Μάθετε να είστε δάσκαλοι των άλλων με τη Ζωή σας

"Ο δάσκαλος όμως δε διδάσκει μόνο με λόγια, αλλά και με έργα, γιατί αυτή είναι η άριστη διδασκαλία του δασκάλου.

Γιατί και ο κυβερνήτης, όταν βάζει δίπλα του το μαθητή, του δείχνει βέβαια πως να κρατάει το τιμόνι, αλλά προσθέτει και λόγια στην πράξη, και δε λέγει μόνο, ούτε εργάζεται μόνο. 

Το ίδιο και ο οικοδόμος, αφού τοποθετήσει δίπλα του εκείνον που θέλει να μάθει πως χτίζεται ο τοίχος, του δείχνει βέβαια με την πράξη, του δείχνει όμως και με λόγια. Το ίδιο κάνει και ο υφαντής και κεντητής και χρυσοχόος και χαλκουργός, και κάθε τέχνη έχει το δάσκαλό της και με λόγια και με έργα.

Επειδή λοιπόν και ο Χριστός ήρθε να μας διδάξει κάθε αρετή, γι' αυτό και λέγει να κάνουμε και τα κάμνει ο ίδιος. Γιατί λέγει "όποιος έκαμε και δίδαξε, αυτός θα ονομασθεί μεγάλος στη βασιλεία των ουρανών" (Ματθ. ε 19).

Πρόσεχε όμως, πρόσταξε να είμαστε ταπεινόφρονες και πράοι και τα δίδαξε αυτά με τα λόγια. Βλέπε πως τα διδάσκει αυτά και με τις πράξεις. 

Γιατί λέγοντας, "μακάριοι είναι οι ταπεινόφρονες, μακάριοι οι πράοι" (Ματθ. ε 3-5), δείχνει πως πρέπει να κατορθώνουμε αυτά. Πως λοιπόν δίδαξε; Πήρε μια ποδιά και ζώσθηκε μ' αυτή, και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του (Ιωάν. ιγ 4-5). Τι είναι ίσο με την ταπεινοφροσύνη αυτή; Γιατί δεν τη διδάσκει πια μόνο με τα λόγια, αλλά και με τα έργα. 

Επίσης την πραότητα και την ανεξικακία τα διδάσκει με τα έργα. Πως; Δέχθηκε ράπισμα από το δούλο του αρχιερέα και λέγει "αν είπα κάτι κακό, πες ποιό ήταν αυτό, αν όμως μίλησα συνετά, γιατί με δέρνεις;" (Ιωάν. ιη 23). 

Πρόσταξε να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας. Και αυτό πάλι το διδάσκει με τα έργα, γιατί όταν ανέβηκε πάνω στο σταυρό λέγει "Πατέρα, συγχώρησέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν" (Λουκ. κγ 34). Όπως λοιπόν έδωσε εντολή να προσευχόμαστε, έτσι και ο ίδιος προσεύχεται, για να διδάξει εσένα να προσεύχεσαι, γιατί και ο ίδιος δεν παύει να συγχωρεί.

Επίσης διέταξε να ευεργετούμε όσους μας μισούν και να ωφελούμε όσους μας βλάπτουν...Έλεγε πάλι στους μαθητές του "μη πάρετε στο ζωνάρι σας χρυσό ή ασημένιο ή χάλκινο νόμισμα" (Ματθ. ι 9), με σκοπό να τους προετοιμάσει στην ακτημοσύνη.

Κατά τον ίδιο τρόπο τους εδίδαξε πάλι και να προσεύχονται... Αλλ' όχι μόνο να προσεύχονται, αλλά έπρεπε να μάθουν και πως πρέπει να προσεύχονται. Γι' αυτό λοιπόν τους παρέδωσε και προσευχή που έχει ως εξής· "Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς..." (Ματθ. στ 9-13).

Επειδή λοιπόν διέταξε να προσεύχονται "μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν", αυτό ακριβώς το ίδιο τους διδάσκει με την πράξη, λέγοντας "Πάτερ, ει δυνατόν, παρελθέτω απ' εμού το ποτήριον τούτο", διδάσκοντας όλους τους πιστούς να μην ορμούν στους κινδύνους, ούτε να χάνουν το θάρρος τους, αλλά να τους υπομένουν όταν επέρχονται και να δείχνουν κάθε ανδρεία, όμως να μην τρέχουν από πριν, ούτε να ορμούν πρώτοι στα δεινά. 

Γιατί; Για να τους διδάξει την ταπεινοφροσύνη και να τους απαλλάξει από τις κατηγορίες της ματαιοδοξίας. Γι' αυτό ακριβώς και εδώ όταν έλεγε αυτά "απομακρύνθηκε", λέγει, "και προσευχήθηκε" και ύστερα από την προσευχή λέγει στους μαθητές τα εξής: "δεν μπορέσατε ούτε μία ώρα να μείνετε ξάγρυπνοι μαζί μου; Μένετε ξάγρυπνοι και προσεύχεστε, για να μην πέσετε σε πειρασμό" (Ματθ. κστ 40, 41). 

Βλέπεις ότι δεν προσεύχεται μόνο αλλά και συμβουλεύει; "Το πνεύμα είναι πρόθυμο", λέγει, "αλλά η σάρκα αδύναμη". Και αυτό το έλεγε για να διώξει την υπερηφάνεια από την ψυχή τους, να τους απαλλάξει από την αλαζονεία, να τους κάνει προσεκτικούς, και να τους καταστήσει μετριόφρονες."

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος