Πέμπτη αιτία της τραγωδίας της πίστης είναι η ψευδοεπιστήμη και η ψευδοθεολογία.
Η ψευδοεπιστήμη παίρνει τις χειρότερες και πιο πρωτόγονες μορφές της πίστης, τις τονίζει, τις παρουσιάζει γενικά ως πίστη, ασκεί την κριτική της και τις απορρίπτει, τις αρνείται. Η ψευδοθεολογία πάλι στρέφει την προσοχή της στην κατάχρηση των επιστημονικών επιτευγμάτων και ανακαλύψεων, τις γενικεύει και προσπαθεί ν' αρνηθεί την επιστήμη.
Τον προηγούμενο αιώνα (19ο) προχώρησε σημαντικά η πρόοδος των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας. Οι σοβαροί άνθρωποι εκμεταλλεύτηκαν την πρόοδο αυτή για να προχωρήσουν περισσότερο, ενώ οι ρηχοί και μη σοβαροί την αρνήθηκαν. Ο εμπλουτισμός αυτός της επιστήμης έκανε τούς σοβαρούς σοβαρότερους και τούς μη σοβαρούς λιγότερο σοβαρούς. Οι σοβαροί δεν αντιλαμβάνονται την διπλή αλήθεια, την μια πού προέρχεται από την επιστήμη και την άλλη πού προέρχεται από την πίστη, γιατί αισθάνονται την αρμονία πού τις συνδέει. Οι μη σοβαροί απολαμβάνουν τις περιττές συγκρούσεις, προτιμούν πάντα το θράσος ενάντια στη λογική σκέψη. Καυχιούνται κι εναβρύνονται να πιστεύουν ότι με την επιστήμη αμφισβητούν την πίστη και με την πίστη αμφισβητούν την επιστήμη.
Η υγιής πίστη δεν αμφισβητεί ποτέ την αληθινή επιστήμη. Κι η αληθινή επιστήμη δεν αρνείται ποτέ την υγιή πίστη. Οι νοσηρές μορφές τους, και της πίστης και της επιστήμης, είναι σκόπιμες. Η πίστη μου στο Θεό δεν με επηρεάζει ούτε με εμποδίζει ν' αναγνωρίσω και να υιοθετήσω όλη την αληθινή επιστήμη, από το Α έως το Ω. Η επιστήμη μου πλουταίνει στη σαφήνεια, την πληρότητα και τον ενθουσιασμό της όταν διαφωτίζεται και θερμαίνεται από την αληθινή πίστη. Να το ξέρετε, πώς όταν ένας επιστήμονας εναντιώνεται στην πίστη εν ονόματι της επιστήμης, αυτός εναντιώνεται στη χειρότερη μορφή της πίστης, εν ονόματι της καλύτερης επιστήμης. Κι όταν ένας θεολόγος εναντιώνεται στην επιστήμη εν ονόματι της πίστεως, αυτός εναντιώνεται στην πιο καταχρηστική και βλαπτική μορφή της επιστήμης, εν ονόματι της καλύτερης πίστης.
Η καλύτερη επιστήμη όμως βρίσκεται σε τέλεια αρμονία με την καλύτερη πίστη. Και οι καλύτεροι δε συγκρούονται ποτέ μεταξύ τους. Οι καλύτεροι κατανοούν ο ένας τον άλλον, τον παραδέχονται. Εκείνοι πού συγκρούονται και αλληλοεξοντώνονται μεταξύ τους είναι οι μικροί, οι άνισοι, πού απολαμβάνουν την πολεμική τους εξόντωση. "Έτσι η πολεμική και η εξόντωση τόσο της ψευδοπίστης όσο και της ψευδοεπιστήμης αποδυναμώνουν την πίστη που έχουν πολλές άπλες ψυχές. Κι όταν η πίστη αποδυναμώνεται, πρέπει ν' αγωνιστεί πολύ για την επιβίωση της. Πολύ συχνά όμως ο αγώνας αυτός καταλήγει σε ήττα της πίστης. Και ήττα της πίστης στον άνθρωπο σημαίνει θρίαμβο του σκότους και του κακού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ.
Η ψευδοεπιστήμη εναντιώνεται στην πίστη, η ψευδοθεολογία στην επιστήμη.
Η ψευδοεπιστήμη παίρνει τις χειρότερες και πιο πρωτόγονες μορφές της πίστης, τις τονίζει, τις παρουσιάζει γενικά ως πίστη, ασκεί την κριτική της και τις απορρίπτει, τις αρνείται. Η ψευδοθεολογία πάλι στρέφει την προσοχή της στην κατάχρηση των επιστημονικών επιτευγμάτων και ανακαλύψεων, τις γενικεύει και προσπαθεί ν' αρνηθεί την επιστήμη.
Τον προηγούμενο αιώνα (19ο) προχώρησε σημαντικά η πρόοδος των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας. Οι σοβαροί άνθρωποι εκμεταλλεύτηκαν την πρόοδο αυτή για να προχωρήσουν περισσότερο, ενώ οι ρηχοί και μη σοβαροί την αρνήθηκαν. Ο εμπλουτισμός αυτός της επιστήμης έκανε τούς σοβαρούς σοβαρότερους και τούς μη σοβαρούς λιγότερο σοβαρούς. Οι σοβαροί δεν αντιλαμβάνονται την διπλή αλήθεια, την μια πού προέρχεται από την επιστήμη και την άλλη πού προέρχεται από την πίστη, γιατί αισθάνονται την αρμονία πού τις συνδέει. Οι μη σοβαροί απολαμβάνουν τις περιττές συγκρούσεις, προτιμούν πάντα το θράσος ενάντια στη λογική σκέψη. Καυχιούνται κι εναβρύνονται να πιστεύουν ότι με την επιστήμη αμφισβητούν την πίστη και με την πίστη αμφισβητούν την επιστήμη.
Η υγιής πίστη δεν αμφισβητεί ποτέ την αληθινή επιστήμη. Κι η αληθινή επιστήμη δεν αρνείται ποτέ την υγιή πίστη. Οι νοσηρές μορφές τους, και της πίστης και της επιστήμης, είναι σκόπιμες. Η πίστη μου στο Θεό δεν με επηρεάζει ούτε με εμποδίζει ν' αναγνωρίσω και να υιοθετήσω όλη την αληθινή επιστήμη, από το Α έως το Ω. Η επιστήμη μου πλουταίνει στη σαφήνεια, την πληρότητα και τον ενθουσιασμό της όταν διαφωτίζεται και θερμαίνεται από την αληθινή πίστη. Να το ξέρετε, πώς όταν ένας επιστήμονας εναντιώνεται στην πίστη εν ονόματι της επιστήμης, αυτός εναντιώνεται στη χειρότερη μορφή της πίστης, εν ονόματι της καλύτερης επιστήμης. Κι όταν ένας θεολόγος εναντιώνεται στην επιστήμη εν ονόματι της πίστεως, αυτός εναντιώνεται στην πιο καταχρηστική και βλαπτική μορφή της επιστήμης, εν ονόματι της καλύτερης πίστης.
Η καλύτερη επιστήμη όμως βρίσκεται σε τέλεια αρμονία με την καλύτερη πίστη. Και οι καλύτεροι δε συγκρούονται ποτέ μεταξύ τους. Οι καλύτεροι κατανοούν ο ένας τον άλλον, τον παραδέχονται. Εκείνοι πού συγκρούονται και αλληλοεξοντώνονται μεταξύ τους είναι οι μικροί, οι άνισοι, πού απολαμβάνουν την πολεμική τους εξόντωση. "Έτσι η πολεμική και η εξόντωση τόσο της ψευδοπίστης όσο και της ψευδοεπιστήμης αποδυναμώνουν την πίστη που έχουν πολλές άπλες ψυχές. Κι όταν η πίστη αποδυναμώνεται, πρέπει ν' αγωνιστεί πολύ για την επιβίωση της. Πολύ συχνά όμως ο αγώνας αυτός καταλήγει σε ήττα της πίστης. Και ήττα της πίστης στον άνθρωπο σημαίνει θρίαμβο του σκότους και του κακού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ.