† Κυριακῇ 8 Σεπτεμβρίου 2024 (Πρό τῆς Ὑψώσεως)

† Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην

Κεφ. γ' : 13-17

Εἶπεν ὁ Κύριος· Oὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ Yἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. Kαὶ καθὼς Μωῡσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν Yἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόλυται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Oὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Yἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.

Ἡ Γέννησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

«Ἀποκάλυψαν πρὸς Κύριον τὴν ὁδόν σου καὶ ἔλπισον ἐπ’ αὐτόν, καὶ αὐτός ποιήσει».

Φανέρωσε στὸν Κύριο μὲ ἐμπιστοσύνη τὸν δρόμο καὶ τὶς ἐπιδιώξεις καὶ τὶς ἀνάγκες τῆς ζωῆς σου καὶ ἔλπισε σ’ Αὐτὸν καὶ θὰ κάνει ἐκεῖνα ποὺ ζητᾶς καὶ χρειάζεσαι.

Μ’ αὐτὴ τὴν ἐμπιστοσύνη καὶ ἐλπίδα, ὁ Ἰωακεὶμ καὶ ἡ Ἄννα ἱκέτευαν προσευχόμενοι τὸν Θεὸ νὰ τοὺς χαρίσει παιδί, νὰ τὸ ἔχουν γλυκειὰ παρηγοριὰ στὰ γεράματά τους. Καὶ τὴν ἐλπίδα τους, ὁ Θεὸς, τὴν ἔκανε πραγματικότητα. 

Τοὺς χάρισε τὴν Παρθένο Μαριάμ, ποὺ ἦταν ὁρισμένη νὰ γεννήσει τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου καὶ νὰ λάμψει σὰν ἡ πιὸ εὐλογημένη μεταξὺ τῶν γυναικών. Ἦταν ἐκείνη, ἀπὸ τὴν ὁποία ἔμελλε νὰ προέλθει Αὐτὸς ποὺ θὰ συνέτριβε τὴν κεφαλὴ τοῦ νοητοῦ ὄφεως.

Ἱερά Πανήγυρις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παντανάσσης

Η ακηδία αχρηστεύει τον άνθρωπο

- Γέροντα, τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην ακηδία και την αθυμία;

- Ακηδία είναι η πνευματική τεμπελιά, ενώ η ραθυμία αναφέρεται και στην ψυχή και στο σώμα. Καλύτερα όμως να λείψουν και τα δύο. 

Η ακηδία και η ραθυμία μερικές φορές κολλούν και σε ψυχές που έχουν πολλές προϋποθέσεις για πνευματική ζωή, που έχουν ευαισθησία, φιλότιμο.

Σε έναν αδιάφορο ο πειρασμός δεν κάνει τόσο κακό. Ένας ευαίσθητος όμως άνθρωπος, αν στενοχωρηθή, νιώθει μετά ακηδία. Πρέπει να βρη τί τον στενοχώρησε και να το αντιμετωπίση πνευματικά, για να ξαναβρή το κουράγιο και να πάρη μπρος η μηχανή του. Να προσέχη να μην αφήνη αθεράπευτες πληγές , γιατί μετά κάμπτεται από τα τραύματά του. 

... ενόσω ζω ...

«Το έπ' έμοι, ενόσω ζω, και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ' έρωτος την φύσιν,

«Θυμάμαι, όταν η ευχή μπήκε για πρώτη φορά στην καρδιά μου, είχα μεθύσει από μια απερίγραπτη γλυκύτητα...»

-Γέροντα, ἠμπορεῖτε νά μᾶς πῆτε λίγα λόγια γιά τήν προσευχή;

-῾Η προσευχή, παιδί μου, χρειάζεται σωματική βία. Ἐγώ ἤμουν ἐκ φύσεως ἄνθρωπος ἀσυνήθους σωματικῆς ἀντοχῆς καί «ἔπεφτα» μέ ὁρμή καί δυνατό πόθο Θεοῦ στά μοναχικά ἀγωνίσματα. ῾Ο Γέροντάς μου, μᾶς εἶχε ἐπιβάλει νά ἀγρυπνοῦμε κάθε νύκτα 5-6 ὧρες κάνοντας οἱ πιό δυνατοί προσευχή καί οἱ κἄπως ἀδύνατοι νά διαβάζουν καί κάποιο βιβλίο. Ἐγώ προσευχόμουν πάντοτε ὄρθιος, διότι ἄν καθόμουν, μ᾿ ἔπιανε ὁ ὕπνος.

῾Η βία στήν προσευχή διαρκεῖ μέχρι μισή ὥρα. Κατόπιν ἔρχεται ἡ Χάρις καί ἡ προσευχή πλέον ἐνεργεῖται μόνη της προσφέροντας γλυκές πνευματικές ἐμπειρίες.

Στά ὀκτώ πρῶτα χρόνια τῆς μοναχικῆς μου ὑπακοῆς στόν Γέροντά μου, ὅταν προσευχόμουν τίς νύκτες, ἐνόμιζα ὅτι ἄνοιγαν οἱ Οὐρανοί, λόγῳ τῆς πλουσίας ἐπισκέψεως τῆς Χάριτος. 

Θαῦμα Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ στίς Χώναις

Σὲ κάποιο μέρος τῆς Φρυγίας χτίσθηκε ἕνας ναὸς στὸ ὄνομα τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ἀπὸ ἕναν χριστιανὸ ποὺ εἶχε γιατρευτεῖ ἡ κόρη του ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελο.

Στὸ ναὸ ζοῦσε ἕνας εὐσεβὴς ἀσκητὴς ὁ Ἄρχιππος, ἐναντίον τοῦ ὁποίου στράφηκαν οἱ εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν νὰ ἐκδικηθοῦν γιὰ τὰ θαύματα ποὺ γίνονταν. Ὅρμησαν τότε νὰ καταστρέψουν τὸ ναὸ καὶ νὰ δολοφονήσουν τὸν Ἄρχιππο. 

Ἐπενέβη ὅμως ὁ Ἀρχάγγελος, ὁ ὁποῖος ἐξουδετέρωσε τοὺς εἰδωλολάτρες. Αὐτοὶ ὅμως δὲ σταμάτησαν θέλησαν νὰ ἐκτρέψουν ἕνα ποταμὸ νὰ πνίξουν τὸν Ἄρχιππο, καὶ νὰ καταστρέψουν τὸ ναό. Τότε ὁ Ἀρχάγγελος μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ σταματᾷ τὰ νερὰ καὶ προστάζει νὰ χωνευθοῦν, κατὰ παράδοξο τρόπο ἕως καὶ σήμερα στὸ σημεῖο ἐκεῖνο τὰ νερὰ χωνεύονται καὶ γι’ αὐτὸ τὸ μέρος ὀνομάστηκε Χώναις. 

Μεγάλο χάσμα

Μη πλανώμεθα, μεταξύ ορθοδοξίας και ετεροδοξίας υπάρχει χάσμα μέγα. Εμείς ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί αγαπούμε όλους και επιθυμούμε να έρθουν σε επίγνωση της αληθείας. 

Έτσι μας δίδαξε «ο Θεός της αγάπης»· έτσι αναπαύεται η συνείδησίς μας. 

Προσευχόμενοι στη σιωπή

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, μία κοινότητα Γαλλίδων Ρωμαιοκαθολικών μοναχών προσκάλεσε την οικογένειά μας να ζήσει ανάμεσά τους.

Ήταν η περίοδος που προσερχόμασταν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι μοναχές είχαν βαθιά διαποτιστεί από την Ορθόδοξη λειτουργική και ασκητική παράδοση σε σημείο που πολλές απ’ αυτές ανυπομονούσαν να γίνουν και εκείνες Ορθόδοξες.

Η πιο όμορφη ανάμνηση από τα τρία χρόνια που περάσαμε ανάμεσά τους είναι η βραδυνή Ακολουθία του Εσπερινού. Μισή ώρα πριν από την έναρξη της Ακολουθίας, οι αδελφές και οι φιλοξενούμενοί τους άρχιζαν να μπαίνουν στο παρεκκλήσι. 

Προσκυνούσαν τις εικόνες, γονάτιζαν στο χαλάκι και, ακουμπώντας πίσω στις φτέρνες, προσεύχονταν μέσα στη βραδυνή ησυχία. Μετά την ακολουθία, όσοι μπορούσαν παρέμεναν. Γονάτιζαν και πάλι στο σχοινένιο τραχύ χαλί, βολεύονταν ακουμπώντας στις φτέρνες, έκλιναν το κεφάλι και προσεύχονταν. Η σιωπή μέσα στον χώρο ήταν «χειροπιαστή».

Ὁ Προφήτης Ζαχαρίας

Ὁ Ζαχαρίας, πατέρας τοῦ Ἰωάννη τοῦ Βαπτιστή, ἔζησε στὰ χρόνια του Ἡρῴδη, βασιλιὰ τῆς Ἰουδαίας. Κατὰ τὴ γνώμη τοῦ Χρυσοστόμου, καθὼς καὶ ἄλλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Ζαχαρίας δὲν ἦταν ἁπλὸς ἱερέας, ἀλλὰ ἀρχιερέας ποὺ ἔμπαινε στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων.

Σύζυγο εἶχε τὴν Ἐλισάβετ καὶ δεν εἶχαν παιδί. Κάποια μέρα λοιπόν, τὴν ὥρα τοῦ θυμιάματος μέσα στὸ θυσιαστήριο, εἶδε ἄγγελο Κυρίου ποὺ τοῦ ἀνήγγειλε ὅτι θὰ ἀποκτοῦσε γιὸ καὶ θὰ ὀνομαζόταν Ἰωάννης. Ὁ Ζαχαρίας σκίρτησε ἀπὸ χαρά, ἀλλὰ δυσπίστησε. Ἡ γυναῖκα του ἦταν στεῖρα καὶ γριά, πῶς θὰ γινόταν αὐτὸ ποῦ ἄκουγε; Τότε ὁ ἄγγελος τοῦ εἶπε ὅτι θὰ μείνει κωφάλαλος μέχρι νὰ πραγματοποιηθεῖ ἡ βουλὴ τοῦ Θεοῦ.

Πράγματι, ἡ Ἐλισάβετ συνέλαβε καὶ ἔκανε γιό. Ὅταν θέλησαν νὰ δώσουν ὄνομα στὸ παιδί, ὁ Ζαχαρίας ἔγραψε πάνω σὲ πινακίδιο τὸ ὄνομα Ἰωάννης. Ἀμέσως δὲ λύθηκε ἡ γλῶσσα του καὶ ὅλοι μαζὶ δόξασαν τὸ Θεό.

Ο σεβασμός της ελευθερίας του άλλου

- Γέροντα, είναι δυνατόν κανείς συνειδητά να κρύβη μια πτώση του από τον πνευματικό του;

- Ναι, αλλά, και αν ξέρη ο πνευματικός την πτώση του ή κάτι καταλαβαίνη, δεν συμφέρει, ούτε θα τον ωφελήση, να του το πη. Πολλές φορές βλέπω στον αγώνα του αλλού κάτι, καταλαβαίνω ή ξέρω τι έχει κάνει, όμως, από σεβασμό, δεν του λέω τίποτε, αν δεν μου το πη ο ίδιος. 

Το θεωρώ εκβιασμό, ατιμία, να του το πω, την στιγμή που εκείνος δεν θέλει μόνος του να το φανερώση. Είναι λεπτό το θέμα, γιατί θα τον ρεζιλέψης. Πώς να βιάσης τον άλλον; Υπάρχει ελευθερία. Εκτός αν δω ότι κινδυνεύει και δεν πρόκειται να βοηθηθή από αλλού ή ότι έχει άγνοια και θα σπάση τα μούτρα του, θα καταστραφή, τότε θα κοιτάξω με τρόπο να του πω κάτι.

Είναι καλύτερα να δίνης στον άλλον να καταλαβαίνη πού φταίει, εφόσον το ζητήση και να χτυπά μόνος του τον παλαιό του άνθρωπο, γιατί έτσι πονά λιγώτερο. 

Ἱερά Πανήγυρις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παντανάσσης

Η ευχή ως δρόμος προς την αληθινή θεολογία ή θεογνωσία

Δεν είναι βέβαια δυνατόν να δούμε εν πλάτει όλα όσα θαυμάσια μας λένε, στον περιορισμένο χώρο αυτής της σύντομης παρουσιάσεως αυτού του μεγάλου θέματος. Στο παρόν κείμενο θα χρειαστεί να επικεντρώσουμε τη προσοχή μας σε θέμα, το οποίο είναι, πιστεύουμε, σημαντικό ως εισαγωγική πρόσβαση στο χώρο της θεολογίας, όπου κατά τη πατερική διδαχή θεολογία είναι η ανάβαση του ανθρώπου προς το Θεό. Και ως οδός, αλλά και ως «χώρος» της αληθινής θεολογίας ορίζεται η προσευχή, η οποία αποτελεί «ανάβασιν νου προς Θεόν».

(Νείλος ο Ασκητής, Λόγος περί προσευχής)

Και η προσευχή αυτή είναι η λεγόμενη μονολόγιστη προσευχή. Στον περίφημο Περί προσευχής λόγο του Νείλου του Ασκητού, που περιλαμβάνεται στη γνωστή μας Φιλοκαλία (οι ειδικοί τον αποδίδουν στον Ευάγριο τον Ποντικό, ασκητικό συγγραφέα) σημειώνεται η σημαντικότατη για το θέμα μας φράση: «Eι θεολόγος ει, προσεύξη αληθώς? και ει αληθώς προσευχή, θεολόγος ει». 

Με άλλα λόγια: «Αν είσαι θεολόγος, θα προσευχηθείς. Και αν προσεύχεσαι αληθινά, είσαι θεολόγος». Και σε άλλο σημείο λέει: «Αν προσεύχεσαι, αληθινά και σωστά, θα βρεις πολλή εσωτερική πληροφορία. Και θα έρθουν μαζί σου άγγελοι, όπως και στον Δανιήλ, και θα σε φωτίσουν για να κατανόησης τους λόγους των πραγμάτων». Με τους λόγους αυτούς και μόνο υπογραμμίζεται ιδιαίτερα η σημασία της προσευχής ως σημαντικότατου μέσου για την είσοδό μας στο χώρο της θεολογίας. Μερικά ουσιώδη στοιχεία της θα επιχειρήσουμε να δούμε στη συνέχεια. 

Δεν είναι εύκολο

Δεν πρέπει εμείς μόνοι μας να κρίνουμε πότε πρέπει και πότε δεν πρέπει να κοινωνήσουμε. 

Δεν είναι εύκολο να δούμε καθαρά τον εαυτό μας στην άσκημη πλευρά του. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει ο Πνευματικός Οδηγός. 

Διμηνιαῖο Πρόγραμμα Λειτουργικῆς Ζωῆς Ἐνορίας

 

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ὁ Ἱερομάρτυρας Ἐπίσκοπος Νικομήδειας

Ἔζησε στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰῶνα μ.Χ. καὶ πατρίδα του ἦταν ἡ Νικομήδεια.

Ἀπὸ μικρὸς διακρίθηκε γιὰ τὸν εὐσεβῆ ζῆλο του πρὸς τὰ θεία. Ὅταν ἐνηλικιώθηκε, ἡ ζωὴ του ἦταν ὑπόδειγμα σωφροσύνης καὶ ἀγάπης. Ἐπειδὴ πλούσια κατεῖχε τὸν θησαυρὸ τῶν θείων ἀληθειῶν, ἡ θερμή του διδασκαλία, ἐμπνεόμενη ἀπὸ ἀποστολικὸ ζῆλο, ἔβρισκε σχεδὸν πάντα ἀνταπόκριση στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν. Ἡ πνευματικὴ ἱκανότητα τοῦ Ἄνθιμου ὤθησε τοὺς χριστιανοὺς τῆς Νικομήδειας καὶ τὸν ἔπεισαν νὰ γίνει ἱερέας καὶ ἀργότερα ἐπίσκοπός τους.

Ὅταν, ὅμως, ἔγινε ὁ διωγμὸς ἐπὶ Διοκλητιανού, τὸν κυνήγησαν καὶ τὸν συνέλαβαν. Ὁ Διοκλητιανὸς τοῦ πρότεινε νὰ θυσιάσει στοὺς Θεοὺς γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ζωή του, ἀλλιῶς τὸν περίμεναν φρικτὰ βασανιστήρια, καὶ τοῦ ἔδειξε τὰ ὄργανα ποὺ θὰ τὸν βασάνιζαν. 

Δεν υπάρχει δικαιολογία

Ο χριστιανός δεν δικαιολογείται να έχει μέσα του οποιοδήποτε δυσάρεστο συναίσθημα εναντίον κάποιου. 

Τέτοια συναισθήματα είναι έργο του διαβόλου. 

Ποτέ δεν είναι αργά για ένα νέο ξεκίνημα...

Ὁ Γέροντας μοῦ μιλοῦσε, ὄχι γιά κάποια ἀποσπασματική καλή μας προσπάθεια, ἀλλὰ γιὰ ἕνα ἀποφασιστικό, ὁριστικὸ πέρασμα ἀπὸ τὴν παλιὰ ζωὴ τῆς ἁμαρτίας στὴν καινούργια ζωὴ τῆς ἁγιότητας, κατὰ τὴν ὁποία ἐμεῖς ζοῦμε ἐν Χριστῷ καὶ ὁ Χριστὸς ἐν ἡμῖν…

…καί γι’ αὐτό τό πέρασμα χρειαζόταν νά δώσουμε ὅλες μας τίς δυνάμεις.

Μιὰ φορὰ μὲ ρώτησε: ”Δὲ μοῦ λές, γιὰ νὰ σπουδάσει κανεὶς δικηγόρος, πόσα χρόνια χρειάζονται;”. Τοῦ ἀπάντησα. Μὲ ξαναρώτησε: “Γιὰ νὰ σπουδάσει χημικός, μηχανικός, γιατρός, πόσα χρόνια χρειάζονται;”

Τοῦ ἀπάντησα ἀναλόγως, ἀπορώντας γιὰ τὴ φύση τῶν ἐρωτήσεών του.

Κι ὁ Γέροντας κατέληξε: “Ἐμεῖς, γιὰ νὰ σπουδάσουμε, γιὰ νὰ μάθουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ τὸ ἐφαρμόσουμε;”.

Κατάλαβα τί ἐννοοῦσε καί ντράπηκα νά τοῦ ἀπαντήσω.

Ἱερά Πανήγυρις τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παντανάσσης

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Eις την A΄, αρχή της Iνδίκτου, ήτοι του νέου έτους.

Ίνδικτον ημίν ευλόγει Nέου Xρόνου,

Ω και παλαιέ, και δι’ ανθρώπους νέε (ήτοι συ ω Xριστέ).

Πρέπει να ηξεύρωμεν, αδελφοί, ότι η του Θεού αγία Eκκλησία εορτάζει σήμερον την Iνδικτιώνα, διά τρία αίτια. Πρώτον, επειδή και αυτή είναι αρχή του χρόνου. Διά τούτο και κοντά εις τους παλαιούς Pωμάνους πολλά ετιμάτο αυτή εξ αρχαίων χρόνων. Iνδικτιών δε κατά την ρωμαϊκήν, ήτοι λατινικήν γλώσσαν, θέλει να ειπή ορισμός1. Kαι δεύτερον εορτάζει ταύτην η Eκκλησία, επειδή και κατά την σημερινήν ημέραν, επήγεν ο Kύριος ημών Iησούς Xριστός μέσα εις την Συναγωγήν των Iουδαίων, και εδόθη εις αυτόν το Bιβλίον του Προφήτου Hσαΐου, καθώς γράφει ο Eυαγγελιστής Λουκάς (Λουκ. δ΄).

Tο οποίον Bιβλίον ανοίξας ο Kύριος, ω του θαύματος! ευθύς εύρε τον τόπον εκείνον, ήτοι την αρχήν του εξηκοστού πρώτου κεφαλαίου του Hσαΐου, εις το οποίον είναι γεγραμμένον διά λόγου του τα λόγια ταύτα: «Πνεύμα Kυρίου επ’ εμέ, ου ένεκεν έχρισέ με, ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέσταλκέ με, ιάσασθαι τους συντετριμμένους την καρδίαν, κηρύξαι αιχμαλώτοις άφεσιν και τυφλοίς ανάβλεψιν, αποστείλαι τεθραυσμένους εν αφέσει, κηρύξαι ενιαυτόν Kυρίου δεκτόν».

Aφ’ ου δε ανέγνωσεν ο Kύριος τα περί αυτού λόγια ταύτα, εσφάλισε το Bιβλίον και το έδωκεν εις τον υπηρέτην. Έπειτα καθίσας, είπεν εις τον λαόν «ότι σήμερον ετελειώθησαν οι λόγοι της Προφητείας ταύτης εις τα εδικά σας αυτία». Όθεν ο λαός ταύτα ακούων, εθαύμαζε διά τα χαριτωμένα λόγια, οπού εύγαινον εκ του στόματός του, ως τούτο γράφει ο αυτός Eυαγγελιστής Λουκάς (αυτόθι)2.