Η φυγή του αναίσχυντου αμαρτωλού από την αληθινή μετάνοια
Πόσο όμορφα περιγράφει ο Ιερός Χρυσόστομος την διαδικασία αυτή της φυγής του αναίσχυντου αμαρτωλού από την αληθινή μετάνοια στο πρόσωπο το Κάιν.
"Ο Κάιν σκότωσε τον αδελφό του, τον Άβελ, κατεχόμενος από το πάθος του φθόνου, διότι μετά από τον φθόνο ακολουθεί ο φόνος· και τον έφερε σ' ένα χωράφι και εκεί τον σκότωσε.
Και τι λέγει ο Θεός σ' αυτόν; Που είναι ο Άβελ ο αδελφός σου; Αυτός που τα ξέρει όλα ρωτά σαν να μην γνωρίζει μόνο και μόνο για να τραβήξει τον φονιά σε μετάνοια. Το ότι γνώριζε, το έδειξε με την ερώτηση· που είναι ο Άβελ ο αδελφός σου;
Αυτός όμως του απάντησε, δεν γνωρίζω, μήπως φύλακας του αδελφού μου είμαι εγώ; Έστω, δεν είσαι φύλακας του, γιατί όμως είσαι και φονιάς του; Δεν τον φύλαγες, γιατί όμως και τον σκότωσες; Όμως έμμεσα τα ομολογείς αυτά; Είσαι και φύλακάς του.
Τι είπε λοιπόν ο Θεός προς αυτόν; Φωνή αίματος του αδελφού σου βοά προς Εμένα τον Θεό από την γη. Τον έλεγξε αμέσως και του έδωκε την τιμωρία, όχι τόσο για τον φόνο, όσο για την αναίδεια.
Δεν μισεί ο Κύριος τόσο τον αμαρτωλό, όσο τον αναίσχυντο. Δεν αποδέχεται πλέον τον Κάιν παρόλο που ήρθε σε μετάνοια, διότι δεν ομολόγησε πρώτος την αμαρτία.
Τι λέει λοιπόν στον Θεό; Είναι μεγάλη η αμαρτία μου για να συγχωρεθεί, αντί να πει: Πολύ αμάρτησα, δεν είμαι άξιος να ζω· τι είπε λοιπόν ο Θεός σ'αυτόν; Στενάζοντας και τρέμοντας θα πορεύεσαι πάνω στη γη, και έτσι του ανακοίνωσε την τιμωρία του φοβερή και χαλεπή. Δεν σε σκοτώνω και σένα, του λέγει, για να μη πέσει στην λησμοσύνη η αλήθεια, αλλά σε κάνω νόμο μελέτης από όλους, ώστε η συμφορά να γίνει μητέρα φιλοσοφίας. Και περιερχόταν ο Κάιν σαν νόμος έμψυχος, σαν στήλη κινούμενη, σιωπηλή, αλλά αφήνοντας φωνή λαμπρότερη και από σάλπιγγα.
Μη κανείς κάνει τα ίδια λέγει, διότι θα πάθεις τα ίδια. Πήρε την τιμωρία για την αναισχυντία, και παρόλο που ελέγχθηκε δεν ομολόγησε, γι' αυτό και κατακρίθηκε για την αμαρτία.
Εάν ομολογούσε με την καρδιά του, θα εξάλειφε πρώτος την αμαρτία."
Οι δύο λέξεις "στένων " και "τρέμων" είναι αντίστοιχες των σημερινών όρων κατάθλιψη και φοβία.
Στην προσπάθεια του ανθρώπου να ξεφύγει από τις ενοχές και τις τύψεις της αμαρτίας του καταφεύγει στην σκληρότητα αυτή της φυγής από την πραγματικότητα και την υπεύθυνη αποδοχή της, στην φυγή ακόμη κι από το Θεό, που είναι ο θεραπευτής του και που τον αγαπά αγνά.
Πανικός γεννιέται μέσα του, όταν του αποκαλύπτουν την αλήθεια ή και όταν πάει να προβεί σε αυτοέλεγχο, και γι' αυτό καταφεύγει στην απόρριψη του ηθικού νόμου και τα βάζει με τον Θεό.
Το χειρότερο πράγμα είναι ο έλεγχος του εαυτού του. Έτσι ξεπέφτει και σε μία άλλη άτοπη ενέργεια που λέγεται προβολή, το να κρίνει δηλαδή και κατακρίνει και διαπομπεύει τον διπλανό του με μοναδική τάση να ξεφεύγει από τα του εαυτού του και να ασχολείται με τα των άλλων.
Τελικά, η κατάκριση είναι μία ύπουλη φυγή από την αληθινή προσωπική μετάνοια. Είναι φόβος θανάτου του εαυτού του. Ο τρόπος αυτός είναι μία επιλογή για μία αρρωστημένη ζωή μέσα στις τύψεις, που δουλεύουν ύπουλα και μυστικά στον χώρο της καρδιάς και σαν τραγική ψυχική αρρώστια και θάνατος έρχονται η κατάθλιψη και οι φοβίες.
Είναι τραγικό να βλέπει ένας Πνευματικός πως πίσω από κάθε κατάθλιψη βρίσκεται μία έκτρωση ή μία μοιχεία ή ένα μίσος και μία εκδικητικότητα ή μία άλλη αμαρτία.
Στον καιρό που αμαρτάνει ο άνθρωπος ευκόλως τα βάζει με τον Θεό και τον απορρίπτει για να χαίρεται την αμαρτία του αναπόσπαστα και εφησυχασμένα από την συνείδηση, που τον μαστιγώνει ανελέητα.
Απωθείται στο υποσυνείδητο το σκουπιδαριό του εαυτού του και αυτό δουλεύει ως κρυφή αρρώστια και σαν σκουλήκι που διαβρώνει το ξύλο και ξεσπά δημιουργώντας τις αρρώστιες αυτές.
Και την ώρα της εξομολογήσεως, αν ο Πνευματικός δεν μπορέσει να διεισδύσει στην ψυχή του καταθλιμμένου και να ψάξουν μαζί την ρίζα, τότε ουδεμία θεραπεία μπορεί να επιτευχθεί.
Κοινή ρίζα είναι ο εγωισμός που σαν σκληρή μαρμάρινη ταφόπλακα πρέπει να την σπάσει και να οδηγήσει στην αληθινή μετάνοια.
Η αμαρτία διαλύει την γαλήνη και την χαρά της καρδιάς. Όλες αυτές οι λεγόμενες ψυχολογικές αρρώστιες προέρχονται κατά κανόνα από την σύγκρουση του ανθρώπου με την ηθική του συνείδηση την οποία απωθεί παίζοντας μαζί της "κρυφτούλι " και σκληρά και νευρωτικά την ξεριζώνει.
Απόσπασμα από το βιβλίο
Μετάνοια και ψυχική υγεία κατά τον Ιερό Χρυσόστομο
Αρχιμ. Σεβαστιανός Τοπάλης
