"Για τό ὅτι δέν πρέπει νά ἔχομε δύο χιτῶνες"

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: "Προς Θαλλάσιον, περί αποριών - Ερώτηση 4"


Πῶς ὁ Κύριος ἔδωσε ἐντολή στούς μαθητές του νά μήν ἀποχτήσουν δύο χιτώνες(Ματθ.10,10· Μάρκ. 6,9· Λουκ. 9,3), ἐνῶ αὐτός, σύμφωνα μέ τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη, εἶχε πέντε (Ιω. 19, 23), ὅπως εἶναι φανερό ἀπό τόν ἀριθμό ἐκείνων πού τούς μοιράστηκαν, καί ποιά εἶναι αὐτά τά φορέματα;


Απόκριση

Ὁ Σωτήρας δέν εἶχε πέντε χιτώνες, ἀλλά ἕνα πού τό φοροῦσε κατάσαρκα καί τό ἐξωτερικό φόρεμα, πού τό πρῶτο τό λένε χιτώνιο καί τό εξωτερικό φόρεμα τό ὀνομάζουν ἱμάτιο. Ἀλλά μυστικά μέ τά λόγια τῆς διήγησής του φανέρωσε μέ τό Πνεῦμα ὁ μέγας Ἰωάννης τό ἄρρητο τῆς θεωρίας, γιά νά ὀδηγήσει μέ τά ἱστορούμενα τό νοῦ μας στήν ἀλήθεια τῶν νοουμένων.

Ὁ ἄνωθεν λοιπόν ὑφαντός ἐξολοκλήρου χιτώνας τοῦ Σωτήρα, πού δέν τόν ἔσχισαν οἱ σταυρωτές του, μολονότι τούς ἐπιτράπηκε νά τοῦ τόν βγάλουν, εἶναι ἡ στενή συνοχή καί συμπλοκή τῶν ἀρετῶν μεταξύ τους καί κάλυμμα φτιαγμένο ἀπό μᾶς μέ τό λόγο κατάλληλο καί πρέπον, ἤ ἡ χάρη του ἡ ὑφασμένη κατάλληλα γιά τό νέο ἄνθρωπο ἀπό τό Πνεῦμα.

Ἐνῶ τό ἐξωτερικό φόρεμα εἶναι ὁ αἰσθητός κόσμος χωρισμένος σέ τέσσερα στοιχεία, κι αὐτόν, σά νά ἦταν τέσσερα ἱμάτια, τόν μοιράζονται ὅσοι νοητά ἀνάμεσά μας σταυρώνουν τόν Κύριο. Μοιράζονται λοιπόν οἱ δαίμονες τήν ὁρατή κτίση τῶν τεσσάρων στοιχείων προετοιμάζοντάς μας νά βλέπομε μέ τήν αἴσθηση πρός κάποιο πάθος ὄσοι ἀγνοήσαμε μέσα σ' αὐτήν τούς θείους λόγους.

Ἐνῶ τόν χιτώνα τῶν ἀρετῶν, ἀκόμα κι ἄν τόν παίρνουν ἀπό ἐμᾶς μέ τήν ἀπραξία τῶν καλῶν, ὅμως δέν μποροῦν νά πείσουν ὅτι ἡ ἀρετή εἶναι κακία.

Ἄς μήν θεωρήσομε λοιπόν τά πέντε ἐνδύματα τοῦ Σωτήρα ἀφορμή πλεονεξίας, ἀλλά ἄς κατανοήσομε τί ἀπαιτεῖ ἡ Γραφή καί πῶς μέ τή δική μας ἀμέλεια σταυρώνεται ὁ Κύριος καί ξεγυμνώνεται μέ τήν δική μας ἀπραξία γιά τά καλά, καί ὑπηρετώντας ἐμεῖς τά πάθη μοιράζονται, σάν φορέματα, οἱ δαίμονες τήν κτίση του, καί ἄς γίνομε φύλακες ἀσφαλεῖς τῶν ἀγαθῶν πού μᾶς χάρισε ὁ Θεός καί τήν κτίση νά τή βλέπομε καλῶς γιά τή δόξα μόνο αὐτοῦ. Ἐπίσης τό χιτώνα τοῦ λόγου τῆς γνώσης, ἐννοώ τίς ἀρετές, νά τόν φυλάξομε ἀναφαίρετο μέ τήν ἐπιμέλεια τῶν ἀγαθῶν ἔργων.

Ἄν πάλι θέλετε, ἐκτός ἀπό τά ὅσα εἴπαμε, νά ἑννοήσετε ὡς χιτώνα ὑφαντό τόν οὐράνιο κόσμο τῶν ἀσωμάτων καί νοητῶν οὐσιῶν, ἑνῶ ἐξωτερικό φόρεμα, πού τό χώρισε ὁ λόγος μας σέ τέσσερα μέρη ὠς στοιχεία, νά θεωρήσετε τή σωματική φύση, δέ θ' ἀστοχήσετε τήν αλήθεια. Τό σῶμα τῶν ἀνθρώπων τό διέλυσαν μέ τή φθορά, παίρνοντας ἐναντίον μας ἰσχυρή ἀφορμή τήν παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ νόμου, ἐνῶ τήν ψυχή τους δέν τήν καταξέσχισαν ἐπειδή ἔχει συγγένεια μέ τόν οὐράνιο κόσμο.

---------------------------------------------------------

πηγή: Μαξίμου του Ομολογητού, Προς Θαλάσσιον, περί απόρων (ερωτήσεις Α΄- ΝΓ΄), Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Ελευθέριος Μερετάκης, 1992.