Ανακοίνωση

Ο Ορθόδοξος Ναός

Ο ορθόδοξος ναός είναι μια μικρογραφία του σύμπαντος κόσμου (ορατού και αοράτου).
Τίποτε δεν είναι τυχαίο στον χριστιανικό ναό. Το κάθε τι έχει μελετηθεί σχολαστικά και έχει τη δική του χρησιμότητα και σημασία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν οι πιστοί μπαίνοντας στο ναό, για να συμμετάσχουν στην λατρεία και την ευχαριστιακή σύναξη, να εγκαταλείπουν προς ώρας τα εγκόσμια και να εισέρχονται στη σφαίρα του υπεραισθητού. Γι’ αυτό τα πάντα μέσα στο ναό έχουν το βαθύτερο συμβολισμό τους, ώστε να δίνονται στους πιστούς σωστικά μηνύματα.

Διάφοροι Συμβολισμοί :

1. Ο τρούλος συμβολίζει τον ουρανό.
2. Τα κανδήλια και οι πολυέλαιοι συμβολίζουν τα άστρα του ουρανίου θόλου.
3. Το άγιο Βήμα συμβολίζει τον Παράδεισο, την Άνω Ιερουσαλήμ (Αποκ.21:2), μέσα στον οποίο τελείται ακατάπαυστα η ουράνια Θεία Λειτουργία, με λειτουργούς τους αγγέλους.
3. Η Αγία Τράπεζα συμβολίζει το Θρόνο του Εσφαγμένου Αρνίου (Αποκ. Αποκ.22:3).
4. Τα καλύμματα, της Αγίας Τραπέζης συμβολίζουν τα ιερά σάβανα και τη σινδόνα, με την οποία τυλίχθηκε το άχραντο Σώμα του Χριστού κατά την θεία ταφή Του.
5. Οι ιερείς συμβολίζουν τους αγίους αγγέλους, τα λειτουργικά πνεύματα του Θεού (Εβρ.1:14),
6. Τα ιερά τους άμφια έχουν και αυτά το συμβολισμό τους. Η λαμπρότητα και η καθαρότητά τους συμβολίζουν την ιερατική χάρη, που είναι ενδεδυμένοι.
7. Η γη συμβολίζεται δια του δαπέδου του ναού. Εκεί στέκονται οι πιστοί, οι οποίοι απαρτίζουν την επί γης στρατευόμενη Εκκλησία και ατενίζουν τον ουρανό (θόλο), τον Παράδεισο (ιερό βήμα) και τους εικονιζόμενους αγίους
8. Η Αγία Τράπεζα στηρίζεται συνήθως σε έναν στύλο, ο οποίος συμβολίζει τον ασάλευτο στύλο της Εκκλησίας, το Χριστό, ή σε τέσσερις στύλους που συμβολίζουν τους τέσσερις Ευαγγελιστές.
9. Πάνω στην Αγία Τράπεζα υπάρχει το ιερό Ευαγγέλιο, το οποίο συμβολίζει την πραγματική παρουσία του Χριστού στην Εκκλησία και το γεγονός ότι η Εκκλησία διαφυλλάσει την Αλήθεια.
10. Υπάρχει ακόμα ο Σταυρός ευλογίας, ο οποίος συμβολίζει την ανίκητη δύναμη της Εκκλησίας κατά του κακού.
11. Tα κηροπήγια, τα οποία συμβολίζουν το ανέσπερο φως της χριστιανικής διδασκαλίας.
12. Πίσω από την Αγία Τράπεζα υπάρχουν τα εξαπτέρυγα, μεταλλικά λάβαρα με παραστάσεις αγγελικών μορφών που ακτινοβολούν. Συμβολίζουν ασφαλώς το αγγελικό τάγμα των εξαπτερύγων αγγέλων, το οποίο παραστέκεται τιμητικά στο Θεό (Ησ.6:1-2, Αποκ.4:6-8).
13. Στη βορειοανατολική πλευρά του ιερού βήματος υπάρχει η κόγχη της ιεράς Προθέσεως, η οποία συμβολίζει το ιερό σπήλαιο της Γεννήσεως του Κυρίου.
14. Ο άμβωνας συμβολίζει τον τάφο του Χριστού και ο διάκονος τον άγγελο της Αναστάσεως (Μάρκ.16:6). Φέρει παραστάσεις των ιερών Ευαγγελιστών και υπάρχει ανάγλυφο περιστέρι, πάνω στο οποίο τοποθετείται το ιερό Ευαγγέλιο και συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα.
15. Στο μπροστινό μέρος του σολέα βρίσκονται τα μεγάλα μανουάλια, τα οποία μαζί με τα κανδύλια του τέμπλου, εκτός από το φως που εκπέμπουν, συμβολίζουν το νοητό φως του Χριστού, το οποίο «φαίνει πάσι». Το ίδιο και οι πολυέλαιοι οι οποίοι κρέμονται από την οροφή και συμβολίζουν το φως του Χριστού και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, που κατέρχεται από τον ουρανό.
16. Τα κεριά συμβολίζουν την ψυχή μας, η οποία θα πρέπει να είναι καθαρή όπως το φως και να καίει σαν τη φωτιά από λαχτάρα για την ένωσή της με το Χριστό.
17. Οι εύηχες καμπάνες καλούν τους πιστούς να προσέλθουν στην Εκκλησία. Έχουν πάρει την ονομασία τους από την Καμπανία, περιοχή της Ιταλίας, στην οποία πρωτοκατασκευάστηκαν. Συμβολίζουν δε τις σάλπιγγες των αγγέλων για εκγρήγορση.

Ο ορθόδοξος ναός αποτελεί το κέντρο της ενοριακής ζωής. Δεν είναι τυχαίο ότι, κατά κανόνα, κτίζεται στο κέντρο της συνοικίας, ή του χωριού και οι τρούλοι και το καμπαναριό προεξέχουν των παρακείμενων κτιρίων. Παλαιότερα όταν υπήρχε έντονο το στοιχείο της κοινωνικότητας και δεν είχε υπεισέλθει το μικρόβιο της αστικής απομόνωσης, ο περίβολος του ναού ήταν τόπος συγκέντρωσης και επίλυσης των προβλημάτων των ενοριτών με κοινή συμμετοχή όλων

Ο ναός είναι το δεύτερο σπίτι του πιστού. Βρέφος όντας εκεί οδηγείται για τον σαραντισμό. Στο ναό λαμβάνει το άγιο Βάπτισμα και αναγεννάται σε νέα εν Χριστώ ύπαρξη. Εκεί στεφανώνεται και μοιράζεται τη χάρα του γάμου του με όλη την τοπική εκκλησία. Εκεί απολαμβάνει τις χαρές των μεγάλων γιορτινών ημερών. Στο ναό χαίρεται τη βάπτιση των παιδιών του. Εκεί μετέχει των ιερών μυστηρίων και λαμβάνει τη λυτρωτική χάρη του Θεού. Μέσα σ’ αυτόν σπεύδει να προσευχηθεί για τις δυσκολίες της ζωής και να αντλήσει δύναμη για την πορεία της ζωής του. Εκεί οδηγείται με το πέρας της επί γης ζωής του, για την εξόδιο ακολουθία του. Στο ναό θα αναπέμπονται εσαεί επιμνημόσυνες δεήσεις γι’ αυτόν και για όλους τους κεκοιμημένους πιστούς.

Εσωτερική Διαρρύθμιση του Ναού :

Ο Ναός χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόναο, τον κυρίως ναό και το Ιερό Βήμα.

Το Ιερό χωρίζεται από τον κυρίως ναό με το τέμπλο.
Η διάταξη των εικόνων στο τέμπλο είναι πάντα η εξής:
Στο δεξί μέρος της Ωραίας Πύλης βρίσκεται η εικόνα του Χριστού.
Στο αριστερό μέρος της Ωραίας Πύλης βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας.
Δίπλα και αριστερά από την Παναγία υπάρχει η εικόνα του Αγίου/Αγίας κλπ που είναι αφιερωμένος ο συγκεκριμένος Ναός.
Δίπλα και δεξιά από τον Χριστό, βρίσκεται η εικόνα του Ιωάννη του Πρόδρομου.
Στις πλαϊνές πόρτες του τέμπλου υπάρχουν οι μορφές των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Πάνω από την Ωραία Πύλη υπάρχει η παράσταση του Μυστικού Δείπνου μαζί με τις εικόνες του Δωδεκάορτου. (οι δώδεκα σπουδαιότερες εορτές : Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Γέννηση του Χριστού, η Περιτομή του Χριστού η Υπαπαντή του Χριστού, τα Άγια Θεοφάνεια, η Σοφία του Θεού, η Μεταμόρφωση του Χριστού, η Ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, τα Πάθη και ο Σταυρός του Χριστού, η Ανάσταση του Χριστού, η Ανάληψη, η Πεντηκοστή).

Νάρθηκας

Ἀπὸ τὸ αἴθριο προχωροῦμε στὸν νάρθηκα. Πρόκειται γιὰ ἕναν στενόμακρο χῶρο κατὰ μῆκος τῆς εἰσόδου τοῦ ναοῦ. Ἡ εἴσοδος στὸ νάρθηκα γινόταν ἀπὸ πλάγιες πόρτες, ἐπειδὴ οἱ πιστοὶ δὲν ἔπρεπε νὰ βλέπουν ἀπ᾿ εὐθείας τὰ τελούμενα στὸ Ἱερὸ Βῆμα ποὺ βρισκόταν ἀπέναντι. Στὸ νάρθηκα ἔμεναν παλαιότερα οἱ ἀβάπτιστοι καὶ οἱ «προσκλαίοντες», δηλαδὴ αὐτοὶ ποὺ ἔδειχναν δημόσια μετάνοια γιὰ βαριὰ ἁμαρτήματα. Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο ὁ νάρθηκας ἀποτελοῦσε σύμβολο τοῦ ἐξωτερικοῦ χώρου. Ἐδῶ ἡ παράσταση τοῦ Ἰησοῦ ὡς διδασκάλου ἔχει σημασία ἀλληγορική. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ θύρα εἰσόδου στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Στοὺς μεγάλους ναοὺς ὁ νάρθηκας εἶχε συνήθως δυὸ ὀρόφους. Στὸν δεύτερο ὄροφο βρισκόταν ὁ γυναικωνίτης.

Κυρίως Ναός

Ἕνα τριπλὸ ἄνοιγμα, τὸ τρίβηλο, ἕνωνε τὸ νάρθηκα μὲ τὸν κυρίως ναό. Ὁ κυρίως ναὸς ἔχει σχῆμα ὀρθογώνιο ἢ σταυρικὸ καὶ καταλήγει σὲ μία ἁψίδα ἱεροῦ, ποὺ βρίσκεται συνήθως στὰ ἀνατολικά. Χωρίζεται μὲ κιονοστοιχίες σὲ κλίτη, τμήματα δηλαδή, τὰ ὁποῖα εἶναι παράλληλα πρὸς τὸν κατὰ μῆκος ἄξονα τοῦ ναοῦ. Οἱ κιονοστοιχίες δίνουν μία ρυθμικὴ διάταξη καὶ τονίζουν τὸ βάθος. Συμβολίζουν τοὺς Ἀποστόλους, τοὺς Προφῆτες, τοῦ Ἁγίους ὡς στηρίγματα τῆς Ἐκκλησίας. Τὰ κλίτη εἶναι πάντοτε σὲ μονὸ ἀριθμό, ἀπὸ 1 ἕως 9. Τὸ μεσαῖο κλίτος ἔχει μεγαλύτερο πλάτος καὶ ὕψος καὶ φωτίζεται περισσότερο.
Ὁ κύριος ναὸς εἶναι σύμβολο τοῦ ὁρατοῦ οὐρανοῦ καὶ τοῦ Παραδείσου. Ἀπὸ τὰ ἰδιαίτερα μέρη του ἡ ὀροφὴ συμβολίζει τὸν οὐρανὸ καὶ τὸ δάπεδο τὴ γῆ. Τὰ κανδήλια καὶ οἱ πολυέλαιοι ἀλληγοροῦν τοὺς ἀστέρες.
Στὸν χῶρο τοῦ κυρίως ναοῦ ὑπάρχουν καὶ τὰ καθίσματα ἢ στασίδια, ποὺ προορίζονται γιὰ τοὺς πιστούς. Ἐπίσης ὑπάρχουν ὁ ἄμβωνας καὶ τὰ ἀναλόγια. Ὁ ἄμβωνας, ὁ ὁποῖος βρίσκεται στὴ μέση σε μία πλευρὰ τοῦ μεσαίου κλίτους, εἶναι ἕνα ἔμψυχο βῆμα ποὺ χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴν ἀνάγνωση τῶν γραφῶν καὶ γιὰ τὸ κήρυγμα. Συμβολίζει τὸ λίθο τοῦ μνήματος τοῦ Χριστοῦ. Τὰ ἀναλόγια χρησιμοποιοῦνται γιὰ τὸ ὑμνολογικὸ μέρος τῆς λατρείας.
Τὸ Εἰκονοστάσιο ἢ Τέμπλο χωρίζει τὸ Ἱερὸ Βῆμα ἀπὸ τὸν κυρίως ναό. Ὡστόσο δὲν ἀποτελεῖ διαχωριστικὸ τεῖχος, ἀλλὰ συνδετικὸ κρίκο μεταξὺ τῶν δυὸ κόσμων, τοῦ αἰσθητοῦ καὶ τοῦ νοητοῦ.

Ἅγιον Βῆμα

Τὸ Ἱερὸ Βῆμα ἔχει σχῆμα ἡμικυκλικὸ καὶ καλύπτει τὸ ἀνατολικὸ τμῆμα τοῦ ναοῦ, καθὼς οἱ χριστιανοὶ προσεύχονται πρὸς τὴν ἀνατολή. Συμβολίζει τὰ ὑπερουράνια. Ἡ παράσταση τῆς Θεοτόκου μὲ τὸν μικρὸ Ἰησοῦ στὴν ἀγκαλιά της, γνωστὴ ὡς «Πλατυτέρα τῶν Οὐρανῶν», ποὺ βρίσκεται στὸ θόλο τοῦ Ἱεροῦ βήματος συμβολίζει τὴν γέφυρα μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς. Στὰ πλαΐνά του Ἱεροῦ Βήματος δημιουργοῦνται δυὸ διαμερίσματα, τὰ Παστοφόρια. Στὸ βόρειο Παστοφόριο τοποθετοῦνταν σὲ μαρμάρινα συνήθως τραπέζια οἱ προσφορὲς τῶν πιστῶν, ἄρτος καὶ οἶνος γιὰ τὴν Θεία Εὐχαριστία, γιὰ νὰ μεταφερθοῦν ἀργότερα στὴν Ἁγία Τράπεζα. Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο, ὁ χῶρος ὀνομάσθηκε Πρόθεσις καὶ τὰ τραπέζια, Τράπεζαι προθέσεων ἢ προσφόρων. Τὸ νότιο Παστοφόριο, τὸ Διακονικό, χρησίμευε σὰν σκευοφυλάκιο καὶ δὲν εἶχε πάντα σταθερὴ θέση.
Κεντρικὸ σημεῖο τοῦ Ἱεροῦ Βήματος εἶναι ἡ Ἁγία Τράπεζα, γύρω ἀπὸ τὴν ὁποία στρέφεται ἡ σημασία τοῦ ὅλου ναοῦ. Μάλιστα, ὅταν εἶναι λίθινη συμβολίζει τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Τὴν παρουσία τοῦ Κυρίου συμβολίζει ἀκόμη τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ποὺ βρίσκεται πάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα.
Ὅταν αὐτὴ στηρίζεται σὲ ἕναν μόνο κίονα, συμβολίζει τὸν ἕνα Ἰησοῦ Χριστό, στηριζόμενη σὲ τρεῖς κίονες, ἀλληγορεῖ τὴν Ἁγία Τριάδα, ἐνῷ σὲ τέσσερεις συμβολίζει τοὺς Εὐαγγελιστές.
Κάτω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπάρχει συνήθως μιὰ μικρὴ μαρμάρινη λειψανοθήκη, μὲ λείψανα τοῦ Ἁγίου του ναοῦ. Αὐτὸ εἶναι τὸ λεγόμενο «ἐγκαίνιον» ἢ «κατάθεσις».
Τέλος, γύρω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, ὑπῆρχε τὸ σύνθρονο, ὁ θρόνος δηλαδὴ τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν πρεσβυτέρων. Τὸ σύνθρονο συμβόλιζε τὸ θρόνο τοῦ Χριστοῦ στὴν δευτέρα Παρουσία. Εἶναι ὅμως καὶ σύμβολο ἐξουσίας. Μὲ τὴν πάροδο τῶν χρόνων, καθὼς ὁ ἐπισκοπικὸς θρόνος μεταφέρθηκε ἀπὸ τὸ Ἱερὸ Βῆμα στὸν κυρίως ναό, τὸ σύνθρονο ἔπαψε νὰ χρησιμοποιεῖται.

Ὁ χριστιανικὸς ναὸς ἀποτελεῖ ἕναν μικρόκοσμο ποὺ ταιριάζει στὰ μέτρα τοῦ ἀνθρώπου. Κέντρο του εἶναι τὸ Ἱερὸ Βῆμα μὲ τὴν Ἁγία Τράπεζα. Χωρὶς Ἁγία Τράπεζα, δίχως Θεία Κοινωνία, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει οὔτε ναός, οὔτε καὶ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ διαίρεση τοῦ ναοῦ σὲ νάρθηκα, κυρίως ναὸ καὶ Ἱερὸ Βῆμα, ποὺ ἐκφράζει τὶς ἠθικὲς βαθμίδες ἀνόδου τοῦ πιστοῦ θὰ παραμείνει πάντοτε ὡς βασικὸ στοιχεῖο ὁλόκληρης τῆς Ὀρθόδοξης Ναοδομίας.

Τα Ιερά Άμφια

1. Στιχάριο.  2. Επιτραχήλιο.  3. Φελώνιο.  4. Ζώνη.  5. Έπιμάνικα.  6. Έπιγονάτιο.

Ή θεολογική σημασία των αμφίων, ή οποία υπαγόρευσε τη χρήση τους, είναι ότι ο Λειτουργός δεν τελεί αφ' εαυτού τα μυστήρια, αλλά δυνάμει Χριστού και της Ιεροσύνης της Εκκλησίας, την οποία κατέχει δια της χειροτονίας «εν Πνεύματι Άγίω», «ενδεδυμένος την της Ίερατείας χάριν».
Διατηρούν κατά βάση την παλαιά τους μορφή και με αυτά διακρίνονται οι επί μέρους βαθμοί της Ιεροσύνης. Είναι επτά, κατά τον τύπο των επτά χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος και τον ιερό αριθμό της πληρότητας. Κατανέμονται αναλόγως στους τρεις βαθμούς της Ιεροσύνης:

Στον Διάκονο τρία για το ιερό του αριθμού (1) Στιχάριο, (2) Οράριο, στη θέση του Έπιτραχηλίου και (3) Έπιμάνικα.

Στον Πρεσβύτερο πέντε κατά τον αριθμό των πέντε αισθήσεων (1) Στιχάριο, (2) Επιτραχήλιο (Πετραχήλι), (3) Έπιμάνικα, (4) Ζώνη και (5) Φελώνιο.

Στον Επίσκοπο επτά για την πληρότητα της Ιεροσύνης.
Τα, (1) Στιχάριο, (2) Επιτραχήλιο (Πετραχήλι), (3) Έπιμάνικα, (4) Ζώνη (5) Αρχιερατικό σάκκο (αντί φελωνίου), (6) Έπιγονάτιο και (7) Ώμοφόριο. Για έξαρση του αρχιερατικού αξιώματος προστέθηκαν βαθμηδόν: ο επιστήθιος Σταυρός, το Αρχιερατικό Εγκόλπιο, ή Ποιμαντική Ράβδος και ή Μίτρα. Την ποιμαντορική ράβδο τη χρησιμοποιούν και οι Ηγούμενοι των Σταυροπηγιακών Μονών, ενώ στους Πρεσβύτερους δίνονται σαν όφφίκια - ιδιαίτερες τιμητικές διακρίσεις - ο επιστήθιος Σταυρός και το Έπιγονάτιο. Στη Ρωσία Μίτρα χωρίς μικρό Σταυρό στην κορυφή φέρουν και οι Αρχιμανδρίτες.

Το θεολογικό - συμβολικό νόημα κάθε αμφίου εκφράζεται κατά κανόνα - για τους περισσότερους ύπομνηστές της θείας Λατρείας - με τους ψαλμικούς στίχους πού λέγει ο κάθε Λειτουργός την ώρα πού ενδύεται. Το χρώμα των αμφίων προσδιορίζεται όπως και το της Αγίας Τραπέζης, εφ' όσον είναι δυνατό.

α. Το Στιχάριο

Είναι ποδήρης χιτώνας κοινός για τους τρεις βαθμούς της Ιεροσύνης με φαρδιά μανίκια. Το χρώμα του είναι συνήθως λευκό, σύμβολο της αγνότητας και της πνευματικής χαράς. Συμβολίζει τη φωτεινή των Αγγέλων περιβολή και το καθαρό και αμόλυντο της ιερατικής τάξεως καθαρότητα για την οποία οι Λειτουργοί καταξιούνται της θείας Χάρης. Αυτό μαρτυρεί και το Γραφικό χωρίο πού λέγουν κατά την ένδυση τους: «Άγαλλιάσεται ή ψυχή μου επί τω Κυρίω, ένέδυσε γαρ με ίμάτιον σωτηρίου...».


β. Το Όράριο (orare = προσεύχεσθαι)

Είναι ταινία υφάσματος πού φέρεται στον αριστερό ώμο, (με τα άκρα ένα εμπρός και ένα πίσω) και γραμμένο σ' αυτό το Άγιος, Άγιος, Άγιος. Έξεικονίζει τις πτέρυγες των Αγγέλων, εφ' όσον «οι Διάκονοι... εις διακονίαν αποστελλόμενοι προστρέχουσιν».


γ. Τα Έπιμάνικα

Με αυτά, κοινά και για τους τρεις βαθμούς, συγκρατούνται τα άκρα του Στιχαρίου μαζί με τα λοιπά ενδύματα του Λειτουργού. Εικονίζουν την παντοδύναμη ενέργεια του Θεού και των Τιμίων Δώρων πού προσφέρονται με τα χέρια του Ιερουργού. Γι' αυτό λέγουν τα ψαλμικά χωρία: «Ή δεξιά Σου Χείρ, Κύριε, δεδόξασται εν ίσχύι....» «Αί χείραι Σου εποίησαν με καί έπλασαν με...». Συμβολίζουν και τα δεσμά του Κυρίου με τα όποια δεμένος οδηγήθηκε προς τον Πιλάτο.


δ. Το Έπιτραχήλιο (Πετραχήλι)

Είναι σαν το Όράριο, φέρεται στον τράχηλο από τους Πρεσβυτέρους και Επισκόπους και έχει και τα δύο άκρα εμπρός. Εικονίζει την άνωθεν κατερχόμενη χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Γι' αυτό ένδυόμενοι αυτό λέγουν: «Εύλογητός ο Θεός ο έκχέων την Χάριν επί τους Ιερείς Αύτου...». Τα κρόσσια πού υπάρχουν στο κάτω άκρο του συμβολίζουν τις ψυχές των ανθρώπων του ποιμνίου τους, για τις όποιες είναι υπεύθυνοι και θα λογοδοτήσουν κατά την ήμερα της κρίσεως. Χωρίς Έπιτραχήλιο καμία ιεροπραξία δεν μπορεί να τελεστεί.


ε. Ή Ζώνη

Ή ζώνη την οποία φέρει ο Πρεσβύτερος και ο Επίσκοπος για να συγκρατεί τα άμφια, αποτελεί υπόμνηση της πνευματικής αποστολής και της ευθύνης τους. Συμβολίζει την ετοιμότητα πού πρέπει να έχουν για την απόκρουση καθενός εναντίου κατά την προτροπή του Κυρίου: «έστωσαν υμών αί οσφύες περιεζωσμέναι και οι λύχνοι καιόμενοι...» (Λουκ. ιβ', 35).


στ. Το Φελώνιο

Είναι ένδυμα αρχαϊκής μορφής χωρίς χειρίδες και φέρεται από την κεφαλή. Συμβολίζει τον άρραφο χιτώνα του Κυρίου και την επίγεια Εκκλησία. Όπως ο χιτώνας είναι άρραφος και ένα τεμάχιο, έτσι πρέπει και ή Εκκλησία να είναι ΜΙΑ. Κατά τον Άγιο Γερμανό Κων/πόλεως, το Φελώνιο εικονίζει την πορφύρα με την οποία ενέπαιζαν τον Κύριο μας, γεγονός το όποιο πρέπει να έχει κατά νουν πάντοτε ο Πρεσβύτερος...


ζ. Το Έπιγονάτιο

Είναι ρομβοειδές ύφασμα εξαρτώμενο από τη ζώνη με παράσταση το νιπτήρα του Μυστικού Δείπνου ή την Ανάσταση. Το φέρει ο Αρχιερέας και κάθε οφφικιούχος πρεσβύτερος. Εικονίζει το λέντιο με το οποίο ο Κύριος έπλυνε τα πόδια των Μαθητών Του. Συμβολίζει και την πνευματική μάχαιρα «εν ώ δυνήσεσθε πάντα τα βέλη του πονηρού τα πεπυρωμένα σβέσαι... και την μάχαιραν του πνεύματος, ό εστίν ρήμα Θεού» (Εφ. στ', 16). Κατά τον Άγιο Συμεών Θεσ/νίκης, συμβολίζει τη νίκη κατά του θανάτου και την Ανάσταση του Κυρίου. Γι' αυτό ένδυόμενοι οι Λειτουργοί λέγουν: «Περίζωσαι την ρομφαίαν σου επί τον μηρόν σου, Δυνατέ...».


η. Ό Αρχιερατικός σάκκος

Αυτός αντικατέστησε στην περίοδο της τουρκοκρατίας το πολυσταύριο φελώνιο του Επισκόπου, πού έγινε κατ' απομίμηση του αυτοκρατορικού σάκκου. Διατήρησε όμως το συμβολισμό του φελωνίου, καθ' όσον ο Αρχιερέας εικονίζει τον Χριστό. Οι κωδωνίσκοι του σάκκου έξεικονίζουν τους δώδεκα κωδωνίσκους του Ααρών και συμβολίζουν το διδακτικό κήρυγμα του Αρχιερέα.

Τα άμφια και τα εμβλήματα του Επισκόπου

θ. Ή Ποιμαντική ράβδος

Είναι σύμβολο της ποιμαντικής και πνευματικής εξουσίας του Επισκόπου. Στο άνω μέρος φέρει τον Τίμιο Σταυρό μεταξύ δύο όφεων, για να υπενθυμίζει τη ρήση του Κυρίου «Ιδού εγώ αποστέλλω υμάς ως πρόβατα εν μέσω λύκων» (Ματ. ι', 16).

ι. Το Ώμοφόριο

Είναι ταινία υφάσματος σταυρουμένη στο στήθος με τα δύο άκρα το ένα εμπρός και το άλλο πίσω. Συμβολίζει το πλανηθέν πρόβατο πού ο Χριστός έφερε επί των ώμων Του. Γι' αυτό συνίσταται να είναι κατασκευασμένο με μαλλί προβάτου. Μέχρι και την ανάγνωση του Αποστόλου, ο Επίσκοπος φέρει το μεγάλο Ώμοφόριο (το ανωτέρω). Μετά το Ευαγγέλιο μέχρι τέλος της Θ. Λειτουργίας φέρει το μικρό (με τα δύο άκρα εμπρός), το όποιο φέρει και σ' όλες τις λοιπές ακολουθίες.

ια. Ή Αρχιερατική Μίτρα

"Έχει την αρχή της στην Παλαιά Διαθήκη. Συμβολίζει τον άκάνθινο στέφανο, αλλά και το Βασιλικό αξίωμα του Κυρίου, δεδομένου οτι ο Αρχιερέας είναι ζώσα εικόνα του Χρίστου στην Εκκλησία Του. Ή χρήση της επεκτάθηκε μετά τον 16ο αιώνα.

ιβ. Το Αρχιερατικό Εγκόλπιον

Εξαρτάται με χρυσή αλυσίδα από το λαιμό στο στήθος του Αρχιερέα. Καθιερώθηκε το έτος 1856 με Βασιλικό Διάταγμα σαν διακριτικό γνώρισμα του Αρχιερατικού αξιώματος. Συμβολίζει τη σφραγίδα και την ομολογία της πίστεως. Στο ωοειδές σχήμα του εικονίζεται ο Χριστός με το δεξί χέρι ευλογών, και στο αριστερό κρατών Ευαγγέλιο.

ιγ. Τα Δικηροτρίκηρα

Πρόκειται για τις βάσεις με τα δύο και τα τρία κεριά πού κρατά ο Αρχιερέας και με τα όποια ευλογεί το λαό.
Τα δίκηρα συμβολίζουν τις δύο φύσεις του Κυρίου.
Τα τρίκηρα συμβολίζουν την Άγία Τριάδα. Μ' αυτά σφραγίζει το Ευαγγέλιο κατά την ψαλμωδία του Τρισάγιου Ύμνου και μετά ευλογεί το λαό.

ιδ. Ό Αρχιερατικός Μανδύας

Φέρεται από τον Αρχιερέα όταν χοροστατεί, στις Ιεροπραξίες πού δεν απαιτείται πλήρης στολή, π.χ. κατά τη διάρκεια του Όρθρου. Θεωρείται αυτοκρατορικής προελεύσεως.
Οι Λειτουργοί φορούν «άπασαν» την ιερατική τους στολή κατά τη Θεία Λειτουργία και σ' ορισμένες άλλες ακολουθίες προσδιοριζόμενες από το «Τυπικό», όπως στην τέλεση της Προσκομιδής, στον Όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου, στον Εσπερινό της Μεγ. Παρασκευής, του Πάσχα και της Πεντηκοστής. Σε όλες τις άλλες τελετές Μυστηρίων, εισόδους του Εσπερινού και αναγνώσεις του Ευαγγελίου του Όρθρου, φορούν Επιτραχήλιο και Φελώνιο ο Πρεσβύτερος, Επιτραχήλιο και Ωμοφόριο ο Επίσκοπος και Στιχάριο και Όράριο ο Διάκονος. Σε άλλες ακολουθίες μικρότερης σπουδαιότητας ο Ιερέας φέρει μόνο το Επιτραχήλιο.

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυρ. Πατέρων Α΄ Οἰκ. Συνόδου (Ἰω. 17,1-13)

ENOTHΣ – ΔΙΑΙΡΕΣΙ

«Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς» (Ἰωάν. 17,11)

Η ΓΗ, ἀγαπητοί μου, δὲν εἶνε ἡ μόνιμη κατοικία μας· ὡρίσθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ ὡς προ­σωρινὴ κατοικία μας. Ἡ αἰώνια πατρίδα καὶ ἡ μόνιμη κατοικία μας εἶνε οἱ οὐρανοί. Ἡ γῆ αὐ­τή, ποὺ τόσο μᾶς κρατάει προσκολλημένους μὲ τὶς ἡδονὲς καὶ διασκεδάσεις της, μὲ τοὺς θησαυροὺς καὶ τὶς ἀπολαύσεις της, θὰ ἔρθῃ μέρα ποὺ θὰ καταστραφῇ. Διότι εἶνε ὕλη, καὶ ἡ ὕλη εἶνε φθαρτή. Ἔγινε ἐν χρόνῳ, καὶ κάθε τι ποὺ ἔγινε ἐν χρόνῳ ἔχει καὶ τέλος.
Θὰ σημάνῃ λοιπὸν καὶ γιὰ τὴ γῆ ἡ τελευταία ὥρα. Αὐτὸ τὸ βεβαιώνει καὶ ἡ ἐπιστήμη. Ἀλλὰ περισσότερο ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη τὸ βεβαι­ώνει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ ἁγία Γραφή, ἡ ὁ­ποία τὸ τέλος τοῦ κόσμου τὸ ὀνομάζει «συν­τέλεια τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 13,39· 24,3· 28,20. Ἑβρ. 9,26). Γιὰ τὸ τέλος τοῦ κόσμου ὁμιλοῦν οἱ προφῆ­ται καὶ μάλιστα ὁ Δανιὴλ καὶ ὁ Ἠσαΐας, ὁμιλοῦν σα­φέστερα ὁ Κύριος, οἱ ἀπόστολοι, ἡ Ἀποκάλυψις.
Εἶνε γεγονὸς ὅτι ἡ γῆ θὰ καταστραφῇ. Ἀλ­λὰ πρὸ τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος θὰ συμβοῦν τὰ λεγόμενα «σημεῖα τῶν καιρῶν» (Ματθ. 16,3). Ποιά εἶνε τὰ σημεῖα αὐτά; Τὰ ἐξήγησε ὁ Κύριος· θὰ εἶνε «λιμοί» (πεῖνα), «λοιμοί» (ἀ­σθέ­νειες ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ πεθαίνουν σὰν τὶς μῦγες), «σεισμοὶ κατὰ τόπους», μία «θλῖ­ψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ᾽ ἀρχῆς κόσμου», καὶ τέλος θὰ σκοτισθῇ ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη, τὰ ἄστρα θὰ πέσουν καὶ οἱ «δυνάμεις τῶν οὐ­ρανῶν σαλευθήσονται» (Ματθ. 24,7,21,29. Λουκ. 21,11). Ποιός θὰ τὰ πίστευε αὐτά, ἂν δὲν τὰ ἔλεγε τὸ στόμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ;
Σημεῖα τῶν καιρῶν θὰ εἶνε ἡ ἀναστάτωσι τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Καὶ στὶς μέρες μας παρουσιάστηκαν τέτοια φαινόμενα ἀναταραχῆς τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Στὴ Νότιο Ἀμερική, στὶς ἀκτὲς τῆς Χιλῆς, ἐνῷ ἦταν ξαπλωμένοι γυμνοὶ στὶς ὡραῖες ἀμμουδιὲς καὶ διασκέδαζαν ―ὅ­πως συμβαίνει καὶ στὶς δικές μας παραλίες―, ξαφνικὰ σείστηκε ἡ γῆ, ἄνοιξαν ἡφαίστεια, χύθηκε λάβα, χάθηκαν ὁλόκληρα νησιὰ ἐνῷ ἐμφανίστηκαν ἄλλα νέα νησιά, ἡ θάλασσα ἀ­γρίεψε, τὰ κύματα ὑψώθηκαν 15 μέτρα καὶ σά­ρωσαν ἐκτάσεις· χιλιάδες ἦταν οἱ νεκροὶ καὶ οἱ ἄστεγοι. Τέτοιο γεγονὸς δὲν ξαναέγινε.

* * *

Ἀλλ᾽ ἂν μὲ ρωτήσετε, ἀγαπητοί μου, ποιό εἶνε τὸ φοβερώτερο σημεῖο τῶν καιρῶν, θὰ σᾶς πῶ ὅτι δὲν εἶνε τὰ φαινόμενα αὐτά. Δὲν εἶνε ὁ τυφώνας, δὲν εἶνε ὁ σεισμός, δὲν εἶνε ἡ πυρκαϊά, δὲν εἶνε τὰ κύματα τῆς θαλάσσης. Τὸ φοβερώτερο σημεῖο τῶν καιρῶν εἶνε ἡ διαίρεσις, ποὺ ἐπικρατεῖ τώρα μεταξὺ τῶν ἀν­θρώπων. Οὐδέποτε ἄλλοτε ὁ κόσμος ἦταν τό­σο διῃρημένος. Ποῦ νὰ ῥίξουμε τὸ βλέμμα καὶ νὰ μὴ δοῦμε διαίρεσι;
Διαίρεσις στὰ ἔθνη. Ἡνωμένα Ἔθνη λέγεται ὁ γνωστὸς διεθνὴς ὀργανισμός, ἀλλὰ κατ᾽ εὐφημισμόν. Πρέπει νὰ κατεβάσουμε τὴν πινακίδα «Ἡνωμένα Ἔθνη» καὶ νὰ γράψουμε «Διῃρημένα Ἔθνη». Κάτω ἀπὸ τὰ μειδιάματα καὶ τὶς φιλοφρονήσεις τῆς διπλωματίας κρύβεται μεγάλη ἐχθρότης. Ὄχι τόσο μεταξὺ τῶν μικρῶν ἐθνῶν – αὐτὰ εἶνε τὰ θύματα, ὅσο μεταξὺ τῶν μεγάλων, ποὺ σὰν θηρία τῆς Ἀπο­καλύψεως εἶνε ἕτοιμα νὰ πέσουν τὸ ἕνα πάνω στὸ ἄλλο. Ἀλλὰ διῃρημένο εἶνε καὶ κάθε ἔ­­θνος ἐσωτερικῶς· ὑπάρχει τὸ μικρόβιο τῆς δι­αιρέσεως σὲ κόμματα, παρατάξεις, φατρί­ες, ἀρχηγούς, συμφέροντα, ἑταιρεῖες. Πρὸ παν­τὸς δὲ σ᾽ ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες. Ἀνοῖξτε τὴν ἱ­στορία. Τρεῖς χιλιάδες χρόνια ζωὴ ἔχουμε, καὶ στὸ διάστημα αὐτὸ λίγες φορὲς τὸ ἔθνος μας ἦταν ἑνωμένο. Κι ὅταν ἦταν ἑνωμένο τότε ἦταν ἔνδοξο καὶ ἀήττητο· ἔπαιρνε τὶς κο­ρυφὲς τῆς Πίνδου καὶ τὴν ὕψωνε μέχρι τὰ ἄ­στρα τοῦ οὐρανοῦ. Ὅπως εἶπε κάποιος, ἂν οἱ Ἕλληνες ἦταν ἑνωμένοι, θὰ εἶχαν κυριαρχήσει στὴν ὑφήλιο. Ἡ διαίρεσις εἶνε ἡ μεγαλυτέ­ρα συμφορὰ τοῦ ἔθνους μας. Ἡ διχόνοια βασίλευε συχνά, καὶ τότε συνέβαιναν πολλὰ κακά· παράδειγμα ἡ καταστροφὴ τῆς Μ. Ἀσίας.
Παντοῦ διαίρεσις· σὲ χωριὰ καὶ κοινότητες. Διῃρημένο ὅμως καὶ τὸ μικρότερο βασίλειο τοῦ κόσμου. Ποιό εἶνε τὸ μικρότερο βασίλειο, μὲ βασιλιᾶ μὲ βασίλισσα καὶ λαό; Ἡ οἰκογένεια· ὁ πατέρας βασιλιᾶς, ἡ μάνα βασίλισσα καὶ λαὸς τὰ παιδιά. Διαίρεσις βασιλεύει στὸ σπίτι. Ἀναρχία σκέψεως καὶ ἐνεργείας. Ἡ γυναίκα δὲν ὑπακούει στὸν ἄντρα, ὁ ἄντρας δὲν σέβεται τὴ γυναῖκα, τὰ παιδιὰ δὲν ὑπολογίζουν κανένα. Σύζυγοι διίστανται μεταξύ τους καὶ παιδιὰ πρὸς τοὺς γονεῖς. Τὸ σπίτι, ποὺ ἄλ­λοτε ἦταν παράδεισος, ἐκκλησία, μοναστήρι, τώρα δὲν «τραβάει», δὲν εἶνε μαγνήτης. Πρῶ­τα οἱ μικρὲς καλύβες τῶν χωριῶν ἦταν παλάτια τοῦ οὐρανοῦ, ἄγγελοι κατοικοῦσαν ἐκεῖ· τώρα στὶς μεγάλες πολυκατοικίες κατοικοῦν δαίμονες φτερωτοί. Εὐλογημένη ἡ ἐποχή, ποὺ οἱ ἄνθρωποι δὲν ἦταν μὲν νοητικῶς ἀνεπτυ­γμένοι ἀλλ᾽ εἶχαν καλλιεργημένη τὴν καρδιά. Τώρα τὸ σπίτι κατήντησε ξενοδοχεῖο ὕπνου καὶ φαγητοῦ. Σπάνιο τὸ φαινόμενο νὰ βρῇς ἀντρόγυνο ἀγαπημένο, παιδιὰ μὲ σεβασμό. Δεῖξτε μου ἕνα σπίτι ποὺ νὰ ὑπάρχῃ ὁμόνοια καὶ ἑνότης μὲ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ!
Μὰ ὑπερβολικὰ τὰ λές, θὰ μοῦ πῆτε. Ἂν τὰ λέω ὑπερβολικά, τότε πηγαίνετε στὴν ἀρχιεπι­σκοπὴ καὶ ρωτῆστε, κι ἂν εἶστε Χριστιανοὶ θὰ κλάψετε γιὰ τὸ κατάντημά μας. Πρῶτα, μὲ ἀγράμματους παπᾶδες, σὲ 1.000 γάμους δὲν εἴχαμε οὔτε 1 διαζύγιο. Τώρα, μὲ παπᾶδες καὶ δεσποτάδες πτυχιούχους, στοὺς 3 γάμους ὁ 1 διαλύεται! Ἔχουμε μεγάλη εὐθύνη οἱ κληρι­κοί, δὲν ἐκπληρώνουμε τὸν προορισμό μας. Κάθε μέρα ἐκδίδονται πλῆθος διαζύγια. Φθάσαμε νὰ γίνῃ ἡ Ἑλλὰς Χόλλυγουντ.
Ζητάει ὁ ἄνθρωπος τὴν ἑνότητα στοὺς λαούς, στὰ ἔθνη, στὶς οἰκογένειες, καὶ δὲν τὴ βρί­σκει. Μπαίνει τέλος στὴν Ἐκκλησία, μὲ τὴν ἐλ­­πίδα ὅτι ἐδῶ θὰ βρῇ τὴν ἑνότητα, ἀφοῦ ἡ Ἐκ­κλησία προσεύχεται «ὑπὲρ …τῆς τῶν πάν­των ἑνώσεως» (θ. Λειτ.) καὶ ὁ Χριστός μας σήμερα ὑ­ψώνει τὰ χέρια στὸ εὐαγγέλιο καὶ προσ­εύχεται νὰ εἶνε ἑνωμένοι οἱ Χριστιανοί (βλ. Ἰωάν. 17,11). Καὶ τί βλέπει; Ἐδῶ ὀρθοδόξοι, ἐκεῖ φράγκοι, πιὸ ᾽κεῖ διαμαρ­τυρόμενοι σὲ τρακόσα κομμάτια.
Ἡ διαίρεσις τῶν Χριστιανῶν εἶνε ἕνα ἐμπόδιο τῆς διαδόσεως τοῦ χριστιανισμοῦ – τὰ δύο τρίτα τοῦ κόσμου εἶνε εἰδωλολάτρες. Πᾶνε οἱ ἱεραπόστολοι στοὺς ἀγρίους, τοὺς κηρύττουν τὸ Εὐαγγέλιο, κ᾽ ἐκεῖνοι δακρύζουν. Καὶ θὰ πε­ρίμενε κανεὶς νὰ βαπτίζωνται καὶ νὰ γίνωνται Χριστιανοί. Ἐν τούτοις δὲν βαπτίζονται. Ὡραῖα, λένε, εἶνε τὰ λόγια σας, τὰ ἄμφιά σας, οἱ ψαλμῳδίες σας· εἶστε ὅμως κομματιασμένοι, δὲν ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας· οἱ Ἄγγλοι κυνηγοῦν τοὺς Ἀμερικανούς, οἱ Ἀμερικανοὶ τοὺς Ἄγ­γλους καὶ οὕτω καθ᾽ ἑξῆς. Ἐμεῖς, ποὺ δὲν εἴ­μαστε Χριστιανοί, ἔχουμε περισσότερη ἑνότη­τα μεταξύ μας· ἐσεῖς δὲν εἶστε ἑνωμένοι, ἔχετε μῖσος μεταξύ σας. Νὰ πᾶτε λοιπὸν πρῶ­τα ν᾽ ἀγαπηθῆτε μεταξύ σας καὶ μετὰ νὰ ἔλ­θετε νὰ κηρύξετε σ᾽ ἐμᾶς τὸ Εὐαγγέλιο.

* * *

Σήμερα εἶνε ἑορτὴ τῶν 318 πατέρων ποὺ συνεκρότησαν τὴν Πρώτη Οἰκουμενικὴ Σύνο­δο καὶ συνέθεσαν τὸ Πιστεύω. Εἶνε ὅλοι ἀ­στέ­ρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Δὲν θ᾽ ἀναφερθῶ σὲ κάποιον ἀπὸ αὐτούς· ἡ σκέψι μου πηγαίνει σ᾽ ἕναν ἄλλο πατέρα, ποὺ δὲν ἀνήκει σ᾽ αὐ­τοὺς ποὺ συνέθεσαν τὸ Πιστεύω, συνέθεσε ὅμως τὴν θεία Λειτουργία, ποὺ τελεῖται καὶ τὴν ἀκοῦ­με συνεχῶς. Εἶνε ἡ μεγάλος διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, τὸν ὁ­ποῖο πάντοτε μνημονεύουμε. Τὸν ρώτη­σαν λοιπόν, πότε θὰ γίνῃ ἡ συντέλεια τῶν αἰ­ώνων, καὶ ὁ Χρυσόστομος ἀπήντησε ἀπὸ τὸν ἄμβωνα·
Ἀδελφοί μου, ἡ συντέλεια θὰ ἔλθῃ ὅταν δῆτε νὰ εἶνε οἱ ἄνθρωποι διῃρημένοι· οἱ γυναῖκες νὰ μὴν ὑπακούουν στοὺς ἄντρες τους, οἱ ἄντρες νὰ μὴν ἀγαποῦν τὶς γυναῖκες τους, τὰ παιδιὰ νὰ σηκώνουν χέρι καὶ νὰ χτυποῦν τοὺς γονεῖς, οἱ λαϊκοὶ νὰ μὴν ὑποτάσσωνται, νὰ γίνωνται ἐμφύλιοι σπαραγμοί. Ἀλλὰ τὸ τέλος θὰ ἔλθῃ πρὸ παντὸς ὅταν ἡ διαίρεσις εἰσχωρήσῃ στὴν ἐκκλησία, φθάσῃ μέσα στὸ θυσιαστήριο· ὅταν δῆτε νὰ συμπλέκωνται καλόγεροι μὲ καλογήρους, διᾶκοι μὲ διάκους, ἱερεῖς μὲ ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι μὲ ἐπισκόπους.
Τί βλέπουμε, ἀγαπητοί μου; Ζοῦμε σὲ τέτοιες ἡμέρες, καὶ μόνο ὁ Θεὸς νὰ μᾶς σώσῃ. Ἂν μᾶς σώσῃ, ἡ σωτηρία δὲν θὰ ὀφείλεται σ᾽ ἐ­μᾶς. Ἂν μᾶς σώσῃ, θὰ μᾶς σώσῃ χάρις στὰ μικρὰ ἀθῷα παιδάκια ποὺ εἶνε στὶς κούνιες.
Νὰ μετανοήσουμε. Ἂν ἐξακολουθήσουμε τὴν τακτικὴ τοῦ μίσους, θὰ τιμωρηθοῦμε· θὰ σειστοῦμε καὶ δὲ θὰ μείνῃ λίθος ἐπὶ λίθον. Ἂς μετανοήσουμε, ἂς γονατίσουμε, ἂς παρακα­λέ­σουμε ὅλοι, μικροὶ – μεγάλοι, λαϊκοὶ καὶ κλη­ρι­κοί, παπᾶδες καὶ δεσποτάδες, ἄρχοντες καὶ λαός, ὁ Θεὸς νὰ γίνῃ ἵλεως· νὰ πνεύσῃ μεταξύ μας ἡ ἀγάπη, ἡ ὁμόνοια καὶ ἡ δικαιοσύνη, ὥστε μὲ ἕνα στόμα νὰ δοξάζουμε Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅ­γιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Κων/νου Κολωνοῦ – Ἀθῆναι 29-5-1960)

† Κυριακή 27 Μαΐου (Των Αγίων Πατέρων)

Ευαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
Κεφ. ιζ' : 1-13

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπάρας ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· Πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν Υἱόν, ἵνα καὶ ὁ Υἱός σου δοξάσῃ σε, καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. Αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας ᾿Ιησοῦν Χριστόν. Ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπί τῆς γῆς· τὸ ἔργον ἐτελείωσα, ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω· καὶ νῦν δόξασόν με σύ, Πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξη ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι, παρὰ σοί. ᾿Εφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου· σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. Νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· ὅτι τὰ ῥήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. ᾿Εγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περί τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι. Καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. Καὶ οὐκ έτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς. Ὅτε ἤμην μετ᾿ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο, εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ Γραφὴ πληρωθῇ. Νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ, ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.

Απόστολος,

Πράξεων τῶν Ἀποστόλων τὸ Ἀνάγνωσμα
Κεφ. κ' : 16-18,  28-36

᾿Εν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἔκρινε ὁ Παῦλος παραπλεῦσαι τὴν ῎Εφεσον, ὅπως μὴ γένηται αὐτῷ χρονοτριβῆσαι ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ· ἔσπευδε γάρ, εἰ δυνατὸν ἦν αὐτῷ, τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς γενέσθαι εἰς ῾Ιεροσόλυμα ᾿Απὸ δὲ τῆς Μιλήτου πέμψας εἰς ῎Εφεσον μετεκαλέσατο τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας. Ὡς δὲ παρεγένοντο πρὸς αὐτόν, εἶπεν αὐτοῖς· Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος. Ἐγὼ γὰρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετὰ τὴν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου· καὶ ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν. Διὸ γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον. Καὶ τὰ νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καὶ τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ τῷ δυναμένῳ ἐποικοδομῆσαι καὶ δοῦναι ὑμῖν κληρονομίαν ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πᾶσιν. Ἀργυρίου ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐδενὸς ἐπεθύμησα· αὐτοὶ γινώσκετε ὅτι ταῖς χρείαις μου καὶ τοῖς οὖσι μετ᾿ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν ὅτι οὕτω κοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων, μνημονεύειν τε τῶν λόγων τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ, ὅτι αὐτὸς εἶπε· μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν. Καὶ ταῦτα εἰπών, θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ σὺν πᾶσιν αὐτοῖς προσηύξατο.

Τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας

Τα μέλη της Εκκλησίας για να αγιαστούν, είναι απαραίτητο να μετέχουν στα Μυστήριά της. Μυστήρια στη χριστιανική ορολογία είναι ιερές τελετές, με τις οποίες μεταδίδεται στον άνθρωπο η χάρη του Θεού. Τα μυστήρια όλα, όπως και κάθε ένα ξεχωριστά, δεν μπορούν να θεωρηθούν αποκομμένα από την φυσική και ιστορική πραγματικότητα, ούτε ως αφηρημένες ή μαγικές πράξεις. Αντίθετα τα χριστιανικά μυστήρια δεν γίνονται "μηχανιστικά" αλλά προάγουν την ζωή μέσα στα φυσικά πλαίσια και με βάση την προκοπή και τη συνεργία του μέλους. Πρέπει δηλαδή να γίνει κατανοητό πως αν δεν ενεργοποιηθεί η θέληση του ανθρώπου, τα μυστήρια δεν μπορούν να πραγματώσουν κανένα από τα έργα της τελείωσης. Με αυτή την προοπτική κατανοείται η χρήση των υλικών στοιχείων... τα οποία μεταβάλλονται και καθαγιάζονται, λαμβάνοντας ειδικό νόημα και περιεχόμενο. Τα μυστήρια τελικά είναι υπεύθυνα για την διαρκή καθαίρεση των δαιμονικών δυνάμεων, η οποία επιτελείται μέσα από την εκκλησιαστική δομή του σώματος της εκκλησίας, προς θεραπεία, πρόοδο και θρίαμβο κατά των δαιμονικών δυνάμεων.

Τα Ιερά Μυστήρια είναι επτά :

Tο Βάπτισμα, 

Το Χρίσμα, 

Η Θεία Ευχαριστία, 

Η Ιερωσύνη, 

Η Μετάνοια (Εξομολόγηση), 

Το Ευχέλαιο και 

Ο Γάμος. 

Ειδικότερα:

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ

Είναι το Μυστήριο της εισόδου του ανθρώπου στην Εκκλησία. Με το Βάπτισμα γίνεται η μύηση στο Χριστό και στην Εκκλησία. Συνήθως γίνεται στην παιδική ηλικία. Ο ιερέας βυθίζει το παιδί τρεις φορές στο νερό, μία στο όνομα του Πατρός, μία στο όνομα του Υιού και μία στο όνομα του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η κίνηση του βυθίσματος, συμβολίζει την τριήμερη ταφή και ανάσταση του Κυρίου. Συμβολίζει όμως και τον θάνατο του παλαιού ανθρώπου και την ανάσταση και γέννηση του καινούργιου στο καινούργιο Βασίλειο του Θεού. Το Βάπτισμα το καθιέρωσε ο ίδιος ο Κύριος με την εντολή που έδωσε στους μαθητές του να πάνε και να κάνουν μαθητές του, τους ανθρώπους πάντων των λαών και να τους βαπτίσουν στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. (Ματθ. 28,19).


ΤΟ ΧΡΙΣΜΑ

Δεύτερο Μυστήριο που τελείται την ίδια ώρα με το βάπτισμα είναι το ΧΡΙΣΜΑ. Χρίεται ο νεοφώτιστος με Άγιο Μύρο στα κύρια μέρη του σώματος (μέτωπο, αυτιά, στήθος, πλάτη, χέρια, πόδια) και δέχεται τα χαρίσματα και τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Άγιο Μύρο είναι μια σύνθεση από λάδι και διάφορες αρωματικές ουσίες που συμβολίζουν τα διάφορα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Παρασκευάζεται και καθαγιάζεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και μοιράζεται σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.


Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ

Είναι το Μυστήριο των Μυστηρίων. Το καθιέρωσε ο Κύριος στο Μυστικό Δείπνο, μπροστά στους μαθητές του. Το ψωμί και το κρασί, δύο απλά στοιχεία με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού και γίνονται τροφή για τους πιστούς. Mε τη Θεία Κοινωνία ενωνόμαστε με το Χριστό και ο Χριστός ενώνεται μαζί μας και γινόμαστε μέτοχοι της αιώνιας ζωής.


Η ΙΕΡΩΣΥΝΗ

Με το Μυστήριο αυτό, ένας απλός χριστιανός ξεχωρίζεται από τους άλλους πιστούς και αναλαμβάνει τη διακονία της σωτηρίας του λαού του Θεού. Λαμβάνει το δώρο του Αγίου Πνεύματος και της Αποστολικής διαδοχής και συνεχίζει την ιερωσύνη του Χριστού στην Εκκλησία. Ο ιερέας γίνεται πατέρας πνευματικός. Προσεύχεται για μας. Μας βαφτίζει, μας μεταδίδει τα μυστήρια και την ευλογία του Θεού, μας διδάσκει για το Θεό και μας βοηθάει στις δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Φυσικά και εμείς θα πρέπει να προσευχόμαστε και να τιμούμε τους ιερείς μας, ως Πατέρες.


Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ (ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ)

Το μυστήριο της συμφιλίωσης και της αγάπης. Η μετάνοια είναι το ιερό μυστήριο που αποκαθιστά την πνευματική υγεία της ψυχής, όταν αυτός που μετανιώνει ειλικρινά για τ' αμαρτήματά του και τα εξομολογείται στον πνευματικό της Εκκλησίας λειτουργό, λαμβάνει άφεση αμαρτιών, γινόμενος και πάλι φίλος και τέκνο αγαπητό του Θεού. Το μυστήριο αυτό επαναλαμβάνεται, ανάλογα με τις πνευματικές ανάγκες των πιστών. Έτσι σκοπός του μυστηρίου είναι η θεραπεία των τραυμάτων της πτώσης των ανθρώπων με την άφεση των αμαρτιών. Η εξουσία αυτή -της άφεσης των αμαρτιών- εδόθη από τον Χριστό στους Αποστόλους του και αυτοί στους διαδόχους τους Επισκόπους (Ιωαν. 20,12-24). και δια μέσου αυτών τοίς πρεσβυτέροις. Δια του Μυστηρίου τούτου παρέχεται δραστική ίαση και διόρθωση των πνευματικών νοσημάτων. Μετανοιωμένος ο πιστός χριστιανός, ομολογεί τις αμαρτίες του στον ιερέα και εκείνος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος τον συγχωρεί και τον βοηθάει να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με το Θεό.


ΙΕΡΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ

Είναι ένα προαιρετικό μυστήριο στο οποίο παρακαλούμε τον Κύριο να θεραπεύσει τις ψυχικές και σωματικές αρρώστιες. Μέσω του ευλογημένου λαδιού οι πόνοι και τα βάσανα ενώνονται με αυτά του Χριστού και συγχωρούνται οι αμαρτίες.




Ο ΓΑΜΟΣ

 Ένας άνδρας και μια γυναίκα άγνωστοι μεταξύ τους, αποφασίζουν να προχωρήσουν στο δρόμο της κοινής ζωής. Στην αρχή αυτού του δρόμου η Εκκλησία παρακαλεί το Θεό να τους ευλογήσει για να στεριώσουν μια χριστιανική οικογένεια. Τα δαχτυλίδια που τους ευλογεί, συμβολίζουν την αγάπη τους και την ελεύθερη δέσμευση που έχουν μεταξύ τους. Τα στέφανα συμβολίζουν την ευλογία και την συναδελφικότητα στο βασίλειο του Θεού. Τέλος το κοινό ποτήριο συμβολίζει τον κοινό αγώνα και τις κοινές προσπάθειες που έχουν να κάνουν στη ζωή τους και ότι η συζυγική και οικογενειακή ζωή τότε μπορεί να υφίσταται και να δημιουργεί προκοπή και χαρά όταν το ανδρόγυνο συμμετέχει στο Ποτήριον της Θείας Κοινωνίας.

Το Παλαιό Ημερολόγιο

Τό ημερολόγιο ώς γνωστόν, συνδέεται άμεσα με την περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο.

Aφήνοντας τους σχετικούς υπολογισμούς που είχαν κάνει στην αρχαιότητα οι Aιγύπτιοι, οι Bαβυλώνιοι και άλλοι, θυμίζουμε πώς από το 46 π.X. ήταν σε ισχύ το Iουλιανό ημερολόγιο κι αυτό ίσχυε στη χώρα μας ως το 1923. Aυτό το ημερολόγιο ακολουθούν οι Παλαιοημερολόγιτες ως σήμερα.

Το 1582 μ.X. ο Πάπας Γρηγόριος ο IΓ΄ προέβη σε κάποια διόρθωσή του. Δημιούργησε ένα σωστότερο ημερολόγιο κι έδωσε σ' αυτό το όνομά του, μετατοπίζοντας την ίδια χρονιά την ημερομηνία, από 4 σε 15 Oκτωβρίου. Δηλαδή, ένα χρονικό διάστημα 13 ημερών. Σχεδόν αμέσως αυτό το Γρηγοριανό ημερολόγιο το αποδέχτηκαν όλα τα κράτη, εκτός από την τουρκοκρατούμενη τότε πατρίδα μας.

To 1923 τό Eλληνικό κράτος για λόγους εμπορικών συναλλαγών εισήγαγε καί στη χώρα μας το Γρηγοριανό ημερολόγιο, μετατοπίζοντας την ημερομηνία από 16 Φεβρουαρίου σε 1 Mαρτίου. Έτσι, η εθνική εορτή τής 25ης Mαρτίου 1923 εορτάστηκε ξεχωριστά από τον Eυαγγελισμό της Θεοτόκου.

Αλλά αυτή ή πολιτική ημερολογιακή αλλαγή, θά παρέμενε ώς εκεί, άν δέν εσυνεχίζετο καί στόν χώρο τής Εκκλησίας όπως δυστυχώς καί συνέβει τήν επόμενη χρονιά, έστω καί άν τηρήθηκαν οί όροι τού εορτασμού τού Πάσχα καί τό ίδιο τό Πασχάλιο παρέμεινε αμετάβλητο, όπως μέχρι τότε υπήρχε, σύμφωνα καί μέ τήν Α΄ Οικουμενική Σύνοδο..

Έτσι, καί στόν χώρο τής Εκκλησίας τώρα, τό 1924, μέ μία πρωτοφανή, στά Εκκλησιαστικά χρονικά ενέργεια σύμπλευσης, τού τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσόστομου Παπαδόπουλου καί τής πολιτικής ηγεσίας, καί χωρίς τήν σύμφωνη γνώμη όλης τής Ιεραρχίας, τής Ιεράς Συνόδου, αλλά καί τών υπολοίπων Ορθοδόξων Πατριαρχείων, Ιεροσολύμων, Αλεξανδρείας, καί Αντιοχείας, τό ξημέρωμα τής 10ης Μαρτίου 1924 μετονομάσθηκε σέ 23η Μαρτίου, καί μέ ένα άλμα 13 ημερών άλλαξε τό Εκκλησιαστικό ημερολόγιο ανατρέποντας τήν μέχρι τότε σταθερή Ορθόδοξη Παράδοση.

Επακολούθησε θύελλα...

Χθες και σήμερα...

Ή αλλαγή τού ημερολογίου τό 1924 πού συμπαρέσυρε καί τό Εκκλησιαστικό Εορτολόγιο, υπήρξε ή αφορμή αντίδρασης σημαντικής μερίδας πιστών, πού αρνήθηκαν νά τό αποδεχθούν γιά νά μή " φραγκέψουν " όπως χαρακτηριστικά έλεγαν...

Παραμένοντας πάντα, στίς πρό τής αλλαγής θέσεις τους, προσπάθησαν μέσα από δικούς τους Εκκλησιαστικούς σχηματισμούς, νά διατηρήσουν τήν παλαιά κατάσταση όπως από παλαιοτάτων χρόνων ή Ορθόδοξη Εκκλησία είχε, θεωρώντας, καί πολύ σωστά, ότι ή αστρονομική διαφορά ήταν κάτι πού μπορεί μέν νά αφορούσε τήν Πολιτεία καί τίς διεθνείς συναλλαγές της, αλλά δέν αφορούσε καθόλου τήν Εκκλησία καί τήν Ιερά Παράδοσή της.

Ή τότε Κρατική εξουσία ( δικτατορία Παγκάλου ), προσπαθώντας νά επιβάλλει σέ όλο τόν Ελληνικό χώρο τό Νέο ημερολόγιο, προχώρησε σέ συλλήψεις καί διωγμούς τών παραμενόντων στό Παλαιό Ημερολόγιο, μέ αποτέλεσμα νά βαθύνει ό διχασμός καί μάλιστα ανεπανόρθωτα...

Τό 1935, δηλαδή 11 χρόνια μετά τήν αλλαγή, τρείς μητροπολίτες από τό νέο ημερολόγιο, ό Δημητριάδος Γερμανός, ό Ζακύνθου Χρυσόστομος, καί ό πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος, προσεχώρησαν στήν ακέφαλη μέχρι τότε Εκκλησία τού παλαιού...

Προέβησαν μάλιστα σέ τέσσαρες χειροτονίες νέων Αρχιερέων, πρίν μετανοήσουν καί οί ίδιοι πάλι ( μερικοί από αυτούς), καί ξαναγυρίσουν οριστικά στό νέο ημερολόγιο, λίγο χρόνο αργότερα...

Στήν Εκκλησία τού παλαιού παρέμειναν τελικά μόνο 3 αρχιερείς, ό πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος, ό Κυκλάδων Γερμανός, καί ό Βρεσθένης Ματθαίος Καρπαθάκης.

Πρώτος Αρχιεπίσκοπος τού Παλαιού ημερολογίου εξελέγη ό πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης.

Υπήρξε μία εξέχουσα εκκλησιαστική φυσιογνωμία τής εποχής καί πνευματικός πατέρας τού μετέπειτα Πατριάρχου Αθηναγόρα, όταν ό τελευταίος ήταν διάκονος στήν Μητρόπολη Πελαγονίας.

Κοιμήθηκε τό 1955 χωρίς νά αφήσει διαδόχους, κι΄ αυτό, γιατί καί οί άλλοι δύο αρχιερείς είχαν ήδη αποσχισθεί από αυτόν, έτσι ώστε νά είναι αδύνατος πλέον χειροτονία νέων Αρχιερέων πού πρέπει νά γίνεται από τρείς, ή, σέ ανάγκη, οπωσδήποτε δύο, μέ αποτέλεσμα τό Παλαιό νά βρεθεί καί πάλι ακέφαλο...

Πρό τού αδιεξόδου αυτού κατέφυγαν στούς Αρχιερείς τής Ρωσσικής Εκκλησίας τής Διασποράς ( μέ έδρα τήν Αμερική, λόγω τού Κομμουνισμού στήν Ρωσία ), καί έτσι τό 1962 χειροτόνησαν τόν δεύτερο Αρχιεπίσκοπο τους, τόν Ακάκιο Παππά αλλά καί άλλους επισκόπους όπως τόν Γαρδικίου Αυξέντιο, τόν Σαλαμίνος Γερόντιο, κλπ

Τρίτος, μετά τόν θάνατο τού Ακακίου, εξελέγη ό Αυξέντιος Πάστρας, ό οποίος καθαιρέθηκε τό 1985.

Τέταρτος ανεδείχθη ό Χρυσόστομος Β΄( Κιούσης ), ο οποίος μέχρι σήμερα προϊσταται τής Εκκλησίας τών παλαιοημερολογητών.

Σύμφωνα μέ παλαιότερες εκτιμήσεις ο αριθμός τών ακολουθούντων τήν Εκκλησία ΓΟΧ Ελλάδος πρέπει νά είναι γύρω στίς 500.000 άτομα, σύν 100.000 ανεξάρτητους οπαδούς κατανεμημένους σέ διάφορα σχήματα αντιτιθέμενα πολλές φορές μεταξύ τους, κυρίως σέ διαφορές, τίτλων καί αξιωμάτων...

Δύο, βασικοί διαχωρισμοί.

Θέλοντας νά δώσουμε μία σαφή εικόνα τής καταστάσεως όπως σήμερα έχει διαμορφωθεί στό Παλαιοημερολογιτικό κίνημα, μέσα από διαιρέσεις καί αντιθέσεις ακόμη καί μεταξύ τους, θά λέγαμε, ότι δύο είναι οί βασικές, μεγάλες ομάδες του.

Ή πρώτη ομάδα,έχει σχέση μέ τόν Αγιορείτικο Παλαιοημερολογιτισμό τών 19 Μεγάλων Ιερών Μονών τού Αγίου Όρους, πού δέχεται τήν Εκκλησία τής Ελλάδος καί τά επίσημα Πατριαρχεία, καί συλλειτουργεί μαζί τους.

Και η δεύτερη ομάδα,τών λεγομένων ζηλωτών ( φανατικών κατά άλλους), πού μέ κεντρικό πυρήνα, στό Άγιο Όρος και τήν Μονή Εσφιγμένου, εξακολουθεί νά δίνει έναν ιδιότυπο αγώνα σήμερα, αρνούμενη τήν μνημόνευση τού Ορθοδόξου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως στόν οποίον πνευματικώς υπάγεται, μέχρις ότου αυτός, σταματήση τίς συμπροσευχές μέ τούς αιρετικούς, πού οί αρχαίοι Ιεροί κανόνες απαγορεύουν.

Οί λεγόμενοι ζηλωτές, συνεργάζονται πνευματικώς στόν κόσμο, μέ τίς παρακάτω συγκεκριμένες παρατάξεις, πού είναι:

α) Οι ΜΑΤΘΑΙΙΚΟΙ

Εκτός από τήν Εκκλησία τών Παλαιοημερολογητών, καί τήν Εκκλησία ΓΟΧ Ελλάδος, ή σημαντικότερη καί πολυαριθμότερη παράταξη σήμερα είναι τών Ματθαιϊκών.

Τό 1937, ένας παλαιοημερολογίτης επίσκοπος, ό Βρεσθένης Ματθαίος Καρπαθάκης, ήλθε σέ διάσταση μέ τόν Αρχιεπίσκοπο πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομο ( όπως είδαμε παραπάνω) μέ αποτέλεσμα νά διασπασθούν σέ " Φλωρινικούς" καί σέ "Ματθαιϊκούς " .

Ό Ματθαίος Καρπαθάκης ήταν Αγιορείτης μοναχός καί μετά τό 1924 ήλθε στόν κόσμο, γιά νά διαφωτίσει τούς πιστούς γιά τούς κινδύνους τής Ορθοδοξίας από τήν αλλαγή τού ημερολογίου. Τό 1927 ίδρυσε στήν Κερατέα Αττικής τό γνωστό γυναικείο μοναστήρι μέ 400 περίπου μοναχές τότε ( καί γύρω στίς 200 σήμερα), καθώς καί τό ανδρικό μοναστήρι τής Μεταμορφώσεως Κερατέας, μέ 100 μοναχούς σήμερα.

Αλλά δυστυχώς καί εδώ υπήρξαν νέες διαφορές καί νέες εσωτερικές διενέξεις...

β) ΟΙ ΕΝΙΣΤΑΜΕΝΟΙ

Τό 1986 ή Εκκλησία τού παλαιού, καθήρεσε τόν τότε δικό της επίσκοπο Ωρωπού, Κυπριανό Κουτσούμπα, ο οποίος όμως νωρίτερα είχε καθαιρεθεί γιά εκκλησιολογικές διαφορές, αλλά όχι καί γιά λόγους ηθικής, καί από τήν Εκκλησία τού Νέου ημερολογίου πού πρίν ανήκε...

Ό επίσκοπος Κυπριανός Κουτσούμπας αρνούμενος νά δεχθεί τήν καθαίρεσή του, ίδρυσε δική του παράταξη, τήν " Εκκλησία τών Ενισταμένων " ( τών διαφωνούντων δηλαδή ), ή οποία στίς θέσεις πλησιάζει περισσότερο σήμερα τό νέο ημερολόγιο, καί έχει τήν γνωστή Μονή στά Χασιά-Φυλή Αττικής, όπου διαβάζονται μαγεμένοι καί δαιμονισμένοι...

Οί ανεξάρτητοι χειροτονημένοι , καί οί χειροτονημένοι από τόν ...εαυτό τους !

Κατά καιρούς δημιουργήθηκαν καί άλλες ανεξάρτητες παρατάξεις επισκόπων, όπως τού Αττικής Ακάκιου, τού Κυκλάδων Γαβριήλ, τού Καναδά Ακάκιου, τού Αιολίας Γερμανού, κλπ

Πρέπει νά σημειωθεί πώς σήμερα, λόγω ασάφειας κάποιων νόμων, πολλοί εκμεταλεύονται τήν κατάσταση αυτή, αλλά καί τό πλήθος τών αποσχιστικών διαιρέσων, καί παρουσιάζονται ώς Παλαιοημερολογίτες, χωρίς νά έχουν καμμία χειροτονία, καί χωρίς νά ανήκουν Εκκλησιαστικώς πουθενά, παρά μόνο στόν εαυτό τους...

Πίσω από ό,τι φαίνεται...

Παρακολουθώντας κανείς όλη αυτή τήν αναστάτωση πού από μία αστρονομική βελτίωση ( επιφανειακώς τουλάχιστον ) προέκυψε, έρχεται σέ εύλογη απορία γιά τό, άν άξιζε τελικά αυτή ή αλλαγή νά ενσωματωθεί καί στήν Εκκλησία...

Εκ πρώτης όψεως ή απορία είναι εύστοχη, όμως υπήρχε καί μιά άλλη " προέκταση - στόχος " σέ βάθος χρόνου, κι΄ εκεί ακριβώς απέβλεπε ή μεγάλη αλλαγή...

Ή ημερολογιακή διαφορά τών 13 ημερών, αμελητέα εκ πρώτης όψεως άν επρόκειτο γιά μία Διεθνή σύγκλιση συναλλαγών καί Διπλωματίας, καθώς περνούσαν τά χρόνια έδειχνε αμυδρά στήν αρχή καί καθαρά μετέπειτα, πού τελικά πηγαίναμε...

Υπήρχε λοιπόν ένας "απώτερος στόχος" γιά τό μέλλον, μιά καί πάρα πολλές αλλαγές πού συμβαίνουν στά έθνη, γίνονται μέ μακρυπρόθεσμο σχεδιασμό γιά τό τελικό αποτέλεσμα πού είναι καί τό ζητούμενο...

Σήμερα, φαίνεται καθαρά, ότι αυτή ή Αστρονομική διαφορά πού αρχικά κάποιοι επικαλέσθηκαν, ήταν τό πρόσχημα προσεγγίσεως τής Παπικής "εκκλησίας" πρός τήν Ορθόδοξη Εκκλησία τής Ανατολής, καί ακολούθως ή αφομοίωσή της...

Όμως, αυτή ή προσέγγιση, χωρίς ουσιαστική αλλαγή καί κατάργηση τών νεωτεριστικών αλλαγών τού Παπισμού πού αποσχίσθηκε μόνος του από τήν Ορθόδοξη Εκκλησία τής Ανατολής τό 1054, θά είναι στήν ουσία μία δηλητηρίαση καί αιρετικοποίηση καί τής Ορθοδοξίας, καί μία ακύρωση τής σωτηρίας τών ψυχών τών πιστών της.

Κι΄ αυτό, γιατί ό Παπισμός σήμερα, ευρισκόμενος εκτός Αποστολικής συνέχειας μετά τό σχίσμα τού 1054, καθώς καί διακοπής τής διά χειροτονιών Ορθοδόξου διαδοχής ( από γενεά σέ γενεά), στερείται ουσιαστικά σήμερα τής ιερωσύνης καί τής εν Χριστώ εγκυρότητας σύμφωνα μέ τά όσα ό Χριστός, οί Άγιοι Απόστολοι, καί οί Οικουμενικές σύνοδοι μάς άφησαν νά τηρούμε...

Αυτή λοιπόν ή διαφορά τών 13 ημερών, αμελητέα ίσως επιφανειακώς, υπήρξε ή αρχή τού διχασμού τής Εκκλησίας στήν Ελλάδα, πού επιδεινώθηκε θεαματικά όταν τά τελευταία χρόνια ή Εκκλησία τών ΓΟΧ θέλοντας νά διασφαλιστεί από διαρροές οπαδών της πρός τό Νέο Ημερολόγιο, προχώρησε σέ μία απαράδεκτη δογματικά καί θεολογικά ενέργεια, χαρακτηρίζοντας τά μυστήρια τού Νέου ημερολογίου άκυρα, ψευδή, καί ανυπόστατα, καί συντάσσοντας τό 95% τών πιστών στήν Ελλάδα, ίσο μέ τούς Παπικούς καί τούς Προτεστάντες...

Ή ενέργεια αυτή, πού καλλιεργήθηκε συστηματικά εξ΄ αφορμής καί τών απαράδεκτων Οικουμενιστικών συμπροσευχών ( υπό τό πρόσχημα τής " ειρήνης καί τής αγάπης "), μέ αιρετικούς αλλά καί αλλόθρησκους, ανωτάτων στελεχών τής Ορθοδοξίας, απέκοψε τελικά τίς γέφυρες γιά μία εσωτερική, όπως πρίν τό 1924, ευλογημένη ενότητα...

Άς ελπίσουμε, προσευχόμενοι πάντα στόν Χριστό, νά υπάρξει ταπείνωση, μετάνοια, καί συνδιαλλαγή, αμφοτέρων τών πλευρών, στίς κρίσιμες ημέρες πού περνάμε...

Κι΄ ακόμη, άς προσευχηθούμε νά εκλείψουν, από τήν μία πλευρά, οί αυθαίρετες ερμηνείες καί δογματικές ακρότητες όπως, ότι " μόνο οί Παλαιοημερολογίτες σώζονται καί ότι όλοι οί άλλοι κολάζονται...", ότι " τά μυστήρια τού Νέου ημερολογίου είναι άκυρα..." κλπ, αλλά καί, από τήν άλλη πλευρά, ότι " όλοι οί Παλαιοημερολογίτες είναι σχισματικοί, δέν έχουν ιερωσύνη, δέν έχουν αγάπη, καί άλλα γενικευμένα καί παρόμοια...

Καί άς έλθουμε σέ συνδιαλλαγή, πρίν φθάσουν τά μεγάλα προφητευμένα δεινά πού θά μάς αλωνίσουν όλους, καί θά συνταράξουν τήν ανθρωπότητα...

Ο Φύλακας Άγγελος

Ο Αββάς Μακάριος και ο Φύλακας Άγγελος
«Βλέπω δαίμονας να τον έχουν κυκλώσει και να τον κρατάνε»

Είπε ο Αββάς Μακάριος, ότι όταν ήλθα στην Κωνσταντινούπολι μου γεννήθηκε η επιθυμία να την γνωρί­σω. Και περπατώντας σε κάποια γειτονιά, και η συνείδησίς μου βεβαιώνει την αλήθεια για όσα λέγω, βλέπω με τα νοητά μάτια, τα οποία μου δώρησε ο Κύριος για να κατανοώ τα θαυμάσιά του, βλέπω κάποιον άνθρωπο, σαν να ήταν ευνούχος και να στέκεται έξω από πορνικό καταγώγιο. Φαινόταν πολύ στενοχωρημένος και έκρυβε με τις δύο παλάμες το πρόσωπό του, και έκλαιγε έτσι που νόμιζες ότι και ο ουρανός θρηνούσε μαζί του.

Αφού τον πλησίασα και τον ρώτησα. Ποιος είναι ο λόγος για τέτοιο θρήνο και τόση στενοχώρια; Και γιατί δεν φεύγεις από εδώ, που είναι καταγώγιο πορνών και α­σελγών γυναικών; Πες μου, σε παρακαλώ, διότι προκα­λεί μεγάλη συμπάθεια ο θρήνος σου.

Και απαντώντας μου λέγει: Ως προς την φύσι μου εί­μαι, ένδοξε δούλε του Θεού, άγγελος, όπως όλοι οι χρι­στιανοί κατά την ώρα του βαπτίσματος ο καθένας παίρ­νει από τον Θεό έναν φύλακα άγγελο, για προστασία και σκέπη αυτού του ανθρώπου που τώρα είναι εδώ, και πολύ θλίβομαι που τον βλέπω να διαπράττη την ανομία και να ασωτεύη, όπως βλέπης, με αυτήν την πόρνη. Και πώς να μη θρηνήσω όταν βλέπω την εικόνα του Θεού να χά­νεται σε τέτοιο σκοτάδι;

Του λέγω τότε εγώ. Και γιατί δεν τον νουθετείς και διδάσκεις να ξεφύγη από το σκοτάδι αυτής της αμαρ­τίας;

Και μου είπε ο άγγελος. Επειδή δεν έχω περιθώρια να τον πλησιάσω, διότι από την στιγμή που αρχίσει να διαπράττη την αμαρτία γίνεται δούλος των δαιμόνων, και δεν έχω καμμία εξουσία πάνω του.

Και πάλι λέγω προς αυτόν. Από πού γίνεται φανερό ότι δεν έχεις καμμία εξουσία πάνω του, αφού ο Θεός σου τον εμπιστεύθηκε;

Μου είπε ο άγγελος. Ο Θεός μας, που είναι αγαθός και φιλάνθρωπος, έκανε τον άνθρωπο αυτεξούσιο και τον άφησε να πορεύεται την οδό που του αρέσει, αφού πρώτα του έδειξε και τις δύο οδούς, την στενή και την πλατεία. Και βεβαίως αφού πρώτα του φανέρωσε το τέρμα και των δύο οδών, ότι δηλαδή το βάδισμα της στενής και θλιμμένης οδού περνάει μέσα από πόνους προσωρι­νά, αλλά οδηγεί στην ατελεύτητη μέσα στους αιώνες των αιώνων ανάπαυσι, η δε πλατεία στην αιώνιο κόλασι και στο πυρ της γεέννης και σε όλες τις άλλες τιμωρίες. Επομένως τί άλλη νουθεσία μένει να κάνω εγώ στον δι­κό μου άνθρωπο, τον οποίο μου εμπιστεύθηκε ο Θεός να σκεπάζω; Εξ άλλου ο ίδιος ο Κύριος και Θεός μας Ιησούς Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος νουθετεί και παρακαλεί και τους διδάσκει όλους να μη μετέχουν σε αισχρές πράξεις, και μόλις κάποιοι σπανίως σκέπτονται με σεβασμό τα θεία του λόγια.

Του λέγω πάλι. Γιατί σηκώνεις με κλάματα τα χέρια σου προς τον ουρανό;

Μου απαντάει ο άγγελος. Βλέπω δαίμονας να τον έ­χουν κυκλώσει και να τον κρατάνε, άλλους να τραγου­δάνε και άλλους να γελάνε χαρούμενοι, και γι' αυτό κλαίγοντας και αλαλάζοντας σήκωσα τα χέρια μου σε προσευχή προς τον Θεό, για να λύτρωση το πλάσμα του από τους δαίμονες. Και να μου δωρήση μία ήμερα να χα­ρώ για την μετάνοιά του και την επιστροφή από τα έργα του, για την εξομολόγησί του, και να με αξιώση να πα­ραδώσω την ψυχή του, μετά από εξομολόγησι και μετά­νοια, αψεγάδιαστη και καθαρή στον Κύριο, χωρίς καμμία κατηγορία στην αγαθότητα του Θεού. Και αφού μου τα είπε αυτά έγινε άφαντος από μπροστά μου ο άγγελος. Σας λέγω λοιπόν, αδελφοί μου, πως γνωρίζω με α­κρίβεια ότι δεν υπάρχει άλλη πιο βρωμερή αμαρτία, πα­ρά μόνον η πορνεία και η μοιχεία και η καταραμένη των Σοδόμων. Και εάν θέλει να μετανοήση αυτός που σέρνε­ται σε αυτές τις αμαρτίες, τον δέχεται ο Θεός με περισ­σότερη και μεγαλύτερη θερμότητα από όλους τους αμαρ­τωλούς, διότι το πάθος είναι της δικής μας επιλογής, αλ­λά το πολλαπλασιάζει ο διάβολος με τους ερεθισμούς. Και εάν κάποιος θέλει να απαλλαγή από αυτά τα πάθη μπορεί να τα ξηράνη με την αγρυπνία και την εγκρά­τεια.

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή τοῦ Τυφλοῦ (Ἰωάν. 9,1-38)

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΦΛΟ

ΠΟΣΟ γρήγορα, ἀγαπητοί μου, φεύγει ὁ χρόνος! Πότε ἀκούσαμε τὸ «Χρι­στὸς ἀ­νέ­­στη», καὶ συμπληρώνονται σαράντα μέρες. Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἐρχομένης Τετάρτης θὰ τὸ ἀ­κούσουμε γιὰ τελευταία φορά. Βρισκόμαστε στὶς παραμονὲς τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναλήψεως.
Σήμερα εἶνε ἡ ἕκτη Κυριακὴ ἀπὸ τὸ Πάσχα, ἡ Κυριακὴ τοῦ Τυ­φλοῦ. Στοὺς να­οὺς διαβά­ζε­ται ἡ περικοπὴ ποὺ διη­γεῖται τὴ θε­ραπεία τοῦ τυφλοῦ, ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτε­ρα θαύ­ματα τοῦ Κυρίου. Ἀ­πὸ ὅλη τὴν περικοπὴ θὰ κόψουμε λίγα ἄν­θη καὶ θὰ κάνουμε μιὰ πνευματικὴ ἀν­θοδέσμη γιὰ νὰ εὐωδιάσουμε τὶς ψυχές μας.

* * *

Τὸ πρῶτο, ἀγαπητοί μου, ποὺ προκαλεῖ τὴν προσοχή μας εἶνε ὁ ἄνθρωπος, ὁ τυφλός. Ὁ τυφλὸς αὐτὸς δὲ γεννήθηκε σὲ πλούσιο σπίτι – γιατὶ ὑπάρχουν καὶ πλούσιοι ποὺ γεννιοῦν­ται τυφλοί. Εἶχε γεννηθῆ σὲ φτωχόσπιτο. Κον­τὰ στὸ δυστύχημα τῆς τυφλώσε­ως ἦταν καὶ φτωχός. Κάθε πρωὶ ἕνα παιδὶ τὸν ἔπαιρνε καὶ τὸν πήγαινε σ᾽ ἕνα σταυροδρόμι, κ᾽ ἐ­κεῖ στεκόταν ὣς τὸ βράδυ περιμένοντας ἐλεημοσύνη ἀπ᾽ τοὺς διαβάτες. Ποιός ἆραγε θὰ γύριζε νὰ τὸν δῇ; Περνοῦ­σαν μπροστά του πολλοί, ἀλλὰ συνήθως ἀ­διάφοροι. Οἱ εὐκατάστατοι ζοῦ­σαν καλά, μὲ ἀπολαύσεις καὶ δια­σκε­δάσεις. Ποιός θὰ ἔρριχνε σ᾽ αὐτὸν ἕνα βλέμμα συμ­παθείας; Καὶ ὅμως ἕνας τὸν πρόσεξε. Ποιός; Ἐ­κεῖνος ποὺ δημιούργησε τὸ σύμπαν!
Πολλὲς φορές, στὴ σκληρὴ αὐτὴ ζωή, παραπονούμεθα, ὅτι δὲ μᾶς προσέχουν· συγγενεῖς, φίλοι, προϊστάμενοι, κανείς· νιώθουμε ἔ­ρημοι κ᾽ ἐγκαταλελειμμένοι. Ἀλλ᾽ ὄχι, ἀ­δελφοί μου. Ἀρκεῖ ποὺ μᾶς προσέχει ὁ Θεός, καὶ ἂς μὴ μᾶς προσέχῃ κανείς ἄλλος. Ἂς μὴν ἔ­χουμε ἰσχυροὺς ἀνθρώπους προστάτες (βουλευτάς, ὑπουργούς, ἀρχιερεῖς). Ἀρκεῖ νά ᾽χου­με τὸν Κύριο· ὅταν μᾶς προσέχῃ ὁ Κύριος, φτάνει ἡ προστασία του. Ἐνῷ ἀντιθέτως, κι ἂν μᾶς προστατεύουν τοῦ κόσμου οἱ ἰσχυροὶ ἀλ­λὰ δὲν ἔχουμε μαζί μας τὸν Κύριο, τίποτα δὲν κάνουμε. Ὁ τυφλὸς τοῦ εὐαγγελίου, ποὺ εἶχε τὴν προστασία τοῦ Κυρίου, ἄξιζε περισσότερο ἀπὸ τοὺς γραμμα­τεῖς καὶ φαρισαίους καὶ ὅλο τὸν κόσμο τῆς πλάνης καὶ τῆς ἁμαρτίας.
Τὸ ἄλλο ποὺ πρέπει νὰ σημειώσουμε εἶνε, ὅ­­τι ὁ τυφλὸς αὐτὸς ἦταν «τυφλὸς ἐκ γενε­τῆς» (Ἰωάν. 9,1). Ὑπάρχουν τυφλοί, ποὺ ἔχασαν τὸ φῶς τους ἀρ­γότερα, στὰ νιᾶτα ἢ στὰ γηρατειά τους, καὶ συνεπῶς ἔχουν μιὰ ἰδέα τοῦ ὡραίου κόσμου ποὺ δημιούργησε ὁ Θεός. Αὐτὸς δὲν εἶ­χε δεῖ ποτέ τὴν πλάσι, τὶς ἀκτῖνες τοῦ ἥ­λιου, τὰ χρώματα τῶν λουλουδιῶν, τὰ πρόσωπα τῶν προσ­φιλῶν του, τίποτε ἀπολύ­τως. Ζοῦσε σὲ σκοτάδι διαρκείας· ὄχι ὡρῶν καὶ μηνῶν, ἀλλὰ ἐτῶν, ὁλοκλήρου τῆς ζωῆς του (μία μικρογρα­φία τοῦ αἰωνίου σκότους, στὸ ὁποῖο ―ὁ Θεὸς νὰ φυλάξῃ― θὰ καταδικασθοῦμε, ἂν δὲ βαδί­σουμε κατὰ τὸ θεῖο θέλημα). Στὸν τυφλὸ αὐ­τόν, ὅπως ἐξηγοῦν οἱ πατέρες, δὲν ὑπῆρχαν ὀ­φθαλ­μοί, δὲν εἶχε καθόλου βολβοὺς μέσα στὶς κόγχες. Αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὴ συνέχεια.
Διότι πῶς τὸν θεράπευσε ὁ Κύριος; Ἔφτυσε κάτω στὴ γῆ, ἔκανε πηλὸ ἀπὸ χῶμα, καὶ τὸν ἄλειψε στὰ σημεῖα τῶν ματιῶν. Γιατί ἆραγε ὁ Χριστὸς θεραπεύει δι᾽ αὐτοῦ τοῦ τρόπου; Τοῦ ἦταν δύσκολο, μ᾽ ἕνα λόγο του καὶ μόνο νὰ δη­μιουργήσῃ τοὺς δύο βολβοὺς καὶ νὰ θεραπεύσῃ τὸν τυφλό; Ἀσφαλῶς μποροῦσε. Ἀλ­λὰ θέλει νὰ δείξῃ, ὅτι αὐτὸς εἶνε ὁ δημιουργὸς Θεός, ποὺ εἶπε καὶ δημιουργήθηκαν ὅλα· καὶ ὅπως στὸν Ἀδὰμ ἔπλασε ὅλο του τὸ σῶμα, ἔ­τσι ἐδῶ ἀναπληρώνει ἕνα ἐλλεῖπον μέλος, τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ. Λένε ἀκόμη οἱ πατέρες, ὅτι μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν ὁ Κύριος ἤ­θελε νὰ μᾶς ὑπενθυμίσῃ ὅτι εἴμαστε χῶμα. Εἴ­­τε βασιλεῖς, εἴτε στρατηγοί, εἴτε σοφοί, ὅ­λοι τὸ ἴδιο εἴμαστε, χοϊκοί, διότι ἀπὸ χῶμα μᾶς ἔ­πλασε ὁ Θεός. Χῶμα εἶνε τὰ χέρια, χῶμα τὰ πόδια, χῶμα τὸ κορμί, χῶμα τὸ ὡραῖο πρόσω­πο. Χῶμα λοιπὸν καὶ τὸ μάτι, ποὺ λειτουργεῖ ἐν τούτοις ὡς μία τέλεια αὐτόματη φωτογραφικὴ μηχανή, μηχανὴ ἀνεκτιμήτου ἀξίας. Ἂν πῇς σὲ κάποιον τουρίστα ὅτι αὐτὴ ἡ φωτογρα­­φικὴ μηχανὴ ποὺ ἔχει στὴν πλάτη του φύτρω­σε μόνη της, θὰ σὲ θεωρήσῃ τρελλό. Ἀλλ᾽ ἐὰν ἡ κάθε φωτογραφικὴ μηχανὴ ἔχῃ τὸν τεχνίτη της, πολὺ περισσότερο τὰ μάτια τοῦ ἀν­θρώπου, αὐτὰ τὰ θαυμάσια ὄργανα, ἔχουν τὸν ποι­ητή τους· καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Θεός. Φτάνει ἕνα μάτι ν᾽ ἀποδείξῃ ὅτι ὑπάρχει Θεός.
Κάτι ἄλλο ἀκόμη. Λέει τὸ εὐαγγέλιο, ὅτι ὁ Κύριος χρησιμοποίησε τὸ σάλιο του καὶ τὰ δά­­κτυλά του. Τί σημαίνει αὐτό; Οἱ πατέρες παρατηροῦν, ὅτι καὶ τὰ δάκτυλα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ σάλιο του ἀκόμη θαυματουργοῦν. Ὅ­λα, τὰ ροῦχα του, ὁ χιτώνας του, τὰ ὑ­ποδήματά του, κάθε τι ποὺ ἦρθε σὲ ἐπαφὴ μα­ζί του, ἔ­χουν θαυματουργικὴ ἰδιότητα. Ἂς χλευ­άζουν οἱ προτεστάντες καὶ οἱ χιλιασταὶ τὰ ἱε­ρὰ λείψανα· ἡ Ἐκκλησία μας καλῶς τὰ κρατεῖ καὶ τὰ τιμᾷ. Τῶν ἁγίων ὄχι μόνο τὰ λόγια καὶ οἱ πράξεις καὶ ἡ σκιὰ ὅταν ζοῦσαν, ἀλλὰ καὶ με­τὰ τὴν κοίμησί τους τὰ ἱερὰ λείψανά τους (ὀ­στᾶ, ἐνδύματα, ἄμφια, σταυροί, ῥάσα, ἀντικείμενα) ἐξακολουθοῦν νὰ ἔχουν δύναμι ὅ­πως εἶ­χε καὶ τὸ σάλιο τοῦ Χριστοῦ μας.
Μία ἄλλη παρατήρησις, ἀδελφοί μου, εἶνε τὸ πότε ἔγινε ἡ θεραπεία τοῦ τυφλοῦ. Ἔγινε Σάββατο, τὴν ἡμέρα δηλαδὴ ποὺ οἱ Ἑβραῖοι δὲν ἐπιτρέπουν καμμία ἐργασία, ποὺ καὶ φωτιὰ νὰ πιάσῃ τὸ σπίτι τους δὲν τρέχουν νὰ τὴ σβήσουν· τὸ θεωροῦν ἁμαρτία νὰ ἐργασθοῦν. Ἔκανε λοιπὸν ὁ Κύριος τὸ θαῦμα τὴν ἡμέρα αὐτή, γιὰ νὰ διαλύσῃ τὴν πλανεμένη ἰδέα ὅτι τὸ Σάββατο δὲν ἐπιτρέπεται καμμία ἐργασία. Διδάσκει, ὅτι ἐπιτρέπεται ἡ ἐργασία τοῦ καλοῦ, ἐπιβάλλεται ἡ ἀγαθοεργία. Γιὰ μᾶς δὲν ὑπάρχει Σάββατο, ὑπάρχει Κυριακή. Ἡ Κυρια­κὴ λοιπὸν πρέπει νὰ εἶνε γεμάτη ἀγαθὰ ἔργα ἀπ᾽ τὸ πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ, κατὰ μίμησιν τοῦ Χριστοῦ ποὺ εἶπε· «Ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐρ­γάζε­ται, κἀγὼ ἐργάζομαι» (Ἰωάν. 5,17)· μέχρι συν­­τελείας τῶν αἰώνων ἐργάζεται ἡ ἁγία Τριάς, δὲν ὑπάρχει οὔτε ἕνα δευτερόλεπτο ἀδρανεί­­ας. Ποιά λοιπὸν εἶνε τὰ ἔργα τῆς Κυρια­κῆς; Πρῶτα – πρῶτα ὁ ἐκκλησιασμός. Δεύτερον ἡ ἀκρόασις τοῦ θείου λόγου. Τρίτον ἡ μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς. Τέταρτον οἱ πνευματικὲς ἐπισκέψεις, ἰδίως σὲ νοσοκομεῖα καὶ ἀ­σθενεῖς, ποὺ περιμένουν ἕνα γλυκὸ λόγο, μιὰ ἀ­κτῖνα παρηγοριᾶς μέσα στὸ σκοτάδι τῆς ζω­ῆς τους. Μ᾽ ἕνα λόγο, ὁ ἁγιασμός. Δυστυχῶς, ἐν ἀντιθέσει μὲ ὅλα αὐτά, ἡ ἡμέρα τῆς Κυρι­ακῆς ἔγινε ἡμέρα ἁμαρτίας. Καμμιά ἄλλη ­μέρα δὲν παρουσιάζει τόσο πλῆθος ἁμαρτημάτων καὶ ἐγκλημάτων ὅσο ἡ Κυριακή.

* * *

Καὶ γιὰ νὰ τελειώνω, ἀδελφοί μου, προσέξτε τὸ ἑξῆς. Εἶπε ὁ Κύριος στὸν τυφλό· Πήγαινε στὴν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωὰμ νὰ πλυθῇς. Ποιός εἶν᾽ αὐτὸς ποὺ τοῦ δίνει τὴν ἐντολή, ὁ τυφλὸς δὲν γνωρίζει μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμή· δὲν γνωρίζει ὅτι αὐτὸς εἶνε ὁ Κύριος. Κάποιος ἄλλος στὴ θέσι του θὰ μποροῦσε νὰ φέρῃ ἀντίρρησι, ὅπως ἔφερε λ.χ. στὴν παλαιὰ διαθήκη ὁ Νεεμὰν ὁ Σύρος. Ἦταν ἔνδοξος στρατηγὸς τῆς Συρίας, ἀλλὰ ἔπασχε ἀπὸ λέπρα, ἀγιάτρευτη τότε ἀρρώστια, καὶ πῆγε στὸν Ἐ­λισαῖο, μαθητὴ τοῦ προφήτου Ἠλία, ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ θαυματουργό. Ὁ Ἐλισαῖος τοῦ λέει· ―Νὰ πᾷς νὰ λουσθῇς στὸν Ἰορδάνη ἑφτὰ φορές. Αὐτὸς θύμωσε καὶ εἶπε· ―Γιατί στὸν Ἰορδάνη; δὲν ἔχουμε στὴν πατρίδα μου καλύτερα ποτάμια; Ὄχι, δὲν πηγαίνω. Ἀλλὰ οἱ ὑπασπισταί του ἐπέμεναν καὶ πῆγε. Κι ὅταν πέρα­σε τὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἑφτὰ φορές, τότε καθαρίστηκε ἀπὸ τὴ λέπρα (βλ. Δ΄ Βασ. κεφ. 5· Λουκ. 4,27). Ὁ Νεεμὰν λοιπὸν στάθηκε διστακτικός, ὁ τυφλὸς ὅμως ὑπήκουσε. Ὁ Χριστὸς τοῦ εἶπε, Πήγαινε στοῦ Σιλωάμ, καὶ πῆγε ἀμέσως. Τί μᾶς λέει αὐτό; Κάτι ποὺ ἔχουμε ἀνάγκη ὅλοι μας. Στὴν ἐγωιστικὴ καὶ ἐπαναστατημένη ἐ­πο­χή μας διδάσκει τὸ μάθημα τῆς ὑπακοῆς. Ὁ τυφλός, μὲ τὴν ὑπακοὴ ποὺ ἔδειξε στὸ Χρι­στὸ χωρὶς ἀντιρρήσεις, λέει σὲ ὅλους μας·
Παιδιά, ὑπακούετε στοὺς γονεῖς σας, οἱ νεώ­τεροι στοὺς γεροντοτέρους. Γυναῖκες, ὑπακούετε στοὺς ἄντρες σας· εἶνε λόγος Θεοῦ. Μα­θηταί, ὑπακούετε στοὺς δασκάλους σας. Στρατιῶτες, ὑπακούετε στοὺς ἀξιωματικούς σας. Πολῖτες, ὑπακούετε στοὺς νόμους τοῦ κράτους. Ὑπακούετε. Μέχρι ποιοῦ σημείου; Μέχρι ἐκεῖ ποὺ ἀρχίζει μία ἄλλη ὑπακοή. Ὑπάρχουν ὅρια. Ἐὰν ὁ πατέρας ἢ ἡ μητέρα ἢ ὁ σύζυγος ἢ ὁ καθηγητὴς ἢ ὁ ἀξιωματικὸς ἢ ὁ νόμος ἢ τὸ κράτος διατάξουν κάτι ἀντίθετο μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τότε ἰσχύει ὁ θεῖος κανὼν «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἄνθρωπος» (Πράξ. 5,29).
Ποιά γλῶσσα, ποιά φωνή, θὰ συνετίσῃ τὴ γενεά μας; Πρέπει νὰ ἔλθῃ Πνεῦμα ἅγιο, πύρινος ἄγγελος, νὰ μᾶς φωνάξῃ· Ἐὰν ὑπακούετε τὰ παιδιὰ στοὺς γονεῖς, οἱ γυναῖκες στοὺς ἄντρες, οἱ στρατιῶτες στοὺς ἀξιωματικούς, πολὺ περισσότερο ὑπακούετε ὅλοι, καὶ πάλιν ὑπακούετε, καὶ αἰωνίως ὑπακούετε, στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖ­τε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Δημητρίου Ψυρρῆ – Ἀθηνῶν 22-5-1960)

† Κυριακή 20 Μαΐου (Του Τυφλού)

Ευαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
Κεφ. θ' : 1-38

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παράγων ὁ ᾿Ιησοῦς, εἶδεν ἄνθρωπον τυφλὸν ἐκ γενετῆς. Καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ, λέγοντες· Ῥαββί, τίς ἥμαρτεν, οὗτος, ἢ οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα τυφλὸς γεννηθῇ; Ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς· Οὔτε οὗτος ἥμαρτεν οὕτε οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἀλλ᾿ ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῷ. Ἐμὲ δεῖ ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντός με, ἕως ἡμέρα ἐστίν· ἔρχεται νὺξ, ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι. Ὅταν ἐν τῷ κόσμῳ ὦ, φῶς εἰμι τοῦ κόσμου. Ταῦτα εἰπὼν, ἔπτυσε χαμαὶ, καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος, καὶ ἐπέχρισε τὸν πηλὸν ἐπί τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὕπαγε, νίψαι εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωάμ, ὃ ἑρμηνεύεται ἀπεσταλμένος. Ἀπῆλθεν οὖν, καὶ ἐνίψατο, καὶ ἦλθε βλέπων. Οἱ οὖν γείτονες καὶ οἱ θεωροῦντες αὐτὸν τὸ πρότερον, ὅτι τυφλὸς ἦν, ἔλεγον· Οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ καθήμενος καὶ προσαιτῶν; Ἄλλοι ἔλεγον· ὅτι οὗτός ἐστιν· Ἄλλοι δὲ ὅτι ὅμοιος αὐτῷ ἐστιν. Ἐκεῖνος ἔλεγε· Ὅτι ἐγώ εἰμι. Ἔλεγον οὖν αὐτῷ· Πῶς ἀνεῴχθησάν σου οἱ ὀφθαλμοί; Ἀπεκρίθη ἐκεῖνος, καὶ εἶπεν· Ἄνθρωπος, λεγόμενος ᾿Ιησοῦς, πηλὸν ἐποίησε, καὶ ἐπέχρισέ μου τοῦς ὀφθαλμοὺς, καὶ εἶπέ μοι· Ὕπαγε εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωὰμ, καὶ νίψαι. Ἀπελθὼν δὲ καὶ νιψάμενος, ἀνέβλεψα. Εἶπον οὗν αὐτῷ· Ποῦ ἐστιν ἐκείνος; Λέγει· Ούκ οἴδα. ῎Αγουσιν αὐτὸν πρὸς τοὺς Φαρισαίους, τόν ποτε τυφλόν. Ἦν δὲ Σάββατον, ὅτε τὸν πηλὸν ἐποίησε ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἀνέῳξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς. Πάλιν οὖν ἠρώτων αὐτὸν καὶ οἱ Φαρισαῖοι, πῶς ἀνέβλεψεν. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· Πηλὸν ἐπέθηκέ μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμούς, καὶ ἐνιψάμην, καὶ βλέπω. Ἔλεγον οὖν ἐκ τῶν Φαρισαίων τινές· Οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ Σάββατον οὐ τηρεῖ. Ἄλλοι ἔλεγον· Πῶς δύναται ἄνθρωπος ἁμαρτωλὸς τοιαῦτα σημεῖα ποιεῖν· Καὶ σχίσμα ἦν ἐν αὐτοῖς· Λέγουσι τῷ τυφλῷ πάλιν· Σὺ τί λέγεις περὶ αὐτοῦ, ὅτι ἤνοιξέ σου τοὺς ὀφθαλμούς; Ὁ δὲ εἶπεν Ὅτι προφήτης ἐστίν. Οὐκ ἐπίστευσαν οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι περὶ αὐτοῦ, ὅτι τυφλὸς ἦν, καὶ ἀνέβλεψεν, ἕως ὅτου ἐφώνησαν τοὺς γονεῖς αὐτοῦ τοῦ ἀναβλέψαντος καὶ ἠρώτησαν αὐτοὺς, λέγοντες· Οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς ὑμῶν, ὃν ὑμεῖς λέγετε ὅτι τυφλὸς ἐγεννήθη; πῶς οὖν ἄρτι βλέπει; Ἀπεκρίθησαν δὲ αὐτοῖς οἱ γονεῖς αὐτοῦ καὶ εἶπον· Οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς ἡμῶν, καί ὅτι τυφλὸς ἐγεννήθη· πῶς δὲ νῦν βλέπει οὐκ οἴδαμεν, ἢ τίς ἤνοιξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἡμεῖς οὐκ οἴδαμεν· αὐτὸς ἡλικίαν ἔχει, αὐτὸν ἐρωτήσατε· αὐτὸς περὶ ἑαυτοῦ λαλήσει. Ταῦτα εἶπον οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ὅτι ἐφοβοῦντο τοὺς ᾿Ιουδαίους· ἤδη γὰρ συνετέθειντο οἱ ᾿Ιουδαῖοι, ἵνα, ἐάν τις αὐτὸν ὁμολογήσῃ Χριστόν, ἀποσυνάγωγος γένηται. Διὰ τοῦτο οἱ γονεῖς αὐτοῦ εἶπον· Ὅτι ἡλικίαν ἔχει, αὐτὸν ἐρωτήσατε. Ἐφώνησαν οὖν ἐκ δευτέρου τὸν ἄνθρωπον, ὃς ἦν τυφλός, καὶ εἶπον αὐτῷ· Δὸς δόξαν τῷ Θεῷ· ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἁμαρτωλός ἐστιν. Ἀπεκρίθη οὖν ἐκεῖνος καὶ εἶπεν· Εἰ ἁμαρτωλός ἐστιν οὐκ οἶδα· ἓν οἶδα, ὅτι, τυφλὸς ὢν, ἄρτι βλέπω. Εἶπον δὲ αὐτῷ πάλιν· Τί ἐποίησέ σοι; πῶς ἤνοιξέ σου τοὺς ὀφθαλμούς; Ἀπεκρίθη αὐτοῖς; Εἶπον ὑμῖν ἤδη, καὶ οὐκ ἠκούσατε· τί πάλιν θέλετε ἀκούειν; μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετε αὐτοῦ μαθηταὶ γενέσθαι; Ἐλοιδόρησαν οὖν αὐτὸν, καὶ εἶπον· Σὺ εἶ μαθητὴς ἐκείνου· ἡμεῖς δὲ τοῦ Μωϋσέως ἐσμὲν μαθηταί. Ἡμεῖς οἴδαμεν, ὅτι Μωϋσεῖ λελάληκεν ὁ Θεός· τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν. Ἀπεκρίθη ὁ ἄνθρωπος καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Ἐν γὰρ τούτῳ θαυμαστόν ἐστιν, ὅτι ὑμεῖς οὐκ οἴδατε πόθεν ἐστί, καὶ ἀνέῳξέ μου τοὺς ὀφθαλμούς. Οἴδαμεν δ' ὅτι ἁμαρτωλῶν ὁ Θεὸς οὐκ ἀκούει, ἀλλ᾿ ἐάν τις θεοσεβὴς ᾖ, καὶ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιῇ, τούτου ἀκούει. Ἐκ τοῦ αἰῶνος οὐκ ἠκούσθη, ὅτι ἤνοιξέ τις ὀφθαλμοὺς τυφλοῦ γεγεννημένου. Εἰ μὴ ἦν οὗτος παρὰ Θεοῦ, οὐκ ἠδύνατο ποιεῖν οὐδέν. Ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· Ἐν ἁμαρτίαις σὺ ἐγεννήθης ὅλος, καὶ σὺ διδάσκεις ἡμᾶς; Καὶ ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω. ῎Ηκουσεν ὁ ᾿Ιησοῦς, ὅτι ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω, καὶ εὑρὼν αὐτὸν, εἶπεν αὐτῷ· Σὺ πιστεύεις εἰς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ; Ἀπεκρίθη ἐκεῖνος καί εἶπε· Τίς ἐστι, Κύριε, ἵνα πιστεύσω εἰς αὐτόν; Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· Καὶ ἑώρακας αὐτὸν, καὶ ὁ λαλῶν μετὰ σοῦ, ἐκεῖνός ἐστιν. Ὁ δὲ ἔφη· Πιστεύω, Κύριε· καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ.

Απόστολος,

Πράξεων τῶν Ἀποστόλων
Κεφ. ιστ' : 16-34

᾿Εν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἐγένετο πορευομένων ἡμῶν τῶν ἀποστόλων εἰς προσευχὴν παιδίσκην τινὰ ἔχουσαν πνεῦμα πύθωνος ἀπαντῆσαι ἡμῖν, ἥτις ἐργασίαν πολλὴν παρεῖχε τοῖς κυρίοις αὐτῆς μαντευομένη. Αὕτη κατακολουθήσασα τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ ἔκραζε λέγουσα· οὗτοι οἱ ἄνθρωποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγγέλλουσιν ἡμῖν ὁδὸν σωτηρίας. Τοῦτο δὲ ἐποίει ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας. Διαπονηθεὶς δὲ ὁ Παῦλος καὶ ἐπιστρέψας τῷ πνεύματι εἶπε· Παραγγέλλω σοι ἐν τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἐξελθεῖν ἀπ᾿ αὐτῆς. Καὶ ἐξῆλθεν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ. ᾿Ιδόντες δὲ οἱ κύριοι αὐτῆς ὅτι ἐξῆλθεν ἡ ἐλπὶς τῆς ἐργασίας αὐτῶν, ἐπιλαβόμενοι τὸν Παῦλον καὶ τὸν Σίλαν εἵλκυσαν εἰς τὴν ἀγορὰν ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, καὶ προσαγαγόντες αὐτοὺς τοῖς στρατηγοῖς εἶπον· Οὗτοι οἱ ἄνθρωποι ἐκταράσσουσιν ἡμῶν τὴν πόλιν ᾿Ιουδαῖοι ὑπάρχοντες, καὶ καταγγέλλουσιν ἔθη ἃ οὐκ ἔξεστιν ἡμῖν παραδέχεσθαι οὐδὲ ποιεῖν ῾Ρωμαίοις οὖσι. Καὶ συνεπέστη ὁ ὄχλος κατ᾿ αὐτῶν. καὶ οἱ στρατηγοὶ περιρρήξαντες αὐτῶν τὰ ἱμάτια ἐκέλευον ῥαβδίζειν, πολλάς τε ἐπιθέντες αὐτοῖς πληγὰς ἔβαλον εἰς φυλακήν, παραγγείλαντες τῷ δεσμοφύλακι ἀσφαλῶς τηρεῖν αυτούς· ὃς παραγγελίαν τοιαύτην εἰληφὼς ἔβαλεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἐσωτέραν φυλακὴν καὶ τοὺς πόδας αὐτῶν ἠσφαλίσατο εἰς τὸ ξύλον. Κατὰ δὲ τὸ μεσονύκτιον Παῦλος καὶ Σίλας προσευχόμενοι ὕμνουν τὸν Θεόν· ἐπηκροῶντο δὲ αὐτῶν οἱ δέσμιοι. Ἄφνω δὲ σεισμὸς ἐγένετο μέγας, ὥστε σαλευθῆναι τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου, ἀνεῴχθησάν τε παραχρῆμα αἱ θύραι πᾶσαι καὶ πάντων τὰ δεσμὰ ἀνέθη. Ἔξυπνος δὲ γενόμενος ὁ δεσμοφύλαξ καὶ ἰδὼν ἀνεῳγμένας τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, σπασάμενος μάχαιραν ἔμελλεν ἑαυτὸν ἀναιρεῖν, νομίζων ἐκπεφευγέναι τοὺς δεσμίους. Ἐφώνησε δὲ φωνῇ μεγάλῃ ὁ Παῦλος λέγων· Μηδὲν πράξῃς σεαυτῷ κακόν· ἅπαντες γάρ ἐσμεν ἐνθάδε. Αἰτήσας δὲ φῶτα εἰσεπήδησε, καὶ ἔντρομος γενόμενος προσέπεσε τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ, καὶ προαγαγὼν αὐτοὺς ἔξω ἔφη· Κύριοι, τί με δεῖ ποιεῖν ἵνα σωθῶ; Οἱ δὲ εἶπον· Πίστευσον ἐπὶ τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστόν, καὶ σωθήση σὺ καὶ ὁ οἶκός σου. Καὶ ἐλάλησαν αὐτῷ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου καὶ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. Καὶ παραλαβὼν αὐτοὺς ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ τῆς νυκτὸς ἔλουσεν ἀπὸ τῶν πληγῶν, καὶ ἐβαπτίσθη αὐτὸς καὶ οἱ αὐτοῦ πάντες παραχρῆμα, ἀναγαγών τε αὐτοὺς εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ παρέθηκε τράπεζαν, καὶ ἠγαλλιᾶτο πανοικὶ πεπιστευκὼς τῷ Θεῷ.

Οι Δέκα Εντολές

Κείμενο (Ἔξοδος Κ´, 1-18)

1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πάντας τοὺς λόγους τούτους λέγων· 2 ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. 3 οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ. 4 οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. 5 οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς· ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσί με 6 καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου. 7 οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ· οὐ γὰρ μὴ καθαρίσῃ Κύριος ὁ Θεός σου τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ. 8 μνήσθητι τὴν ἡμέρα τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. 9 ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· 10 τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. 11 ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ· διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν. 12 τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι. 13 οὐ μοιχεύσεις. 14 οὐ κλέψεις. 15 οὐ φονεύσεις. 16 οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ. 17 οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου. οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί.

Απόδοσις

1. Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου, που σε έβγαλα από την γη της Αιγύπτου, από τη δουλεία σας. Δεν θα υπάρχουν για εσένα άλλοι Θεοί εκτός από εμένα.

2. Δεν θα υπάρχουν για εσένα είδωλα, ούτε οποιοδήποτε ομοίωμα, από όσα είναι στον ουρανό και στη γή και στα ύδατα . Δε θα τα προσκυνήσεις αυτά, ούτε θα τα λατρέψεις. Γιατί εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου, Θεός με ζήλο, που αποδίδω αμαρτίες γονέων πάνω στα παιδιά τους, από τρίτη έως τέταρτη γενιά σε αυτούς που με μισούνε και κάνω έλεος σε χιλιάδες που με αγαπούνε και σε αυτούς που φυλάνε τα προστάγματά μου.

3. Δεν θα λάβεις το όνομά του Κυρίου του Θεού σου μάταια.

4. Θυμήσου την ημέρα του Σαββάτου να την αγιάζεις. Έξη ημέρες θα εργάζεσαι και θα κάνεις όλα τα έργα σου. Και την ημέρα την έβδομη θα την αφιερώσεις στον Κύριο τον Θεό σου. Δεν θα κάνεις σε αυτή κανένα έργο, εσύ και ο γιός σου και η θυγατέρα σου , ο βοηθός σου και η βοηθός σου, το βόδι και το υποζύγιό σου και κάθε ζώο και ο προσήλυτος που ήρθε να μείνει μαζί σου. Καθώς σε έξη ημέρες κατασκεύασε ο Κύριος τον ουρανό και την γη και την θάλασσα και όλα όσα είναι σε αυτά και σταμάτησε την ημέρα την έβδομη∙ γι’ αυτό ευλόγησε ο Κύριος την έβδομη ημέρα και την αγίασε.

5. Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου , για να δεις καλά στη ζωή σου και να ζήσεις πολλά χρόνια πάνω στη γη την αγαθή που θα σου δώσει ο Κύριος ο Θεός σου.

6. Δεν θα μοιχεύσεις.

7. Δεν θα κλέψεις.

8. Δεν θα φονεύσεις.

9. Δεν θα δώσεις ψεύδη μαρτυρία κατά του πλησίον σου.

10. Δεν θα επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου . Δεν θα επιθυμήσεις το σπίτι του πλησίον σου ούτε το χωράφι του ούτε τον βοηθό του ούτε την βοηθό του ούτε το βόδι του ούτε το υποζύγιο του ούτε κάποιο από τα ζώα του ούτε όσα είναι του πλησίον σου.

Περί προσευχής «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με»

Γέρων Εφραίμ Φιλοθεΐτης: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με»



α' Σκοπός της ευχής είναι να ενώση τον Θεό με τον άνθρωπο· να φέρει τον Χριστό εις την καρδιά του ανθρώπου.

β' Όπου η ενέργεια της ευχής, εκεί ο Χριστός συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι, η ομοούσιος και αδιαίρετος Αγία Τριάς.

γ' Όπου ο Χριστός, το Φως του κόσμου, εκεί φως αΐδιο του άλλου κόσμου· εκεί ειρήνη και χαρά· εκεί οι Άγγελοι και οι Άγιοι· εκεί η φαιδρότης της Βασιλείας.

δ' Μακάριοι, εκείνοι όπου ενδύθηκαν το Φως του κόσμου, τον Χριστό εις την παρούσα ζωή· διότι αυτοί εφόρεσαν ήδη το ένδυμα της αφθαρσίας.

ε' Και όταν ακούης Χριστό, λέγει ο Θεολόγος Συμεών, μη προσέχης εις την σμικρότητα της λέξεως, αλλά στοχάσου την δόξα της Θεότητος Αυτού, όπου υπερβαίνει κάθε νου και διάνοια. Στοχάσου την ωραιότητα την ανεκλάλητη, τον πλούτο τον ακατάληπτο όπου δίδει εις τους αγαπώντας Αυτόν. Διότι εκείνος όπου ηξιώθη να ιδή τον Χριστό, δεν επεθύμησε ύστερα κανένα άλλο πράγμα του κόσμου τούτου, και εκείνος όπου εχόρτασε από την αγάπη του Θεού, δεν ηθέλησε πλέον να αγαπήση άλλο τίποτες εδώ εις την γην. Επειδή εις εκείνον όπου άφησε τα πάντα διά τον Χριστόν, Αυτός ο Χριστός θέλει γένει εις αυτόν όλα τα πάντα, αντί διά όλα εκείνα όπου χάριν Αυτού κατεφρόνησε.

ς' Λοιπόν σκοπό έχει η νοερά προσευχή να φέρη τον Χριστό εις την καρδιά του ανθρώπου, εξορίζοντας εκείθεν τον διάβολο και χαλώντας όλο το έργο του όπου είχε καμωμένο εκεί διά της αμαρτίας. Διότι «εις τούτο εφανερώθη ο Υιός του Θεού, ίνα λύση τα έργα του διαβόλου», λέγει ο ηγαπημένος Μαθητής. Όθεν μόνον ο διάβολος γνωρίζει την ανέκφραστη δύναμη αυτών των πέντε λέξεων και διά τούτο με λυσσώδη μανία, αντιστρατεύεται, πολεμεί την ευχή.

ζ' Άπειρες φορές οι δαίμονες διά στόματος δαιμονιζομένων ωμολόγησαν ότι καίονται από την ενέργεια της ευχής.

η' Ήταν ένας μοναχός και είχε πέσει εις αμέλεια πολλή, τόσον ότι και τον κανόνα του άφησε και εστρέφετο προς τον κόσμο. Επήγε εις την πατρίδα του Κεφαλληνία όπου ως γνωστόν προστρέχουν οι δαιμονιζόμενοι χάριν θεραπείας εις τον Άγιο Γεράσιμο. Και λοιπόν, πηγαίνοντας και αυτός να προσκυνήση τον Άγιο, αφού ευρέθη εις την πατρίδα του, τον συναντά μία δαιμονισμένη εις τον δρόμο και του λέγει·
-Ξέρεις τι κρατάς στο χέρι σου; Αχ, να ήξερες ταλαίπωρε, τι κρατάς στο χέρι σου! Να ήξερες πόσο με καίει εμένα αυτό το κομποσχοίνι σου· και συ το κρατάς έτσι από συνήθεια, για τον τύπο! Εμβρόντητος έμεινεν ο μοναχός. Από Θεού ήταν να ομιλήση έτσι το δαιμόνιο. Συνήλθε. Τον εφώτισε ο Θεός και λέγει εις τον εαυτό του: -Για ιδές τι κάνω ο ανόητος! Κρατώ στο χέρι μου το δυνατώτερο όπλο και δεν ημπορώ να χτυπήσω ένα διάβολο. Και όχι μόνο να τον χτυπήσω δεν ημπορώ, αλλά με σύρει και αιχμάλωτο όπου θέλει. Ήμαρτον, Θεέ μου! Και την ιδία εκείνη στιγμή αναχωρεί μετανοημένος διά το Μοναστήρι του. Και ερχόμενος έβαλε πάλι καλή αρχή. Και τόσον επρόκοψε εις την ευχή και την άλλη μοναχική πολιτεία, όπου έγινεν υπόδειγμα ωφελείας εις πολλούς. Τον επρόλαβε και η ταπεινότης μου αυτόν τον Γέροντα. Δεν άκουγες από το στόμα του άλλο παρά το· Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με! Ακατάπαυστα. Του έλεγες κάτι, σου έλεγε δύο λέξεις και η γλώσσα του εγύριζεν ευθύς εις την ευχή. Τόσο την είχε συνηθίσει. Τόσο τον είχε αλλοιώσει. Και να σκεφθή κανείς ότι την αξία της ευχής και του κομποσχοινίου του την απεκάλυψε -χωρίς βέβαια να θέλη- ο διάβολος, κατά τα κρίματα και τις ανεξιχνίαστες βουλές του Υψίστου.

θ' Άκουσε και άλλη διήγησι παρόμοια. Όταν είμεθα εις την Νέα Σκήτη, ζώντος του Γέροντος μου Ιωσήφ, μας ήλθε ένας νεαρός δαιμονισμένος. Ο Γέροντας από εύσπλαγχνία τους εδέχετο αυτούς τους δυστυχείς. Έμεναν όσον ήθελαν και κατόπιν έφευγαν μόνοι τους. Αυτοί δεν ημπορούν να μείνουν επί πολύ εις ένα τόπο. Όλοι όσοι δεν έχουν από Θεού παράκληση μέσα τους την αναζητούν αλλάσσοντας τόπους και ανθρώπους. Ο νέος αυτός είχε δαιμόνιον γυναικός του δρόμου. Όταν τον έπιανε άλλαζε η φωνή του ως φωνή «κοινής» γυναικός και έλεγε περί ων «αισχρόν έστι και λέγειν» κατά τον Απόστολο. Ήταν την τέχνη βαρελοποιός. Αφήνομε το όνομα του. Έμεινε λοιπόν εις την Συνοδεία μας αρκετό καιρό και τις ώρες εργασίας ήρχετο εις το εργόχειρο να βοηθή ό,τι ημπορούσε. Την τρίτη ημέρα μού λέγει: -Πάτερ, δεν με μαθαίνεις και εμένα να κάμω σφραγίδια; Αυτά τα βαρέλια που κάνω είναι βαρειά δουλειά. Και έχω και αυτόν εδώ μέσα μου, συνεχώς με καταρρακώνει. -Να σε μάθω, αδελφέ μου, νάναι ευλογημένο! -Να, έτσι και έτσι θα κάνης. Τα εργαλεία είναι εδώ· τα ξύλα εκεί· τα δείγματα μπροστά σου· σ' αυτόν τον πάγκο θα εργάζεσαι. Μόνον που, καθώς βλέπεις εδώ στην Συνοδεία όλοι οι πατέρες δεν ομιλούν, λέγουν πάντοτε την «ευχή». Λέγοντας αυτά ήθελα να αποφύγω όσον το δυνατόν την αργολογία και τον μετεωρισμό μου εις την προσευχή. Αλλά και κάτι άλλο μου εγεννήθηκε εκείνη την στιγμή: Άραγε, συλλογίσθηκα, οι δαιμονιζόμενοι ημπορούν να λέγουν την «ευχήν»; Λοιπόν επιάσαμε το εργόχειρο και την ευχή. Δεν επέρασαν λίγα λεπτά και άναψε ο δαίμονας μέσα του. Άλλαξε την λαλιά του και άρχισε να φωνάζει, να αισχρολογεί, να απειλεί, να υβρίζει. -Σκάσε κασίδη! Έλεγε από μέσα. Σκάσε! Παύσε αυτό το μουρμουρητό! Τι λες και λες τα ίδια λόγια συνέχεια. Παράτα αυτές τις λέξεις. Με ζάλισες. Καλά είμαι μέσα σου. Τι θέλεις και με αναστατώνεις;
Είπε κάμποσα έτσι. Τον επαίδευσε. Τον άφησε. -Είδες τι μου κάνει; μου λέγει ο κακόμοιρος. Να, αυτά τραβώ συνέχεια. -Υπομονή, αδελφέ μου, του λέγω· υπομονή! Μην του δίνεις σημασία. Δεν είναι ιδικά σου αυτά, να στεναχωρήσαι. Εσύ φρόντισε την ευχή.
Σχολάσαμε το εργόχειρο και πηγαίναμε προς τον Γέροντα. Και πηγαίνοντας μου λέγει· -Πάτερ, να κάμω καμιά ευχή και γι' αυτόν που έχω εδώ μέσα μου, να τον ελεήσει και αυτόν ο Θεός; Ε, τι ήταν να το πει αυτό ο ταλαίπωρος! Παρευθύς τον πιάνει το δαιμόνιο, τον σηκώνει επάνω, και τον βροντάει κάτω· εταράχθηκε ο τόπος. Αλλάσσει την γλώσσα του και τον αρχίζει: -Σκάσε κασίδηηηη! Σκάσε, σου είπα. Τι είναι αυτά που λες; Τι έλεος; Όχι έλεος! Δεν θέλω έλεος! Οχι! Τι έκανα να ζητώ έλεος; Είναι άδικος ο Θεός! Για μια μικρή αμαρτία, για μια υπερηφάνεια, με εξώρισε από την δόξα μου. Δεν φταίμε εμείς. Αυτός φταίει! Αυτός να μετανοήσει! Όχι εμείς! Μακρυά από έλεος!
Τον επαίδευσε πολύ· τον άφησε ράκος. Εγώ έφριξα εις τα λεγόμενα του δαίμονος. Και εκατάλαβα διά πείρας εις ολίγα λεπτά, όσα θα ήταν αδύνατον να καταλάβω, διαβάζοντας περί δαιμόνων μύρια βιβλία. Συνεχίσαμε τον δρόμο μας προς τον Γέροντα. Ο Γέροντας τον εδέχετο και τον ωμιλούσε πάντοτε με πολλή αγάπη. Και ήταν πάντα ήρεμος μαζί του. Προσηύχετο πολύ δι' αυτούς, γνωρίζοντας τι μαρτύριο έπερνούσαν με τους δαίμονας. Και μας έλεγεν· -Εάν εμείς, που τους έχωμε απ’ έξω, τόσον μας παιδεύουν με τους λογισμούς και τα πάθη, τι μαρτύριο υποφέρουν αυτοί οι δυστυχείς που τους έχουν μερόνυχτα μέσα τους! Και κουνώντας το κεφάλι του λυπηρά συμπλήρωνε: Ίσως αυτοί περνούν την κόλασή τους εδώ. Όμως αλλοίμονο εις εκείνους, που δεν θα μετανοήσουν διά να τους παιδεύσει εύσπλαχνα ο Θεός, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εις την παρούσα ζωή. Και ανέφερε τον λόγον ενός Αγίου όπου λέγει: Εάν βλέπεις άνθρωπο να αμαρτάνει φανερά και να μη μετανοεί, και να μην του συμβαίνει κανένα λυπηρό εις την παρούσα ζωή έως την ώρα του θανάτου του, να γνωρίζεις ότι η εξέτασις του ανθρώπου αυτού θα είναι χωρίς έλεος κατά την ώρα της Κρίσεως. Και λέγοντας αυτά του Γέροντος, εμείς εβλέπαμε όλο και συμπαθέστερα τον πειραζόμενο αδελφό.
Εις τις Ακολουθίες αυτός δεν επήγαινε μέσα με τους πατέρας, παρά εγύριζε έξω με το κομποσχοίνι εις τα βράχια· και εφώναζε συνεχώς την ευχή: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με! Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με! Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με! Αντιβοούσε ο τόπος. Είχε λάβει πείρα πόσον η ευχή καίει τον δαίμονα. Και εκεί που τριγυρίζοντας τα βράχια έλεγε ασταμάτητα την ευχή, αίφνης άλλαζε η φωνή του και άρχιζε ο δαίμων -Σκάσε, σου είπα, σκάσε! Μ' έσκασες! Τι κάθεσαι εδώ έξω και γυρίζεις τα βράχια και μουρμουρίζεις; Πήγαινε μέσα με τους άλλους και άφησε αυτό το μουρμουρητό. Τι λες και ξαναλές τα ίδια και τα ίδια μέρα - νύχτα, και δεν μ' αφήνεις στιγμή να ησυχάσω; Με ζάλισες, με ζεμάτισες, με καις· δεν το καταλαβαίνεις; Και όταν επερνούσε η ώρα του πειρασμού εκείνος πάλι την ευχή με το κομποσχοίνι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με! Είχε καταλάβει πολύ καλά αυτό που ο διάβολος ενόμιζε ότι δεν ημπορούσε να καταλάβη. Και ήταν ένας πόνος ψυχής και μία ελπίδα να τον βλέπης να υποφέρη, να αγωνίζεται, να υπομένη. Τέλος έμεινε καιρό μαζί μας και αρκετά βελτιωμένος έφυγε. Και δεν τον ξαναείδαμε. Ο Θεός γνωρίζει τι απέγινε.

ι' Είδες την δύναμι της ευχής και το αμετανόητο των δαιμόνων; Κατακαίονται και φωνάζουν όχι έλεος! Και κατακρίνουν ακατάπαυστα τον Θεό. Ω της εωσφορικής υπερηφανίας! Και συ θαυμάζεσαι, πώς δεν ημπορείς να συνεννοηθείς με κάποιους ανθρώπους· να τους εννοήσεις. Αλλά συλλογίσου κατά τι διαφέρει ένας εγωιστής, ένας αμετανόητος έως τέλους άνθρωπος από ένα δαίμονα; Ένας όπου δεν καταδέχεται να ομολογήση τον Χριστό Θεό και άνθρωπο, και να ζητήσει, ενόσω ζη, το έλεος και την ευσπλαχνία Του;

ια' Κατανοείς τώρα το βαθύτερο νόημα της ευχής; πώς φανερώνει τους ανθρώπους, πόσον είναι ο κάθε εις πλησίον ή μακράν του Χριστού;

ιβ' Αν, ίσως, ο Χριστός είναι το Φως του κόσμου, εκείνοι όπου δεν τον βλέπουν, όπου δεν τον πιστεύουν, όλοι βεβαιότατα, είναι τυφλοί. Καθώς το εναντίον πορεύονται εις το φως όλοι εκείνοι όπου αγωνίζονται να κάμουν τις εντολές του Χριστού· αυτοί τον Χριστό ομολογούν και ως Θεό προσκυνούν και λατρεύουν. Και εκείνος όπου ομολογεί και έχει τον Χριστό Κύριο και Θεό του, ενδυναμώνεται με την δύναμι της επικλήσεως του ονόματος Του, εις το να κάμνη και το θέλημα Του. Ει δε και δεν δυναμώνεται, φανερό είναι ότι ομολογεί τον Χριστό με μόνον το στόμα, και με την καρδιά του είναι μακράν από Αυτόν.

ιγ' Λοιπόν η ευχή, όσον μας ενώνει με τον Χριστό, τόσον μας ξεχωρίζει από τον διάβολο. Και όχι μόνον από τον διάβολο, αλλά και από το φρόνημα του κόσμου όπου γεννά και συντηρεί τα πάθη.

ιδ' Ο σατανάς της ευχής είναι η ακηδία· ο σατανάς του σατανά είναι ο πόθος της ευχής, η ζέσις της καρδιάς. «Τω πνεύματι ζέοντες», λέγει ο Απόστολος, «τω Κυρίω δουλεύοντες». Αυτή η ζέσις τραβά και κρατεί την χάρι εις τον ευχόμενο· και γίνεται εις αυτόν φως και χαρά και παραμυθία ανεκδιήγητος, εις δε τους δαίμονας πυρ και πικρία, και φεύγουν. Αυτή η χάρις, όταν έλθη, περιμαζεύει τον νου από όλους τους πονηρούς και ακάθαρτους λογισμούς.ιε' Εις τα χείλη η ευχή; Εκεί και η χάρις. Πλήν από τα χείλη πρέπει να περάση εις τον νου, να κατεβή εις την καρδιά. Και τούτο θέλει κόπο και χρόνο πολύ.

Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου