Ἡ ψυχολογία τῆς βυζαντινῆς τέχνης

Ἔχει εὐτυχῶς παρέλθει ὁ καιρὸς ὅπου ἦταν συνήθεια, ἂν ὄχι ἀναγκαιότητα, νὰ ἀρχίζει κανεὶς τὴν ἀναφορά του στὸ Βυζάντιο μὲ μιὰ ἀπολογία, ἢ καὶ μὲ μιὰ συγγνώμη. 

Γενεὲς ὁλόκληρες ἱστορικῶν καὶ λογίων κατάφεραν μὲ τὴν ὑπομονετική τους ἐργασία νὰ ἀποδόσουν τὴν πραγματικὴ θέση, ποὺ εἶναι σημαντική, τὴν πραγματικὴ μορφή, ποὺ εἶναι ἐπιβλητικὰ μεγαλόπρεπη, τῆς χιλιόχρονης αὐτῆς αὐτοκρατορίας, ἡ ὁποία ἐπὶ δέκα αἰῶνες ὑπῆρξε ὄχι μόνο ὁ δάσκαλος μιᾶς Εὐρώπης ἀκόμη βάρβαρης, ἀλλὰ καὶ ὁ προμαχώνας της στὴν Ἀνατολή, αὐτὸς ποὺ τὴν προστάτεψε κατὰ τὴν ἀνάπτυξή της καὶ τῆς ἐπέτρεψε νὰ φτάσει στὴν ὡριμότητα. 

Ἡ Εὐρώπη, ὅμως, ἀγνώμων, ἀφοῦ θαύμασε, ζήλεψε, μιμήθηκε τὸ Βυζάντιο ἐπὶ τόσον καιρό, ἀφοῦ τὸ ἐκμεταλλεύτηκε τόσο στυγνὰ κατὰ τοὺς τελευταίους αἰῶνες (ἀναφέρομαι στὴ Γένοβα, τὴ Βενετία), τελικὰ τὸ ἐγκατέλειψε, γιατί δὲν εἶχε πιὰ τίποτε νὰ τῆς προσφέρει καὶ γιατί ἠρνεῖτο νὰ ὑποταγεῖ στὴν παπικὴ ἐξουσία• τὸ ἐγκατέλειψε, μόνο του στὶς Τουρκικὲς ἐπιθέσεις. 

Συνηθίζει να κρύβεται

Ακόμα κι αν μας προσβάλλει χίλιες φορές την ημέρα ο πονηρός το ξεχνάμε, ενώ θυμόμαστε τις προσβολές των ανθρώπων πολύ περισσότερο. 

Ποιά εἶναι ἡ ραχοκοκκαλιά τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως

Συμβαίνει νὰ ἔχωμε στὰ χέρια μας ἕναν θησαυρό, τὴν Θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, ποὺ εἶναι ἀπαύγασμα καὶ ἀποτέλεσμα αἰώνων ἐμπειριῶν, ποὺ ἐπαναλαμβάνονται, ἀνανεώνονται καὶ καταγράφονται ἀπὸ τοὺς θεουμένους τῶν διαφόρων ἐποχῶν. 

Ἔχομε τίς ἐμπειρίες τῶν Πατριαρχῶν, τῶν Προφητῶν, καὶ μετὰ τίς ἐμπειρίες τῶν Ἀποστόλων, τίς ὁποίες ὅλες ἀποκαλοῦμε δοξασμό. Δοξάζεται ὁ Προφήτης σημαίνει ὅτι βλέπει τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ. Δοξάζεται ὁ Ἀπόστολος σημαίνει ὅτι ὁ Ἀπόστολος βλέπει τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ. Βλέποντας ὁ Ἀπόστολος τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ, διαπιστώνει ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία του ὅτι ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὁπότε ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Ἐλωΐμ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ὅσο γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, τὸ τί εἶναι – ἐπειδὴ δὲν εἶναι σαφὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη - διαπιστώνεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν Ἀποστόλων. Διότι σ’ αὐτοὺς γίνεται μία ἐπανάληψις τῆς ἐμπειρίας τῶν Προφητῶν μὲ τὴν διαφορὰ ὅμως ὅτι τώρα στὸν Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔχει προστεθῆ ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ. 

Ὁ Ἅγιος Ἀγαθόνικος ὁ Μάρτυρας καί οἱ σύν αὐτῷ

Ὁ μάρτυρας Ἀγαθόνικος ἦταν ἀπὸ τὴ Νικομήδεια, καὶ τὸν συνέλαβε ὁ κόμης Εὐτόλμιος, ὁ ὁποῖος, ὅταν ἐπέστρεφε ἀπὸ τὴν περιοδεία του στὸν Πόντο, ὅπου εἶχε πάει γιὰ νὰ καταδιώξει χριστιανούς, στὴν Κάρπη βρῆκε τὸν Ζωτικό, ποὺ τὸν θανάτωσε μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές του.

Ἐκεῖ ἔμαθε ὅτι ὁ πρίγκιπας τῆς πόλης ἔγινε χριστιανὸς ἀπὸ κάποιο Ἀγαθόνικο. Τότε, συνέλαβε τὸν πρίγκιπα καὶ τὸν Ἀγαθόνικο, καὶ ἀφοῦ τοὺς τιμώρησε μαζὶ μὲ ἄλλους χριστιανούς, κατόπιν ὅλους μαζὶ τοὺς ὁδήγησε στὸν βασιλιά, ποὺ βρισκόταν στὴ Θρᾴκη. 

Ἀλλὰ στὸ δρόμο, κοντὰ σὲ ἕνα χωριὸ ὀνομαζόμενο Ποταμός, σκότωσε τοὺς Ζήνωνα, Θεοπρέπιο, Ἀκίνδυνο καὶ Σεβηριανό, διότι ἀπὸ τὶς πολλὲς πληγὲς ποὺ εἶχαν στὰ πόδια τους, δὲν μποροῦσαν πλέον νὰ βαδίσουν. 

Δεν μπορείς από μόνος σου

Όταν αμαρτήσεις και η συνείδησή σου σε βασανίζει και σε καίει, να απευθυνθείς αμέσως στον ιερέα κι εκεί να αποθέσεις τις αμαρτίες σου. Είναι η μόνη αιώνια και ζωντανή θεραπεία.

Χίλιες εκκλησίες να χτίσεις, αν δεν μπεις μέσα, δε σώζεσαι...

Ήμουν στο λεωφορείο και δίπλα μου καθόταν μία κυρία. Περνώντας έξω από έναν Ιερό Ναό έκανα το σταυρό μου. Παρακινούμενη από εμένα έκανε και εκείνη κάτι σαν σταυρό -γρήγορα -γρήγορα- κάτι σαν ανακάτεμα!

Της λέω..»αυτόν τον σταυρό που κάνεις δεν τον φοβάται ο διάβολος» έτσι όπως τον κάνεις είναι σαν να κοροϊδεύεις.

Θίχτηκε τότε εκείνη και μου λέει: «Τι είναι αυτά που λέτε; Το ξέρετε πως εγώ είμαι πολύ πιστή και βοηθάω την εκκλησία όσο μπορώ;»

Της απάντησα πως δεν το ήξερα και συνέχισα: «Δηλαδή εκκλησιάζεστε, εξομολογείστε, κοινωνάτε, και συμμετέχετε στα μυστήρια της εκκλησίας;’

Ψυχή χωρίς προσευχή είναι καταδικασμένη

Ψυχή χωρίς προσευχή είναι καταδικασμένη να πεθάνει από πνευματική ασφυξία, όπως το σώμα όταν στερηθεί το οξυγόνο.

Δύο ειδών προσευχές έχουμε: την κοινή, τη φανερή· και την ατομική, τη μυστική. Η κοινή προσευχή πρέπει να γίνεται πάντοτε σύμφωνα με την τάξη και το τυπικό που ορίζει η Εκκλησία μας. 

Στην κοινή προσευχή δεν έχουμε δικαίωμα ν’ αυτοσχεδιάζουμε, όπως κάνουν οι αιρετικοί. Έχει τον καθορισμένο χρόνο και το καθορισμένο από την Εκκλησία περιεχόμενό της: μεσονυκτικό, όρθρος, ώρες, λειτουργία, εσπερινός, απόδειπνο. Το ίδιο το Πανάγιο Πνεύμα, που συγκροτεί ολόκληρη την Εκκλησία, όρισε αυτές τις προσευχές, για να λατρεύεται και να δοξάζεται αδιάκοπα ο αληθινός Θεός στη γη από τους ανθρώπους, όπως δοξάζεται στον ουρανό από τους αγγέλους.

Θα ζει με τους αγγέλους

Είναι μακάριος αυτός που έχει αποκτήσει την αγάπη, και με αυτήν ως κτήμα αναχωρεί προς τον Θεό, διότι ο Θεός, αναγνωρίζοντας τον δικό του άνθρωπο, θα τον δεχθεί στους κόλπους του, θα ζει δηλαδή ο εργάτης της αγάπης μαζί με τους Αγγέλους, και θα βασιλεύσει μαζί με τον Χριστό. 

Διότι την αγάπη έχοντας ήρθε και ο Θεός Λόγος επάνω στη γη, μ’ αυτήν και ο παράδεισος έχει ανοιχθεί για μας, και η ανάβαση στον ουρανό διακηρύχθηκε για όλους. 

Φιλοδοξία καί ταπεινοφροσύνη

Ὁ Χριστὸς μιλάει προφητικὰ γιὰ τὸ πάθος Του. Προετοιμάζει τοὺς μαθητές του γιὰ τὶς σκληρὲς ὧρες τῶν δραματικῶν γεγονότων ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν. Προλέγει τὸ ποτήριο τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου ποὺ θὰ πιοῦν καὶ τὸ βάπτισμα τῆς θυσίας τοῦ αἵματος ποὺ θὰ ὑποστοῦν. Ὅμως οἱ μαθητὲς ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν καταλληλότητα τῆς στιγμῆς ζητοῦν πρωτεῖα καὶ τιμές. 

Ἡ ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι σαφὴς καὶ κατηγορηματική, «οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε», δὲν ξέρετε τί ζητᾶτε. Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ στὴν προσωπική μας ζωή, ὅταν τὰ αἰτήματά μας εἶναι μικροπρεπῆ. Ὅταν λαχταρᾶμε, διακρίσεις, χρῆμα, προβολὴ καὶ ἐπιβολὴ στοὺς ἄλλους. Καὶ τὸ τραγικὸ εἶναι ὅτι τὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Χριστό, ποὺ τὰ περιφρόνησε καὶ ἀποκάλυψε τὴ μηδαμινότητά τους.

Τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας

Τὸ φυσικὸ αἴτημα γιὰ ἄνοδο καὶ πρωτιὰ ἔχει τὶς ρίζες του στὴν ἀρχὴ τῆς δημιoυργίας, τότε ποὺ ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ἐντολὴ στοὺς ἀνθρώπους «ἀρχέτωσαν ἐπὶ πάσης τῆς γῆς». Ἡ ἔμφυτη τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀνεβαίνει ψηλὰ καὶ νὰ προοδεύει στὴν ἐπιστήμη, τὴν τεχνολογία καὶ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδά τῆς ζωῆς βελτιώνει τὴν ποιότητά της καὶ προάγει τὸν πολιτισμό. Ἡ ἔμφυτη, ὅμως, αὐτὴ τάση διαστρέφεται ἀπὸ τὸν ἐγωισμὸ σὲ πάθος καὶ ἁμαρτία. 

Ανάβετε το καντηλάκι σας στο Χριστό…

Και αντισταθείτε στα πονηρά μηνύματα της τηλεόρασης…

Θα σας έλεγα, να πάρετε όλοι μία εικόνα του Χριστού, μία εικόνα της Παναγίας και ένα καντηλάκι. Να ανάβετε το καντηλάκι σας ΤΩΡΑ. ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ πλέον, μην το ξεχνάτε. 

Γιατί θα είναι ομολογία (= θαρραλέα δήλωση ότι είμαστε χριστιανοί)! Όπου θα υπάρχει το φως του καντηλιού κάτω από την εικόνα, ο σατανάς θα φοβάται. 

Γιατί; Γιατί την ώρα που εμείς θα θυμιάζουμε και θα Τον ομολογούμε, εκείνος θα τρομάζει, εφόσον ήδη κατέκτησε με ομολογία το σπίτι μας μέσω της τηλεόρασης. Κατάφερε μέσα από την τηλεόραση να μολύνει όλους τους ανθρώπους. Να μολύνει ακόμα και τους χώρους των σπιτιών σας. 

Τέτοιοι είναι

Όποιος αγαπά τον κόσμο δεν αγαπά τον Θεό, σύμφωνα με τη μαρτυρία του αποστόλου: «Αν κάποιος αγαπά τον κόσμο, δεν έχει μέσα του την αγάπη προς τον Πατέρα» (Α’ Ιω. Β΄,15). 

Τέτοιοι είναι όσοι θέλουν να ζουν στη ζωή αυτή με πολυτέλεια, να κατοικούν σε βίλες, να κυκλοφορούν με πλούσιες άμαξες, να ντύνονται με βαρύτιμα ρούχα, να δοξάζονται και να τιμώνται απ’ όλους. 

Πνευματικές νουθεσίες Αγίου Γέροντος Πορφύριου Καυσοκαλυβήτη

- «Υπάρχουν τρεις τρόποι πνευματικής ζωής. Ο πρώτος είναι να έχεις μία αρρώστια. ό δεύτερος είναι να κάνεις όλες τις δουλειές με χαρά. και ο τρίτος είναι να υπακούς σε Γέροντα. Αυτό το τελευταίον έχει τί το περισσόν».

- «Να λυώνεις επάνω στην εργασία σου. Να εργάζεσαι, όμως, μ' ευλάβεια, να έχεις πίστη μέσα σου και προσευχή. Μ' αυτό τον τρόπο θ' αγιάσεις».

-«Να σκέπτεσαι καλά για τον άλλο. Με την προσευχή σας, μέσω του Χριστού, επηρεάζετε ευνοϊκά τον άλλο. Να μην σκέφτεστε άσχημα για κάποιον, διότι τότε επηρεάζετε κι' αυτόν άσχημα.

Αποφθέγματα του Αγίου Ισαάκ του Σύρου

– Οι εντολές του Θεού είναι ανώτερες από όλους τους θησαυρούς του κόσμου και όποιος τις φυλάττει, ευρίσκει μέσα τους τον Θεό.

– Στους ανθρώπους είναι βδελυκτή η πτωχεία, στον Θεό όμως είναι πολύ περισσότερο βδελυκτή η υπερήφανη ψυχή και ο υψηλόφρων και επηρμένος νους. Στους ανθρώπους τιμάται ο πλούτος, από τον Θεό όμως τιμάται η ταπεινωμένη ψυχή!

– Απόκτησε την γλυκύτητα των χειλέων κατά τους λόγους σου και όλους τους ανθρώπους θα τους έχεις φίλους.

– Αγάπησε τους αμαρτωλούς, μίσησε όμως τα έργα τους και μην τους καταφρονήσεις για τα ελαττώματα τους, μη τυχόν και εσύ πειρασθείς με παρόμοια κακά.

Θα έχετε μεγάλο μισθό

Να μη σκέπτεστε μόνο τι θα φάτε, τι θα φορέσετε, τι μεγάλο σπίτι θα χτίσετε. Να κτυπάτε τις πόρτες των φτωχών, των αρρώστων, των ορφανών. 

Περισσότερο να προτιμάτε τα σπίτια των θλιμμένων παρά των χαρούμενων. Εάν κάνετε καλά έργα, θα έχετε μεγάλο μισθό από τον Θεό. 

Οι σημερινοί άνθρωποι… (Αποφθέγματα Γερόντων)

~ Παλαιότερα οι άνθρωποι «τρώγονταν» με τη γη. Ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι, καλλιεργητές αυτής και ζούσαν το κάματο. Κουράζονταν και ίδρωναν για να βγάλουν το ψωμί τους.

Σήμερα οι άνθρωποι που έκοψαν τη σχέση τους με τη γη και περιβάλλονται από μπετά και σίδερα «τρώγονται» μεταξύ τους. (από το βιβλίο Πόθος Θεού).

~ Έτσι όπως είμαστε όλοι εμείς οι «πρωτευουσιάνοι» σφιχταγκαλιασμένοι μέσα στο βούρκο των παθών μας, ποιος θα μπορέσει να μας τραβήξει έξω, πάνω σε στεγνό, σταθερό έδαφος; Πρέπει κάποιος να είναι «τιτάνας», ώστε να μπορέσει να σηκώσει όλο το γήινο βάρος στα χέρια του. 

Δίψα Θεού (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)

Διψά η ψυχή μου τον Κύριο και με δάκρυα Τον ζητώ. Πως να μη Σε ζητώ; Συ με ζήτησες πρώτος και μου έδωσες να γευθώ την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, και η ψυχή μου Σε αγάπησε έως τέλους.

Βλέπεις, Κύριε, τη λύπη και τα δάκρυά μου... Αν δεν με προσείλκυες με την αγάπη Σου, δεν θα Σε ζητούσα όπως Σε ζητώ. Αλλά το Πνεύμα Σου το Άγιο μου έδωσε το χάρισμα να Σε γνωρίσω και χαίρεται η ψυχή μου, γιατί Συ είσαι ο Θεός μου και ο Κύριος μου και Σε διψώ μέχρι δακρύων.

Ποθεί η ψυχή μου τον Θεό και Τον ζητώ, με δάκρυα. Εύσπλαχνε Κύριε, Συ βλέπεις την πτώση μου και τη θλίψη μου. Ταπεινά όμως παρακαλώ το έλεός Σου: Χορήγησέ μου, του αμαρτωλού, την χάρη του Αγίου Σου Πνεύματος. Η θύμησή της οδηγεί το νου μου να ξαναβρή την ευσπλαχνία Σου.

Κύριε, δώσε μου πνεύμα ταπεινώσεως, για να μη ξαναχάσω τη χάρη Σου και ξαναρχίσω να την θρηνώ, όπως θρηνούσε ο Αδάμ για τον παράδεισο και τον Θεό.

Τον πρώτο χρόνο της ζωής μου στο Μοναστήρι, η ψυχή μου γνώρισε τον Κύριο εν Πνεύματι Αγίω.

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή Ι' Ματθαίου 

Η προσευχή και η νηστεία 

Ματθ. 17, 14-23 

Ένα ακόμα θαύμα του Χριστού μας περιγράφει σήμερα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, το οποίο υπογραμμίζει, πέρα από τη σημασία της πίστεως, και την αξία της προσευχής και της ασκήσεως για την πνευματική μας ζωή. 

Πλησίασε, μας λέει η σημερινή περικοπή, ένας άνθρωπος τον Ιησού, και γονατιστός Τον παρακαλούσε να λυπηθεί και να σώσει το παιδί του, το οποίο σεληνιάζονταν και ταλαιπωρούνταν πολύ, γιατί συχνά φορές έριχνε τον εαυτό του στη φωτιά ή στο νερό. Απελπισμένος, απευθύνθηκε στους μαθητές του Χριστού, αλλά εκείνοι δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν το παιδί, οπότε κατέφυγε στον ίδιο τον Κύριο. 

Τότε ο Ιησούς είπε: “ Ω γενεά άπιστη και διεφθαρμένη, μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας; έως πότε θα σας ανέχομαι; φέρτε μου το παιδί εδώ”. Και με ένα Του λόγο έδιωξε το δαιμόνιο και από εκείνη τη στιγμή το παιδί θεραπεύτηκε. Όταν οι μαθητές ιδιαιτέρως Τον ρώτησαν για ποιο λόγο δεν μπόρεσαν οι ίδιοι να διώξουν το δαιμόνιο, ο Χριστός τους απάντησε: “Εξαιτίας της απιστίας σας. 

† Κυριακῇ 17 Αὐγούστου 2025 (Ι' Ματθαῖου)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ιζ' : 14-23

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπος τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ, γονυπετῶν αὐτῷ, καὶ λέγων· Κύριε, ἐλέησόν μου τὸν υἱόν, ὅτι σεληνιάζεται καὶ κακῶς πάσχει· πολλάκις γὰρ πίπτει εἰς τὸ πῦρ καὶ πολλάκις εἰς τὸ ὕδωρ. Καὶ προσήνεγκα αὐτὸν τοῖς Μαθηταῖς σου, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν θεραπεῦσαι. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε. Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς, καί ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ τὸ δαιμόνιον· καὶ ἰάθη ὁ παῖς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης. Τότε προσελθόντες οἱ Μαθηταί τῷ ᾿Ιησοῦ κατ᾿ ἰδίαν, εἶπον· Δια τί ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό; Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν. Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ· Μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται· καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν. Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται, εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.

Πῶς; Ποιός; Ποῦ;

Πῶς ἔγινε καὶ φτάσαμε στοῦ γκρεμοῦ τὸ χεῖλος; Ποιὸς εὐθύνεται γιὰ τὴ στραβοτημονιά; Ποιὸς θὰ χρεωθεῖ τὸ ἀτύχημα; Ποιὸς θὰ χρεωθεῖ τὴν ἐθνικὴ συμφορά;

Κοιτᾶς καὶ λές: Ποῦ εἶναι ἡ Ἑλλάδα μας; Ποῦ εἶναι οἱ Ἕλληνες; Ποῦ μᾶς πούλησαν; Ποιοὶ μᾶς ἀγόρασαν; Ποιοὶ θὰ δώσουν λόγο γιὰ τὴν ἀγοραπωλησία;

16 Αυγούστου μνήμη του οσίου πατρός Ιωσήφ του Ησυχαστού και Σπηλαιώτη

+ + + 15 Αυγούστου 1959 στο Άγιον Όρος, πέρασε στην αιωνιότητα ο αγαπημένος μας Γέροντας, Άγιος Ιωσήφ o Ησυχαστής και Σπηλαιώτης. Την ακριβή ημερομηνία της αναχώρησής του, του την είχε αποκαλύψει η ίδια η Υπεραγία Θεοτόκος, ένα μήνα πριν. 

Ο νεότερος υποτακτικός της συνοδείας του Αγίου, Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης και μετέπειτα Αριζόνας, στο βιβλίο του "Ο Γέροντάς μου Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης 1897-1959" περιγράφει την οσιακή κοίμηση του Αγίου μας και την μετάβασή του στην αγκαλιά του Σωτήρα Κυρίου Ιησού Χριστού και της Παναγίας, που τόσο αγάπησε από νεότητός του:

"Τὸ βράδυ εἰς τὴν ἀγρυπνίαν τῆς Κοιμήσεως τῆς Παναγίας μας ὁ Γέροντας συνέψαλλε ὅσον ἠδύνατο μὲ τοὺς πατέρας. Εἰς τὴν Θείαν Λειτουργίαν τὴν ὥραν ποὺ ἐκοινώνησε τὰ Ἄχραντα Μυστήρια εἶπε· «εις ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου». 

Άγιος Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής

Ο Γέροντας Ιωσήφ γεννήθηκε το 1898 στο χωριό Λεύκες στην Πάρο. Στα χρόνια που γεννήθηκε, οι αξίες που χαρακτηρίζουν την ευγένεια του ανθρώπου έναντι των άλλων δημιουργημάτων ήταν ακόμη πολύ ισχυρές, όπως και στην δική του φτωχή κατά τα άλλα οικογένεια· γεγονός που του δώρισε άριστες αρχές και ενάρετο χαρακτήρα. 

Πολύ σύντομα έμεινε ορφανός από πατέρα και αυτό του στέρησε την δυνατότητα να έχει ιδιαίτερες σπουδές. Τελείωσε την Β' Δημοτικού, ώστε μόλις είχε τη δυνατότητα απλώς να διαβάζει και να γράφει χωρίς σωστό συντακτικό και με πολλά ορθογραφικά λάθη. Εργαζόταν στον τόπο της γεννήσής του, τελείωσε τη στρατιωτική του θητεία στο Ναυτικό και σε ηλικία περίπου 23 ετών, βρισκόταν στην Αθήνα σαν μικροπωλητής.

Ο Γέροντας αγαπούσε να εργάζεται και δεν σταματούσε καθόλου στις ώρες που επέτρεπε το πρόγραμμα. Το εργόχειρό του τότε ήταν σταυρουδάκια σκαλιστά, τα οποία σκάλιζε με μεγάλη ευχέρεια και ταχύτητα. Έμενε μόνος του στο καλυβάκι, σε ένα μέρος που ήταν απόμερο και ήσυχο, αλλά ήταν πιο εκτεθειμένο στους καιρούς. Έτσι, το κρύο ήταν περισσότερο.

Το ξεπροβόδισμα του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω στο ορεινό Καταφύγι (φωτογραφίες)

«Τήν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον, καί προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα»

15 Αυγούστου δείχνει το ημερολόγιο και όλη η Ορθοδοξία τιμάει και εορτάζει το Πάσχα του Καλοκαιριού. Εορτάζουμε την Κοίμηση και τη Μετάσταση της Υπεραγίας Θεοτόκου στους ουρανούς.

Κάθε χριστιανός, όπου γης, αυτές τις ημέρες θα προσέλθει σε έναν ναό για να προσκυνήσει την ιερά εικόνα της Παναγίας· της Μάνας όλων των Χριστιανών.

Να προστρέξει για βοήθεια, να προστρέξει για ικεσία, να Την ευχαριστήσει ή και να Την παρακαλέσει για κάτι.

Εορτάζουμε, σήμερα, τη Σωτηρία μας.

Εορτάζουμε τον Άνθρωπο που κατάφερε μέσα από τον προσωπικό του αγώνα και την προσευχή, να γίνει η Μητέρα του Θεού αλλά και μεσιτεία για όλους μας.

Λόγος στην Κοίμηση της Θεοτόκου

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας

Τον καθένα από μας τον βασανίζει το ερώτημα: τι θα γίνει με μας και τι μας περιμένει μετά το θάνατο; Μία σαφή απάντηση σ' αυτό το ερώτημα μόνοι μας δεν μπορούμε να την βρούμε. Αλλά η Αγία Γραφή και πρώτα απ' όλα ο λόγος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μας αποκαλύπτουν αυτό το μυστικό. Μας το αποκαλύπτουν επίσης το απολυτίκιο και το κοντάκιο της μεγάλης αυτής γιορτής της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και οι εκκλησιαστικοί ύμνοι που ψάλλονται σ' αυτή τη γιορτή.

Θέλω όλοι σας να καταλάβετε, γιατί ο θάνατος της Υπεραγίας Θεοτόκου και Παρθένου Μαρίας λέγεται Κοίμησή της. Ο μέγας απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος στο 20ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως μιλάει για τον πρώτο και το δεύτερο θάνατο. Ο πρώτος μόνο θάνατος, ο οποίος είναι αναπόφευκτος για όλους τους ανθρώπους, περιμένει και τους αγίους και τους δικαίους.

Αλλά ο δεύτερος, ο φοβερός και αιώνιος θάνατος, περιμένει τους μεγάλους και αμετανόητους αμαρτωλούς, οι οποίοι αρνήθηκαν την αγάπη και την δικαιοσύνη του Θεού και είναι καταδικασμένοι να βρίσκονται αιωνίως σε κοινωνία με το διάβολο και τους αγγέλους του.

Στο Ευαγγέλιο του ίδιου μεγάλου αποστόλου και ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου διαβάζουμε τα λόγια του Χριστού, τα οποία είναι πολύ στενά συνδεδεμένα με όσα γράφει η Αποκάλυψη: «αμήν αμήν λέγω υμίν ότι ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον και εις κρίσιν ουκ έρχεται, αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ίωάν. 5, 24).

Ἡ Κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

Ὅταν ᾖλθε ἡ στιγμὴ τοῦ τέλους τῆς ἐπίγειας ζωῆς τῆς Θεοτόκου, ἄγγελος Κυρίου τῆς τὸ μετέφερε τρεῖς ἡμέρες πρίν. Ἡ χαρὰ τῆς Παναγίας ἦταν πολὺ μεγάλη διότι θὰ πήγαινε νὰ συναντήσει τὸν Υἱό της καὶ Θεό της. 

Ἀφοῦ λοιπὸν πῆγε καὶ προσευχήθηκε στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, γύρισε στὸ σπίτι τοῦ Ἰωάννη καὶ ἔκανε γνωστὴ τὴν κοίμησή της. 

Μάλιστα ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι λίγο πρὶν τὴν κοίμησή της, οἱ Ἀπόστολοι ποὺ δὲν ἦταν ὅλοι στὰ Ἱεροσόλυμα, μὲ θαυμαστὸ τρόπο μεταφέρθηκαν ὅλοι δίπλα της. 

Πρόγραμμα Ακολουθιών επί τη εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Μπορεί να γίνει γιορτή ο θάνατος;

Τι όμορφη αλήθεια λέξη και έννοια, η κοίμησης. Κοίμησης της Θεοτόκου. Δηλαδή ανάπαυσης, καταλαγή, ησυχία, θαλπωρή, παύση των δεινών που συντροφεύουν τον ενθάδε βίο των ανθρώπων. 

Αλήθεια μπορεί κανείς να πανηγυρίζει ένα θάνατο; Αυτό τον βίαιο χωρισμό της ψυχής από το σώμα; Την απώλεια και τον αποχωρισμό; Μια γέννηση σαφέστατα φέρει χαμόγελα και αναδεικνύει ένα κλίμα εορτής, αλλά ένας θάνατος, που ξανακούστηκε αυτό; 

Κι όμως στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση οι εορτές των Αγίων είναι κατεξοχήν την ημέρα της κοιμήσεως τους, δηλαδή του θανάτου τους, πράξη που έρχεται να φανερώσει την πεποίθηση και την εμπειρία της εκκλησίας, ότι ο θάνατος δεν αποτελεί μετα Χριστό το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης, τον αφανισμό και την εκμηδένιση. 

Λίγα λόγια για το Οκτάηχο Δοξαστικό Στιχηρών του Εσπερινού της Εορτής της Κοιμήσεως Θεοτόκου

Αγαπητοί μου αναγνώστες, φτάσαμε με την βοήθεια και την χάρη Του Θεού, σε άλλο ένα «Πάσχα του Καλοκαιριού», στην εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου (και στην απόδοση της εορτής). Έχουμε γράψει στο παρελθόν, για το πρόσωπο της Παναγίας μας, το σπουδαίο ρόλο που διαδραμάτισε στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας και για τα πολλά ονόματα και θαυμάσια που έχει κάνει και κάνει καθημερινά, σε όσους την επικαλούνται με πίστη.

Στο φετινό άρθρο, αποφασίσαμε να τα ανακεφαλαιώσουμε όλες τις αναφορές μας, προσθέτοντας και νέα στοιχεία, μέσα από το Δοξαστικό το οποίο ψέλνουμε στον Πανηγυρικό Εσπερινό, της παραμονής της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το γνωστό σε όλους μας : «Με νεύμα του ύψιστου Θεού οι θεοφόροι Απόστολοι….». 

Για τους γνώστες της Εκκλησιαστικής Μουσικής παράδοσης, πρόκειται για οκτάηχο Δοξαστικό. Oκτάηχα λέγονται τα μέλη εκείνα που είναι συνθεμένα και στους οκτώ ήχους της εκκλησιαστικής μουσικής, είναι από τα ωραιότερα και σπουδαιότερα εκκλησιαστικά μέλη, ορισμένα από τα οποία μάλιστα πρέπει να θεωρούνται αριστουργήματα όχι μόνο της Εκκλησιαστικής, αλλά και της παγκόσμιας μουσικής φιλολογίας.

Η διαφορά

Όταν το λιοντάρι βρυχάται, όλα τα άγρια ζώα τα τρέπει σε φυγή. Όταν ο Άγιος ομιλεί, από παντού εκδιώκει τους δαίμονες. 

Όπου υπάρχει πνευματική διδασκαλία, εκεί υπάρχει σωφροσύνη και σεμνότητα. Η απλότητα είναι ένας δρόμος που οδηγεί στη φιλοσοφημένη ζωή. 

...αὐτό το «Κύριε, ἐλέησον» κάνει θαύματα. Ναί, θαύματα κάνει

Ζούμε σὲ μιὰ ἐποχὴ ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας. Οἱ περισσότεροι μπορῶ νὰ πῶ δὲν πιστεύουν. Μέσα στοὺς ἑκατὸ ἀνθρώπους, ζήτημα σήμερα ἂν ἕνας πιστεύῃ εἰλικρινὰ στὸ Θεό. Οἱ ἄλλοι εἶνε ἀδιάφοροι, ἄπιστοι καὶ ἄθεοι.

Μοῦ ἔλεγε ἔνας παπᾶς μὲ δάκρυα, ὅτι εἶνε σαράντα χρόνια σ᾿ ἕνα χωριὸ μὲ πεντακόσες ψυχές. Καλὸς παπᾶς, δὲν ἔδωσε ποτέ ἀφορμὴ σκανδάλου. Χτυπᾷ τὴν καμπάνα κάθε Κυριακή, τοὺς προσκαλεῖ, πηγαίνει στὰ σπίτια τους. Καὶ ὅμως, ἂν πᾷς στὴν ἐκκλησιά, δὲ βρίσκεις παραπάνω ἀπὸ πέντε ἄντρες καὶ δέκα γυναῖκες· καὶ πολλὲς φορὲς τὸ καλοκαίρι δὲν ὑπάρχει οὔτε παιδὶ νὰ κρατήσῃ λαμπάδα. Ποῦ εἶναι; Δὲν ἐκκλησιάζονται.

Καὶ αὐτό, κατ᾿ ἀναλογίαν, γίνεται σχεδὸν παντοῦ. Κι ὅταν ὁ παπᾶς τοὺς λέει: 

Γιατί δὲν ἔρχεστε στὴν ἐκκλησία; ἀπαντοῦν:

-Τί νὰ κάνω στὴν ἐκκλησία;…

Πηγαίνει στὸ καφενεῖο, πηγαίνει στὴν ταβέρνα, πηγαίνει στὰ γήπεδα, πηγαίνει ἐκδρομές, πηγαίνει παντοῦ, ἀλλὰ πόδια νὰ πάῃ στὴν ἐκκλησιὰ δὲν ἔχει. Καὶ μὲ αὐθάδεια λέει, Τί νὰ κάνω στὴν ἐκκλησία;…

Πρόγραμμα Ακολουθιών επί τη εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Φαινόμενο με έξαρση

Στην εποχή μας το κενόδοξο ντύσιμο των ανθρώπων είναι φαινόμενο με ιδιαίτερη έξαρση. Αυτός που δεν έχει κάτι άλλο για να καμαρώσει, καυχιέται για το ντύσιμό του. 

Όμως ο άνθρωπος που έχει κάτι πολυτιμότερο από τα ρούχα για να καμαρώσει, δεν γίνεται υπερήφανος. 

Οι Κανόνες της Προσευχής

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Βλέπεις λοιπόν ότι δεν είναι αρκετή μόνον η προσευχή μας, αν δε γίνη σύμφωνα με τους κανόνες που έθεσε ο ίδιος ο Χριστός; Ποιους νόμους έχει θέσει; 

Να προσευχώμαστε για τους εχθρούς και για εκείνους που μας ενοχλούν και μας στενοχωρούν πολύ. Αν δεν το κάνουμε αυτό, σίγουρα θα χαθούμε˙ και αυτό γίνεται φανερό από το παράδειγμα του Φαρισαίου. 

 Διότι, αν αυτός που δεν προσευχήθηκε εναντίον των εχθρών του, τιμωρήθηκε τόσο πολύ μόνον από την κενοδοξία του, πώς θα τιμωρηθούν εκείνοι που απευθύνουν στο Θεό μεγάλους και πολλούς λόγους εναντίον των εχθρών;

Η αδύναμη πίστη

Ἡ πίστη εἶναι μιά δύναμη, πού κατοικεῖ στό νοῦ καί στή θέληση. Ὁ νοῦςφωτίζεται ἀπό οὐράνιο φῶς καί κρατάει ὅσα μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Θεός. Ἡθέληση πάλι παρακινεῖται κι αὐτή ἀπό τό Θεό ν᾿ ἀποδέχεται ὅσα ἀποκάλυψε στό νοῦ μέ τό φωτισμό. Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως, ἡ θέληση συχνά προστάζει μέ τή θεία πίστη τό νοῦ – ἰδιαίτερα ὅταν αὐτός σκοτιστεῖ ἀπό κάποιο πάθος – νά κρατάει σάν ἀληθινά ὅσα ἀποκαλύπτει ὁ Θεός. 

Γιατί στή θέληση, στό αὐτεξούσιο, ὑποτάσσεται κι αὐτός ἀκόμα ὁ νοῦς. Τό αὐτεξούσιο, βλέπετε, εἶναι ἰδίωμα τῆς ψυχῆς, πού τῆς δόθηκε γιά νά ὑποτάσσει ὅλες τίς ἄλλες δυνάμεις της, τό ἴδιο ὅμως νά ὑποτάσσεται μόνο στό Θεό καί τό νόμο Του, ὄχι στό κακό καί τήν ἁμαρτία. Γιατί ὁ Θεός «οὐκ ἐνετείλατο οὐδέν ἀσεβεῖν καί οὐκ ἔδωκεν ἄνεσιν οὐδενί ἁμαρτάνειν»1. Ἡ ἀδυναμία λοιπόν τῆς πίστεως γεννιέται ἀπ᾿ αὐτές τίς δυό αἰτίες:

Πρῶτα, ἐπειδή ὁ νοῦς δέν μπορεῖ νά εἰσχωρήσει βαθιά στά μυστήρια τοῦ Θεοῦ καί στά αἴτια πού μᾶς κάνουν νά τά πιστεύουμε.

Κι ἔπειτα, ἐπειδή ἡ θέληση δέν μπορεῖ νά τ᾿ ἀγαπήσει πρίν τά γνωρίσει, μιά καίπροϋπόθεση τῆς ἀγάπης εἶναι ἡ γνώση.

Γι᾿ αὐτό ὁ ἱερός Αὐγουστίνος εἶπε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ ν᾿ ἀγαπήσει τ᾿ ἀόρατα πράγματα, ὄχι ὅμως καί τά ἄγνωστα σ᾿ αὐτόν.

Με όλη την καρδιά

Να προσέχεις πάντα την καρδιά σου, την κάθε κίνησή της, ακόμα και τις πιο ασήμαντες εκδηλώσεις των παθών μέσα της. 

Ας θυμόμαστε πάντα τον λόγο του αποστόλου Παύλου στην επιστολή προς Εφεσίους: «Να φέρεσθε μεταξύ σας με καλοσύνη κι ευσπλαχνία, και να συγχωρείτε ο ένας τον άλλον, όπως κι ο Θεός σας συγχώρησε διά του Χριστού» (Εφ. 4, 32). 

Πρόγραμμα Ακολουθιών επί τη εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Ο σταυρός σου και ο Σταυρός Του

Ο Κύριος είπε στους μαθητές Του: Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι. Τι σημαίνει τον σταυρόν αυτού; Γιατί αυτός ο σταυρός αυτού, δηλ. ο ωρισμένος για κάθε άνθρωπο, τίθεται παράλληλα με τον σταυρό του Χριστού; 

Ο σταυρός μας: λύπες και παθήματα της επίγειας ζωής, που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του. Ο σταυρός μας: η νηστεία, η αγρυπνία και οι άλλες ευσεβείς ασκήσεις με τις οποίες ταπεινώνεται η σάρκα και υποτάσσεται, στο πνεύμα. Αυτές οι ασκήσεις πρέπει για τον καθένα να είναι ανάλογες με τις δυνάμεις του και γι’ αυτό για τον καθένα είναι δικές του. 

Ο σταυρός μας: οι αμαρτωλές μας κλίσεις ή τα πάθη μας, που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του. Με μερικά από αυτά γεννιόμαστε, με άλλα μολυνόμεθα στον δρόμο της ζωής. 

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κήρυγμα Κυριακή Θ' Ματθαίου

Βλέπων δε (ο Πέτρος) τον άνεμον ισχυρόν εφοβήθη, και αρξάμενος καταποντίζεσθαι έκραξε λέγων: 

Κύριε, σώσον με᾽ 

(Ματθ. 14, 30)

Ένα εξαιρετικά θαυμαστό γεγονός μάς περιγράφει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, το οποίο κάνει τους μαθητές του Κυρίου να μείνουν έκθαμβοι για μία ακόμη φορά μπροστά στη θεϊκή ενέργεια του Διδασκάλου τους. 

Ο Κύριος έχει διαλύσει τα πλήθη που Τον ακολουθούσαν, έχει στείλει τους μαθητές Του με πλοιάριο, παρ᾽ όλη τη θαλασσοταραχή, στην απέναντι όχθη από εκεί που βρίσκονταν, έχει αποσυρθεί σε πολύωρη προσευχή στο όρος, και ξαφνικά εμφανίζεται ξημερώματα στους ταλαιπωρημένους από την ταραγμένη θάλασσα μαθητές Του, περπατώντας πάνω στα κύματα. 

Η αντίδραση των μαθητών ήταν εντελώς φυσική: τρόμαξαν και αμφισβήτησαν την πραγματική παρουσία Του. Κι ο Πέτρος, προκειμένου να πειστεί ότι όντως είναι ο Κύριος, ζητά από Αυτόν να έρθει κοντά Του, με τον ίδιο θαυμαστό τρόπο που και Εκείνος βρισκόταν εκεί: να περπατήσει δηλαδή πάνω στα κύματα, κάτι που γίνεται. 

Μα στην πορεία ο Πέτρος κλονίζεται και αρχίζει να καταποντίζεται. Στον πανικό του κραυγάζει προς τον Κύριο να τον σώσει, κι ο Κύριος βεβαίως ανταποκρίνεται αμέσως, ελέγχοντας όμως τον μαθητή του για την ολιγοπιστία του.

† Κυριακῇ 10 Αὐγούστου 2025 (Θ' Ματθαῖου)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ιδ' : 22-34

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἠνάγκασεν ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ ἐμβῆναι εἰς τὸ πλοῖον, καὶ προάγειν αὐτὸν εἰς τὸ πέραν, ἕως οὗ ἀπολύσῃ τοὺς ὄχλους. Καὶ ἀπολύσας τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος κατ᾿ ἰδίαν προσεύξασθαι. Ὀψίας δὲ γενομένης, μόνος ἦν ἐκεῖ. Τὸ δὲ πλοῖον ἤδη μέσον τῆς θαλάσσης ἦν, βασανιζόμενον ὑπὸ τῶν κυμάτων· ἦν γὰρ ἐναντίος ὁ ἄνεμος. Τετάρτῃ δὲ φυλακῇ τῆς νυκτὸς ἀπῆλθε πρὸς αὐτοὺς ὁ ᾿Ιησοῦς, περιπατῶν ἐπὶ τῆς θαλάσσης. Καὶ ἰδόντες αὐτὸν οἱ Μαθηταὶ ἐπὶ τὴν θάλασσαν περιπατοῦντα ἐταράχθησαν λέγοντες· Ὅτι φάντασμά ἐστι· καὶ ἀπὸ τοῦ φόβου ἔκραξαν. Εὐθέως δὲ ἐλάλησεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· Θαρσεῖτε· ἐγώ εἰμι· μὴ φοβεῖσθε. Ἀποκριθεὶς δὲ αὐτῷ ὁ Πέτρος εἶπε· Κύριε, εἰ σὺ εἶ, κέλευσόν με πρός σε ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ ὕδατα. Ὁ δὲ εἶπεν· Ἐλθέ. Καὶ καταβὰς ἀπὸ τοῦ πλοίου ὁ Πέτρος, περιεπάτησεν ἐπὶ τὰ ὕδατα, ἐλθεῖν πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν. Βλέπων δὲ τὸν ἄνεμον ἰσχυρὸν, ἐφοβήθη, καὶ ἀρξάμενος καταποντίζεσθαι, ἔκραξε λέγων·

Ασθενεί το σώμα, ασθενεί και η ψυχή

Όταν το σώμα γίνει ασθενικό, αναγκαστικά και η ψυχή συμμετέχει σ’ αυτή τη βλάβη· γιατί ως επί το πλείστον οι ενέργειες της ψυχής συμβαδίζουν με τη διάθεση του σώματος. 

Γιατί και κατά τη διάρκεια των ασθενειών είμαστε διαφορετικοί εξαιτίας της αδυναμίας του σώματος και διαφορετικοί, όταν είμαστε υγιείς. 

Όπως ακριβώς δηλαδή στην περίπτωση της χορδής του οργάνου, όταν οι φθόγγοι είναι απαλοί και άτονοι και αδύνατοι, υποβαθμίζεται και η αξία της μουσικής τέχνης, επειδή αναγκάζεται να ακολουθεί την αδυναμία των χορδών· έτσι και στην περίπτωση του σώματος, η ψυχή δέχεται απ’ αυτό πολλές βλάβες, πολλές ανάγκες. 

Μυστική ένωση με τον Κύριο

Άρα και ευφροσύνη απέραντη, γιορτή και πανηγύρι αιώνιο της ψυχής είναι η μυστική ένωσις της με τον Κύριο Ιησού Χριστό.

Αδελφέ μου, «έρχου και ίδε!» (Ίω. 1. 47). Έλα και δες τον Ιησού! Έλα και δόξασε Τον! Έλα και ύμνησε τον Κύριο σου! Έλα και γονάτισε και κλάψε μπροστά στον πλάστη σου! Έλα, προσκύνησε Τον, αναγνώρισε Τον, ομολόγησε Τον! «Πρόσελθε προς αυτόν και φωτίσθητι. και το πρόσωπον σου ου μη καταισχυνθή» (Ψαλμ. 33. 6).

Έλα πεινασμένε, να ευφρανθείς από τη θεία τροφή! Έλα τυφλέ, ν’ απόλαυσης το αιώνιο φως! Έλα αιχμάλωτε, να χάρης την ελευθερία! Έλα θνητέ, ενώσου με τον Αθάνατο, για ν’ αξιωθείς της αιωνίας ζωής!

Έλα πονεμένε και θλιμμένε, να νιώσεις την παντοτινή χαρά! Έλα απελπισμένε, να βρεις την ελπίδα! Έλα ψυχρέ, να φλογιστείς σαν τη φωτιά! Έλα φτωχέ, να πλουτίσεις με τον αδαπάνητο θησαυρό! Έλα γυμνέ, να ενδυθείς αθάνατη δόξα και χιτώνα αφθαρσίας!

Τι είναι η ύψωση της Παναγίας;

Όσοι έτυχε να παρευρεθείτε σε τράπεζα μίας Αγιορείτικης Μονής θα παρακολουθήσατε τη λεγομένη Ύψωση (του άρτου) της Παναγίας. Θα δώσουμε μια εξήγηση αυτής της ακολουθίας.

Ο άρτος της Παναγίας είναι μια τριγω­νική μερίδα που κόβεται από ένα πρόσφορο και υψώνεται προς τιμή της Θεοτόκου. Ποιός κάνει την ύψωση; Σύμφωνα με τη λειτουργική παράδοση κατά το τέλος της τράπεζας ο τραπεζάρης της μονής. 

Τα παλαιά τυπικά και Ωρολόγια γράφουν ότι την ύψωση κάνει ο «ταχθείς αδελφός» ή ο «ταχθείς μοναχός» ή ο «μέλλων υψώσαι την Παναγίαν»ή «παρά του εις τούτο τεταγμένου μοναχού»(Άγιος Μάρκος Εφέσου). Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης αναφέρει ότι την ύψωση κάνει «ο αναγνούς και τα πνευματικά διακονήσας τοις αδελφοίς», δηλ. ο αναγνώστης του λόγου προς πνευματική οικοδομή των μοναχών και προσκυνητών. Σε καμιά περίπτωση δεν αναφέρεται ότι την κάνει ο ηγούμενος ή ο εφημέριος της Μονής. Αυτοί παρακολουθούν.

Είναι επικίνδυνη

Η αυστηρότητα προς τους πλησίον μας είναι επικίνδυνη. Ο αυστηρός άνθρωπος μπορεί να προοδεύσει μονάχα μέχρις ενός σημείου, και παραμένει απλά στο επίπεδο της φυσικής εγκράτειας.

Η Παναγία Οδηγήτρια επέλεξε μόνη της τη μόνιμή της εγκατάσταση!

Για την εικόνα της Παναγίας της Οδηγητρίας διηγούνται τα ακόλουθα στις ιερές μονές Ξενοφώντος και Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.

Η Θεομητορική αυτή εικόνα βρισκόταν από απομνημονεύτων χρόνων εντός του Καθολικού (του κεντρικού ναού) της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, επί της κολώνας του αριστερού χορού.

Το 1730, όμως, κατά παράδοξο τρόπο, ενώ ο ναός ήταν κλειδωμένος, η εικόνα εξαφανίστηκε από την Μονή και για τον λόγο αυτό οι Βατοπαιδινοί Πατέρες το θεώρησαν αυτό ως ιεροσυλία.

Και ενώ άρχισαν να την αναζητούν εντός του χώρου της Ιεράς Μονής, ξαφνικά έμαθαν, ότι η εικόνα βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, η οποία απέχει τρεις ώρες με τα πόδια από τη Μονή Βατοπαιδίου. Χωρίς καμιά καθυστέρηση, οι Βατοπαιδινοί μοναχοί έστειλαν ανθρώπους να μεταφέρουν πίσω την εικόνα.

Η Παναγία ως πρότυπο μητρότητας, πνευματικής γέννησης και αυτοεγκατάλειψης

Η Παναγία δεν τήρησε μόνο το Νόμο του Θεού, αλλά έκανε και το θέλημά του δικό της θέλημα. Άφησε τον εαυτό της στο Θεό, και έτσι δέχθηκε το λόγο του Θεού κι έγινε μητέρα του: «Ιδού η δούλη του Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».

Τα λόγια αυτά, σημειώνει ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, μετέτρεψαν τη γη σε ουρανό. Άδειασαν τον άδη από τους δεσμώτες. Έκαναν τους ανθρώπους κατοίκους του ουρανού. Συνένωσαν αγγέλους και ανθρώπους.

Όταν κάποια γυναίκα που άκουε το Χριστό μακάρισε την Παναγία που τον γέννησε και τον γαλούχησε, εκείνος είπε: «Μενούν γε μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν». Εκτός δηλαδή από την Παναγία, που γέννησε εφάπαξ τον Θεό Λόγο, κάθε άνθρωπος που ακούει το λόγο του Θεού και τον εφαρμόζει στη ζωή του μετέχει στον μακαρισμό αυτό, γιατί παίρνει κατά κάποιον τρόπο τη θέση της Παναγίας. 

Τότε θα λιγοστέψουν

Όσο πληθαίνουν οι αμαρτίες και οι κακίες στον κόσμο, τόσο πληθαίνουν και οι παιδαγωγικές επισκέψεις, δηλαδή ο λιμός, οι σεισμοί, οι πόλεμοι, οι πάσης φύσεως αρρώστιες και ο θάνατος.