Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή Β’ Λουκά

Σήμερα ο Κύριος μάς ομιλεί, μέσα από την περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά, για την εντολή της αγάπης. Και ξεκινά προτέποντάς μας να συμπεριφερόμαστε στους συνανθρώπους μας όπως ακριβώς επιθυμούμε και οι άλλοι να συμπεριφέρονται προς εμάς, δηλαδή μας λέει ότι αν θέλουμε οι άνθρωποι να μάς αγαπάνε, να μάς σέβονται, να μάς συγχωρούν, τότε κι εμείς πρώτοι θα πρέπει να είμαστε άνθρωποι της αγάπης. Γιατί, συνεχίζει, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, και κάνετε καλό μόνο σε εκείνους που σας φέρονται καλά, τότε μέσα σας δεν υπάρχει η χάρις του Θεού. Αν δανείζετε σ’ εκείνους από τους οποίους περιμένετε να έχετε απολαβές, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, τότε η αγάπη γίνεται αντικείμενο δοσοληψίας, τότε η φιλανθρωπία είναι ιδιοτελής, τότε δεν υπάρχει αγάπη, αλλά συμφέρον και εγωισμός. Γι αυτό, πάλι μας προτρέπει, να αγαπάτε τους εχθρούς σας, και να πράττετε το αγαθό και να δανείζετε χωρίς να περιμένετε σε καμία ανταπόδοση, και τότε ο μισθός σας θα είναι πολύς, και θα είστε γνήσια παιδιά του Υψίστου, μιας που ο ίδιος ο Θεός ευεργετεί ακόμα και τους αχάριστους και πονηρούς ανθρώπους. Να είστε ελεήμονες, καταλήγει στο λόγο Του ο Χριστός, όπως ελεήμων είναι και ο Πατέρας σας. Με τους λόγους αυτούς ο Κύριος αναλύει πρακτικά τι σημαίνει η αγάπη προς τον πλησίον, και την διαστέλλει από κάθε ενέργεια που αποβλέπει στο συμφέρον μας. Η αγάπη δεν είναι για το Χριστό μια κίνηση που εξαρτάται από τη συμπεριφορά των άλλων γύρω μας, αλλά αντλεί την καταγωγή της και τη δύναμή της από τον ίδιο το Θεό. Γι αυτό και η νέα εντολή, η μοναδική εντολή της Καινής Διαθήκης, είναι το «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους», καθώς σ’ αυτή στηρίζονται και ο Νόμος και οι Προφήτες και κάθε έκφραση της εν Χριστώ ζωής. Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος θα μάς πει ότι η αγάπη, η ευσπλαγχνία και η φιλανθρωπία προς τους αδελφούς μας, είναι θεώνυμες και θεομίμητες πράξεις, και πραγματώνουν το καθ’ ομοίωσιν μέσα μας. Και ο Μέγας Βασίλειος, σημειώνει ότι ο άνθρωπος, δεν είναι ούτε άγριο ζώο, ούτε πλασμένος για να ζει μόνος του, αλλά ως κοινωνικό όν έχει ανάγκη να επικοινωνεί με τους άλλους ανθρώπους, να αγαπά και να εισπράττει αγάπη. Γι αυτό και ο Κύριος δίνει την σαφή εντολή της προς αλλήλους αγάπης, και θέλοντας να διεγείρει την ψυχή μας προς την πραγμάτωση της αληθινής κοινωνίας με τον πλησίον, μάς λέει ότι σημάδι ότι είμαστε γνήσιοι μαθητές Του είναι όχι η θαυματουργία, αλλά η αγάπη. Δεν ζήτησε ο Χριστός από τους Αποστόλους να κάνουν σημεία και θαύματα, παρόλο που ο ίδιος τούς έδωσε αυτή την δωρεά και χάρη, αλλά ταυτίζει την αγάπη προς τον πλησίον μα την αγάπη προς τον ίδιο το Θεό. Επείνασα, μας λέει, και μου δώσατε να φάω, και τα λοιπά. Και τούτο, επειδή η αγάπη προς τον πλησίον και η αγάπη προς τον Θεό είναι αλληλένδετες, και η μία τροφοδοτεί και ενισχύει την άλλη.

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, μέσα στην ανθρώπινη ατέλεια και αδυναμία μας, και έχοντας ανάγκη να εισπράξουμε την αγάπη των συνανθρώπων μας, την αποδοχή τους, την κατανόησή τους, να αντιλαμβανόμαστε την αγάπη ως μια κίνηση συναισθηματική, που περιορίζεται σε ένα στενό κύκλο ανθρώπων γύρω μας, και συχνά μεταβάλλεται, ανάλογα με τη συμπεριφορά τους. Όμως για τον Χριστό η αγάπη είναι κοινωνία προσώπων, και επειδή ως κοινωνία προσώπων και ως σχέση ενότητας με τον συνάνθρωπο και με τον Θεό δεν μπορεί να υπάρξει με όρους ιδιοτελείς, το χαρακτηριστικό της γνώρισμα δεν είναι η αντιπροσφορά, αλλά η προσφορά δίχως ανταλλάγματα, χωρίς κατ’ ανάγκη να περιμένουμε την ανταπόδοση των άλλων. Πιο απλά, αν περιμένουμε όλοι μας πρώτα οι άλλοι να μάς φερθούν με αγάπη, ώστε κι εμείς να πράξουμε ανάλογα, τότε μοιραία οι άνθρωποι αποξενωνόμαστε μεταξύ μας, κλεινόμαστε στο Εγώ μας και ζούμε από τώρα την απομόνωση, την προσωπική μας Κόλαση. Οι κοινωνίες μας συχνά χαρακτηρίζονται ως απρόσωπες, οι άνθρωποι κυκλοφορούμε στους δρόμους ως μονάδες μέσα στο πλήθος, απομονωμένοι, σκυθρωποί, δίχως ενδιαφέρον για τον πλησίον, δίχως πραγματική αγάπη μέσα μας.
Γι αυτό και ο Χριστός μάς προτρέπει σήμερα να περάσουμε από την παθητική εγωιστική στάση στην ενεργητική και πραγματική έκφραση της αγάπης, που πρώτη προσφέρει και προσφέρεται και θυσιάζεται για τον κάθε άνθρωπο, ακόμα και γι αυτόν που μάς έχει βλάψει ή μάς μισεί. Παράδειγμα, οδηγός και βοηθός στην προσπάθειά μας αυτή είναι ο ίδιος, που ως ο Θεός αγαπά και τους δικαίους και τους αδίκους, και έγινε άνθρωπος και έπαθε για τις δικές μας αμαρτίες, παρόλο που δεν το αξίζαμε και δεν μάς το χρωστούσε, και Αναστήθηκε χαρίζοντας σε όλους εμάς την προοπτική της όντως Ζωής και Ανάστασης και χαράς πνευματικής, που μόνο η σταυρωμένη αγάπη μπορεί να πραγματώσει, μέσα μας και γύρω μας.

xerouveim.blogspot

† Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου (Β' Λουκά)

Ευαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν
Κεφ. στ' : 31-36

Εἶπεν ὁ Κύριος· Καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως. Καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσι. Καὶ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσι. Καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν, ἵνα ἀπολάβωσι τὰ ἴσα. Πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε, μηδὲν ἀπελπίζοντες· καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου· ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς. Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ Πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί.


Απόστολος,

Πρὸς Κορινθίους Β’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀναγνωσμα
Κεφ. στ' : 16-18, ζ' : 1

Ἀδελφοί, ὑμεῖς ἐστε ναὸς Θεοῦ ζῶντος, καθὼς εἶπεν ὁ Θεὸς «ὅτι ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι λαός. Διὸ ἐξέλθατε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε, λέγει Κύριος, καὶ ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε, κἀγὼ εἰσδέξομαι ὑμᾶς, καὶ ἔσομαι ὑμῖν εἰς πατέρα, καὶ ὑμεῖς ἔσεσθέ μοι εἰς υἱοὺς καὶ θυγατέρας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ». Ταύτας οὖν ἔχοντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀγαπητοί, καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ἐπιτελοῦντες ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ Θεοῦ.

Αγιασμός για την έναρξη του Κατηχητικού Σχολείου (φωτογραφίες)

Πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί στον Ι.Ν. Παντανάσσης, Αγιασμός, με αφορμή την έναρξη των μαθημάτων του Κατηχητικού Σχολείου της Ενορίας μας.

Τον Αγιασμό τέλεσε ο προϊστάμενος του Ναού,

π. Πέτρος Ν. Ζώης, 

ο οποίος ανέφερε στα παιδιά

την σπουδαιότητα της παρακολούθησης των

μαθημάτων του Κατηχητικού Σχολείου. 

Στην τελετή του Αγιασμού, το παρόν έδωσε και ο

Διευθυντής του 7ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης

κ. Παπαθανασίου Βασίλειος, 

ο οποίος με την σειρά του έδωσε χρήσιμες συμβουλές στα παιδιά.

Οἱ σχεδιασμοί τῶν δαιμόνων καί πῶς διαλύονται

 

Οἱ σχεδιασμοί τοῦ διαβόλου καί ὅλων τῶν δαιμόνων καί μάλιστα τῶν Ἀρχηγῶν τους γιά τήν αἰώνια καταστροφή-κόλαση τοῦ ἀνθρώπου καταλύθηκαν καί ματαιώθηκαν ἀπό τό ἀπολυτρωτικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ μας.

Γράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος στήν εἰσαγωγή του στή Φιλοκαλία : «Εὐδόκησε ὁ ἴδιος ὁ Θεαρχικώτατος Λόγος τοῦ Πατρός στίς ἔσχατες ἀπό τίς ἡμέρες ἐξ αἰτίας τοῦ σπλαχνικοῦ [Του] ἐλέους, νά ἀθετήσῃ τίς ἀποφάσεις τῶν ἀρχόντων τοῦ σκότους [τῶν δαιμόνων], καί νά περατώσῃ καί νά προωθήσῃ σέ ἔργο τήν ἀρχαία μαζί καί ἀληθινή ἀπόφασι, τήν ὁποία ὅρισε».

Ἡ πρό πάντων τῶν αἰώνων ἀπόφαση τῆς Ἁγίας Τριάδος ἦταν ὁ ἄνθρωπος νά θεωθεῖ. Αὐτή ἡ προαιώνια ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ ἔπρεπε νά ἐκπληρωθεῖ ὁπωσδήποτε. Καί πράγματι ἐκπληρώθηκε διά τοῦ Χριστοῦ ὁ Ὁποῖος συνέπηξε στή γῆ τό «ἐργαστήριο τῆς θεώσεως» τοῦ ἀνθρώπου, τήν Ἐκκλησία Του.

Ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς σῶμα Χριστοῦ μέ κεφαλή Της τόν Ἴδιο, εἶναι αὐτή πού ἀφ’ ἑνός πραγματοποιεῖ τήν ἀρχική ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ γιά τήν θέωση τοῦ ἀνθρώπου καί ἀφ’ ἑτέρου καταλύει τά ἔργα τοῦ διαβόλου.
Εἶναι Αὐτή πού διά τοῦ ἔργου της ἀκύρωσε καί συνεχίζει νά ἀκυρώνει τίς ἀποφάσεις καί τά σχέδιά του.
Ὡς «κοινωνία θεώσεως» πού εἶναι, ὁδηγεῖ διά τῶν Ἁγίων Μυστηρίων, τῶν Ἱερῶν Κανόνων καί τῆς ὅλης θεραπευτικῆς Της τά μέλη της στήν σωτηρία-θέωση.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ ἐκκλησιαστικά, εὐχαριστιακά ὅταν μετέχει στήν Θεία Λειτουργία καί Θεία Κοινωνία , ὅταν τελεῖ τήν ἀδιάλειπτη ἐν πνεύματι λατρεία στήν καρδία του μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, αὐτός μέ τήν Θεία Χάρη καταλύει τά ἔργα, τίς πλεκτάνες καί τίς παγίδες τοῦ διαβόλου.

Γιά τοῦτο καί εἶναι ὠφελιμότατο ὁ χριστιανός ὅσο γίνεται συχνότερα νά μετέχει στή Θεία Λειτουργία καί Θεία Κοινωνία μέ τήν ἄδεια τοῦ Πνευματικοῦ του ὁδηγοῦ.
Εἶναι ἐπίσης ἀπαραίτητο νά διατηρεῖ «ἄληστο» τήν μνήμη τοῦ ζωοποιοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ μέ τήν ἀδιάλειπτη ἐπίκλησή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με».
Ἔτσι παραμένει σέ συνεχή κοινωνία μέ τόν ζωοδότη Χριστό τόν καταλύσαντα τήν δύναμην τοῦ ἐχθροῦ καί τίς ἀνθρωποκτόνες ἀποφάσεις-σχέδιά του.

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!


Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

Έναρξη του Κατηχητικού Σχολείου

Ιερά Μητρόπολη 
Κίτρους, Κατερίνης & Πλαταμώνα

Ιερός Ναός Παντανάσσης

Καταφυγιώτικα, Κατερίνη

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η !

Η ενορία της Παντάνασσας σας καλεί με μεγάλη χαρά στο Κατηχητικό Σχολείο που αρχίζει και φέτος τη λειτουργία του.

Το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου και ώρα 10:00 π.μ. θα τελεστεί ο Αγιασμός 

και το επόμενο Σάββατο 1 Οκτωβρίου θα αρχίσουν τα μαθήματα.

Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε λίγο χρόνο και για το κατηχητικό. Να ασχοληθούμε με την πνευματική καλλιέργεια του εαυτού μας και να μάθουμε πολλά πράγματα που θα μας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα για την παραπέρα πορεία μας. Η Εκκλησία και ο Κατηχητής σου θα σε περιμένουν.

Επικοινωνία/πληροφορίες:

Ιερός Ναός Παντανάσσης: Τηλ. 2351029868 (17:30 – 18:30),
Πατήρ Πέτρος Ζώης : Τηλ. 2351034425

e-mail : inpantanassis@gmail.com,
Ιστοσελίδα : http://inpantanassis.blogspot.gr/

Κατηχητής: Ειρήνη Μπίνου-Δημόκα,  Τηλ. 2351076764

Η Θεία Κοινωνία

Και σαν έρθει η στιγμή της θείας Κοινωνίας και πρόκειται να πλησιάσεις την αγία Τράπεζα, πίστευε ακλόνητα πως εκεί είναι παρών ο Χριστός, ο Βασιλιάς των όλων.

Όταν δεις τον ιερέα να σου προσφέρει το σώμα και το αίμα του Κυρίου, μη νομίσεις ότι ο ιερέας το κάνει αυτό, αλλά πίστευε ότι το χέρι που απλώνεται είναι του Χριστού. Αυτός που λάμπρυνε με την παρουσία Του την τράπεζα του Μυστικού Δείπνου, Αυτός και τώρα διακοσμεί την Τράπεζα της θείας Λειτουργίας.

Παραβρίσκεται πραγματικά και εξετάζει του καθενός την προαίρεση και παρατηρεί ποιος πλησιάζει με ευλάβεια ταιριαστή στο άγιο Μυστήριο, ποιος με πονηρή συνείδηση, με σκέψεις βρωμερές και ακάθαρτες, με πράξεις μολυσμένες. Αναλογίσου, λοιπόν, κι εσύ ποιο ελάττωμά σου διόρθωσες, ποιαν αρετή κατόρθωσες, ποιαν αμαρτία έσβησες με την εξομολόγηση, σε τι έγινες καλύτερος. Αν η συνείδησή σου σε πληροφορεί ότι φρόντισες αρκετά για την επούλωση των ψυχικών σου τραυμάτων, αν έκανες κάτι περισσότερο από τη νηστεία, κοινώνησε με φόβο Θεού.

Αλλιώς, μείνε μακριά από τα άχραντα Μυστήρια. Και όταν καθαριστείς απ’ όλες τις αμαρτίες σου, τότε να πλησιάσεις.

Να προσέρχεστε, λοιπόν, στη θεία Κοινωνία με φόβο και τρόμο, με συνείδηση καθαρή, με νηστεία και προσευχή.

Χωρίς να θορυβείτε, χωρίς να ποδοπατάτε και να σπρώχνετε τους διπλανούς σας. Γιατί αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη τρέλα και τη χειρότερη περιφρόνηση των θείων Μυστηρίων.

Πες μου, άνθρωπε, γιατί κάνεις θόρυβο; Γιατί βιάζεσαι; Σε πιέζει τάχα η ανάγκη να κάνεις τις δουλειές σου; Και σου περνάει άραγε, την ώρα που πας να κοινωνήσεις, η σκέψη ότι έχεις δουλειές; Έχεις μήπως την αίσθηση ότι είσαι πάνω στη γη; Νομίζεις ότι βρίσκεσαι μαζί με ανθρώπους και όχι με τους χορούς των αγγέλων; Μα κάτι τέτοιο είναι δείγμα πέτρινης καρδιάς…


Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Ἡ ἰδέα τῆς μαρτυρίας τοῦ αἵματος

 

Δέν ἔχει καμιὰ ἀξία νὰ ὑποστηρίζουμε ὅτι ἡ κοινωνία μας εἶναι χριστιανική, ἀφοῦ τὰ μέλη της εἶναι βαπτισμένα. Τὸ συμπέρασμα εἶναι βεβιασμένο, ἂν ὄχι καὶ ἐσφαλμένο. Αὐτὸ ποὺ βλέπουμε καθημερινὰ δίπλα μας, δείχνει ὅτι λείπει ὁ Χριστὸς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.

Τὸν ἔχουν ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴ ζωή τους καὶ στὴ θέση του ἔχουν βάλει κάποιον πλούσιο, κάποιον πετυχημένο, ἕνα πολιτικό, ἕνα ἐπιστήμονα, ἕνα φιλόσοφο, ἕνα καλλιτέχνη, ἕνα ἀθλητὴ κ.λπ. Ἐμπνέονται ἀπὸ αὐτούς, ἐπιδιώκουν σχέσεις μαζί τους, τοὺς μιμοῦνται καὶ προσπαθοῦν νὰ τοὺς μοιάσουν ἢ καὶ νὰ τοὺς ξεπεράσουν.
Ἂν μποροῦσαν ὅμως οἱ ἄνθρωποι νὰ δοῦν τὴν καρδιὰ ἐκείνων ποὺ θαυμάζουν, ἴσως νὰ ἄλλαζαν γνώμη καὶ νὰ δέχονταν ὅτι εἶναι ὀλέθριο νὰ τοὺς μιμεῖσαι.
Θὰ διαπίστωναν ὅτι ἡ καρδιὰ τοῦ πλουσίου εἶναι αἰχμάλωτη τοῦ ἀκόρεστου πάθους τῆς πλεονεξίας, τοῦ πετυχημένου κατὰ τὴν κοσμικὴ ἀντίληψη εἶναι ἀχρεία καὶ ρυπαρή, τοῦ πολιτικοῦ εἶναι γεμάτη πάθη καὶ φιλοδοξίες, τοῦ ἐπιστήμονα κυριαρχεῖται ἀπὸ τὸν ἄκαμπτο ἐγωϊσμό, τοῦ φιλοσόφου εἶναι δέσμια τοῦ πάθους τῆς ὑπεροχῆς, τοῦ καλλιτέχνη εἶναι γεμάτη ἀκατανόμαστα πάθη, τοῦ ἀθλητῆ γεμάτη ρυπαρότητα καὶ χυδαιότητα κ.λπ.

Ὅλοι αὐτοί —τὰ πρότυπα τοῦ λαοῦ, ὅπως πιστεύουν πολλοὶ— εἶναι ἀδιάφοροι στὰ θέματα τῆς πίστεως. Μερικοὶ μάλιστα ἀπερίφραστα ἀρνοῦνται τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἄλλοι, γιὰ νὰ μὴ προκαλέσουν εἰς βάρος τους ἄσχημες ἐντυπώσεις, μιλοῦν γιὰ κάποιον «δικό τους Θεό».
Μέσα σὲ μιὰ τέτοια κοινωνία, ἡ μαρτυρία τοῦ Χριστοῦ ἐκ μέρους τῶν κληρικῶν καὶ τῶν λαϊκῶν χριστιανῶν εἶναι ἀναγκαία καὶ ὑποχρέωση, ποὺ δὲν πρέπει νὰ λησμονεῖται.
Ἐπιτυγχάνεται ὅμως μόνο ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ ἀρνοῦνται τὸ συμβιβασμὸ μὲ τὸν κόσμο. Ὅποιος θελήσει νὰ ὁμολογήσει τὴν πίστη του στὸ Χριστό, ζώντας δίχως ἠθικὲς ἀξίες καὶ περιφρονώντας τὶς ἐντολές, βρίσκεται σὲ ἀδιέξοδο δρόμο καὶ σὲ τίποτα δὲν τὸν ὠφελεῖ οὔτε καὶ στοὺς ἄλλους εἶναι χρήσιμος.

Εἶναι ἀξιοπρόσεκτα τὰ ὅσα σημειώνει ἕνας ἔμπειρος ἐπίσκοπος σχετικὰ μὲ τὴ μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ πρέπει νὰ δίνουν οἱ χριστιανοί: «Ἂς τὸ ξεκαθαρίσουμε στὸ μυαλό μας. Ζοῦμε σὲ χρόνια κατ᾽ ἐξοχήν —ἂς τὰ ὀνομάσουμε ἔτσι— ὁμολογιακὰ καὶ μαρτυρικά.

Εἶναι ἀνάγκη σὲ κάθε στιγμὴ νὰ παρέχεται ἡ μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὄχι μόνο ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, μὰ ἀπ᾽ ὅλο τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Μπροστὰ καὶ πρῶτοι βέβαια οἱ ἱερεῖς σὰν καλοὶ ποιμένες, τοὺς ὁποίους ἀκολουθεῖ μ᾽ ἐμπιστοσύνη τὸ ποίμνιο.
Ὅλα ὅσα ἀκούγονται καὶ γίνονται στὸν κόσμο, ποὺ δίνουν τὴν εἰκόνα τῆς ὁμαδικῆς παραφροσύνης καὶ μανίας τῶν ἀνθρώπων, γιὰ τὴν Ἐκκλησία σημαίνουν τὴν ὥρα τῆς ὁμολογίας καὶ τῆς μαρτυρίας.

Τῆς μαρτυρίας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ δὲν εἶναι κοσμικὴ δύναμις καὶ δραστηριότης, ἀλλὰ ἁγιωσύνη μέσα στὴ ρυπαρότητα τῆς ἁμαρτίας, δικαιοσύνη μέσα στὸ κράτος τῆς ἀδικίας, λιτότης καὶ ἁγία πτωχεία μέσα στὴ θεωρία τοῦ ὑλικοῦ κέρδους καὶ πλουτισμοῦ, πραότης καὶ ἀγάπη μέσα στὴ βάναυση δυναμικότητα καὶ τὸ μῖσος».

Οἱ χριστιανοὶ στὴν ἐποχή μας σηκώνουν τὸ δικό τους σταυρό. Δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ὁμολογεῖς τὴν πίστη σου καὶ νὰ δέχεσαι τὸ χλευασμὸ τῶν κοσμικῶν καὶ τὶς ἀπειλὲς τῶν ἰσχυρῶν ἀντιχρίστων, εἴτε αὐτοὶ εἶναι πολιτικοὶ εἴτε ἁπλοὶ ἄνθρωποι, ποὺ ἔχουν διαβρωθεῖ ἀπὸ τὴν ἀθεΐα καὶ πνέουν μένεα κατὰ τῶν χριστιανῶν. Γι᾽ αὐτὸ πρέπει νὰ ἔχουμε «ριζωμένη μέσα μας τὴν ἰδέα τῆς μαρτυρίας τοῦ αἵματος».

Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ.τεύχ. 1942 21 Σεπτεμβρίου 2012

Η Ευχή του Χερουβικού

Ευχή ην ποιεί ο Ιερεύς καθ’ εαυτόν του Χερουβικού αδομένου.

(Ευχή που κάνει ο ιερέας μόνος του για τον εαυτό του, όταν ψάλλεται το Χερουβικό.)

Όταν αρχίσει να ψάλλεται ο Χερουβικός Ύμνος, αρχίζει κι ο λειτουργός ιερέας, μπροστά στην αγία Τράπεζα, να διαβάζει «καθ’ εαυτόν» και «υπέρ εαυτού» την ευχή, όπως λέγεται, του Χερουβικοί Ύμνου. Είναι μια προσωπική και εξομολογητική ευχή του ιερέα, από τις πιο δυνατές και θεόπνευστες ευχές της θείας Λειτουργίας. Στις δύο ευχές των πιστών πιο πρώτα πάλι ο λειτουργός ιερέας παρακάλεσε για τον εαυτό του, μα τώρα πιο πολύ αισθάνεται την ανάγκη να εξομολογηθεί και να μιλήσει «ενώπιος ενωπίω» προς τον Ιησού Χριστό, τον αιώνιο και μέγα Αρχιερέα της Εκκλησίας. Είναι από τις λίγες ευχές της θείας Λειτουργίας, που λέγονται προς τον Ιησού Χριστό, και είναι η μόνη απ’ όλες τις ευχές που πρέπει να λέγεται μυστικά, όσο που να ακούνε μόνο οι συλλειτουργοί ιερείς. Θα εξηγήσουμε και θα αναλύσουμε όσο μπορέσουμε την ευχή, που καθώς όλες οι ευχές χωρίζεται σε δυο μέρη, έτσι όπως την χωρίζομε κι εμείς στη σημερινή ομιλία.

*

Ο λειτουργός αρχίζει με μια συντριπτική ομολογία, με την οποία κάθε ιερέας τοποθετείται ενώπιον του Θεού. Το να υπηρετεί κανένας το Θεό και να τελεί τη θεία Λειτουργία είναι μεγάλο και φοβερό όχι μόνο σε κάθε άνθρωπο, αλλά και σ’ αυτές τις επουράνιες δυνάμεις. «Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς προσέρχεσθαι ή προσεγγίζειν ή λειτουργείν σοι, Βασιλεύ της δόξης· το γαρ διακονείν σοι μέ­γα και φοβερόν και αυταίς ταις επουρανίαις δυνάμεσιν». Κανένας, από εκείνους που είναι δεμένοι με τις σαρκικές επιθυμίες και ηδονές, δεν είναι άξιος να έρχεται και να πλησιάζει και να σε λειτουργεί, ένδοξε Βασιλέα. Γιατί να σε υπηρετεί κανένας είναι μεγάλο και φοβερό και σ’ αυτές τις επουράνιες δυνάμεις. Κανένας ιερέας ποτέ δεν πλησιάζει στην αγία Τράπεζα, για να κάνει τη θεία Λειτουργία, πιστεύοντας στην αγιότητά του. Αν γελαστεί και το πιστέψει πως είναι άγιος, δεν πρέπει να λειτουργεί. Αλλά εδώ δεν κάνει να λέμε πολλά, γιατί όσο περισσότερα λέμε, τόσο χειρότερα για μας. Εδώ κάνουμε το σταυρό μας, σιωπούμε και ζητούμε το έλεος του Θεού.

Γιατί ο Θεός, γνωρίζοντας την αξία του ανθρώπου, κι όταν ο άνθρωπος πέφτει και αμαρτάνει, και άνθρωπος έγινε καί αρχιερέας υπήρξε και το θείο μυστήριο της Ευχαριστίας σύστησε, και αντί για Αγγέλους εδώ στη γη ανθρώπους έβαλε για να τον υπηρετούν. «Αλλ’ όμως διά την άφατον και αμέτρητόν σου φιλανθρωπίαν ατρέπτως και αναλλοιώτως γέγονας άνθρωπος και αρχιερεύς ημών εχρημάτισας και της λειτουργικής ταύτης και αναιμάκτου θυσίας την ιερουργίαν παρέδωκας ημίν, ως Δεσπότης των απάντων». Αλλ’ όμως για την ανέκφραστη και αμέτρητη φιλανθρωπία σου, χωρίς να πάψεις να είσαι Θεός και χωρίς να αλλάξεις, έγινες άνθρωπος και υπήρξες αρχιερέας μας και μας ἄφησες αυτήν εδώ τη λειτουργία και την ιερουργία της αναίμακτης θυσίας, σαν Δεσπότης που είσαι των όλων. Μέσα σε ό,τι κάνει ο Θεός για το ανθρώπινο γένος, αν τίποτε άλλο δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, όμως ένα καταλαβαίνουμε, την αξία του ανθρώπου, για την οποία η αγάπη του Θεού κάνει τα πάντα.

Ο Θεός είναι πραγματικά ο Δεσπότης και κυρίαρχος όλων όσα υπάρχουν στον ουρανό και στη γη. Όχι σαν δυνάστης, αλλά η δύναμη που κρατάει τα πάντα· η πρόνοια που συντηρεί και κυβερνάει τον κόσμο, ο Βασιλέας του λαού του, που είναι η Εκκλησία, ο μόνος άγιος και μακάριος, που χαίρει και βρίσκει ανάπαυση. Όταν οι άνθρωποι επιτελούν αγιοσύνη μέσα στο σωτήριο φόβο του. «Συ γαρ μόνος, Κύριε ο Θεός ημών, δεσπόζεις των επουρανίων και των επιγείων, ο επί θρόνου χερουβικού εποχούμενος, ο των Σεραφείμ Κύριος και βασιλεύς του Ισραήλ, ο μόνος άγιος και εν αγίοις αναπαυόμενος». Γιατί εσύ μόνος, Κύριε και Θεέ μας, εξουσιάζεις τα επουράνια και τα επίγεια, εσύ που έχεις το θρόνο σου επάνω στα Χερουβείμ, που είσαι ο Κύριος των Σεραφείμ κι ο Βασιλέας του Ισραήλ, ο μόνος άγιος, που βρίσκεις ανάπαυση μέσα στους αγίους, Τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ και ο Ισραήλ και οι άγιοι ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται ο Θεός, είναι η ουράνια και η επίγεια Εκκλησία στη λειτουργική της τώρα σύναξη.

*

Στο σημείο αυτό, να πούμε έτσι, γίνεται η μετάβαση από το πρώτο στο δεύτερο μέρος της ευχής. «Σε τοίνυν δυσωπώ τον μόνον αγαθόν και ευήκοον επίβλεψον επ’ εμέ τον αμαρτωλόν και αχρείον δούλον σου, και καθάρισόν μου την ψυχήν και την καρδίαν από συνειδήσεως πονηράς· και ικάνωσόν με τη δυνάμει του Αγίου σου Πνεύματος, ενδεδυμένον την της ιερατείας χά­ριν, παραστήναι τη αγία σου ταύτη τραπέζη και ιερουργήσαι το άγιον και άχραντον σώμα σου και το τίμιον αίμα». Εσένα λοιπόν θερμά παρακαλώ, που εσύ μόνο είσαι όλο καλωσύνη και πρόθυμος να ακούσεις· ρίξε τη ματιά σου επάνω σε μένα τον αμαρτωλό και τιποτένιο δούλο σου, και καθάρισε την ψυχή και την καρδιά μου από κάθε πονηρία μέσα μου, και κάνε με ικανό, ντυμένο με τη χάρη της ιερωσύνης, να σταθώ μπροστά σε τούτη την αγία σου Τράπεζα και να ιερουργήσω το άγιο και άχραντο σώμα σου και το τίμιο αίμα.

Αυτά τα λόγια είναι μόνο για τον ιερέα και μόνο ο ιερέας τα ζει και τα καταλαβαίνει. Αυτός, που με τη χάρη του Θεού και με την εντολή του λαού πλησιάζει, τώρα ένα βήμα ακόμα πιο κοντά στην αγία Τράπεζα. «Σοι γαρ προσέρχομαι κλίνας τον εμαυτόν αυχένα και δέομαι σου μη αποστρέψης το πρόσωπόν σου απ’ εμού, μηδέ αποδοκιμάσεις με εκ παίδων σου, αλλ’ αξίωσον προσενεχθήναί σοι υπ’ εμού του αμαρτωλού και αναξίου δούλου σου τα δώρα ταύτα». Γιατί σε σένα έρχομαι, σκύβω την κεφαλή μου και σε παρακαλώ· μη μου γυρίσεις το πρόσωπό σου και μη με ξεχωρίσεις από τα παιδιά σου, αλλά αξίωσέ με τον αμαρτωλό και ανάξιο δούλο σου να σου προσφέρω αυτά τα δώρα. Κάπου στα προηγούμενα είπαμε για τα λειτουργικά βιβλία, που κάποιοι κρατάνε στα χέρια τους, όταν γίνεται η θεία Λειτουργία. Άραγε τί διαβάζουν τώρα και τί σκέφτονται, όταν ο ιερέας «καθ’ εαυτόν» και «υπέρ εαυτόν» κάνει μπροστά στο Θεό αυτή την εξομολόγηση;

Τα τελευταία λόγια, με τα οποία κλείνει η ευχή, είναι η εκφώνηση, που κι αύτη λέγεται μυστικά· «Συ γαρ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος και προσδεχόμενος και διαδιδόμενος, Χριστέ ο Θεός ημών, και σοι την δόξαν αναπέμπομεν, συν τω ανάρχω σου Πατρί και τω παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνευματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν». Γιατί εσύ είσαι εκείνος που προσφέρεις και προσφέρεσαι, εκείνος που δέχεσαι τα δώρα και ο ίδιος που μοιράζεσαι Χριστέ Θεέ μας, κι εμείς εσένα δοξάζομε μαζί με τον άναρχο Πατέρα σου και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες Αμήν. Στην εκφώνηση αυτή κλείνεται όλη η θεολογία για την ιερωσύνη του Ιησού Χριστού, που είναι η ιερωσύνη της Εκκλησίας. Ο Ιησούς Χριστός στη θεία Λειτουργία είναι και ο ιερέας που λειτουργεί και ο αμνός που προσφέρεται· και εκείνος που δέχεται τα δώρα και εκείνος που διανέμεται στο λαό.

*

Η ευχή του Χερουβικού Ύμνου είναι μια από τις τέσσερις ευχές της θείας Λειτουργίας, που αναφέρονται στον Ιησού Χριστό. Η μία είναι η ευχή πριν από την ανάγνωση του Ευαγγελίου, οι άλλες δύο είναι προς το τέλος της θείας Λειτουργίας. Όπως είπαμε, είναι προπαρασκευαστική ευχή του ιερέα, μια ταπεινή δηλαδή εξομολόγηση του λειτουργού, που πολλές φορές κι όταν δεν θα ήθελε, πρέπει να λειτουργήσει, γιατί πρέπει να κοινωνήσουν οι πιστοί. Εδώ δεν μπορεί να καταλάβει κανείς την αγωνία του ανθρώπου ενώπιον του χρέους του παρά μόνο αν είναι ιερέας. Θα ξαναθυμηθούμε εδώ τα λόγια της πρώτης ευχής των πιστών, ότι δηλαδή οι ιερείς λειτουργούμε «υπέρ των ημετέρων αμαρτημάτων και των του λαού αγνοημάτων». Αυτό θα πει πως ο ιερέας κρίνεται κι ο λαός σώζεται. Μα αυτή είναι η πίστη ενός καλού και ταπεινού ιερέα, πως θα σωθεί κι αυτός μαζί μ’ εκείνους, για τη σωτηρία των οποίων, μαζί με τους οποίους και με την εντολή τους λειτουργεί. Και κάθε φορά που στέκεται μπροστά στην αγία Τράπεζα κι ετοιμάζεται για να προσφέρει τα τίμια δώρα με αληθινή ταπείνωση και συντριβή εξομολογείται «καθ’ εαυτόν» και «υπέρ εαυτόν»· «επίβλεψον επ’ εμέ τον αμαρτωλόν και αχρείον δούλον σου και καθάρισόν μου την ψυχήν και την καρδίαν από συνειδήσεως πονηράς». Αμήν.

(+Διονυσίου, Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης, «Η Θεία Λειτουργία», εκδ. Αποστ. Διακονίας)

Ενοριακό Κατηχητικό Σχολείο Παντανάσσης

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ 

ΚΙΤΡΟΥΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ 

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΗΣ 

ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΤΙΚΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 

Αγαπητοί γονείς, της ευλογημένης ενορίας μας της Παντανάσσης,

Με την Χάρη και την Ευλογία Του Ιησού Χριστού, Της Παναγίας μας της Παντανάσσης και Οδηγητρίας και πάντων των Αγίων πέρασε το καλοκαίρι και οι σχολικές διακοπές και τώρα βρισκόμαστε στην αρχή μίας νέας σχολικής χρονιάς.

Τα σχολεία έχουν ήδη ανοίξει, τα παιδιά μας βρίσκονται στα θρανία και τα μαθήματα και η μελέτη έχουν αρχίσει. Το ίδιο, και στην ενορία μας της Παντανάσσης, από το ερχόμενο Σάββατο, 29 Σεπτεμβρίου και στις 10 το πρωί θα αρχίσουν τα θρησκευτικά μαθήματα του Κατηχητικού μας Σχολείου με τον καθιερωμένο Αγιασμό παρουσία όλων των παιδιών.

Με αγάπη πατρική συμβουλεύω, προτρέπω και παρακαλώ θερμά όλους τους γονείς, με το ίδιο ενδιαφέρον που στέλνετε τα παιδιά σας σε διάφορα σχολεία για να μάθουν πολλά και διάφορα ωφέλιμα πράγματα για το “καλό τους ”, έτσι, και με ακόμα περισσότερο ζήλο και φροντίδα να στείλετε τα παιδιά σας και στο Κατηχητικό Σχολείο της ενορίας μας.

Το Κατηχητικό Σχολείο της Παντανάσσης είναι στελεχωμένο από γονείς και άτομα που είναι εκπαιδευτικοί, που έχουν εξειδίκευση και μακροχρόνια πείρα ως κατηχητές και οι οποίοι με πολύ αγάπη και αφοσίωση εκτελούν την αποστολή τους . Όλοι μαζί, εσείς οι γονείς και εμείς από την Εκκλησία να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, και να αγωνισθούμε για το καλό των παιδιών μας. Να προσπαθήσουμε μαζί να διδάξουμε στα παιδιά μας “Του Θεού τα γράμματα”. Να γαλουχήσουμε τα παιδιά μας με τη Χάρη Του Θεού, και τις πατροπαράδοτες αρετές, αξίες, και ιδανικά του Ελληνικού Γένους μας και της Ορθοδόξου Πίστεως μας. Να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να μεγαλώσουν και να γίνουν ενάρετοι και τίμιοι πολίτες της πατρίδος μας και πιστά μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. 

Με πολύ αγάπη, εύχομαι σε όλους και προπαντός στα παιδιά μας 

καλή και ευλογημένη σχολική χρονιά, 

+ Πατήρ Πέτρος Ν. Ζώης 

 Προϊστάμενος Ιερού Ναού Παντάνασσας

Δήλωση Συμμετοχής στο Κατηχητικό Σχολείο της Ενορίας Παντανάσσης

Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης & Πλαταμώνα

Ιερός Ναός Παντανάσσης

Καταφυγιώτικα, Κατερίνη

Αγαπητοί Γονείς,

το Κατηχητικό  θα διαρκεί περίπου 45 λεπτά, μια φορά  την βδομάδα και θα γίνεται κάθε Σάββατο στις 10:00 π.μ.

ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟ

     

Ονοματεπώνυμο παιδιού/ων:

1.....................................................................            Τάξη:……………

 

2……………………..…………………………...………            Τάξη:……………

                                               

3....................................................................            Τάξη:……………

4....................................................................            Τάξη:……………

5.....................................................................            Τάξη:……………

Όνομα γονέα/κηδεμόνα:….…………………………….………….............................

Τηλ:………………………… Διεύθυνση…………………………………………………….

Υπογραφή γονέα/ κηδεμόνα……….………………………..

 

Επικοινωνία/πληροφορίες:

Ιερός Ναός Παντανάσσης:     Τηλ : 2351029868 (17:30 – 18:30),

Πατήρ Πέτρος Ζώης              Τηλ : 2351034425

                                            e-mail : inpantanassis@gmail.com,

                                            Ιστοσελίδα : http://inpantanassis.blogspot.gr/

    Κατηχητής: Ειρήνη Μπίνου-Δημόκα  Τηλ : 2351076764

Γιατί νά πάω στό Κατηχητικό;

Τό νά γραφτεῖ ἕνα ἄρθρο σέ ἕνα χριστιανικό περιοδικό σχετικά μέ τά κατηχητικά σχολεῖα εἶναι συνηθισμένο ὥς καί ἀδιάφορο. Τό νά διαβαστεῖ, ὅμως, ἕνα τέτοιο ἄρθρο ἀπό ἕναν σύγχρονο νέο μπορεῖ νά εἶναι καταλυτικό, ἀκόμη καί ρηξικέλευθο γιά τή ζωή του. Μέ αὐτή τή σκέψη πού ἀναπτέρωσε τόν ἀρχικά λιγοστό ἐνθουσιασμό μου ξεκίνησε ἡ συγγραφή αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου. 

Βλέπετε, τό Κατηχητικό σήμερα, προβάλλεται ἀπό ἄλλους ὡς ἕνας θεσμός περιθωριοποιημένος, συχνά δέ καί ἀπωθητικός. Εἶναι, ὅμως, ἐξαιρετικά παρήγορο τό γεγονός ὅτι τό Κατηχητικό τῆς σημερινῆς ἐποχῆς ἔχει ἀναπτύξει μιά τέτοια δυναμική καί ἐπεκτείνει τίς δραστηριότητες σέ εὐρύτατο φάσμα τομέων, ὥστε ἀφ' ἑνός ἐλάχιστα μοιάζει μέ τό παραδοσιακό Κατηχητικό τῆς προηγούμενης δεκαετίας καί ἀφ' ἑτέρου γοητεύει τά παιδιά καί τούς νέους πού πηγαίνουν σ' αὐτό.

Λοιπόν, «γιατί νά πάω Κατηχητικό» ἀναρωτιέται ὁ ἔφηβος - τό παιδί πού πιέζεται ἀπό πολλές ὧρες φροντιστηρίων, σχολείου καί δραστηριοτήτων. «Τί θά κερδίσει τό παιδί μου ἀπό τό Κατηχητικό» εἶναι ὁ προβληματισμός τοῦ γονιοῦ πού πασχίζει νά δώσει στό παιδί του χρήσιμα ἐφόδια γιά τή ζωή.

Τί προσφέρει τό Κατηχητικό; Γνωριμία μέ τό Θεό, μέ τήν πίστη μας, μέ τήν παράδοση τῆς ᾿Εκκλησίας μας· γέμισμα ψυχῆς, ἱκανοποίηση τοῦ νοῦ, εὐφροσύνη τῆς καρδιᾶς, ἐγγύηση γιά τήν ἐπιτυχία καί εὐτυχία στή ζωή. Δέν πρόκειται γιά ἕνα μάθημα στεῖρο, γιά ἀπομνημόνευση γνώσεων ἀλλά γιά οὐσιαστική προσέγγιση στήν ᾿Ορθοδοξία καί τό χαρούμενο βίωμα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. 

Στό Κατηχητικό μπορεῖ τό παιδί νά ζήσει τήν ἀγάπη, τή χαρά, τήν προσφορά, τήν κοινωνικότητα, τή συνεργασία. Μπορεῖ νά βρεῖ φίλους, ἰδανικά. Συγχρόνως, ἔχει τή δυνατότητα νά συμμετέχει σέ πλῆθος δραστηριοτήτων. Πρωταθλήματα, χορευτικά συγκροτήματα, θεατρικές ὁμάδες, χορωδίες, ἐκδρομές, συζητήσεις, συναυλίες, οἰκολογικές ἐκδηλώσεις, χειροτεχνίες εἶναι μερικές μόνο ἀσχολίες πού παρέχονται σήμερα ἀπό τά κατηχητικά σχολεῖα τῆς Μητροπόλεώς μας.

Τό κυριότερο, ὅμως, εἶναι πώς μέσα ἀπό τή νεανική συντροφιά τῆς ἐνορίας τό παιδί βιώνει τήν ᾿Εκκλησία ὡς ἀγκαλιά, τήν ἐνορία ὡς οἰκογένεια, τόν διπλανό του ὡς ἀδελφό καί αὐτή ἡ αἴσθηση τῆς συμπόρευσης εἶναι περισσότερο ἀπαραίτητη σήμερα.

῞Οπως καί νά τό κάνουμε, ἡ ἐποχή μας -ἐποχή κρίσης σέ ὅλα τά ἐπίπεδα- δοκιμάζει τίς ἀντοχές ὅλων μας καί γίνεται ὅλο καί περισσότερο φανερό ὅτι χωρίς Θεό καί ἰδανικά δέν μποροῦμε νά προχωρήσουμε ἀλώβητοι. Τό Κατηχητικό προσφέρει καί τά δύο, Θεό καί ἰδανικά, καί εἶναι πιό ἐπίκαιρο ἀπό ποτέ.

Μήν ξεχνοῦμε ὅτι σήμερα πού ὅλοι ἀπεγνωσμένα ἀναζητοῦν ἄγκυρα ἐλπίδας στούς χαλεπούς καιρούς μας εἶναι σωτήριο νά ὁδηγηθοῦν οἱ νέοι στό λιμάνι τῆς ᾿Εκκλησίας μας, στούς κόλπους τῶν κατηχητικῶν μας σχολείων. Τό τελευταίο Σαββατοκύριακο τοῦ Σεπτεμβρίου ἡ ἀγκαλιά τῶν κατηχητικῶν σχολείων ἀνοίγει καί πάλι.

῎Ας παρακινήσουμε τά παιδιά μας νά γνωρίσουν καί νά φοιτήσουν στά Κατηχητικά τῆς ἐνορίας μας. Θά εἶναι διπλά εὐεργετική τούτη ἡ κίνηση, καθώς ὄχι μόνο θά ἐγγυᾶται τήν εὐτυχία τῶν παιδιῶν μας, ἀλλά συγχρόνως θά μᾶς δίνει τή βεβαιότητα καί τήν ἱκανοποίηση ὅτι κάναμε τή σοφότερη καί ἀσφαλέστερη ἐπένδυση γιά τό μέλλον τους.

ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΓΟΥΣΗ, ΙΑΤΡΟΥ

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή Α΄Λουκᾶ

Ἀφέντες ἅπαντα ἠκολούθησαν αὐτῷ

Στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοί μου, βλέπουμε τόν Ἰησοῦ Χριστό στόν ἀγαπημένο του τόπο, στήν λίμνη τῆς Γενησαρέτ. Ὁ κόσμος εἶναι πολύς καί ὁ θεῖος Διδάσκαλος πρέπει νά τούς διδάξει. Ἔτσι χρησιμοποιεῖ σάν ἄμβωνα τό ψαροκάϊκο τοῦ Πέτρου. Οὔτε ὁ κόσμος νά Τόν ἐξωθεῖ, νά Τόν σπρώχνει, ἀλλά καί ὁ ἴδιος νά ἐλέγχει, νά βλέπει τόν κόσμο μπροστά του. Γιά νά ἀκοῦνε μάλιστα τόσοι πολλοί ἄνθρωποι, χιλιάδες πολλές φορές, φαίνεται ὅτι ὁ Κύριος εἶχε δυνατή, βροντερή φωνή.
Στό τέλος, ἀφοῦ ἀκολούθησε ἡ θαυμαστή ἀλιεία τοῦ Πέτρου, οἱ δύο δυάδες τῶν ἀδελφῶν, Πέτρου καί Ἀνδρέα, Ἰωάννου καί Ἰακώβου, ἄφησαν τά πάντα, τούς γονεῖς καί τίς οἰκογένειές τους, τά καΐκια καί τήν ἐργασία τους, ἀκόμη καί τά ψάρια πού μόλις πρίν ἀπό λίγο ἔπιασαν καί ἀκολούθησαν τόν Χριστό. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ οἱ ἀγράμματοι ψαράδες σοφίσθηκαν καί ὑψώθηκαν περισσότερο ἀπό κάθε ἄνθρωπο καί δοξάσθηκαν μέ οὐράνια δόξα.
Ὅπως τούς ψαράδες, ἔτσι κάθε ἕναν ἀπό ἐμᾶς μᾶς πλησιάζει ὁ Χριστός καί ἀπευθύνει τήν ἴδια πρόσκληση. Μᾶς καλεῖ νά Τόν ἀκολουθήσουμε, νά πᾶμε κοντά Του. Στήν περίπτωση μέ τόν πλούσιο νεανίσκο, ζήτησε ὁ Κύριος, νά μοιράσει ὅλη του τήν περιουσία στούς φτωχούς καί νά Τόν ἀκολουθήσει. Ἐκεῖνος ὅμως δέν μπόρεσε νά τό κάνει. Τοῦ φάνηκε πολύ βαρύς, δύσκολος ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι προτίμησε τόν χρυσό καί ἄφησε τόν Χριστό.
Οἱ τέσσερις μαθητές λοιπόν ἄφησαν τά πάντα καί ἀκολούθησαν τόν Χριστό. Νά πᾶνε ποῦ; καί νά κάνουν τί; Πῶς θά ζήσουν; Πῶς θά συντηρηθοῦν; Δέν ξέρουν, βαδίζουν στό ἄγνωστο. Τί θά γίνουν οἱ δικοί τους ἄνθρωποι; Τά ἀφήνουν ὅλα στό χέρι τοῦ Θεοῦ. Ἔχουν ἐμπιστοσύνη στήν πρόνοιά Του. Εἶναι αὐτό πού λέμε σέ κάθε θεία Λειτουργία καί ἀποτελεῖ τήν ὑψίστη φιλοσοφία: Ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθόμεθα.
Ὁ Πέτρος πῆρε τό μάθημά του καί τήν ἀπόφασή του. Λίγο καιρό γνώριζε τόν Χριστό, μά κατάλαβε πολύ καλά μέ ποιόν ἔχει νά κάνει. Ψάρευε ὅλη τήν νύχτα, κουράσθηκε, δέν ἔπιασε ὅμως οὔτε ἕνα ψάρι. Μέ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, μέ τήν ἐντολή Του γέμισαν τά δίχτυα μέ ψάρια πολλά. Θαμπώθηκε ὁ Πέτρος, ἔμεινε ἔκθαμβος. Τέτοιο πράγμα δέν τό περίμενε.
Πάνω σ᾿ αὐτά πού εἴπαμε, ἀδελφοί μου, μποροῦμε νά κάνουμε δύο σκέψεις. 1) Πολλοί χριστιανοί μας, ὅταν διαβάζουν τήν Ἱερή Ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τρομάζουν καί πανικοβάλλονται. Πῶς θά ζήσουν στά δύσκολα χρόνια τοῦ ἀντιχρίστου, ἀφοῦ δέν θά μποροῦν νά πωλοῦν ἤ νά ἀγοράζουν;

Ἡ ἀπάντηση εἶναι πολύ εὔκολη. Ὅταν θά δρᾶ ὁ ἀντίχριστος, ὁ Χριστός δέν θά μείνει ἀπαθής, οὔτε θά κάθεται μέ σταυρωμένα τά χέρια. Θά βρεῖ τρόπους πολλούς, γιά νά προστατεύσει καί νά διαφυλάξει τούς πιστούς του, τούς δικούς του ἀνθρώπους. Τό πρόβλημα δέν θά τό ἔχουν οἱ πιστοί στόν Χριστό, ἀλλά οἱ ἄπιστοι, οἱ ἄνθρωποι τοῦ ἀντιχρίστου.
Σαράντα χρόνια μέσα στήν ἔρημο οἱ Ἰσραηλίτες οὔτε ἔσπερναν οὔτε θέριζαν. Πέθανε κανείς ἀπό πείνα; Ὄχι. Ὁ Θεός τούς ἔδινε τό μάνα κάθε μέρα καί τά ὀρτύκια. Ἀπό ξερό βράχο ἀνέβλυζε δροσερό νερό γιά ὅλους. Καί ξέρετε τί λεει ἡ Ἁγία Γραφή; οἱ Ἰσραηλίτες ἦσαν δύο ἑκατομμύρια (2.000.000) ἄνθρωποι ἐκτός ἀπό τά κοπάδια τῶν ζώων, πού εἶχαν μαζί τους.
Στά τριάμισι χρόνια τῆς ξηρασίας ὁ Θεός ἔτρεφε τόν προφήτη Ἠλία μέ τόν κόρακα. Καί μάλιστα ὅταν οἱ ἄλλοι λιμοκτονοῦσαν, ὁ Προφήτης εἶχε κάθε μέρα ψωμί καί κρέας. Αὐτό δέν μπορεῖ νά τό ξανακάνει ὁ Θεός;
Ἄλλη περίπτωση:Εἶναι ποτέ δυνατόν μέ πέντε ψωμιά καί δύο ψάρια νά χορτάσουν πέντε χιλιάδες ἄνθρωποι; καί ὅμως ὁ Χριστός τό ἔκανε μέσα στήν ἔρημο. Τί θά Τόν ἐμποδίσει νά τό ἐπαναλάβει;
Πῶς ἔζησε ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία ἐπί σαράντα ἑπτά χρόνια μέσα στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου; Ἀπό ποῦ ἔβρισκε τήν τροφή της;
Σήμερα ὁ ἀπόστολος Πέτρος κουράσθηκε, ἀλλά τίποτε δέν κατόρθωσε. Τά ψάρια τοῦ τά ἔδωσε ἕτοιμα ὁ Χριστός, τοῦ τά ἔκανε δῶρο.
Ὅπως σέ τόσες πολλές περιπτώσεις ἐπενέβη καί ἐνήργησε ὁ Χριστός, ἔτσι, ὅταν ἔρθει ἐκεῖνος ὁ καιρός, θά κάνει πάλι αὐτό πού Ἐκεῖνος νομίζει. Ἐμεῖς ἕνα νά ἔχουμε κατά νοῦν. Ὅ,τι καί ἄν γίνει νά μείνουμε πιστοί καί ἀφοσιωμένοι στόν Χριστό. Νά ἔχουμε ἐμπιστοσύνη σ᾿ Αὐτόν.
Τήν πρόσκληση, πού ἔκανε ὁ Χριστός στόν Πέτρο καί στούς ἄλλους μαθητές, τήν ἀπευθύνει καί σέ μᾶς. Ἐκεῖνοι ἄφησαν τά πάντα καί Τόν ἀκολούθησαν. Ἐμεῖς τί πρέπει νά κάνουμε; τί νά τοῦ προσφέρουμε; τί ζητάει ἀπό ἐμᾶς ὁ Χριστός;
Πρῶτα-πρῶτα ὅ,τι ζητάει δέν τό θέλει γιά τόν ἑαυτό Του. Θά εἶναι πάντοτε γιά τό δικό μας καλό. Ζητάει νά διαθέσουμε χρόνο γιά τήν προσευχή καί τόν Ἐκκλησιασμό μας. Νά διαθέσουμε ἀπό τόν χρόνο μας, ἀπό τήν ἀνάπαυσή μας ἀκόμη καί ἀπό τήν διασκέδασή μας στήν ὑπηρεσία τῶν ἄλλων. Ζητάει νά ἀνοίξουμε τό πορτοφόλι μας καί νά προσφέρουμε ὅπου ὑπάρχει ἀνάγκη. Ζητάει νά τοῦ δώσουμε κάποιο ἀπό τά παιδιά μας, πού ἐπιθυμεῖ νά ἱερωθεῖ, νά γίνει μοναχός, νά γίνει ἱεραπόστολος. Γιατί ἐμποδίζουμε τά παιδιά μας νά ἀκολουθήσουν τόν Χριστό; Τέτοιοι χριστιανοί εἴμαστε; Τέλος ζητάει τό πιό πολύτιμο πού ἔχουμε καί διαθέτουμε: τήν καρδιά μας. Δός μοι, υἱέ, σήν καρδίαν. Τήν καρδιά μας, πού εἶναι βρώμικη, πού τήν καταντήσαμε στάβλο, πού τήν κάναμε φωλιά ἀγρίων θηρίων, αὐτήν τήν καρδιά μας νά Τοῦ τήν προσφέρουμε, γιά νά τήν καθαρίσει καί νά τήν ἁγιάσει, νά τήν κάνει νύμφη τοῦ οὐρανοῦ. 

Ἀμήν.

† Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου (Α' Λουκά)

Ευαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν
Κεφ. ε' : 1-11

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἑστὼς ὁ ᾿Ιησοῦς παρὰ τὴν λίμνην Γεννησαρέτ, εἶδε δύο πλοῖα ἑστῶτα παρὰ τὴν λίμνην· οἱ δὲ ἁλιεῖς ἀποβάντες ἀπ᾿ αὐτῶν ἀπέπλυναν τὰ δίκτυα. Ἐμβὰς δὲ εἰς ἓν τῶν πλοίων, ὃ ἦν τοῦ Σίμωνος, ἠρώτησεν αὐτὸν ἀπὸ τῆς γῆς ἐπαναγαγεῖν ὀλίγον· καὶ καθίσας, ἐδίδασκεν ἐκ τοῦ πλοίου τοὺς ὄχλους. Ὡς δὲ ἐπαύσατο λαλῶν, εἶπε πρὸς τὸν Σίμωνα· Ἐπανάγαγε εἰς τὸ βάθος, καὶ χαλάσατε τὰ δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Σίμων, εἶπεν αὐτῷ· Ἐπιστάτα, δι᾿ ὅλης τῆς νυκτὸς κοπιάσαντες, οὐδὲν ἐλάβομεν· ἐπὶ δὲ τῷ ῥήματί σου χαλάσω τὸ δίκτυον. Καὶ τοῦτο ποιήσαντες συνέκλεισαν πλῆθος ἰχθύων πολύ· διερρήγνυτο δὲ τὸ δίκτυον αὐτῶν. Καὶ κατένευσαν τοῖς μετόχοις τοῖς ἐν τῷ ἑτέρῳ πλοίῳ, τοῦ ἐλθόντας συλλαβέσθαι αὐτοῖς· καὶ ἦλθον, καὶ ἔπλησαν ἀμφότερα τὰ πλοῖα, ὥστε βυθίζεσθαι αὐτά. Ἰδὼν δὲ Σίμων Πέτρος προσέπεσε τοῖς γόνασιν τοῦ ᾿Ιησοῦ λέγων· Ἔξελθε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι ἀνὴρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε. Θάμβος γὰρ περιέσχεν αὐτὸν καὶ πάντας τοὺς σὺν αὐτῷ, ἐπὶ τῇ ἄγρᾳ τῶν ἰχθύων ᾗ συνέλαβον· ὁμοίως δὲ καὶ ᾿Ιάκωβον καὶ ᾿Ιωάννην, υἱοὺς Ζεβεδαίου, οἳ ἦσαν κοινωνοὶ τῷ Σίμωνι. καὶ εἶπε πρὸς τὸν Σίμωνα ὁ ᾿Ιησοῦς· Μὴ φοβοῦ· ἀπὸ τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν. Καὶ καταγαγόντες τὰ πλοῖα ἐπὶ τὴν γῆν, ἀφέντες ἅπαντα, ἠκολούθησαν αὐτῷ.


Απόστολος,

Πρὸς Γαλάτας Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀναγνωσμα

Κεφ. δ' : 22-27

Ἀδελφοί, ᾿Αβραὰμ δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆς παιδίσκης καὶ ἕνα ἐκ τῆς ἐλευθέρας. Ἀλλ᾿ ὁ μὲν ἐκ τῆς παιδίσκης κατὰ σάρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐκ τῆς ἐλευθέρας διὰ τῆς ἐπαγγελίας. Ἅτινά ἐστιν ἀλληγορούμενα. Αὗται γάρ εἰσι δύο διαθῆκαι, μία μὲν ἀπὸ ὄρους Σινᾶ, εἰς δουλείαν γεννῶσα, ἥτις ἐστὶν ῎Αγαρ. Τὸ γὰρ ῎Αγαρ Σινᾶ ὄρος ἐστὶν ἐν τῇ ᾿Αραβίᾳ, συστοιχεῖ δὲ τῇ νῦν ῾Ιερουσαλήμ, δουλεύει δὲ μετὰ τῶν τέκνων αὐτῆς· ἡ δὲ ἄνω ῾Ιερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστίν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ πάντων ἡμῶν. Γέγραπται γάρ· «Εὐφράνθητι στεῖρα ἡ οὐ τίκτουσα, ῥῆξον καὶ βόησον οὐκ ὠδίνουσα· ὅτι πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα».

Ερμηνεία της λέξεως «….Ἀμήν»

ΒΕΒΑΙΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΧΕΤΙΚΟ

Τό «….Ἀμήν»

Τή δοξολογητική ἐκφώνηση τοῦ ἱερουργοῦ στήν ἀρχή τῆς Θείας Λειτουργίας μέ τό: «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων», ἔρχεται στή συνέχεια ὁ λαός διά τοῦ ἱεροψάλτου νά τήν ἐπιβεβαιώσει καί νά τήν ἐπικυρώσει μέ τό «ἀμήν». Ἡ λέξη αὐτή εἶναι ἑβραϊκή καί ἀμετάφραστη συχνά ἀπαντᾶται στά ἁγιογραφικά καί λατρευτικά κείμενα. Στόν εὐαγγελικό λόγο ὁ Κύριος Ἰησοῦς κάμνει χρήση αὐτῆς τῆς λέξης στήν ἐπικοινωνία πού ἔχει μέ τό λαό. Ἀρχίζει συχνά τή διδαχή Του μέ τό «ἀμήν» στή φράση: «ἀμήν λέγω ὑμῖν» μέ τή σημασία τοῦ ἐπιρρήματος «ἀληθῶς», πού ἰσοδυναμεῖ μέ τή φράση «σᾶς διαβεβαιῶ». Ὅταν πάλιν ἤθελε νά βγάλει κάθε δισταγμό καί ἀμφιβολία ἀπό τούς ἀκροατές Του καί νά ἐνισχύσει τήν ἐπιβεβαίωσή Του, τό ἐπαναλαμβάνει τό «ἀμήν» στή φράση: «ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν». Συνοδευόμενο μέ τό ρῆμα «λέγω» ἀποτελεῖ ἔντονη ἐπιβεβαίωση: «ἀληθινά σᾶς διαβεβαιῶ».

Στά λειτουργικά κείμενα, ὡς λειτουργική ἔκφραση, τό «ἀμήν» ἀποτελεῖ ἀντιφώνηση τοῦ λαοῦ στήν ἐκφώνηση καί εὐχή τοῦ λειτουργοῦ καί ἔχει σημασία βεβαιωτική δηλαδή (ἀληθῶς, ναί, εἶναι) καί ἄλλοτε ἔχει σημασία εὐχετική (γένοιτο, εἴθε νά γίνει). Ἐν προκειμένῳ στήν ἐκφώνηση τῆς ἔναρξης τῆς Θείας Λειτουργίας μέ τή δοξολόγηση τῆς Βασιλείας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τό «ἀμήν» τοῦ λαοῦ, πού σήμερα γιά πρακτικούς λόγους ἀπαντᾶται ἀπό τόν ἱεροψάλτη, κατά τήν ἐκτίμηση τῶν περισσοτέρων ἑρμηνευτῶν ἔχει σημασία ἐπιβεβαιωτική. Ὁ λαός μέ τό στόμα τοῦ ἱεροψάλτη διαβεβαιώνει πώς ὄντως ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι δοξασμένη ἀπό τώρα καί πάντοτε καί στούς ἀτελεύτητους αἰῶνες. Κατά τήν ἑρμηνεία ὅμως ἄλλων αὐτό τό «ἀμήν», συγχρόνως ἔχει καί εὐχετική σημασία. Πάντα, καί στήν ἐποχή μας, ὑπάρχουν ἄνθρωποι μέ ἐναγώνιες ἀμφιβολίες καί ἐπιφυλάξεις σχετικές μέ τήν ὕπαρξη ἤ ἀνυπαρξία τοῦ Θεοῦ καί κατ’ ἐπέκταση τῆς Βασιλείας Του. Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ μέ τό «ἀμήν» του ἐπεύχεται καί εἶναι ὡσάν νά λέγει: «Ναί ἀληθῶς, ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀναμφισβήτητη πραγματικότητα γιά τούς πιστούς». Γιά ὅσους προβληματίζονται καί ταλαιπωροῦνται ἀπό μεταφυσικά προβλήματα, χωρίς νά αἰσθάνονται ἱκανοποιημένοι ἀπό τίς ἀπαντήσεις τῆς Ἐκκλησίας, τό «ἀμήν» τῶν πιστῶν πέραν τῆς ἐπιβεβαιωτικῆς σημασίας, ἔχει καί εὐχετική σημασία. Εὔχονται οἱ πιστοί νά ἀνοίξει ὁ δρόμος τῶν ἀληθειῶν τῆς Ἐκκλησίας σέ ὅσους, ἔχουν τίς ἐπιφυλάξεις τους ἤ καί τίς ἀρνήσεις τους καί νά γίνει καί γι’ αὐτούς πραγματικότητα ἡ δοξολόγηση τῆς Βασιλείας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Στή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας ἡ χρήση τοῦ «ἀμήν» ἀπό μέρους τοῦ λαοῦ φανερώνει καί μία βασική λειτουργική ἀλήθεια. Ἀνάμεσα στό λειτουργό καί τό ἐκκλησίασμα ὑπάρχει ἐπικοινωνιακή σχέση σέ μορφή διαλόγου. Ὁ ἱερουργός ἐκφωνεῖ εὐχές, δεήσεις, αἰτήματα, δοξολογίες καί ὁ λαός μέ τό στόμα τῶν ἱεροψαλτῶν ἀπαντᾶ ἀνάλογα. Στίς διάφορες ἀπαντήσεις τό «ἀμήν» μέ τήν ἔννοια τῆς διαβεβαίωσης ἤ τῆς εὐχῆς ἔχει κυρίαρχη θέση. Μάλιστα δέν εἶναι ἁπλῶς μία τυπική καί συμβατική συμμετοχή τοῦ λαοῦ. Ἡ βαθύτερη ἔννοια τοῦ «ἀμήν» ἐκφράζει τήν ἐνεργητική ἀνταπόκριση τοῦ λαοῦ στά ἐκφωνηθέντα τοῦ ἱερουργοῦ. Ἔτσι ἐπισφραγίζονται καί ἐπιβεβαιώνονται οἱ ἐκφωνήσεις τοῦ ἱερουργοῦ καί μέ τή συγκατάθεση τοῦ ἐκκλησιάσματος. Τό λαϊκό στοιχεῖο κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας δέν εἶναι ἁπλῶς «οἱ παρακολουθοῦντες» τά τελούμενα, ἀλλά οἱ μετέχοντες ἐνεργῶς σ’αὐτά. Μέ τό «ἀμήν» ἐπιβεβαιώνεται καί συναποδέχεται τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα τά ὑπό τοῦ λειτουργοῦ ἐκφωνηθέντα καί ὡς δικά του αἰτήματα καί ἀναφορές. Μέ τόν τρόπο αὐτό ἡ ἑνότητα τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ ζωντανή Ἐκκλησία, γίνεται πιό αἰσθητή στό κοινό ἔργο, στήν κοινή ἱερουργία τοῦ λαοῦ καί τοῦ κλήρου.

Ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, πού ἔζησε τόν 14ον αἰῶνα καί ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς πιό ἀξιόλογους ἑρμηνευτές τῆς Θείας Λειτουργίας, στό ἔργο του: «Εἰς τήν Θείαν Λειτουργίαν», γράφει: «Εἰπόντος γάρ ἐκείνου καί δοξολογήσαντος, οἱ πιστοί πάντες τό «ἀμήν» ἐπιλέγουσι, καί τοῦτο τό ρῆμα βοήσαντες οἰκειοῦνται πάσας τάς ἐκείνου φωνάς» (1). Δηλαδή, ἀφοῦ ὁ ἱερουργός ἐκφωνήσει αὐτή τή δοξολογία, ὅλοι οἱ πιστοί ἐπιλέγουν τό «ἀμήν», καί ἀναφωνώντας αὐτή τή λέξη, γίνονται μέτοχοι σ’ ὅλες τίς ἐκφράσεις τοῦ ἱερουργοῦ. Δέ συμφωνοῦν τυπικά μέ τόν λειτουργό, ἀλλά ἐκφράζουν μίαν ἐνεργητική καί δημιουργική ἀποδοχή καί ἔτσι ἐπισφραγίζουν καί ἐπιβεβαιώνουν τά λεγόμενά του.

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης Διονύσιος, πού μᾶς ἄφησε, ἀνάμεσα στά πολλά συγράμματά του, καί τόν ἐξαίρετο σχολιασμό του στή Θεία Λειτουργία, ἀναφέρει: «Τό «Ἀμήν» εἶναι λέξη ἑβραϊκή, πού πέρασε στή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας. Λέγεται πάντα ἀπό τό λαό καί ἔχει μία διπλή σημασία. Ὁ λαός ἀπαντᾶ στήν ἐκφώνηση καί ἤ ἐπιβεβαιώνει πώς αὐτό πού κάθε φορά λέει ὁ ἱερέας εἶναι ἕνα πραγματικό γεγονός ἤ εὔχεται νά γίνει πραγματικό. Φαίνεται ἐδῶ ἀμέσως ἀπό τήν ἀρχή ἡ ἑνότητα τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας καί ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι κοινό ἔργο τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ. Ἡ σύναξη τῶν πιστῶν, γιά νά τελέσουν τή Θεία Λειτουργία, ἐκφράζει τήν Ἐκκλησία. Δέν συναγόμαστε δηλαδή στό ναό γιά προσευχηθοῦμε ἀτομικά, ἀλλά γιά νά ἐκφράσουμε τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. Στήν ἀρχαία ἐποχή ὅλοι πού ἦσαν μέσα στό ναό ἀντιφωνοῦσαν τό «Ἀμήν», καί ἦταν σάν καί νά ἀκουγότανε βροντή ἀπό τόν ούρανό» καταλήγει ὁ μακαριστός Μητροπολίτης. (2)


(1) «Είς τήν Θείαν Λειτουργίαν» τοῦ ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα. Πατερικές ἐκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμᾶς» σελ. 94
(2) «Ἡ Θεία Λειτουργία» κυρός Διονυσίου Ψαριανοῦ, Μητροπολίτου Σερβίων καί Κοζάνης σελ. 15-16

Το Βυζαντινό Αλφάβητο της Ορθοδόξου Πίστης μας (14ος - 15ος αι.)

 

Α. Αγάπα πρώτα τον Θεό, ύστερα τους γονείς σου. Εάν αγαπάς περισσότερο τα αγαπημένα σου πρόσωπα και τύχει να χάσεις κάποιο από αυτά, τότε θα πέσεις στη μελαγχολία, στην απογοήτευση, στην απόγνωση και ενδέχεται να καταλήξεις κάπου αλλού, γιατί θα σε κυριέψει ο δαίμονας της απαισιοδοξίας. Εάν όμως, πρώτα από όλα αγαπάς τον Κύριο με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου τότε θα σε κρατήσει από το χέρι και θα σε βοηθήσει να ξεπεράσεις τον πόνο σου και επιπλέον θα σου δώσει μακρότητα του βίου σου. 

Β. Βασίλευε στα πάθη σου σε όλη τη ζωή σου. Πάθος = κακή συνήθεια και αντίθετα η κακή συνήθεια γίνεται = Πάθος. Εάν απουσιάζει από τη ζωή μας, ο Ιησούς Χριστός, τότε ο άνθρωπος παρασύρεται από διάφορες κακές συνήθειες που, επειδή επαναλαμβάνονται, γίνονται πάθη αξεπέραστα. Όπως είναι το τσιγάρο, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, οι κακές πράξεις και τόσες άλλες παράξενες συμπεριφορές. Γι’ αυτό πρέπει ν’ αγωνιζόμαστε αδιάλειπτα και ακατάπαυστα για να είμαστε κυρίαρχοι στα πάθη μας και όχι υποτελείς σ’ αυτά. Έχουμε φθαρτή, σάρκινη φορεσιά, που σαν κάθε ρούχο τρίβεται, ξεφτά, ξεθωριάζει και παλιώνει. Έτσι λοιπόν, κάποια στιγμή θα φύγουμε ξαφνικά από τη ζωή και θα βρεθούμε έξω του νυμφώνος.

Γ. Γη πηλός και σκώληκας είσαι. Τι καυχάσαι; Εδώ ταιριάζει μία πολύ ωραία μαντινάδα της Κρήτης, που λέει:
«Η θάλασσα κι ο ουρανός έχουν το ίδιο χρώμα.
Οι πλούσιοι, κι οι φτωχοί θα μπουν στο ίδιο χώμα».

Δ. Δίνε παντού και πάντοτε το χρήμα, μη λυπάσαι. Η Χάρη του Θεού δίδεται στον άνθρωπο με τη βάπτισή σου, η οποία στη συνέχεια καλλιεργείται με τις ενάρετες πράξεις του. Επομένως πρέπει να είμαστε ελεήμονες, να πράττουμε αγαθοεργίες και να γινόμαστε ευεργέτες, εάν θέλουμε να έχουμε τη Χάρη του Θεού. Τώρα, που η κρίση μαστίζει τη χώρα μας, θα ήταν ευχής έργο, όσοι έχουν άφθονα αγαθά να τα διαθέσουν για να μην χαθεί η Ελλάδα μας. Άλλωστε η γλυκιά μας Πατρίδα αποτελεί την καρδιά του κόσμου με το αθάνατο πνεύμα της, με τον ασύγκριτον πολιτισμό της και με την Πίστην την Αγία. Έτσι ώστε να της αποδοθεί από τον Κύριο «Ο της δικαιοσύνης στέφανος».

Ε. Είσαι εικόνα του Θεού, μιμήσου τον Χριστό σου. Ο Χριστός δείχνει προς τα πλάσματά του αγάπη, ταπείνωση, ευγένεια, ποιότητα και τόσες άλλες αρετές, που πρέπει κι εμείς να τις μιμηθούμε για να ζήσουμε ευχάριστα τη ζωή μας. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να εργαζόμαστε, γιατί κι Εκείνος έμεινε στη Ναζαρέτ όλα τα χρόνια της υπομονής κι εργαζόταν με το μνήστορα Ιωσήφ στο εργαστήρι του. Εκεί έφτιαχνε τραπέζια, καρέκλες, κρεβάτια και τόσα άλλα έπιπλα. Ευτυχισμένοι οι άνθρωποι που απόλαυσαν από τα χέρια του Θεού τέτοια ωραία έργα τέχνης ! Μετά βέβαια άρχισε το διδακτικό Του έργο και τελείωσε με την Ουράνια βασιλεία Του, καθήμενος εκ δεξιών του Πατρός Του.

Ζ. Ζηλεύου και μη ζήλευε κανέναν στον καιρό σου. Να αφήνεις τους άλλους να σε ζηλεύουν, αλλά εσύ να μην ζηλεύεις ποτέ κανέναν, ούτε τον γείτονά σου, ούτε τους φίλους σου, ούτε τους συγγενείς σου, εάν έχουν περισσότερα αγαθά από εσένα, δηλ. σπίτια, αυτοκίνητα, έπιπλα, ρούχα κλπ. Εσύ επιβάλλεται να είσαι αυτάρκης σ’ αυτά που απέκτησες με κόπο και εντιμότητα από τη δουλειά σου και όσα σου χάρησε ο Θεός. Διαφορετικά θα κυριευθείς από το κυνήγι της ευημερίας κι αυτό θα γίνει η αιτία της καταστροφής σου.

Η. Ήμαρτες; Μετανόησον, κλάψει πικρά και θρήνει. Ανθρώπινο είναι να πέσει κάποιος στην αμαρτία, αλλά να βρίσκεται πεσμένος συνεχώς, εκείνο είναι το δύσκολο και το δυσάρεστο, γιατί είναι δαιμονικό. Γι’ αυτό χρειάζεται αποφασιστικότητα και θάρρος να εξομολογούμε τα αμαρτήματά μας για να σωθούμε. Ο βασιλιάς Δαβίδ, που αμάρτησε, έκλαιγε σ’ όλη του τη ζωή. Ο δε Αυγουστίνος, που στα χρόνια της νιότης του αμάρτησε και ασώτευσε, ήταν απαρηγόρητος. Σήμερα ο κόσμος μας, πίνει την αμαρτία σαν αναψυκτικό ποτό, κάτι που εξοργίζει τον Άγιο Θεό. Γι’ αυτό έχουμε και άσχημες συνέπειες στη ζωή μας. Κάποιος είπε πως τα θύματα από την ανηθικότητα είναι πολύ περισσότερα απ’ όλους τους πολέμους. Σύμφωνα με το Γάλλο καθηγητή της Ιατρικής LERRED, από τις αρρώστιες της αμαρτίας πεθαίνουν κάθε χρόνο στη Γαλλία περισσότεροι από τριάντα χιλιάδες. Τα δε ιδρύματα όλου του κόσμου είναι γεμάτα από τα αποτελέσματα της ασωπείας.

Θ. Θρέψε φτωχό, ντύσε γυμνό, συχώρεσης να γίνει. Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε: «Τα ρούχα, που έχετε στα μπαούλα σας, (σήμερα βέβαια υπάρχουν στις ντουλάπες μας) είναι των πτωχών, που τρέμουν από το κρύο. Δεν έδωσες βοήθεια, δηλ. ελεημοσύνη, δεν θα πάρεις βοήθεια. Θα εκδιωχθείς από τη βασιλεία του Θεού. Δεν έδωσες ψωμί, δεν θα κερδίσεις την αιώνια ζωή».

Ι. Ιδές κακό του αδελφού, κρύψε το. Εάν πέσει στην αντίληψή σου κάποιο κακό περιστατικό του αδελφού σου, θα ήταν δίκαιο να αποφύγεις την ανακοίνωσή του και σε άλλους. Στις μέρες μας, όμως, αυτό θεωρείται πια απαράδεκτο, γιατί οι άνθρωποι διαπράττουν μεγάλες, φοβερές και ασυγχώρητες παρανομίες, όπως κλοπές, φόνους, ληστείες και τόσα άλλα. Έτσι είναι πλέον αναγκαίον κακό να το φανερώσουμε για να σώσουμε έναν συνάνθρωπό μας ή να σωθούμε οι ίδιοι.

Κ. Καλό είδες, φανέρωσέ το και εις δόξαν Θεού ειπέ το. Εάν πέσει στην αντίληψή σου κάποια αξιέπαινη πράξη ενός αδελφού σου, αρμόζει όχι μόνο να την ανακοινώσεις, αλλά και να την επιβραβεύσεις με λόγια ενθαρρυντικά, συνετά και αληθινά, ώστε να αποδεικνύεται η δόξα του Θεού. Έτσι γίνεται παράδειγμα προς μίμηση και στους άλλους.

Λ. Λέγε ολίγα κι άκουγε πολλά για να μαθαίνεις. Ο λόγος μας δηλ. η ομιλία μας πρέπει ν’ ακολουθεί κάποιους κανόνες καλής συμπεριφοράς. Επομένως ο ομιλητής ούτε φλύαρος να είναι, ούτε αυθάδης, ούτε κουτσομπόλης, ούτε υβριστής, αλλά πάντα να προσέχει αυτά που πρόκειται να πει. Γιατί η βιασύνη της γλώσσας έχει καταστρέψει πολλούς ανθρώπους. Άλλωστε μία παροιμία λέει: «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». Ακόμη ο Ιερός Χρυσόστομος μας συμβούλει: «Ούτε τη φωνή ν’ αλλάζουμε, ούτε να υπερηφανευόμαστε. Η συμπεριφορά μας πρέπει να είναι απροσποίητη, όπου κι αν βρισκόμαστε».

Μ. Μην επαρθείς, μην υψωθείς και την ψυχή σου χάσεις. Να μην υπερηφανεύεσαι ούτε να υψώνεσαι για τα κατορθώματά σου. Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε: «Να είσαι μεγαλόψυχος. Και οι μικροί και οι μεγάλοι τοίχοι των σπιτιών ικανοποιούν την ίδια ανάγκη. Όταν επισκεφτώ το σπίτι ενός κακόγουστου και νεόπλουτου ανθρώπου και το δω να είναι υπερβολικά στολισμένο, ξέρω πολύ καλά ότι αυτός ο άνθρωπος δεν κατέχει τίποτε. Μόνο ξέρει να καλλωπίζει τα άψυχα αντικείμενα. Έτσι την ψυχή του την αφήνει αστόλιστη, γιατί δεν σαλαχνίζεται κανένα φτωχό και περιφρονεί τις εντολές του Θεού».

Ν. Νίκησε πάντα το κακό εσύ με το καλό σου. Σε κάποιο μέρος μια γυναίκα έστειλε στη γειτόνισσά της μία ανθοδέσμη με αγκάθια. Εκείνη την πήρε και αμέσως έκοψε από τον κήπο της τριαντάφυλλα και, αφού έφτιαξε μία ανθοδέσμη μ’ αυτά της τα έστειλε και της παρήγγειλε: «Αγκάθια είχες, αγκάθια μου έστειλες. Τριαντάφυλλα έχω, τριαντάφυλλα σου στέλνω».

Ξ. Ξένο, φτωχό και ορφανό πάντοτε στο πλευρό σου. Όταν είναι να δώσεις ελεημοσύνη μη σκέπτεσαι ότι θα ξοδέψεις χρήματα, αλλά ότι θα αποκτήσεις δικαίωμα. Λέγει ο Λόγος του Θεού: «Εσκόρπισες έδωσες στους φτωχούς, το δικαίωμά σου μένει εις τον αιώνα του αιώνος». Ακόμη μη βλέπεις τον πλούτο σου που λιγοστεύει, αλλά πρόσεχε το θησαυρό που αυξάνεται στους ουρανούς.

Ο. Όλος να είσαι του Θεού και ο Ουρανός δικός σου. Να εκτελείς πάντοτε το θέλημα του Θεού και να είσαι βέβαιος ότι θα κερδίσεις την Ουράνια Βασιλεία. Γιατί το μέλλον ανήκει στην Πρόνοια του Δημιουργού, που κυβερνά τα σύμπαντα και μεριμνά για τ’ άνθη του αγρού και για τα πετεινά τ’ ουρανού.

Π. Πτώχεια, νόσοι, Πειρασμοί πάντοτε όφελός σου. Ο Άγιος Αθανάσιος έλεγε το εξής, το οποίο όλοι οι πιστοί δεν πρέπει να το ξεχνούν ποτέ: Όλα τα θλιβερά της ζωής αυτής ομοιάζουν με σύννεφα, που πολύ γρήγορα θα περάσουν (νεφύδρια που θάττον παρελεύσονται) και ότι «ούκ άξια τα παθήματα του νύν καιρού προς τη μέλλουσαν δόξαν».

Ρ. Ράντισε και με δάκρυα κάποτε τη στρωμνή σου. Πότε πότε πρέπει ο άνθρωπος να θυμάται τα παραπτώματά του είπε αυτά αφορούν στον ίδιο είτε αναφέρονται σε άλλους. Είναι αλήθεια πως η αμαρτία πάντοτε ποτίζει με φαρμάκι τα θύματά της και οι παραβάσεις της ηθικής και του θείου Νόμου θα ακριβοπληρώσουν τις παρανομίες τους. Και ο Απόστολος Παύλος έλεγε: «Θλίψις και στενοχωρία επί πάσαν ψυχήν ανθρώπου του κατεργαζομένου το κακόν» ! (κατεργάζομαι = επεξεργάζομαι κάτι, δουλεύω κάτι). Η μετάνοια όμως, πάντοτε απαλλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, όταν γίνεται με την συντριβή της ψυχής του.

Σ. Σπούδαζε πάντα τας γραφάς, να σώσεις την ψυχή σου. Ο σκοπός του ανθρώπου είναι να μελετά τα ιερά βιβλία της Θρησκείας του. Όπως είναι το Άγιο Ευαγγέλιο, που αποτελεί τον αληθινό θησαυρό της Εκκλησίας μας, της Δόξας και της Χάρης του Θεού. Επίσης την Αγία Γραφή, του βίους των Αγίων και των Οσίων μας καθώς και τα Πατερικά Κείμενα. Ο Μέγας Κων/νος προέτρεπε τους στρατιώτες του να μελετούν τους βίους των Αγίων για να οπλίζονται με δύναμη, με θάρρος και με ανδρεία για να αψηφούν το θάνατο. Έτσι πρέπει να κάνουν και οι νέοι μας για να έχουν τη βοήθεια των Αγίων και να ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής τους.

Τ. «Το Πάτερ ημών» λέγε το συχνάκις. Η προσευχή είναι η πνοή της ψυχής που φθάνει σα θυμίαμα στον θρόνο του Θεού. Όταν οι Απόστολοι ρώτησαν τον Κύριο πώς να προσεύχονται, εκείνος τους είπε: «Μη βατολογείτε σαν τους αιρετικούς, αλλά να κατευθύνετε αυτήν την προσευχή σας στους ουρανούς και ο Θεός, που γνωρίζει όλες τις ανάγκες των ανθρώπων, θα σας χαρίζει όλα όσα επιθυμείτε και όσα θέλετε». Ακόμη διαβάζοντας κανείς ένα Ευαγγέλιο την ημέρα αγιάζεται το σπίτι του, αγιάζεται η πολυκατοικία, αγιάζεται ο αέρας και γενικά όλα, γιατί το Ευαγγέλιο είναι ο ίδιος ο Χριστός.

Υ. Υβρίστηκες; Υπόμενε ως ο Χριστός πολλάκις. Κάποιος Ιεροκήρυκας είπε: «Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που κατηγορούν και υβρίζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ τους συγγενείς τους ή τους φίλους τους ή τους γνωστούς τους, χωρίς να τους έχουν κάνει κανένα κακό. Αυτό είναι πολύ μεγάλη και ασυγχώρητη αμαρτία». Γιατί όπως λέγει και ο Μέγας Αθανάσιος: «Ο Υιός του Θεού, ο λυτρωτής του κόσμου, ο βασιλεύς των Αγγέλων και της Εκκλησίας υπόμεινε τα πάνδεινα δηλ. τους ονειδισμούς, τις ύβρεις, τους εξευτελισμούς και τόσα άλλα κατά τη Σταυρώσή Του». Οι ύβρεις όμως, κατά του Χριστού μεταδίδονται ως κληρονομική αρρώστια από τους γονείς στα παιδιά τους και από γενεά σε γενεά. Και ο Ιωάννης ο Χρυστόστομος λέγει: «Δεν υπάρχει πιο δυσάρεστο και πιο αμαρτωλό από αυτό το γεγονός». Η διεφθαρμένη γλώσσα εναντίον του Χριστού μολύνει και καταρρακώνει τις ψυχές των ανθρώπων. Και το τίμημα δεν θα αργήσει να πέσει στο κεφάλι του υβριστού. Επομένως, εάν σε υβρίζουν και σε απειλούν οι εχθροί σου, μη φοβάσαι, γιατί δε θα επιτρέψει ο Κύριος να σε βλάψουν, όσο κι αν το θέλουν.

Φ. Φεύγε την κακολαλιά και την αισχρολογία. Λέγει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός: Η τροφή δεν πηγαίνει στην καρδιά, αλλά πάει στην κοιλιά κι από εκεί εξέρχεται. Επομένως δεν κάνει κανένα κακό και μόνον οι βιταμίνες μένουν στο σώμα. Τα λόγια όμως, που βγαίνουν από το στόμα κάνουν κακό, γιατί προέρχονται από τα συναισθήματα, που έχουν έδρα την καρδιά και φανερώνουν το μίσος, τον φθόνο, τον φόνο, τη συκοφαντία την καταλαλιά και τόσα άλλα. Και ο Απόστολος Παύλος είπε: «Μη πλανάσθε ούτε Πόρναι ούτε ειδωλολάτραι (μάγοι και μάγισσες) ούτε μοιχοί ούτε μαλακοί (αδύνατοι) ούτε αρσενοκίται (παιδαραστές) ούτε πλεονέκται ούτε κλέπται ούτε μέθυσοι ούτε λοίδοροι (υβριστές) ούτε άρπαγες βασιλεία Θεού κληρονομήσουσι (δε θα κληρονομήσουν).

Χ. Χαίρε και τους χαιρετισμούς λέγε της Παναγίας. Να χαιρόμαστε πάντα και να μην επιτρέπουμε να μας κυριεύει ο δαίμονας της απελπισίας και στις μέρες μας ο δαίμονας του τρόμου. Επίσης να διαβάζουμε μία φορά την ημέρα τους Χαιρετισμούς της Παναγίας και να την ικετεύουμε. Γιατί η Παναγία είναι η εγγύηση της ζωής μας, η οποία βλέπει τα προβλήματά μας με μεγάλη εισπλαχνία και τα θεραπεύει. Κάποτε σ’ ένα μικρό καλυβάκι του Αγίου Όρους κατοικούσε ένας μοναχός και δεν είχε τίποτε να φάει. Προσευχόταν κι έκλαιγε γιατί πεινούσε πολύ. Τότε παρουσιάστηκε η Παναγία και του είπε: «Κοίταξες, παιδί μου, αυτά τα φυτά που είναι γύρω σου; Έχουνε χάνδρες. Μάζεψέ τις, φτιάξε κομπολόγια και πήγαινε να τα πουλήσεις κάτω στην αγορά για να πάρεις χρήματα και να ψωνίσεις να φας».

Ψ. Ψαλμούς και ύμνους και Γραφάς διάβαζε επιμόνως. Μας συνιστά ποια συγκεκριμένα ιερά κείμενα πρέπει να μελετούμε για να κερδίσουμε την Ουράνια βασιλεία του Θεού. Με την ανάγνωση αυτών των κειμένων γαληνεύει η ψυχή, ανακουφίζεται ο πόνος φωτίζεται ο νούς του ανθρώπου και παίρνει δύναμη για να συνεχίσει τη ζωή του με θάρρος και αισιοδοξία, έχοντας βοηθό, συμπαραστάτη και σύμμαχο τον ίδιο τον Κύριο. Γιατί όσο τιποτένιοι κι αν είμαστε δεν παύουμε να είμαστε τα πλάσματά του με τα οποία ο Κύριος δουλεύει και συνεργάζεται πάντοτε. Άλλο τώρα, εάν εμείς αδιαφορούμε για όλα αυτά.

Ω. Ως αρεστός εις τον Θεό εις όλους τους αιώνας. Είθε ο άνθρωπος πράττοντας όλα αυτά να είναι αρεστός εις το Θεό σε όλους τους αιώνες. Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω.

Της Πόπης Α. Χρυσοχόου, καθηγήτριας φιλολόγου

Ζήσαμε για τη σάρκα, ας ζήσουμε και για το πνεύμα...

Όπως ακριβώς δεν έχουν καμιά ωφέλεια οι γεωργοί που σπέρνουν το σπόρο στο δρόμο, έτσι ούτε κι εμείς έχο­με κανένα όφελος από το να μας ονομάζουν Χριστιανούς, αν τα έργα μας δεν είναι σύμφωνα με το όνομά μας. Και αν θέλετε να σάς παρουσιάσω αξιόπιστο μάρτυρα τον αδελφόθεο Ιάκωβο που λέγει, η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιακ. 2,17). Άρα λοιπόν παντού είναι ανα­γκαία και η εκτέλεση των έργων γιατί όταν απουσιά­ζουν αυτά, δεν μπορεί να μας ωφελήσει η ονομασία του Χριστιανού. Και μην απορήσεις. Γιατί, πες μου, ποιο κέρ­δος έχει ο στρατιώτης από την κατάταξη του στο στρα­τό, αν δεν είναι άξιος για την εκστρατεία και δεν πολεμά για τον βασιλιά από τον οποίο τρέφεται;

Ίσως, αν και είναι φοβερό το λεγόμενο, θα ήταν προτιμότερο να μη στρατευθεί, παρά να στρατευθεί και ν' αμελεί για την τι­μή του βασιλιά γιατί, πως δεν θα τιμωρηθεί αυτός που τρέφεται από το βασιλιά, αλλά δεν αγωνίζεται για το βασιλιά; Και τι λέγω για το βασιλιά; μακάρι να φροντί­ζαμε έστω και για τις ψυχές μας.

Και πως, λέγει, μπορώ να ζω μέσα στον κόσμο και ανάμεσα στα κοσμικά πράγματα και να σωθώ; Τι λες, άνθρωπε; Θέλεις με συντομία να σου δείξω ότι δεν είναι ο τόπος που σώζει, αλλά ο σωστός τρόπος ζωής και η προ­αίρεση; Ο Αδάμ έπαθε το ναυάγιο σαν σε λιμάνι μέσα στον παράδεισο (Γεν. 3) ο Λωτ πάλι διασώθηκε σαν σε πέλαγος μέσα στα Σόδομα (Γεν. 19)· ο Ιώβ πέτυχε τη δικαίωση επάνω στην κοπριά (Ιώβ 2), ενώ ο Σαούλ, αν και ζούσε μέσα στους θησαυρούς, έχασε και την εδώ βα­σιλεία και την εκεί (Α' Βασ. 18)...

Γνωρίζοντας αυτά και φέρνοντας στη μνήμη μας τη φοβερή ημέρα και σκεπτόμενοι το πυρ εκείνο και τα φο­βερά κολαστήρια, ας επιστρέψομε από το πλανεμένο δρό­μο μας. Γιατί θα 'ρθεί ώρα που θα διαλυθεί το θέατρο του κόσμου αυτού δεν είναι δυνατό μετά το πέρας αυτής της ζωής να κάνει κανείς κάτι, δεν είναι δυνατό να στεφανω­θεί μετά τη διάλυση του θεάτρου.

Αυτός είναι ο καιρός μετανοίας, ενώ εκείνος κρίσεως, αυτός είναι ο καιρός των αγώνων, ενώ εκείνος των στεφάνων, αυτός είναι ο καιρός του κόπου, ενώ εκείνος της ανέσεως, αυτός ο καιρός των καμάτων, ενώ εκείνος της ανταποδόσεως. Συνέλθετε, πα­ρακαλώ, αφυπνισθείτε και ας ακούσομε με προθυμία τα λεγόμενα. Ζήσαμε για τη σάρκα, ας ζήσομε και για το πνεύμα, ζήσαμε για τις ηδονές, ας ζήσομε και για τις αρε­τές, ζήσαμε με αδιαφορία, ας ζήσομε και με μετάνοια. Γιατί υπερηφανεύεται το χώμα και η στάχτη; (Εκκλ. 10, 9). Τι φουσκώνεις από αλαζονεία, άνθρωπε; γιατί μεγαλοφρονείς για τον εαυτό σου; τι ελπίζεις από τη δό­ξα του κόσμου και τον πλούτο;

Ας πάμε, παρακαλώ, στους τάφους και ας δούμε τα εκεί μυστήρια, ας δούμε τη φύση την ανθρώπινη κατασκορπισμένη, τα κόκκαλα σαπισμένα, τα σώματα σάπια κι αν ακόμη είσαι σοφός, σκέψου, κι αν είσαι φρόνιμος, πες μου, ποιος είναι εκεί ο βασιλιάς και ποιος ο ιδιώτης, ποιος είναι ο ευγενής και ποιος ο δούλος, ποιος ήταν ο σοφός και ποιος ο άσοφος;

Που είναι εκεί η ομορφιά της νεότητας; που το χαρούμενο πρόσωπο; που τα όμορφα μάτια; που η καλοκαμωμένη μύτη; που τα φλογερά χεί­λη; που τα κάλλη των παρειών; που το λαμπερό μέτω­πο; δεν είναι όλα σκόνη; δεν είναι όλα σκουλήκια και δυσωδία; δεν είναι όλα βρωμιά;

Σκεπτόμενοι, αδελφοί, αυτά και φέροντας στη μνή­μη μας την τελευταία ημέρα, όσο ακόμη έχομε καιρό, ας επιστρέψομε από τον πλανεμένο δρόμο μας. Με τίμιο αίμα αγορασθήκαμε (Α' Πέτ. 1,2). Γι' αυτό ο Θεός φα­νερώθηκε επάνω στη γη.

Ο κριτής οδηγείται στο δικαστήριο για τους καταδικασμένους, η ζωή γεύεται θάνατο, ο πλάστης ραπίζεται από το πλάσμα, εκείνος που δεν τον βλέπουν τα σεραφείμ, φτύνεται από το δούλο, γεύεται ξύδι και χολή, κεντάται με τη λόγχη, τοποθετείται στον τάφο, και συ, πες μου, αδιαφορείς και κοιμάσαι και τα περιφρονείς, άνθρωπε, όλα αυτά;

Δεν γνωρίζεις, ότι κι αν ακόμη χύ­σεις το αίμα σου για Εκείνον, ούτε έτσι έκαμες εκείνο που πρέπει; Και τούτο γιατί άλλο είναι το αίμα το δε­σποτικό και άλλο το αίμα του δούλου. Πρόλαβε με τη μετάνοια και τη μεταστροφή την έξοδο της ψυχής, μή­πως έρθει ο θάνατος και δεν καταστεί δυνατή η θεραπεία με τη μετάνοια, γιατί στη γη έχει τη δύναμη της η μετά­νοια, και μόνο στον άδη αυτό δεν είναι δυνατό να συμβεί.

Ας ζητήσουμε τον Κύριο όσο έχομε καιρό· ας κάνομε το καλό, ώστε και από τη μέλλουσα αθάνατη γέεννα ν' απαλλαγούμε και ν' αξιωθούμε την ουράνια βασιλεία, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα και η δύναμη, στους αιώνες των αιώνων.

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου

Ερμηνεία των 10 Εντολών

Δέκα ἐντολές

1. Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, οὐκ ἔσονται σοὶ θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἑμοῦ.
2. Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς.
3. Οὐ λήψει τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ.
4. Ἓξ ἡμέρας ἔργα καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου. Τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου.
5. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς.
6. Οὐ μοιχεύσεις.
7. Οὐ κλέψεις.
8. Οὐ φονεύσεις.
9. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ.
10. Οὐκ ἐπιθυμήσεις πάντα ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστι.

Ἑρμηνεία


1. Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, οὐκ ἔσονται σοὶ θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.
Ἕνας Κύριος εἶναι ὁ Κύριος ὁ Θεός σου, Αὐτὸς ποὺ φανερώνεται (μὲ τρία πρόσωπα, δηλ.) σὰν Πατέρας καὶ σὰν Υἱὸς καὶ σὰν Ἅγιο Πνεῦμα. 

Σὰν Πατέρας μὲν ἀγέννητος, σὰν Υἱὸς δὲ γεννητὸς (μέν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ πάλι) χωρὶς ἀρχή, καὶ πέρα ἀπὸ τὸν χρόνο, καὶ χωρὶς νὰ πάθει καμμία ἀλλοίωση, σὰν Λόγος (τοῦ Θεοῦ Πατρός). Αὐτὸς δὲ ὀνομάζεται Χριστός, γιατὶ ἔχρισε (δηλ. ἁγίασε) μὲ τὸ νὰ ἀναλάβει ὁ ἴδιος τὸ δικό μας (ἀνθρώπινο) εἶδος. Καὶ σὰν Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ καὶ Αὐτὸ προέρχεται ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὄχι γιατὶ γεννήθηκε ἀπ᾿ Αὐτόν, ἀλλὰ γιατὶ Αὐτὸς Τὸ στέλνει. 

Αὐτὸς μόνο εἶναι Θεός. Καὶ μάλιστα ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ ἕνας Κύριος, ποὺ ἐμφανίζεται μὲ τρεῖς ὑποστάσεις. Εἶναι ἕνας καὶ μοναδικὸς ὁ Θεὸς αὐτός, ποὺ δὲν διαιρεῖται κατὰ τὴν φύση, τὴ θέληση, τὴν σκέψη, τὴν δύναμη καὶ τὴν ἐνέργεια, καὶ ὅλα γενικῶς τὰ γνωρίσματα τῆς Θεότητας. Αὐτὸν λοιπὸν (τὸν ἕνα καὶ ἀληθινὸ Θεό) μόνο θὰ (πρέπει νὰ) λατρεύσεις μὲ ὅλη τὴν δύναμη ποὺ ἔχει ὁ νοῦς σου, καὶ μὲ ὅλο τὸ πλάτος τῆς καρδιᾶς σου καὶ μὲ ὅλη τὴν πληρότητα τῆς δυνάμεώς σου. Καὶ ὅλα ὅσα (ὁ Θεός σου) λέει καὶ ἐντέλλεται, (θὰ πρέπει) νὰ εἶναι πάντοτε νωπὰ μέσα στὴν καρδιά σου, ὥστε νὰ ἐφαρμόζεις καὶ νὰ ἐντρυφᾶς μέσα σὲ αὐτὰ καὶ νὰ ὁμιλεῖς μὲ βάση αὐτὰ (σὲ ὅλες τὶς περιστάσεις τῆς ζωῆς σου, δηλαδή) καὶ ὅταν κάθεσαι (κάπου καὶ δὲν μετακινεῖσαι), καὶ ὅταν βαδίζεις (γιὰ νὰ πᾶς ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος στὸ ἄλλο), καὶ ὅταν εἶσαι πεσμένος στὸ κρεββάτι, κι ὅταν εἶσαι ὄρθιος. Καὶ (θὰ πρέπει ἀκόμα) νὰ ἐνθυμεῖσαι πάντοτε (δηλαδὴ ἀδιαλείπτως καὶ χωρὶς διακοπὴ) τὸν Κύριο τὸ Θεό σου καὶ Αὐτὸν μόνο νὰ φοβᾶσαι (μὲ τὸν Ἅγιο φόβο τοῦ Θεοῦ), καὶ νὰ μὴν λησμονήσεις ποτὲ οὔτε Αὐτὸν οὔτε τὶς ἐντολές Του. Γιατὶ (μόνο) ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς θὰ σοῦ δώσει τὴν δύναμη (ποὺ εἶναι ἀπαραίτητη) γιὰ νὰ ἐφαρμόζεις (στὴν ζωή σου) τὸ (ἅγιο) θέλημά Του. Γιατὶ (ὁ Θεός, ποὺ δὲν ἔχει κανενὸς τὴν ἀνάγκη) τίποτε ἄλλο δὲν σοῦ ζητεῖ παρὰ μόνον νὰ Τὸν φοβᾶσαι καὶ νὰ Τὸν ἀγαπᾶς (γιατὶ Αὐτὸς ἀκριβῶς ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ συμβαδίζει μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς Αὐτόν) καὶ νὰ ἀκολουθεῖς τὸν δρόμο Του ποὺ Αὐτὸς θέλει (πράγμα ποὺ εἶναι ἡ φυσικὴ συνέπεια τῶν ἄλλων). 

Αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ καύχημά σου καὶ Αὐτὸς θὰ εἶναι ὁ Θεός σου. (Πρόσεξε) μήπως ἀκούγοντας τίποτα σχετικὸ μὲ τὴν (ἠθική) ἀπάθεια τῶν ἀγγέλων καὶ μὲ τὴν ἰδιότητά τους νὰ εἶναι ἀόρατοι, ἢ γιὰ τὴν μεγάλη (κι ἐκπληκτική) πονηρία τοῦ (διαβόλου, πού) ἐκπέσοντος ἀπὸ τὸ ὕψος τὸ ἀγγελικό, καὶ γιὰ τὴν (μεγάλη του) ἐπινοητικότητα καὶ ἐξυπνάδα καὶ εὐστροφία γιὰ κάθε πλάνη, ἐξ αἰτίας ὅλων αὐτῶν ἀποδόσεις σὲ κάποιο ἀπὸ αὐτὰ (τὰ πνεύματα-ἀγαθὰ ἢ πονηρά) τιμὴ ποὺ ἀνήκει στὸν Θεό. (Πρόσεξε) μήπως ἀτενίζοντας τὸ μεγάλο μέγεθος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὴν ποικιλία τῆς κινήσεως τῶν οὐράνιων σωμάτων, τὴν λαμπρότητα τοῦ ἥλιου, τὸ γλυκὸ φῶς τῆς σελήνης, τὴν ὄμορφη διαύγεια τῶν ἄλλων ἀστέρων, τὴ χρησιμότητα τοῦ ἀέρα (καὶ τὴν ἀναγκαιότητά του) γιὰ τὴν ἀναπνοή, καὶ τῆς θαλάσσης ἢ τῆς γῆς τὶς ἀνεξάντλητες προσφορές, καὶ (συνηπαρμένος ἀπὸ τὰ φαινόμενα τοῦτα τὰ λαμπρά) θεοποιήσεις κανένα ἀπὸ αὐτὰ τὰ κτίσματα. Γιατὶ ὅλα αὐτὰ εἶναι κατὰ τρόπο δουλικὸ ταγμένα στὸν μόνο Θεὸ καὶ δημιουργήματα δικά Του, ποὺ ἔλαβαν ὀντότητα ἀπὸ τὴν κατάσταση τῆς ἀνυπαρξίας ποὺ ἦσαν, μὲ μόνο τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ (ὅπως λέγει ἡ Γραφή) Αὐτὸς (ὁ Θεός) ἁπλῶς εἶπε καὶ ἔγιναν (ὅλα ὅσα βλέπουμε καὶ δὲν βλέπουμε), Αὐτὸς διέταξε καὶ ἐδημιουργήθησαν. Αὐτὸν λοιπὸν τὸν Κύριο καὶ δημιουργό της κτήσεως πρέπει νὰ τιμήσεις (μὲ λατρεία) σὰν μόνο Θεὸ καὶ μὲ τὴν ἀγάπη νὰ ἑνωθεῖς μαζί Του, καὶ μέρα καὶ νύκτα ἀπὸ Αὐτὸν νὰ ζητᾶς συγχώρεση γιὰ τὰ θεληματικά σου καὶ ἀθέλητα παραπτώματα. Γιατὶ Αὐτὸς (ὁ μεγαλοδύναμος Κύριος) εἶναι (ταυτόχρονα) γεμάτος ἀγάπη καὶ φιλανθρωπία καὶ μακροθυμία καὶ πολὺ ἔλεος, καὶ κάνει αἰώνια τὸ καλὸ (τὸ ἀγαθό)…

2. Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς.
Δὲν θὰ (πρέπει) νὰ κατασκευάσεις κανένα ὁμοίωμα κάποιου πράγματος ἀπὸ ὅσα βρίσκονται ἐπάνω στὸν οὐρανὸ καὶ κάτω στὴν γῆ καὶ μέσα στὴν θάλασσα, μὲ σκοπὸ νὰ τοὺς ἀποδώσεις λατρεία καὶ δόξα ὅμοια μὲ ἐκείνη ποὺ ἁρμόζει στὸ Θεό. 

Καὶ τοῦτο, γιατὶ ὅλα αὐτὰ εἶναι δημιούργημα τοῦ ἑνὸς καὶ μοναδικοῦ Θεοῦ, πού, ἀφοῦ τώρα τελευταῖα ἐπῆρε σάρκα γεννηθεὶς ἀπὸ παρθενικὴ γαστέρα, παρουσιάστηκε στὴν γῆ καὶ ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἀφοῦ πρῶτα ὑπέστη πάθος γιὰ χάρη τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀπέθανε καὶ ἀναστήθηκε, ἀνέβηκε ψηλὰ στοὺς οὐρανοὺς μὲ σῶμα κι ἐκάθησε στὰ δεξιά του θρόνου τῆς μεγαλειότητος τοῦ Θεοῦ, στὰ ψηλὰ οὐράνια σκηνώματα. Μὲ τὸ σῶμα δὲ αὐτὸ πρόκειται νὰ ξαναρθεῖ στὴ γῆ, μέσα σὲ δόξα λαμπρή, γιὰ νὰ κρίνει ζωντανοὺς καὶ πεθαμένους. 

Αὐτοῦ λοιπὸν (τοῦ Θεοῦ), ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ χάρη μας, νὰ κατασκευάσεις τὴν εἰκόνα σὲ ἔνδειξη τῆς ἀγάπης σου γι᾿ Αὐτόν, καὶ νὰ Τὸν θυμᾶσαι βλέποντας τὴν εἰκόνα, καὶ νὰ Τὸν προσκυνᾶς προσκυνώντας τὴν εἰκόνα. Ἐπίσης ἡ εἰκόνα θὰ σὲ βοηθᾶ νὰ στρέψεις τὸ νοῦ σου στὸ ἄξιο προσκυνήσεως σῶμα τοῦ Σωτῆρος, ποὺ τώρα βρίσκεται ψηλὰ στὸν οὐρανὸ στὰ δεξιά του Πατρός. Ἐπίσης (θὰ πρέπει) νὰ κατασκευάσεις εἰκόνες καὶ γιὰ τοὺς Ἁγίους καὶ νὰ τὶς προσκυνᾶς, ὄχι βέβαια σὰν Θεούς, γιατὶ αὐτὸ ἀπαγορεύεται, ἀλλὰ γιὰ νὰ δείξεις μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὴν σχέση ποὺ ἐσὺ (σὰν θνητὸς ἄνθρωπος) ἔχεις μὲ αὐτοὺς (ποὺ ἦσαν σὰν καὶ ἐσένα ἄνθρωποι), καὶ τὴν διάθεση νὰ τοὺς τιμήσεις μὲ ἐξαιρετικὴ τιμή, πρᾶγμα ποὺ θὰ κάνει τὸ νοῦ σου νὰ πηγαίνει διὰ μέσου τῆς εἰκόνος στοὺς (εἰκονιζομένους) Ἁγίους. Ἔτσι θὰ μιμηθεῖς καὶ τὸν Μωυσῆ, ποὺ ἔφτιαξε τὶς εἰκόνες τῶν Χερουβὶμ μέσα στὰ Ἅγια. Ἔπειτα (μὴν ξεχνᾶς ὅτι) καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἦταν (σὰν μία κάποια) εἰκόνα αὐτῶν ποὺ ἦταν στὰ οὐράνια. Καὶ (μέσα στὴν σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου) τὸ ἅγιο κοσμικὸ εἰκόνιζε ὅλο τὸν κόσμο, καὶ (ὅμως παρὰ ταῦτα) ὁ Μωυσῆς ὅλα αὐτὰ τὰ ὀνόμασε ἅγια, γιατὶ μὲ τοῦτο δὲν εἶχε σκοπὸ νὰ ἀποδώσει δόξα στὰ κτίσματα, ἀλλὰ διὰ μέσου αὐτῶν στὸν δημιουργό του κόσμου Θεό. 

Καὶ ἐσὺ λοιπὸν δὲν (θὰ πρέπει) νὰ θεοποιήσεις τὶς εἰκόνες (σὰν ὑλικὸ κατασκεύασμα) τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ τῶν Ἁγίων. Ἀλλὰ διὰ μέσου αὐτῶν (καὶ μὲ τὴν βοήθειά τους) θὰ (πρέπει νά) προσκυνήσεις (λατρευτικῶς) Αὐτῶν ποὺ μᾶς ἔπλασε πρῶτα κατ᾿ εἰκόνα δική του, καὶ ἔπειτα δέχτηκε ἀπὸ μεγάλη καὶ ἄπειρη ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο νὰ λάβει τὴν εἰκόνα μας τὴν ἀνθρώπινη (δηλ. νὰ παρουσιαστεῖ μὲ ἀνθρώπινη μορφή, καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτό) νὰ γίνει ἀντικείμενο ἀπεικονίσεως καὶ περιγραφῆς. Θὰ πρέπει δὲ νὰ μὴν περιοριστεῖς μόνο στὴν προσκύνηση τῆς θείας εἰκόνος, ἀλλὰ νὰ ἐπεκτείνης αὐτὴν καὶ στὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Γιατὶ ὁ σταυρὸς εἶναι πολὺ μεγάλο σημεῖο καὶ δεῖγμα τῆς νίκης τῆς ὁλοκληρωτικῆς του Χριστοῦ ἐναντίον τοῦ διαβόλου καὶ ὅλης της ἐχθρικῆς γιὰ μᾶς παρατάξεώς του…

3. Οὐ λήψει τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω.
Μὴ πάρεις στὸ στόμα σου γιὰ τὸ τίποτε τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου (καὶ μὴν ὁρκισθεῖς ποτέ) εἴτε γιὰ ὑπόθεση γήινη, εἴτε ἀπὸ φόβο μὴ πάθεις τίποτε κακὸ ἀπὸ κανένα ἄνθρωπο, ἢ ἀπὸ ντροπή, ἢ γιὰ νὰ κερδίσεις προσωπικὸ ὄφελος, ὁρκιζόμενος ψεύτικα, γιατὶ ἡ παράβαση τοῦ ὅρκου σημαίνει ἄρνηση τοῦ Θεοῦ. 

Γι᾿ αὐτὸ νὰ μὴν ὁρκίζεσαι ποτέ, ἀλλὰ νὰ ἀποφεύγεις ὁλοσδιόλου τὸν ὅρκο, γιατὶ ἀπὸ τὸν ὅρκο προέρχεται καὶ ἡ παράβαση τοῦ ὅρκου, ποὺ ἀπομακρύνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ συγκαταλέγει μὲ τοὺς ἁμαρτωλοὺς τὸν ἐπίορκο. Ὅταν λὲς πάντοτε τὴν ἀλήθεια, τότε δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ ὁρκίζεσαι, γιατὶ τὰ (ἀληθινὰ πάντοτε) λόγια σου θὰ εἶναι σὰν ὅρκος (καὶ θὰ καθιστοῦν περιττὴ κάθε ἄλλη βεβαίωση μὲ ὅρκο). 

Ἂν ὅμως συμβεῖ καμμιὰ φορὰ καὶ ὁρκισθεῖς, πρᾶγμα ποὺ μακάρι ποτὲ νὰ μὴν γίνει, ἐὰν μὲν δώσεις τὸν ὅρκο γιὰ κάτι τί σύμφωνο μὲ τὸν Θεῖο Νόμο, τότε θὰ πρέπει νὰ ἐκτελέσεις τὸ νόμιμο αὐτό, ἀλλὰ ἐν συνεχείᾳ θὰ πρέπει νὰ ζητήσεις ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου εὐθύνες ἐπειδὴ ἔδωσε ὅρκο, φροντίζοντας μὲ ἐλεημοσύνη, δέηση καὶ πένθος καὶ σκληραγωγία τοῦ σώματος νὰ ἐξιλεώσεις τὸν Χριστὸ ποὺ εἶπε νὰ μὴν ὁρκίζεσαι. Ἐὰν δὲ ἔδωσες ὅρκο γιὰ πρᾶγμα παράνομο, πρόσεξε μήπως ἐξ αἰτίας τοῦ ὅρκου ἐκτελέσεις παράνομη πράξη, γιὰ νὰ μὴν συγκαταριθμηθεῖς κι ἐσὺ μαζὶ μὲ τὸν Προφητοκτόνο Ἡρώδη. Ἀφοῦ δὲ ἀθετήσεις καὶ παραβεῖς τὸν παράνομο τοῦτο ὅρκο, βάλε κανόνα στὸν ἑαυτό σου νὰ μὴν ξαναορκισθεῖ, καὶ φρόντισε νὰ ἐξιλεωθεῖς ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ, χρησιμοποιώντας μὲ περισσότερη μέριμνα τὰ φάρμακα ποὺ εἴπαμε προηγουμένως, μαζὶ μὲ δάκρυα. 

4. Ἓξ ἡμέρας ἔργα καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου. Τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίω τῷ Θεῷ σου.
Μιὰ μέρα τῆς ἑβδομάδος, ποὺ ὀνομάζεται Κυριακή, ἐπειδὴ εἶναι ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριο, γιατὶ τὴν ἡμέρα τούτη ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν καὶ (μὲ τὸν τρόπο αὐτό) μᾶς ἔκανε γνωστὴ καὶ βέβαιη τὴν κοινὴ ἀνάσταση, κατ᾿ αὐτὴ θὰ πρέπει κάθε γήινο ἔργο νὰ σταματήσει. 

Τούτη λοιπὸν τὴν ἡμέρα νὰ τὴν ἁγιάσεις καὶ νὰ μὴν κάνεις κανένα ἔργο βιοτικό, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἀπαραίτητα, καὶ νὰ δώσεις τὴν εὐκαιρία σὲ αὐτοὺς ποὺ εἶναι δικοί σου ἢ σὲ ὑπηρετοῦν νὰ ξεκουραστοῦν, ὥστε ὅλοι μαζὶ νὰ δοξάσετε Ἐκεῖνον ποὺ μὲ τὸ νὰ θανατωθεῖ μας ἔκανε δικούς του καὶ ἀναστήθηκε καὶ ἀνέστησε μαζὶ τὴν δική μας φύση. Κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ νὰ θυμηθεῖς τὴν μέλλουσα ζωή, καὶ νὰ περάσεις τὸν καιρό σου μελετώντας τὶς ἐντολὲς καὶ τὰ δικαιώματα τοῦ Κυρίου καὶ ἐξετάζοντας τὸν ἑαυτό σου γιὰ νὰ ἐξακριβώσεις μήπως παρέβης κάτι τί ἢ παράλειψες, ὥστε νὰ διορθώσεις σὲ ὅλα τὸν ἑαυτό σου. Ἐπίσης, τὴν ἡμέρα αὐτὴ νὰ περάσεις πολλὲς ὧρες μέσα στὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ παρακολουθώντας τὶς ἱερὲς (λατρευτικὲς) συνάξεις ποὺ τελοῦνται ἐκεῖ, καὶ νὰ κοινωνήσεις μὲ εἰλικρινὴ πίστη καὶ μὲ ἥσυχη συνείδηση τὸ Ἅγιο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ νὰ κάνεις ἀρχὴ γιὰ μία ζωὴ περισσότερο σύμφωνη μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ ξεκαινουργώσεις τὸν ἑαυτό σου καὶ νὰ τὸν ἑτοιμάσεις γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τῶν μελλοντικῶν αἰωνίων ἀγαθῶν. Γι᾿ αὐτὰ πρέπει νὰ μὴν κάνεις καταχρήσεις οὔτε τὶς ἄλλες ἡμέρες. 

Τὴ δὲ Κυριακὴ πρέπει ἀπὸ ὅλα νὰ ἀπέχεις, ἀφοῦ μένεις κοντὰ στὸν Θεό, κάνοντας μόνον τὰ ἀπολύτως ἀναγκαῖα ἔργα κι ἐκεῖνα ποὺ χωρὶς αὐτὰ δὲν μπορεῖς νὰ ζήσεις. Ἔτσι μὲ τὸ νὰ ἔχεις τὸν Θεὸ σὰν τόπο γιὰ νὰ καταφύγεις, δὲν θὰ πᾶς ἀλλοῦ πουθενά. Καὶ δὲν θὰ ὑποστεῖς τὴν πύρωση ποὺ φέρνει ἡ φλόγα τῶν παθῶν, καὶ δὲν θὰ σηκώσεις (στὸν ὦμο σου) τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας. Μὲ τὸν τρόπο δὲ αὐτὸ θὰ ἁγιάσεις τὴν (πρώτη αὐτή) ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος, (δηλ. μὲ τὸ νὰ τιμᾶς αὐτή) παραμένοντας μακριὰ ἀπὸ κάθε τί κακό. Αὐτὰ δὲ ποὺ εἴπαμε, νὰ τὰ ἐφαρμόσεις καὶ στὶς μεγάλες ἑορτές, πράττοντας τὰ ἴδια (τὰ παραπάνω) καὶ ἀπέχοντας πάλι ἀπὸ ὅσα προηγουμένως εἴπαμε.

5. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς.
Νὰ σέβεσαι τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, γιατὶ ὁ Θεός – χρησιμοποιώντας σὰν ὄργανα αὐτοὺς – σὲ ἔφερε στὴν ζωή, καὶ αὐτοὶ εἶναι γιὰ σένα ἔπειτα ἀπὸ τὸν Θεὸ αἴτιοι τῆς ὑπάρξεώς σου. 

Γι᾿ αὐτὸ λοιπὸν καὶ ἐσύ, ἔπειτα ἀπὸ τὸν Θεὸ αὐτοὺς καὶ νὰ τιμήσεις καὶ νὰ ἀγαπήσεις, ἂν βέβαια ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς γονεῖς βοηθάει τὴν πρὸς Θεὸ ἀγάπη. Ἂν ὅμως δὲν βοηθάει, τότε νὰ φύγεις ἀμέσως μακριὰ ἀπὸ αὐτούς…
Πρέπει νὰ σέβεσαι καὶ νὰ ἀγαπᾶς αὐτοὺς ποὺ γιὰ σένα γίνηκαν πνευματικοὶ πατέρες. Γιατὶ αὐτοὶ ἐσένα σὲ ἔφεραν ἀπὸ τὴν κατάσταση τῆς (ἁπλῆς) ὑπάρξεως, στὴν κατάσταση (τῆς κατὰ Θεόν) ὑπάρξεως καὶ σοῦ μετέδωσαν τὸν φωτισμὸ τῆς (θείας) γνώσεως καὶ σοῦ δίδαξαν τὴν φανέρωση τῆς ἀλήθειας καὶ σὲ ἀναγέννησαν μὲ τὸ λουτρὸ τῆς παλιγγενεσίας καὶ σοῦ φύτεψαν μέσα σου τὴν ἐλπίδα γιὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀθανασία (τῆς ψυχῆς) καὶ γιὰ τὴν ἀδιάδοχη βασιλεία καὶ κληρονομία (τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν) καὶ σὲ ἔκαναν, ἀπὸ ἀνάξιο ποὺ ἤσουνα, ἄξιο τῶν αἰώνιων ἀγαθῶν, καὶ ἀπὸ ἐπίγειο (σὲ ἀντικατέστησαν) οὐράνιο, καὶ ἀπὸ πρόσκαιρο, αἰώνιο καὶ υἱὸ μαθητείας (παρὰ τοὺς πόδας) ὄχι ἀνθρώπου πιά, ἀλλὰ τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, ποὺ σοῦ χάρισε τὸ πνέυμα τῆς υἱοθεσίας. 

Αὐτὸς μάλιστα εἶπε: «Μὴν ὀνομάσετε κανένα ἄνθρωπο πατέρα ἢ καθηγητή, γιατὶ ἕνας εἶναι ὁ πατέρας καὶ καθηγητής σας, ὁ Χριστός. Γι᾿ αὐτὸ ὀφείλεις κάθε τιμὴ καὶ ἀγάπη στοὺς πνευματικοὺς πατέρες, ἔχοντας τὴν συναίσθηση πὼς ἡ τιμὴ ποὺ δίνεις σὲ αὐτοὺς πηγαίνει στὸν Χριστὸ καὶ στὸ Πανάγιο Πνεῦμα, μέσα στὸ Ὁποῖο ἔλαβε τὴν υἱοθεσία, καὶ στὸν ἐπουράνιο Πατέρα, ἀπὸ τὸν Ὁποῖο πηγάζει κάθε πατριὰ στὸν οὐρανὸ καὶ στὴν γῆ. Πρέπει δὲ νὰ φροντίσεις σὲ ὅλο τὸν βίο νὰ ἔχεις ἕνα πνευματικὸ πατέρα, καὶ νὰ τοῦ ἐξομολογῆσαι κάθε σου ἁμάρτημα καὶ κάθε λογισμὸ ἢ νὰ παίρνεις ἀπ᾿ αὐτὸν τὴν θεραπεία καὶ τὴν συγχώρεση. Γιατὶ σ᾿ αὐτὸν (δηλ. τὸν πνευματικὸ πατέρα) δόθηκε (ἀπὸ τὸν Κύριο ἡ ἐξουσία) νὰ συγχωρεῖ ἢ νὰ μὴν συγχωρεῖ ἁμαρτίες (δηλ. νὰ ἐλευθερώνει ἢ ὄχι ψυχές). Ὅλα ὅσα δὲν συγχωρήσουν στὴ γῆ, θὰ μείνουν ἀσυγχώρητα (καὶ) στὸν οὐρανό. Καὶ ὅλα ὅσα συγχωρήσουν στὴ γῆ, θὰ συγχωρεθοῦν (καί) στὸν οὐρανό.

Αὐτὴ δὲ τὴ χάρη καὶ τὴν δύναμη τὴν ἔλαβαν ἀπὸ τὸν Χριστό. Γι᾿ αὐτὸ πρέπει νὰ ὑπακοῦς σὲ αὐτοὺς καὶ νὰ μὴν ἔχεις ἀντίθετη μὲ αὐτοὺς γνώμη, γιὰ νὰ μὴν φέρεις τὴν καταστροφὴ στὴν ψυχή σου. Γιατὶ ἂν ἐκεῖνος ποὺ ἀντιμιλάει στοὺς σαρκικούς του γονεῖς, σὲ πράγματα ποὺ δὲν ἀπαγορεύονται ἀπὸ τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, τιμωρεῖται – σύμφωνα μὲ τὸν νόμο (τοῦ Μωϋσέως)- μὲ θάνατον, πὼς εἶναι δυνατὸν ἐκεῖνος ποὺ ἀντιμιλάει στοὺς πνευματικοὺς πατέρες νὰ μὴν δίωχνει μακριὰ τοῦ τὸ πνέυμα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μὴν χάνει τὴν ψυχή του; Γι᾿ αὐτὸ νὰ συμβουλεύεσαι καὶ νὰ ὑπακοῦς μέχρι τέλους στοὺς πνευματικοὺς πατέρες, γιὰ νὰ σωθεῖ ἡ ψυχή σου καὶ νὰ γίνεις κληρονόμος τῶν αἰωνίων καὶ ἀκηράτων ἀγαθῶν.

6. Οὐ μοιχεύσεις.
Νὰ μὴν πορνεύσεις, γιὰ νὰ μὴν καταντήσεις νὰ γίνεις ἀπὸ μέλος Χριστοῦ μέλος πόρνης, καὶ (ἔτσι) ἀποκοπεῖς ἀπὸ τὸ θεῖο σῶμα (σὰν σάπιο μέλος) καὶ χάσεις τὴν Θεία κληρονομιὰ καὶ ριχθεῖς στὴν γέενα (τοῦ πυρός).

Γιατὶ (ὅπως λέει ὁ νόμος) ἐὰν ἡ θυγατέρα ἱερέως ποῦ συλληφθεῖ νὰ πορνεύεται, ὑπομένει τὴν τιμωρία τὸν θάνατο διὰ πυρᾶς, ἐπειδὴ (μὲ τὴν πράξη της) τὸν πατέρα (της) ἐντρόπιασε, πόσο μεγαλύτερη τιμωρία ἀξίζει ὅποιος τέτοια βρωμιὰ κάνει στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ; Σὺ μὲν λοιπόν, ἂν μπορεῖς, ἐφάρμοσε (στὴν ζωή σου) τὴν παρθενία, γιὰ νὰ μπορέσεις νὰ ἀφιερωθεῖς ἐξ ὁλοκλήρου στὸν Θεὸ καὶ μὲ τέλεια ἀγάπη σὲ Αὐτὸν νὰ προσκολληθεῖς, μένοντας κοντά Του σὲ ὅλη σου τὴν ζωὴ καὶ φροντίζοντας ἀποκλειστικὰ πάντοτε (νὰ κάνεις) ὅτι ἀρέσει στὸν Κύριο, καὶ (ἔτσι) ἀπὸ τώρα ἐξασφαλίζοντας τὴν μέλλουσα ζωὴ καὶ ζώντας κάτω στὴν γῆ σὰν Ἄγγελος Θεοῦ. Γιατὶ αὐτῶν (δηλαδὴ τῶν Ἀγγέλων) γνώρισμα εἶναι ἡ παρθενία, καὶ γίνεται ὅμοιος μὲ αὐτούς, -ἂν καὶ ἔχει σῶμα- ὅσο τοῦτο εἶναι δυνατόν, ὅποιος ἀκολουθεῖ τὴν παρθενία…

Ἂν πάλι προτιμήσεις νὰ ἀκολουθήσεις τὴν (κατὰ Χριστόν) παρθενικὴ ζωὴ καὶ δὲν ἔχεις δώσει τέτοια ὑπόσχεση στὸν Θεό, τότε σου ἐπιτρέπεται νὰ πάρεις μία γυναίκα σύμφωνα μὲ τὸν νόμο τοῦ Κυρίου, καὶ μόνο μὲ αὐτὴν νὰ κατοικεῖς καὶ νὰ μὴν τὴν θεωρεῖς σὰν δικό σου σκεῦος πρὸς σκοπὸ ἁγιασμοῦ, ἀπέχοντας μὲ ὅλη σου τὴν δύναμη ἀπὸ ξένες γυναῖκες. Θὰ μπορέσεις δὲ τελείως νὰ ἀποφεύγεις αὐτές, ἂν προσέξεις τὶς ἄκαιρες (καὶ ψυχικὰ ἐπικίνδυνες) συναντήσεις καὶ συζητήσεις μαζί τους, καὶ (φρόντιζε) νὰ μὴν σοῦ ἀρέσουν τὰ πορνικὰ λόγια καὶ ἀκούσματα, καὶ νὰ διώχνεις τὰ μάτια τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς σου ἀπὸ πάνω τοὺς ὅσο σου εἶναι τοῦτο δυνατό, καὶ συνήθιζε νὰ μὴν ρίχνεις βλέμματα ἐμπαθῆ καὶ περίεργα πάνω στὴν ὀμορφιὰ τῶν προσώπων. Γιατὶ ἐκεῖνος ποὺ κυττάζει μιὰ γυναίκα μὲ κακὴ πρόθεση καὶ ἐπιθυμία, ἤδη (ὅπως λέει ὁΚύριος) εἶναι σὰν νὰ ἔκανε μαζί της τὴν κακὴ πράξι (τῆς μοιχείας ἢ πορνείας), καὶ ἔτσι ἔχει γίνει ἀκάθαρτος μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ Χριστοῦ ποὺ βλέπει (τὰ κρυπτά) στὶς καρδιές. Ἀπὸ τὸ σημεῖο δὲ αὐτὸ (τῆς ψυχικῆς ἁμαρτίας, ὁ ἄνθρωπος) ὁ ταλαίπωρος, καταντάει καὶ στὸ νὰ διαπράξει καὶ τὴ σωματικὴ ἁμαρτία. 

Ἀλλὰ τί μιλάω (μόνο) γιὰ τὶς βρωμιὲς τῆς πορνείας καὶ τῆς μοιχείας καὶ ὅλες τὶς ἄλλες τέτοιες ποῦ ἐνεργοῦνται κατὰ φύση; Γιατὶ ὁ ἄνθρωπος ὅταν μὲ περιέργεια κοιτάει τὰ ὄμορφα πρόσωπα, σέρνεται ἀκόλαστα καὶ στὶς παρὰ φύση (σαρκικὲς ἁμαρτίες καί) ἀσέλγειες. Σὺ λοιπόν, ἅμα κόψεις ἀπὸ πάνω σου τὶς πικρὲς ρίζες (τῆς ἁμαρτίας), δὲν θὰ δοκιμάσεις τοὺς καρπούς (της) ἀλλὰ θὰ φέρεις ἀντιθέτως τὸν καρπὸ τῆς ἁγνότητας καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ ποὺ ἔρχεται μαζί της, χωρὶς τὸν ὁποῖο κανεὶς δὲν πρόκειται νὰ ἰδεῖ τὸν Κύριο.

7. Οὐ κλέψεις.
Νὰ μὴν κλέψεις, γιὰ νὰ μὴν σοῦ δώσει πολὺ μεγαλύτερη τιμωρία ὁ γνωρίζων τὰ κρύφια (Θεός), ἐπειδὴ Τὸν περιφρόνησες. 

Μᾶλλον πρέπει ἀπ᾿ ὅτι ἔχεις, κρυφὰ νὰ δίνεις σὲ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, γιὰ νὰ πάρεις ἑκατονταπλασίονα καὶ νὰ κληρονομήσεις ζωὴ αἰώνια στὸν μέλλοντα αἰῶνα ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ βλέπει τὰ κρυφά.

8. Οὐ φονεύσεις.
Νὰ μὴν φονεύσεις, γιὰ νὰ μὴν ἐκπέσεις ἀπὸ (τὴν χάρη) τῆς υἱοθεσίας ποὺ σοῦ ἔδωσε Ἐκεῖνος ποὺ ἀνασταίνει τοὺς νεκρούς, καὶ νὰ γίνεις μὲ τὰ ἔργα σου παιδὶ ἐκείνου ποὺ ἐξ ἀρχῆς εἶναι δολοφόνος τοῦ ἀνθρώπου.

Ἐπειδὴ δὲ ὁ φόνος ἔχει ὡς ἀφορμὴ τὸ κτύπημα, τοῦτο δὲ τὸ μάλωμα, καὶ τοῦτο τὸ θυμό, ὁ δὲ θυμὸς ἔρχεται ἐξ ἀφορμῆς τῆς ζημίας ἢ τοῦ κτυπήματος ἢ τῆς βρισιᾶς ποὺ ἄλλοι μᾶς κάνουν, γι᾿ αὐτὸ εἶπε ὁ Χριστὸς ἐκεῖνον ποὺ σοῦ παίρνει τὸ πανωφόρι, μὴν ἐμποδίσεις νὰ σοῦ πάρει καὶ τὸ χιτώνα σου καὶ μὴν ἀποκριθεῖς μὲ βρισιὲς σὲ ἐκεῖνον ποὺ σὲ βρίζει. Γιατὶ μὲ τὸν τρόπο τοῦτο, καὶ τὸν ἑαυτό σου καὶ ἐκεῖνον ποὺ σοῦ κάνει κακὸ θὰ γλιτώσεις ἀπὸ τὸ φοβερὸ κακὸ τοῦ φόνου. Σὺ λοιπόν, (κάνοντας ἔτσι), θὰ πετύχεις τὴ συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν σου ποὺ ἔχεις ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ. 

Γιατὶ εἶπε: «δίδετε συγχώρεση (σὲ ὅσους σας φταίουν) καὶ θὰ συγχωρεθοῦν καὶ οἱ δικές σας ἁμαρτίες». Ἐκεῖνος δὲ ποὺ κακολογεῖ καὶ κακοποιεῖ τοὺς ἄλλους, (αὐτός) θὰ δώσει λόγο καὶ θὰ τιμωρηθεῖ μὲ αἰώνια τιμωρία. Γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶπε: «αὐτὸς ποὺ θὰ πεῖ τὸν ἀδερφὸ τοῦ «μωρέ», εἶναι ἄξιος νὰ ριχτεῖ στὴ γέενα τοῦ πυρός». Ἂν λοιπὸν κατορθώσεις νὰ ξεριζώσεις τὸ κακὸ (ἀπὸ μέσα σου) καὶ νὰ χαρίσεις στὴν ψυχή σου τὴ μακαριώτητα τῆς πραότητος, δόξασε τὸν Χριστὸ ποὺ εἶναι ὁ διδάσκαλος καὶ ὁ συνεργὸς τῶν ἀρετῶν, χωρὶς τὸν Ὁποῖον, ὅπως ἔμαθες, δὲν μποροῦμε τίποτα καλὸ νὰ κάνουμε. Ἂν πάλι δὲν μπορέσεις νὰ μείνεις πράος (καὶ μακριὰ ἀπὸ τὸν θυμό), νὰ κατηγορεῖς τὸν ἑαυτό σου ποὺ θυμώνει, καὶ νὰ μετανοιώνεις μπροστὰ στὸν Θεὸ καὶ μπροστὰ στὸν ἄνθρωπο ποὺ εἴτε τοῦ μίλησες ἄσχημα, εἴτε τοῦ ἔκανες κακό. Γιατὶ ἐκεῖνος ποὺ μετανιώνει ὅταν ἡ ἁμαρτία τοῦ βρίσκεται στὰ πρῶτα βήματα, αὐτὸς δὲν φτάνει στὸ τελευταῖο σκαλοπάτι, (ἀντιθέτως δέ) ὅποιος μὲ ἀδιαφορία (καὶ ἀναισθησία) ἀντιμετωπίζει τὶς μικρὲς πτώσεις, αὐτὸς γι᾿ αὐτὲς θὰ πέσει καὶ στὶς μεγαλύτερες.

9. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ.
Νὰ μὴν συκοφαντήσεις, γιὰ νὰ μὴν ἐξομοιωθεῖς μ᾿ ἐκεῖνον ποὺ παλιὰ (στὴν ἀρχὴ τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς) ἐσυκοφάντησε στὴν Εὔα τὸν Θεό, καὶ γίνεις καταραμένος ὅπως ἐκεῖνος. 

Ἀλλὰ μᾶλλον πρέπει, ἂν τοῦτο δὲν θὰ κάνει κακὸ στοὺς πολλούς, νὰ σκεπάζεις τὰ κακὰ τοῦ διπλανοῦ σου (ποὺ μοιάζουν μὲ πτῶμα), γιὰ νὰ μοιάσεις ὄχι τοῦ Χάμ, ἀλλὰ τοῦ Σὴμ καὶ τοῦ Ἰάφεθ, καὶ νὰ κερδίσεις τὴν εὐλογία.

10. Οὐκ ἐπιθυμήσεις πάντα ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστι.
Νὰ μὴν (ἐπιθυμήσεις νὰ ἁρπάξεις) τίποτα ξένο, ποὺ ἀνήκει στὸν διπλανό σου. Οὔτε κτῆμα, οὔτε χρῆμα, οὔτε δόξα, οὔτε τίποτε ἀπὸ ὅσα ἀνήκουν στὸν πλησίον σου. 

Γιατὶ ἡ ἐπιθυμία (τῶν ξένων πραγμάτων) ἀφοῦ γεννηθεῖ στὴν ψυχή, γεννάει ἁμαρτία. Ἡ δὲ ἁμαρτία ἁμα γίνει, φέρνει τὸν θάνατο. Σὺ δέ, ὅταν θὰ μένεις ξένος πρὸς τὴν ἐπιθυμία τῶν πραγμάτων τοῦ ἄλλου, θὰ κατορθώσεις νὰ μείνεις μακρυὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἁρπαγή, ποὺ ἔχει σὰν αἴτιο τὴν πλεονεξία. Σὺ μάλιστα πρέπει (ὄχι μόνο νὰ μὴν βάζεις στὸ μάτι τοῦ διπλανοῦ σου τὰ καλά, ἀλλά) καὶ ἀπὸ τὰ δικά σου νὰ δίνεις σὲ αὐτὸν ποὺ ζητᾶ, καὶ νὰ ἐλεεῖς, ὅσο μπορεῖς, αὐτὸν ποὺ ἔχει τὴν ἀνάγκη σου, καὶ νὰ μὴν διώξεις αὐτὸν ποὺ σοῦ ζητάει δανεικά. Καὶ ἂν βρεῖς κάτι ποὺ χάθηκε, νὰ τὸ δώσεις στὸν κύριό του, ἔστω κι ἂν αὐτὸς εἶναι ἀπὸ τοὺς πιὸ μεγάλους σου ἐχθρούς. Γιατὶ μὲ τὸν τρόπο τοῦτο καὶ θὰ ἀγαπήσετε, καὶ θὰ νικήσεις ἐσὺ τὸ κακὸ μὲ τὴν βοήθεια τοῦ καλοῦ, ὅπως ὁ Χριστὸς σὲ διατάζει.


Ὅταν λοιπὸν ὅλα αὐτὰ ἐσὺ τὰ ἐκτελεῖς μὲ ὅλη σου τὴν δύναμη καὶ ζεῖς μέσα στὴν ἀτμόσφαιρά τους, τότε μέσα στὴν ψυχή σου θὰ ἀποκτήσεις (σὰν μεγάλο ἀπόκτημα) τὸν θησαυρὸ τῆς εὐσέβειας, καὶ θὰ εὐαρεστήσεις στὸν Θεὸ καὶ θὰ εὐεργετηθεῖς ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, καὶ θὰ γίνεις κληρονόμος τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν, τὰ ὁποῖα εἴθε ὅλοι νὰ τὰ κερδίσουμε, μὲ τὴν χάρη καὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν Ὁποῖο ἀνήκει κάθε δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνηση (λατρευτική) μαζὶ μὲ τὸ ἄναρχό του Πατέρα καὶ τὸ Πανάγιο καὶ ἀγαθὸ καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ εἰς τοὺς ἀτελεύτητους αἰῶνες, Ἀμήν.

Κείμενο: Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (14ος αἰ.)
Ἀπόδοση στὴ νεοελληνικὴ γλώσσα: Χριστόδουλος, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος
Ἔκδοση: Ἱερὰ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν.