληψιν της ταλαιπώρου πατρίδος μας, από τα σιδερόφρακτα στρατεύματα του Χίτλερ, διαλύεται εξ ανάγκης ο τακτικός στρατός μας. Έτσι λοιπόν εν μέσω ακόμα του φοβερού πολέμου δρομαίος ο νέος ως διψώσα έλαφος τρέχει στο Περιβόλι της Θεοτόκου.

Δεν άργησε να πληροφορηθή, ότι τόπος της μετανοίας του είναι η ευαγής Ιερά Μονή Διονυσίου και Γέροντάς του ο λόγιος και φημισμένoς ηγούμενος Γαβριήλ.

"Λογισμοί αμαρτωλού"

Όταν μιλήσεις στους ψευτοχριστιανούς για σκληρή άσκηση στο κορμί και στο πνεύμα για την αγάπη του Χριστού, θυμώνουνε, σε λένε φακίρη, ειδωλολάτρη, βάρβαρο. Αν θέλεις να δοκιμάσεις την πίστη ενός χριστιανού, μίλησέ του για τον ασκητισμό. Ο πιστός θα νοιώσει κατάνυξη, ο χλιαρός, δηλαδή ο ψεύτικος, ο άπιστος, θα διαμαρτυρηθεί.

Τί αν λέγει ο Χρι­στός: «Μακάριοι όσοι αφήσανε τα πάντα και μ' ακολουθήσανε», ή «Η βασιλεία του Θεού βιάζεται και οι βιασταί αρπάζουσιν αυτήν», και πως «θλίψιν έξετε», και πως «στενή και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν»; Εμείς θέλουμε να είμαστε Χριστιανοί χωρίς Χριστό, δηλ. χωρίς θλίψη πνευματική, χωρίς να σηκώνουμε τον σκληρό σταυρό, αλλά να περπατάμε στον πλατύν δρόμο. Αυτοί οι ψεύτικοι χριστιανοί, σαν τους μιλά κανένας για σκληρή και στερημένη ζωή, για θυσία, για άσκηση, λένε πως αυτά δεν τα θέλει ο Χριστός, και πως αυτά είναι παρακαμώματα.

Μα, ω ανόητε άνθρωπε, στον Χριστιανισμό, τίποτα δεν μπορεί να παραγίνει. Για όλα τα ανθρώπινα πράγματα μπορείς να πεις πως κάτι τι είναι παρακανωμένο, μονάχα για τον Χριστιανισμό δεν υπάρχει παρακάνωμα. Τί παρακάνωμα μπορεί να σηκώσει ακόμα το να αγαπάς αυτόν που σκότωσε τον πατέρα σου, τί παρακάνω­μα μπορείς να κάνεις στο να σε χτυπήσουνε και στο άλλο μάγουλο, τί παρακάνωμα να γίνει ακόμα στο να πεινάς και να διψάς την καταφρόνεση, στο να κάνεις όσα ζητά ο Θεός από εσένα, δηλ. στο ν' αγαπάς τους εχθρούς σου, να γλυκομιλάς αυτόν που σε βρίζει, να μην κρίνεις αυτόν που σε δικάζει, να ταπεινώνεσαι μπροστά στον πιο τιποτένιον άνθρωπο, κι' όταν τα κάνεις όλα αυτά, να λες πως είσαι «αχρείος δούλος»;

Συλλογή Αποφθεγμάτων Γέροντος Γερμανού Σταυροβουνιώτου

Το μυστικό της προσευχής είναι η μυστική προσευχή.

Είσαι τόσο μεγαλύτερος όσο περισσότερη προσοχή δίνεις στα μικρά πράγματα.

Χωρίς το ελατήριο της Αγάπης, δεν εξακοντίζεται η Προσευχή στον Ουρανό.

Ἀθεΐα καί ἀθεΐα

Περιττό νά τονίσουμε ὅτι ἡ ἄρνηση τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ εἶναι δικαίωμα τοῦ καθενός. Ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε ἀπεριόριστη ἐλευθερία, ὥστε ἄν θέλουμε καί νά τόν ἀρνηθοῦμε.

Δέν θά ἐπιχειρήσω διόλου νά ἀποδείξω τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Πιστεύω ὅτι δέν ἀποδεικνύεται λογικά ἡ ὕπαρξή του, ἀλλά μόνο βιώνεται στά βάθη τῆς καρδιᾶς. Εἶναι ἐλεύθερος λοιπόν κάποιος νά πρεσβεύει ὅ,τι θέλει. Δέν χρειάζεται ὅμως καθόλου ἕνας ἄθεος νά εἰρωνεύεται ἕναν πιστό καί φυσικά τό ἀντίθετο.

Ἐπιτρέψτε νά πῶ πώς ὁ ἄθεος προσπαθεῖ ἐναγώνια νά πείσει τόν ἑαυτό του ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός, δέν ἀφήνει γι’ αὐτόν χῶρο στήν καρδιά του καί ζεῖ στήν ἀπόλαυση τῆς ὕλης. Ποὺ ἀδυνατεῖ νά χαροποιήσει τό πνεῦμα. Ὁ Νίτσε φτάνει εὔστοχα νά πεῖ: «Ἀπαίσιε ἄνθρωπε, δέν ἀνέχεσαι ἐκεῖνον πού εἶδε τά βάθη σου καί γι’ αὐτό τόν ἐκδικεῖσαι». Ἡ πολλή λογική ὁδηγεῖ στήν ἀθεΐα, ὄχι ὅτι ἡ πίστη εἶναι παράλογη, ἀλλά ὁ ψυχρός ὀρθολογισμός κοιτᾶ μόνο στή γῆ. Ὁ ὑλισμός ἐπίσης δέν ἀφήνει χῶρο γιά τό Θεό. Ὁ φυσιοκρατικός πανθεϊσμός, κατά τόν Σοπενχάουερ, ὁδηγεῖ σέ μιὰ εὐγενῆ ἀθεΐα.

«Κύριε, ἐλέησον»

Ἡ ἀπάντησις τοῦ λαοῦ σέ κάθε δέησι τῆς Μεγάλης Συναπτῆς εἶναι:«Κύριε, ἐλέησον».

Τό «Κύριε, ἐλέησον» εἶναι ἡ πιό σύντομη προσευχή τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ πιό συμπυκνωμένη, ἡ πιό περιεκτική. Τά λέει ὅλα. Τό «Κύριε, ἐλέησον» κάνει θαύματα.

Στό βιβλίο πού λέγεται «ΔΙΑΤΑΓΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ», στό ὁποῖο περιέχονται οἱ προφορικές διδασκαλίες, παραδόσεις καί ἀποφάσεις τῶν Ἀποστόλων πάνω σέ θέματα τῆς Ἐκκλησίας, τονίζεται ἰδιαιτέρως ὅτι τό «Κύριε, ἐλέησον» πρέπει στή Θεία Λειτουργία νά τό λένε ὅλα τά παιδάκια μαζί (1). 

Δέν ἐννοεῖται Θεία Λειτουργία χωρίς παιδιά! Δέν εἴμεθα προτεστάντες οὔτε παπικοί! Μήπως τά παιδιά δέν εἶναι μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέλη τῆς Ἐκκλησίας; Ὅταν ἤμουν μικρός, μεταξύ 1930 – 40, μπροστά στόν σολέα ἔβαζαν οἱ μητέρες καί ἐκάθονταν δεξιά ὅλα τά ἀγοράκια καί ἀριστερά ὅλα τά κοριτσάκια, πού τά διέκρινε τάξις καί ἡσυχία, καί πίσω ἀκολουθοῦσε ὁ λάος, χωριστά βέβαια οἱ γυναῖκες καί οἱ ἄνδρες.

Συλλογή Αποφθεγμάτων

Άγιοι είναι όλοι όσοι έχουν ορθή πίστη και ζωή. Κι αν ακόμα δεν κάνουν θαύματα, κι αν ακόμα δε διώχνουν δαιμόνια, είναι άγιοι. 

(Αγ. Ιω. Χρυσόστομος)

«Λόγω παλαίει πας λόγος, βίω δέ τις»; = κάθε λόγος αμφισβητείται από άλλο λόγο, ποιος λόγος όμως μπορεί ν’ αμφισβητήσει τη ζωή; 

(Γρ. Παλαμά)

Όποιος έχει μάθει να σωπαίνει, βρίσκει παντού ανάπαυση 

(Γέροντας Ποιμήν)

H νυχτερινή προσευχή καθαρίζει τη σκουριά των αμαρτιών μας

Άναψε τη ψυχή με τη προσευχή. Πίστεψέ με, δεν έχει τόσο την ικανότητα να καθαρίζει τη σκουριά η φωτιά, όσο η νυχτερινή προσευχή τη σκουριά των αμαρτιών μας.

Ας ντραπούμε, αν όχι κανέναν άλλον, τους νυκτερινούς φύλακες. Εκείνοι περιέρχονται τους δρόμους για τον ανθρώπινο νόμο, φωνάζοντας δυνατά μέσα στην παγωνιά και περπατώντας μέσα από τα στενά, και πολλές φορές βρέχονται και παγώνουν για σένα και την σωτηρία σου και για τη φύλαξη των χρημάτων σου.

Εκείνος για τα χρήματα σου παίρνει τόσα προνοητικά μέτρα, ενώ εσύ ούτε για τη δική σου ψυχή; Και μάλιστα εγώ δεν σε αναγκάζω να περιφέρεσαι έξω στο ύπαιθρο όπως εκείνος, ούτε να πιέζεσαι φωνάζοντας δυνατά, αλλά μένοντας μέσα σ' έναν απόμερο χώρο, στο ίδιο το δωμάτιο σου, γονάτισε, παρακάλεσε τον Δεσπότη.

Πῶς οἱ ἅγιοι ἀκοῦνε τίς προσευχές μας

Πολύ χαίρομαι που σου άρεσαν όσα σου έγραψα για τον αιθέρα. Δέξου πως υπάρχει και κράτα τον αδιάλειπτα στο νου σου. Θα δεις πόσο θα σε βοηθήσει αυτό. Εξηγεί τόσα πράγματα, δίνει τόση παρηγοριά!

Ίσως έχεις ακούσει κάποιους να ρωτάνε: “Πώς ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας;”. Ίσως κι εσύ να έχεις αναρωτηθεί για το ίδιο πράγμα. Απαντήσεις και απαντήσεις έχουν δοθεί, μα το ερώτημα παραμένει ακόμη αναπάντητο. 

Κατά τη γνώμη μου, αν δεχθούμε την ύπαρξη ενός στοιχείου, όπως ο αιθέρας, τότε δεν είναι δυνατό να μην ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας. 

Ξέρεις πώς λειτουργεί ο ηλεκτρικός τηλέγραφος; Στην Πετρούπολη, για παράδειγμα, ενεργοποιούν έναν ειδικό μηχανισμό. Την ίδια στιγμή η ενέργεια αυτή αντανακλάται σ’ έναν όμοιο μηχανισμό, που βρίσκεται, ας πούμε, στη Μόσχα. Τότε και ο δεύτερος μηχανισμός ενεργοποιείται όπως ο πρώτος. Γιατί; Επειδή οι δύο μηχανισμοί, πρώτον, είναι του ίδιου τύπου και, δεύτερον, συνδέονται με σύρμα. 

Όταν ο νους είναι στον Θεό, τότε ο κόσμος λησμονείται εντελώς!

Ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων, αὐτὸ τὸ γνωρίζει ἡ ψυχή μου, ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ τὸ περιγράψω. Εἶναι ὑπερβολικὰ πράος καὶ ταπεινός, καὶ ὅταν Τὸν δεῖ ἡ ψυχή, τότε ἀλλάζει καὶ γεμίζει ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον καὶ γίνεται καὶ ἡ ἴδια πραεία καὶ ταπεινή.

Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι ὅλος στόν Θεό, τότε ὁ κόσμος λησμονεῖται ἐντελῶς.

Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει η ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή.

Το μεγαλύτερο αγαθό

Το μεγαλύτερο όμως από όλα αυτά είναι, ότι θα απολαμβάνη κανείς την συνεχή συναναστροφή με τον Χριστό, τους αγγέλους και αρχαγγέλους, τις ανώτερες δυνάμεις.

Δες τώρα τον ουρανό και πέρασε με τον λογισμό σου στα όσα είναι επάνω από τον ουρανό, αναλογίσου τον μετασχηματισμό ολόκληρης της δημιουργίας. Διότι δεν θα παραμείνη αιώνια η ίδια, αλλά θα γίνη πολύ ωραιότερη και φαιδρότερη.

Τι λέω; Όση είναι η διαφορά μεταξύ του μολύβδου και του στιλβωμένου χρυσού, τόσο καλύτερος θα είναι εκείνος ο κόσμος από τον παρόντα, όπως λέει και ο μακάριος Παύλος∙ «Ότι και αυτή η κτίσι θα ελευθερωθεί από την δουλεία της φθοράς» ( Ρωμ. 8,21 ) . 

Τίς ὁ νοῦς τῆς Θείας Λειτουργίας

α'

Στὴν τελετουργία τῶν ἁγίων καὶ ἱερῶν Μυστηρίων διακρίνουμε, ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ τὸ ἔργο τῆς λειτουργίας, ποὺ εἶναι ἡ μεταβολὴ τῶν τιμίων δώρων σὲ θεῖο σῶμα καὶ αἷμα, κι ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ σκοπό, ποὺ εἶναι ὁ ἁγιασμὸς τῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι, μεταλαμβάνοντας, κατορθώνουν νὰ κερδίσουν τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν τους καὶ ν' ἀποχτήσουν σὰν κληρονομία τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, μαζὶ μὲ ὅλα τ' ἀγαθὰ ποὺ ἀκολουθοῦν.

β'

Ὡς προπαρασκευὴ δὲ καὶ τελείωμα, στὸ ἔργο καὶ στὸ σκοπὸ ποὺ ἀναφέραμε, πρέπει νὰ ἰδοῦμε τὶς εὐχές, τὶς ψαλμωδίες, τὶς ἀναγνώσεις τῶν θείων Γραφῶν καὶ ὅλα γενικά, ὅσα τελοῦνται ἤ λέγονται μὲ ἱεροπρέπεια πρὶν καὶ μετὰ τὸν ἁγιασμὸ τῶν τιμίων δώρων. 

Καί, ἂν καὶ ὁ Θεὸς μᾶς δίνει δωρεὰν ὅλα τὰ ἅγια καὶ τίποτε ἀπ' αὐτὰ δὲν προσφέρουμε πρῶτοι ἐμεῖς σὰν δικό μας — γιατί ὅλα εἶναι εὐεργεσίες του — ὅμως, μᾶς δεσμεύει μὲ τὴν ἀπαίτησή του, πὼς πρέπει πρῶτα νὰ γίνουμε ἱκανοὶ γιὰ νὰ τὰ δεχτοῦμε καὶ ἔπειτα, κατ' ἀνάγκη, νὰ τὰ διατηρήσουμε. Καὶ σὲ κανέναν δὲν θὰ μετάδινε τὸν ἁγιασμὸ του ἂν δὲν πλησίαζε τὰ ἄχραντα Μυστήρια μ' αὐτὴ τὴ διάθεση. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ βροῦμε τὸν ἁγιασμό μας στὸ βάπτισμα, στὸ χρῖσμα καὶ στὸ δεῖπνο του, τὴν ἁγία καὶ φρικτὴ Τράπεζά του.

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Λόγος εις την ημεραν της εορτής των Αγίων Πάντων
(Άγιος Λουκάς, Αρχιεπ. Συμφερουπόλεως της Κριμαίας)

Κάθε ημέρα του έτους η Αγία μας Εκκλησία την αφιερώνει στην μνήμη κάποιου Αγίου ή και μερικών αγίων μαζί. Σ’ αυτούς συγκαταλέγονται οι άγιοι που είναι γνωστοί και έκαναν θαύματα όταν ζούσαν ή από τα λείψανα των οποίων γίνονταν θαύματα. 

Ο αριθμός τους δεν είναι και τόσο μεγάλος, όμως είναι σίγουρο ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι άγιοι ενώπιον του Θεού, ο οποίος μόνος «γινώσκει τα κρύφια της καρδίας» (Ψαλ. 43, 22). Στήν μνήμη αυτών των αγίων που τους γνωρίζει μόνο ο Θεός αφιερώνει η Εκκλησία την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.

Για το ότι είναι πάρα πολλοί αυτοί οι Άγιοι, μαρτυρεί ο άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη του. «Μετά ταύτα είδον, και ιδού όχλος πολύς, ον αριθμήσαι αυτόν ουδείς εδύνατο, εκ παντός έθνους και φυλών και λαών και γλωσσών, εστώτες ενώπιον του Θρόνου και ενώπιον του Αρνίου, περιβεβλημένους στολάς λευκάς, και φοίνικες εν ταις χερσίν αυτών… Ούτοι εισίν οι ερχόμενοι εκ της θλίψεως της μεγάλης, και έπλυναν τας στολάς αυτών και ελεύκαναν αυτάς εν τω Αίματι του Αρνίου» (Απ. Ζ, 9-14).

† Κυριακῇ 15 Ἰουνίου 2025 (A' Ματθαῖου) (Τῶν Ἁγίων Πάντων)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ι' : 32 - 33, 37 - 38, ιθ' : 27 – 30

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ' ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ· Ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν; ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. καὶ πᾶς ὅς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναίκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει.

Οἱ Ἅγιοι Πάντες

Πραγματικὰ εἶναι θαυμαστὸς ὁ Θεὸς μέσα στοὺς ἁγίους του. Γιατί ὅταν κανεὶς ἀναλογισθεῖ τοὺς ὑπερφυσικοὺς ἀγῶνες τῶν μαρτύρων, πὼς μὲ ἀσθενὴ σάρκα καταντρόπιασαν τὸν ἰσχυρὸ στὴ κακία, πὼς ἔμειναν ἀναίσθητοι στὶς ὀδύνες καὶ στὰ τραύματα, καθὼς ἀγωνίζονταν μὲ σώματα πρὸς φωτιά, πρὸς τὸ ξίφος, πρὸς ποικίλα καὶ θανατηφόρα εἴδη βασάνων καὶ ἀντιπαρατάσσονταν μὲ καρτερία, ἐνῶ τοὺς ἔκοβαν τὶς σάρκες, τοὺς διάλυαν τοὺς ἁρμοὺς καὶ τοὺς συνέτριβαν τὰ ὀστά, ὅμως διαφύλαξαν τὴν ὁμολογία τῆς πίστεως στὸ Χριστὸ σώα καὶ ἀδιάσπαστη, ἀκεραία καὶ ἀκλόνητη, ποὺ γι’ αὐτὸ τοὺς χαρίσθηκε καὶ ἡ ἀναντίρρητη σοφία τοῦ Πνεύματος καὶ ἡ δύναμη τῶν θαυμάτων.

Ὅταν κανεὶς ἀναλογισθεῖ ἐπίσης τὴν ὑπομονὴ τῶν ὁσίων, πὼς ὑπέφεραν μὲ τὴ θέλησή τους σὰν ἀσώματοι τὶς πολυήμερες ἀσιτίες, τὶς ἀγρυπνίες, τὶς ἄλλες ποικίλες κακώσεις τοῦ σώματος, καὶ ἀντιτάχθηκαν ἕως τὸ τέλος πρὸς τὰ πονηρὰ πάθη, πρὸς τὰ τόσα εἴδη ἁμαρτίας, πρὸς τὸν ἐσωτερικό μας ἀόρατο πόλεμο, πρὸς τὶς ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες, ἐνῶ ἔλειωναν καὶ ἀχρηστεύονταν ἐξωτερικά, ἀλλὰ ἀνανεώνονταν καὶ ἐθεώνονταν ἐσωτερικὰ ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ τοὺς ἔδωσε τὰ χαρίσματα τῶν θεραπειῶν καὶ δυνάμεων.

Ὅταν λάβει αὐτὰ κανεὶς ὑπ’ ὄψιν του καὶ ἐπὶ πλέον ἐννοήσει ὅτι ὑπερβαίνουν τὴ φύση μας, θαυμάζει καὶ δοξάζει τὸ Θεὸ ποὺ ἔδωσε σ’ αὐτοὺς τὴν τόση ἄφθονη χάρη καὶ δύναμη. Γιατί ἂν καὶ εἶχαν ἀγαθὴ καὶ καλὴ προαίρεση, χωρὶς τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ δὲν θὰ κατόρθωναν νὰ ὑπερβοῦν τὴ φύση καὶ ἔχοντας σῶμα, νὰ κατανικήσουν τὸν ἀσώματο ἐχθρό. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ψαλμωδὸς προφήτης, ἀφοῦ εἶπε: «Θαυμαστὸς εἶναι ὁ Θεὸς μέσα στοὺς ἁγίους αὐτοῦ», πρόσθεσε: «αὐτὸς θὰ δώσει δύναμη καὶ κραταίωση στὸ λαό του». (Ψαλμ. ξζ’, 36).

Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων

Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων (Πέτρου και Παύλου) δεν έχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια (φέτος δεκατρείς ημέρες), καθώς η έναρξή της εξαρτάται από την κινητή εορτή του Πάσχα.

Αρχίζει από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και λήγει στις 28 Ιουνίου, δηλαδή την παραμονή της εορτής των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Κατά την περίοδο αυτή νηστεύουμε από το κρέας και τα γαλακτοκομικά, το ψάρι επιτρέπεται κάθε μέρα εκτός από Τετάρτη και Παρασκευή. 

Αναφέρουν για την αξία και τη σημασία της νηστείας: 

1) ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: 

« Πρέπει και ημείς, αδελφοί μου, οι ευσεβείς χριστιανοί, να νηστεύωμεν πάντοτε, μα περισσότερον την Τετράδη, διατί επουλήθηκε ο Κύριος και την Παρασκευή διατί εσταυρώθη. Ομοίως έχομε χρέος να νηστεύωμεν και τες άλλες Τεσσαρακοστές, καθώς εφώτισε το Άγιον Πνεύμα τους αγίους Πατέρας της Εκκλησίας μας και μας έγραψαν δια να νηστεύωμεν, να νεκρώνωμεν τα πάθη, να ταπεινώνωμεν τη σάρκα, το σώμα.» 

Παραίνεσις Αγίων Πατέρων Εις Προκοπήν Τελειότητος (Β' μέρος)

ΠΑΡΑΙΝΕΣΙΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΕΙΣ ΠΡΟΚΟΠΗΝ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΟΣ (2)

(ΕΚ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ)

11. Είπε ο αββάς Διόσκορος: «Εάν φορέσουμε το ουράνιο ένδυμα, δεν θα παρουσιασθούμε γυμνοί˙ αν όμως βρεθούμε χωρίς το ένδυμα εκείνο, τι θα κάνουμε, αδελφοί; Θα μας περιμένει κι εμάς η φοβερή εκείνη φωνή που θα λέει: ‘‘Πετάξτε τους στο βαθύ σκοτάδι˙ εκεί θα κλαίνε και θα τρίζουν τα δόντια τους’’.

Ντροπή μας μεγάλη, μετά από τόσα χρόνια που φορούμε το μοναχικό σχήμα, να βρεθούμε την ώρα την κρίσιμη χωρίς το ένδυμα του γάμου.

Ω, πόσο θα μετανοιώσουμε τότε! Ω, το σκοτάδι που θα μας περιβάλει μπροστά στα μάτια των πατέρων και των αδελφών μας, όταν θ’ αρχίσουν οι άγγελοι της τιμωρίας να μας τιμωρούν. Πόση λύπη θα ζώσει τον αββά Αντώνιο και τον αββά Αμμούν της Νιτρίας, τον αββά Παύλο της Φώτης, τον αββά Αμμούν από την Αραβία της Αιγύπτου, τον αββά Μιώ της Θηβαΐδας, τον αββά Μακάριο της Αλεξανδρείας, τον αββά Παφνούτιο τον Σιδόνιο, τον αββά Ουρσήρη της Θηγονής, τον αββά Αμμώνιο τον Χενευρίτη και όλους τους δικαίους, καθώς αυτοί θα μπαίνουν στη Βασιλεία των Ουρανών, ενώ εμάς θα μας πετάξουν στα βαθιά σκοτάδια!»

12. Ο μακάριος Επιφάνιος έλεγε: «Ο Μελχισεδέκ, που υπήρξε προτύπωση του Χριστού, ευλόγησε τη ρίζα των Ιουδαίων, δηλαδή τον Αβραάμ. Πολύ περισσότερο απ’ αυτόν η Αλήθεια, δηλαδή ο Χριστός, ευλογεί και αγιάζει όλους εκείνους που πιστεύουν σ’ αυτόν».

Να αποφεύγετε τα άκρα

Σας συνιστώ να έχετε σε όλα διάκριση και φρόνηση. Να αποφεύγετε τα άκρα. 

Οι αυστηρότητες συμβαδίζουν με τα μέτρα της αρετής. Αυτός που δεν έχει μεγάλες αρετές και συναγωνίζεται με τους τέλειους, θέλοντας να ζει με αυστηρότητα, όπως οι άγιοι ασκητές, αυτός κινδυνεύει να υπερηφανευθεί και να πέσει. 

Παραίνεσις Αγίων Πατέρων Εις Προκοπήν Τελειότητος (Α' μέρος)

ΠΑΡΑΙΝΕΣΙΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΕΙΣ ΠΡΟΚΟΠΗΝ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΟΣ

(ΕΚ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ)

Είπε Γέρων:
«Γνώθι τη πείρα τον αγαθόν βίον και μη φοβηθής ως αδύνατος».

1. Ρώτησε κάποιος τον αββά Αντώνιο: «Τι αν φυλάξω, θα είμαι αρεστός στον Θεό;» Και απάντησε ο Γέροντας: «Τήρησε αυτά που θα σου παραγγείλω: Όπου κι αν πας, τον Θεό να’ χεις μπρος στα μάτια σου πάντοτε. Ό,τι κι αν κάνεις, να στηρίζεται στη μαρτυρία των θείων Γραφών. Και σ’ όποιον τόπο κι αν κατοικείς, μη μετακινείσαι εύκολα από κει. Αυτές τις τρεις παραγγελίες κράτησέ τες και σώζεσαι».

2. Ρώτησε ο αββάς Παμβώ τον αββά Αντώνιο: «Τι να κάνω;» Και του λέει ο Γέροντας: «Μην έχεις πεποίθηση στην αρετή σου, μη σκαλώνει η σκέψη σου ανώφελα σε κάτι που ανήκει στο παρελθόν και έχε κυριαρχία στη γλώσσα σου και στην κοιλιά σου».

3. Είπε ο αββάς Αντώνιος: Οι παλαιοί πατέρες βγήκαν στην έρημο και γιατρεύθηκαν και έγιναν γιατροί. Επιστρέφοντας κατόπιν από ’κει άλλους γιάτρεψαν. Εμείς όμως ταυτόχρονα με την αναχώρησή μας από τον κόσμο, πριν γιατρευτούμε, θέλουμε άλλους να θεραπεύουμε. Και μας ξαναβρίσκει η αρρώστια και γίνεται η τελευταία κατάσταση χειρότερη από την πρώτη. Και ακούμε τον Κύριο να μας λέει: «Γιατρέ, θεράπευσε πρώτα τον εαυτό σου».

Ὁ Ἐκκλησιασμός

Πρόλογος

Ἡ πίστη στὸ Θεὸ καὶ ἡ συμμετοχὴ στὴ θεία λατρεία, προπαντὸς στὴν εὐχαριστιακὴ σύναξη, ἀποτελοῦν γιὰ κάθε ζωντανὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας δυὸ πραγματικότητες ἀξεχώριστες. Ὁ ἀληθινὸς χριστιανὸς δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει χωρὶς τὴ θεία Λειτουργία.

Τὰ ὑπερῷα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου καὶ τῆς Πεντηκοστῆς, ποὺ συνέχειά τους εἶναι οἱ ἱεροὶ ναοί, ἀποτελοῦν κατεξοχὴν τοὺς τόπους τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν διανομῆς τῶν θείων χαρισμάτων.

Ἡ «ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό» προσκαρτέρηση τῶν πιστῶν ἐκφράζει τὴν ἑνότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ποὺ ἐδῶ καὶ τώρα προγεύεται τὰ ἀγαθά της βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ τὴν ἀλήθεια ἀπηχοῦν καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Πενθέκτης Συνόδου (691), ὅταν παραγγέλλουν ν᾿ ἀποκόπτεται ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἐκεῖνος πού, χωρὶς σοβαρὸ λόγο, δὲν ἐκκλησιάζεται γιὰ τρεῖς συνεχεῖς Κυριακές.

Ὁ τακτικὸς ἐκκλησιασμὸς δὲν ἀποτελεῖ γιὰ τὸν πιστὸ μίαν ἁπλὴ συνήθεια, ἕνα τυπικὸ θρησκευτικὸ καθῆκον, μιὰ κοινωνικὴ ὑποχρέωση ἢ ἔστω μία ψυχολογικὴ διέξοδο ἀπὸ τὸν ἀσφυκτικὸ κλοιὸ τῆς καθημερινότητος. Ἀντίθετα, μὲ τὴν προσέλευσή του στὸ ναὸ ἐκφράζει μίαν ὑπαρξιακή του ἀνάγκη. Τὴν ἀνάγκη νὰ ζήσει ἀληθινά, αὐθεντικά. Νὰ συναντήσει τὴν Πηγὴ τῆς ζωῆς του, τὸ Δημιουργό του, καὶ νὰ ἑνωθεῖ μαζί Του. Νὰ ἐκφράσει τὴν ἀγάπη καὶ τὴν εὐλάβειά του στὴν Παναγία μας καὶ στοὺς Ἁγίους, τοῦ φίλους του Θεοῦ. Νὰ νιώσει δίπλα του τοὺς πνευματικούς του ἀδελφούς.

Μοναδικό φως ελπίδας

Πιστεύουμε ότι μοναδικό φως ελπίδας και αισιοδοξίας για την αμφίβολη ποιότητα ζωής των σημερινών νέων μπορεί να προέλθει από τον ουρανό, τον Θεό. 

Διότι ο Τριαδικός Θεός, που αποκαλύπτεται και ζει μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι Θεός προσωπικός. 

Όχι ράθυμοι και ερασιτέχνες χριστιανοί

Λόγοι Αγίου Πορφυρίου

Ο Γέροντας μού μιλούσε, όχι για κάποια άποσπασματική καλή μας προσπάθεια, αλλά για ένα απο­φασιστικό, οριστικό πέρασμα άπό τήν παλιά ζωή της αμαρτίας στην καινούρια ζωή της αγιότητας, κατά τήν οποία εμείς ζούμε έν Χριστώ και ό Χριστός έν ήμίν και γι΄ αυτό τό πέρασμα χρειαζόταν νά δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις.

Μιά φορά, μέ ρώτησε: «Δε μού λές, για νά σπουδάσει κανείς δικηγόρος, πόσα χρόνια χρειά­ζονται;» Τού απάντησα. Μέ ξαναρώτησε: «Για νά σπουδάσει μηχανικός, χημικός, γιατρός, πόσα χρόνια χρειάζονται;» Τού απάντησα αναλόγως, απορώντας γιά τή φύση των ερωτήσεων του.

Κι ό Γέροντας κατέληξε: «Εμείς, γιά νά σπουδάσουμε, γιά νά μάθουμε τό θέ­λημα τού Θεού καί νά τό εφαρμόσουμε;»

Στρατευομένη καί θριαμβεύουσα Ἐκκλησία

Συνήθως λέγεται ότι μέσα στην λατρεία της Εκκλησίας και ιδιαιτέρως στην Θεία Λειτουργία γίνεται ένωση και κοινωνία μεταξύ της στρατευομένης και της θριαμβευούσης Εκκλησίας. Χρειάζεται μια επεξήγηση αυτού του γεγονότος, για να δούμε αν ευσταθή από θεολογικής προοπτικής αυτή η έκφραση.

Ο όρος στρατευομένη και θριαμβεύουσα Εκκλησία προέρχεται από τα πρόσφατα δογματικά εγχειρίδια χωρίς όμως να αναφέρονται πατερικά χωρία στα οποία φαίνεται ότι οι Πατέρες σαφώς ομιλούν για στρατευομένη και θριαμβεύουσα Εκκλησία.

Με τους όρους αυτούς (στρατευομένη και θριαμβεύουσα Εκκλησία) χαρακτηρίζονται οι ζώντες και οι κεκοιμημένοι άγιοι, η “αόρατη πλευρά της Εκκλησίας”, η οποία εξαρτάται «εκ της εν ουρανώ αοράτου Κεφαλής αυτής και εμψυχουμένη υπό του αοράτου Αγίου Πνεύματος» και η λεγομένη «καθαρώς ορατή πλευρά» της Εκκλησίας.

Χρυσά στεφάνια

Όταν συκοφαντηθούμε ή αδικηθούμε είτε από επιπόλαιους είτε από πονηρούς, που έχουν κακότητα και διαστρέφουν και την αλήθεια, εάν μπορούμε, καλά είναι να μη θέλουμε να δικαιωθούμε από τους ανθρώπους, όταν η αδικία αφορά μόνον το άτομό μας. 

Ούτε και να πούμε: «να το βρουν από τον Θεό», γιατί και αυτό είναι κατάρα. 

Πίστη και αγάπη

-Γέροντα, τι σχέση υπάρχει ανάμεσα στην πίστη και την αγάπη;

– Πρώτα είναι η πίστη και μετά έρχεται η αγάπη. Πρέπει να πιστεύη κανείς, για να αγαπάη. Δεν μπορεί να αγαπήση κάτι που δεν το πιστεύει. Για αυτό, για να αγαπήσουμε τον Θεό, πρέπει να πιστέψουμε στον Θεό.

Ανάλογη με την πίστη που έχει κανείς είναι και η ελπίδα και η αγάπη και η θυσία για τον Θεό και τον πλησίον. Η θερμή πίστη στον Θεό γεννάει την θερμή αγάπη προς τον Θεό και προς την εικόνα του θεού, τον συνάνθρωπό μας. Και από την υπερχείλιση της αγάπης μας – που δεν χωράει στην καρδιά και χύνεται έξω- ποτίζονται και τα καημένα τα ζώα. 

Πιστεύουμε πολύ, αγαπάμε πολύ. Αν η πίστη μας είναι χλιαρή, και η αγάπη μας θα είναι χλιαρή. Αν η πίστη μας είναι θερμή, και η αγάπη μας θα είναι θερμή.

Οἱ Ἅγιοι Βαρθολομαῖος καί Βαρνάβας οἱ Ἀπόστολοι

Τὸ ὄνομα ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ σημαίνει «υἱὸς τοῦ Θολομαίου». Οἱ πληροφορίες γιὰ τὸν Ἀπόστολο Βαρθολομαῖο στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση εἶναι ἐλάχιστες. 

Τὸ ὄνομά του ἀναγράφεται μόνον στὴν ἀναφορὰ τῶν ὀνομάτων τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων. Ἡ Ἐκκλησία τὸν ἐταύτισε μὲ τὸν Ναθαναήλ, τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα ἀναφέρεται πάντοτε μὲ αὐτὸ τοῦ Φιλίππου. 

Καταγόταν ἀπὸ τὴν Κανὰ τῆς Γαλιλαίας. Προφανῶς τὸ ὄνομα Βαρθολομαῖος χαρακτηρίζει τὸ πατρώνυμο τοῦ Ναθαναήλ. Οἱ λόγοι τῆς ταυτίσεως αὐτῆς εἶναι: 

α) ὅτι στοὺς καταλόγους τῶν Μαθητῶν στὰ Συνοπτικὰ Εὐαγγέλια καὶ στὶς Πράξεις ὀνομάζεται μόνο ὡς Βαρθολομαῖος, ἐνῶ στὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον μόνο ὡς Ναθαναήλ. 

Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς Ἀρχιεπίσκοπος Κριμαίας

Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς, κατὰ κόσμον Βαλεντίνος, υἱὸς τοῦ Φήλικος Βόϊνο – Γιασενέτσκϊυ, ἐγεννήθηκε στὶς 14 Ἀπριλίου τοῦ 1877, στὴν πόλη Κέρτς, τὸ ἀρχαῖο Ποντικάπαιο, ποὺ ἦταν ἀποικία τῶν Μιλησίων. Στὸ τέλος τῆς δεκαετίας τοῦ 1880, ἡ οἰκογένειά του μετακομίζει στὴν πρωτεύουσα τῆς Οὐκρανίας, τὸ Κίεβο.

Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία ὁ Ἅγιος ἐξεχώρισε ἀπὸ τὰ ἄλλα ἀδέλφια του. Ἐζοῦσε ἁπλὰ καὶ λιτά. Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἐπέδρασε στὴν ψυχή του ἦταν τὸ περίφημο μοναστήρι τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων, ἕνας τόπος ἁγιασμένος ἀπὸ τὶς προσευχές, τὴν ἄσκηση καὶ τὰ δάκρυα πολλῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ Ἀσκητῶν τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἔζησαν ἐκεῖ ἀπὸ τὸν 10ο αἰώνα. 

Ἐσπούδασε στὴν Ἀκαδημία Καλῶν Τεχνῶν τοῦ Κιέβου καὶ εἶχε τὸ χάρισμα τῆς ζωγραφικῆς. Παράλληλα μὲ τὶς πνευματικές του ἀναζητήσεις ἐμελετοῦσε μὲ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια τὴν Ἁγία Γραφή. Πολλὰ σημεῖα τοῦ Εὐαγγελίου τὸν συνέπαιρναν. Τὰ ὑπογράμμιζε μὲ κόκκινο μελάνι. Αὐτὸ τὸ Εὐαγγέλιο τὸ ἐκράτησε μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του, ἔγινε ὁ ἀχώριστος σύντροφός του. 

Περί προσευχῆς

Ἡ προσευχή εἶναι ἀτελεύτητος δημιουργία, ἀνωτέρα πάσης τέχνης καί ἐπιστήμης. Δία τῆς προσευχῆς εἰσερχόμεθα εἰς κοινωνίαν μετά τοῦ Ἀνάρχου Ὄντος. Ἡ ἄλλως: Ἡ ζωή τοῦ ὄντως Ὀντος Θεοῦ εἰσχωρεῖ ἐν ἡμίν διά τοῦ ἀγωγοῦ τῆς προσευχῆς. Αὐτή εἶναι πράξις ὑψίστης σοφίας, ὑπερέχουσα παντός κάλλους καί πάσης ἀξίας.

Ἐν τῇ προσευχῇ ἐγκρύπτεται ἡ ἁγία ἀγαλλίασις τοῦ πνεύματος ἡμῶν. Αἱ ὁδοί ὅμως τῆς δημιουργίας ταύτης εἶναι περίπλοκοι.

Μυριάκις θά βιώσωμεν καί τήν φλογεράν ἀνάτασιν πρός τόν Θεόν καί τάς ἐπαναλαμβανομένας ἐκπτώσεις ἀπό τοῦ Φωτός Αὐτοῦ. Συχνάκις καί πολυτρόπως θά αἰσθανθώμεν τήν ἀνικανότητα τοῦ νοός ἡμῶν νά ὑψωθή πρός Αὐτόν ἐνίοτε θά ἱστάμεθα ἐπί τῶν ὁρίων, τρόπον τινα, τῆς ἀφροσύνης καί ἐν ὀδύνη καρδίας θά ὁμολογώμεν εἰς Αὐτόν τήν οἰκτρᾶν ἡμῶν κατάστασιν:

Ποτέ δεν αφήνει ο Θεός ή μάλλον δεν φορτώνει περισσότερον από ό,τι δύναται να σηκώση ο άνθρωπος...

Εις όλας τας περιστάσεις άνω έχε το νοερόν όμμα της ψυχής, όθεν και η βοήθεια θα έλθη. Μην απελπίζου ό,τι και αν συμβή, κατά τον πειρασμόν και η έκβασις ακολουθεί. 

Ποτέ δεν αφήνει ο Θεός ή μάλλον δεν φορτώνει περισσότερον από ό,τι δύναται να σηκώση ο άνθρωπος. Εάν οι άνθρωποι τούτο ποιούσι, πόσον μάλλον ο αγαθός Θεός, ο Οποίος δια τον άνθρωπον έχυσε το Πανάγιόν Του Αίμα επί του Σταυρού! 

Δια των θλίψεων των προσκαίρων, τας οποίας υπομένουν οι χριστιανοί η αλήθεια είναι ότι εξαγοράζουν την μελλοντικήν, την αιώνιον χαράν και ανάπαυσιν. Ποτέ, ποτέ να μη μακαρίζωμεν εκείνους τους ανθρώπους, που έχουν εδώ εις την γην αναφαίρετον χαράν και ειρήνην, μάλλον να τους λυπούμεθα, διότι η πρόσκαιρος χαρά, θα τους γίνη πρόσκομμα δια την μέλλουσαν ζωήν. 

Πώς θα καλέσομε τους εαυτούς μας πιστούς;

Όπως το καλό έργο που γίνεται χωρίς ορθή πίστη, είναι τελείως νεκρό και δεν έχει καμιά ενέργεια, έτσι και πίστη μόνη χωρίς ενάρετα έργα, δε μας απαλλάσσει από το αιώνιο πυρ· γιατί ο Κύριος είπε: 

«Όποιος με αγαπά, θα τηρήσει τις εντολές μου». Αν λοιπόν αγαπούμε τον Κύριο και πιστεύομε σ’ Αυτόν, ας εργαζόμαστε τις εντολές Του για να επιτύχομε την αιώνια ζωή. 

Η δύναμη του Αγίου Πνεύματος

Το Πνεύμα το Άγιον ήλθε. Ή παρουσία του ζωντανή και συγκλονι­στική. Για να δώσει το μεγάλο «παρών» στην ιστορία της ανθρωπότητας χρησιμοποίησε τα δύο ισχυρότερα στοιχεία της φύσεως: τη φωτιά και τη θύελλα.

Ήχος και φώς. Ήχος καταπληκτικός. «Εγένετο άφνω εκ του ουρανού ήχος ώσπερ φερομένης πνοής βιαίας» (Πράξ. 2,2). Και φως εκτυφλωτικό. «Και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός, εκάθισέ τε εφ’ ένα έκαστον αυτών» (Πράξ. 2,3). Ζωντανή η πα­ρουσία του Αγίου Πνεύματος. Γιατί ζωντανός είναι ο Θεός. Ζωντανή και η Εκκλησία του.

Απόδειξη της ζωντάνιας και της δυνάμεως του Αγίου Πνεύματος είναι τα αποτελέσματα της παρουσίας του. Πέρασαν πολλοί μεγάλοι και τρανοί της γης σαν θύελλες και καταιγίδες, αλλά σκόρπισαν τη φωτιά και την καταστροφή. Ήλθε ο μεγάλος του Ουρανού, το Πνεύ­μα το Άγιο, σαν θύελλα και σαν φωτιά, αλλά τα αποτελέσματα του ήταν ευεργετικά και θαυμαστά.

Μικρά πλεούμενα οι μαθητές του Χριστού. Ήσαν αραγμένα στα Ιε­ροσόλυμα. Δεν τολμούσαν να κινηθούν, ν’ ανοιχθούν στη θάλασσα της ανθρώπινης κοινωνίας. Είχαν άπνοια άνεμου. Δεν είχαν τη δύναμη να ξανοιχθούν. Και έρχεται η πνοή του άνεμου της Πεντηκοστής, η πνοή του Αγίου Πνεύματος, και κινεί τα μικρά πλοιάρια. Και ξανοίγονται παντού. Φθάνουν μέχρι την άκρη του κόσμου και κηρύτ­τουν το Ευαγγέλιο της ’Αλήθειας και της Σωτηρίας.

Τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

«....Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον καὶ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν....»

Τὴν Δευτέρα μετὰ τὴν Πεντηκοστή, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι τὸ τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸ ὁποῖο ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρός. Εἶναι ὁμοούσιο μὲ τὰ πρόσωπα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ κατὰ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως «συνπροσκυνεῖται καὶ συνδοξάζεται» μὲ τὸν Πατέρα καὶ μὲ τὸν Υἱό, ἴσο κατὰ τὴ λατρεία καὶ τὴν τιμή.

Τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Μεγάλα εἶναι καὶ ξεπερνοῦν τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς δώρισε σήμερα ὁ φιλάνθρωπος Θεός. Γι’ αὐτὸ ἃς χαροῦμε ὅλοι μαζὶ καὶ σκιρτώντας ἀπὸ ἀγαλλίαση ἃς ἀνυμνήσουμε τὸν Κύριό μας. 

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή της Πεντηκοστής 

Ιω. 7, 37-52 

Πεντηκοστή σήμερα, πλήρωμα και επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους αγίους Αποστόλους αλλά και σε ολόκληρη την Εκκλησία, εκπλήρωση της υποσχέσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ότι δεν θα εγκαταλείψει με την Ανάληψή Του τον κόσμο, αλλά θα στείλει τον Παράκλητο, για να κατευθύνει όλους μας και να συγκροτεί, με την ενοποιητική του δύναμη, ολόκληρο το σώμα της Εκκλησίας. 

Η περικοπή που διαβάζουμε κατά τη σημερινή Θεία Λειτουργία είναι χαρακτηριστική και μας μεταφέρει τόσο τα λόγια του Χριστού, όσο και τις αντιδράσεις των φαρισαίων, προσφέροντας σε όλους εμάς σήμερα το έναυσμα για να κάνουμε κάποιες σημαντικές σκέψεις. 

Μέσα στο πλήθος που είχε μαζευτεί για τη γιορτή της σκηνοπηγίας, την οποία γιόρταζαν οι Εβραίοι πενήντα μέρες μετά το Πάσχα, στάθηκε ο Ιησούς και με δυνατή φωνή είπε: 

“Όποιος διψά, ας έλθει σε εμένα να πιει, γιατί όπως λέει η Γραφή, εκείνος που πιστεύει σε εμένα θα αναβλύσει από μέσα του ποταμούς ύδατος ζώντος”. 

† Κυριακῇ 8 Ἰουνίου 2025 (τῆς Πεντηκοστῆς)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην
Κεφ. ζ' : 37-52, η' : 12

Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς Ἑορτῆς, εἱστήκει ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος, οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ῞Αγιον, ὅτι ᾿Ιησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Πολλοὶ οὖν ἐκ τοῦ ὄχλου ἀκούσαντες τὸν λόγον ἔλεγον· Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Προφήτης· Ἄλλοι ἔλεγον· Οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός· Ἄλλοι δὲ ἔλεγον· Μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ Χριστὸς ἔρχεται; Οὐχὶ ἡ Γραφὴ εἶπεν, ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυῒδ, καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυΐδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται; Σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι᾿ αὐτόν. Τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ᾿ οὐδείς ἐπέβαλεν ἐπ᾿ αὐτὸν τὰς χεῖρας. ῏Ηλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς Ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι· Διατί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν; Ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται· Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος. Ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι· Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν, ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; ἀλλ᾿ ὁ ὄχλος οὗτος, ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι! Λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν νυκτὸς πρὸς αὐτόν, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν·

Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς

Ὅταν συμπληρωνόταν ἡ πεντηκοστὴ ἡμέρα μετὰ τὴν ἀνάσταση, τῆς ὁποίας ἔφθασε τώρα ἡ μνήμη, ἐνῶ ὅλοι οἱ μαθητὲς ἦσαν συγκεντρωμένοι μαζὶ καὶ εὑρίσκονταν ὁμόψυχοι στὸ ὑπερῶο (οἶκος) ἐκείνου τοῦ ἱεροῦ, ἀλλὰ καὶ στὸ προσωπικό του ὑπερῶο, στὸ νοῦ του, συναγμένος ὁ καθένας τους (διότι ἦσαν σὲ ἡσυχία καὶ ἀφιερωμένοι στὴ δέηση καὶ στοὺς ὕμνους πρὸς τὸ Θεό), ξαφνικά, λέγει ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, «ἀκούσθηκε ἦχος ἀπὸ τὸν οὐρανό, σὰν ἀπὸ ὁρμὴ βιαίου ἀνέμου καὶ γέμισε τὸν οἶκο ὅπου κάθονταν» (Πράξ. β’, 1 – 11). 

Εἶναι βίαιος γιατί νικᾶ τὰ πάντα καὶ ξεπερνᾶ τὰ τείχη τοῦ πονηροῦ, γκρεμίζει κάθε ὀχύρωμα τοῦ ἐχθροῦ, ταπεινώνει τοὺς ὑπερήφανους, ἀνυψώνει τοὺς ταπεινοὺς στὴ καρδιὰ καὶ διασπᾶ τοὺς συνδέσμους τῶν ἁμαρτημάτων.

Γέμισε δὲ ὁ οἶκος ἐκεῖνος στὸν ὁποῖο κάθονταν, καθιστώντας τον, κολυμβήθρα πνευματικὴ καὶ ἐκπληρώνοντας τὴν ἐπαγγελία τοῦ Σωτῆρα, ποὺ τοὺς ἔλεγε, πρὶν ἀναληφθεῖ: «Ὁ μὲν Ἰωάννης βάπτισε μὲ νερό, ἐσεῖς δὲ, θὰ βαπτιστεῖτε μὲ Ἅγιο Πνεῦμα, ὄχι ἔπειτα ἀπὸ πολλὲς μέρες».

Ἀλλὰ καὶ τὸ ὄνομα ποὺ ἔδωσε σ’ αὐτοὺς τὸ ἔδειξε νὰ ἀληθεύει. Διότι διὰ τοῦ ἤχου αὐτοῦ ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς οἱ Ἀπόστολοι ἔγιναν πραγματικὰ υἱοὶ βροντῆς.

Γιατί γονατίζουμε τρεις φορές στον Εσπερινό της Πεντηκοστής;

«Θεέ μου…Είμαι πεσμένος… Σήκωσέ με. Ανάστησέ με. Σώσε με!…»

Κατά την «έσχατη» και «μεγάλη» και «σωτήρια» ημέρα της Πεντηκοστής, κατά την οποία μας αποκαλύφθηκε και προσκυνούμε και δοξάζουμε το μέγα μυστήριο της Αγίας και Ομοουσίου και Ζωοποιού και Αδιαιρέτου και Ασυγχύτου Τριάδας, του Ενός και Μοναδικού Θεού, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αμέσως μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελούμε τον «Εσπερινό της Γονυκλισίας», κατά τον οποίο ψάλλουμε ύμνους αφιερωμένους κατ’ εξοχήν στο Πανάγιο Πνεύμα, το τρίτο Πρόσωπο της Τρισηλίου Θεότητας, που είναι «φως και ζωή και ζώσα πηγή νοερά. Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, αγαθόν, ευθές, νοερόν, ηγεμονεύον, καθαίρον τα πταίσματα, Θεός και θεοποιούν, πυρ εκ πυρός προϊόν, λαλούν, ενεργούν, διαιρούν τα χαρίσματα».

Αμέσως μετά την «Είσοδο» του Εσπερινού, κι αφού ψαλεί το «Φως ιλαρόν» και το πανηγυρικό Μέγα Προκείμενο «Τίς Θεός Μέγας ως ο Θεός ημών; Συ ει ο Θεός, ο ποιών θαυμάσια μόνος!» σε ήχο βαρύ, μεγαλόπρεπο, αντάξιο του νοήματος και του μηνύματός του, ο Διάκονος μας καλεί, κλήρο και λαό, να γονατίσουμε και ν’ απευθύνουμε στο Θεό γονυπετείς λόγο ικεσίας: 

«Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».

Ψυχοσάββατον (προ της Πεντηκοστής)

Τὸ Σάββατο πρὶν ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς, λέγεται – «Σάββατο τῶν Ψυχῶν» ἢ Ψυχοσάββατο. Εἶναι τὸ δεύτερο ἀπὸ τὰ δύο Ψυχοσάββατα τοῦ ἔτους (τὸ πρῶτο ἐπιτελεῖται τὸ Σάββατο πρὶν ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω). 

Ὁ λόγος ποὺ τὸ καθιέρωσε ἡ Ἐκκλησία μας, παρ’ ὅτι κάθε Σάββατο εἶναι ἀφιερωμένο στοὺς κεκοιμημένους, εἶναι ὁ ἑξῆς: 

Ἐπειδὴ πολλοὶ κατὰ καιροὺς ἀπέθαναν μικροὶ ἢ στὴν ξενιτιὰ ἢ στὴ θάλασσα ἢ στὰ ὄρη καὶ τοὺς κρημνοὺς ἢ καὶ μερικοί, λόγω πτώχειας, δὲν ἀξιώθηκαν τῶν διατεταγμένων μνημοσυνῶν, «οἱ θεῖοι Πατέρες φιλανθρώπως κινούμενοι θέσπισαν τὸ μνημόσυνο αὐτὸ ὑπὲρ πάντων τῶν ἀπ’ αἰῶνος εὐσεβῶς τελευτησάντων Χριστιανῶν».

Από τις διδαχές του Γέροντος Σωφρονίου του Essex

Όποιος πέρασε από πειρασμό, εκείνος θα μπορέσει να βοηθήσει και τον πειραζόμενο.

Το παρελθόν ως «γεγονός» δεν διαγράφεται από τη ζωή. Μπορούμε να το καλύψουμε με τη μετάνοια, να το καταστήσουμε ανίσχυρο απέναντι στην αιωνιότητα, αλλά ως ιστορικό γεγονός μένει οριστικώς αμετάβλητο.

Δεν είμαι, βέβαια, ο πρώτος στον οποίο έλαχε να αισθανθεί ντροπή για το παρελθόν του, για κάποιον άκαιρο λόγο που είπε ή έγραψε. Αλλά και σε αυτό βρίσκω ήδη κάποια ικανοποίηση, ότι έστω και στα χρόνια που ακολούθησαν μού δόθηκε η ευκαιρία να αναλογισθώ τα λάθη που έκανα νωρίτερα.