Ερμηνεία του «Κύριε ελέησον» (Α' Μέρος)

Το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», και συντομότερα «Κύριε ελέησον», από τον καιρό των Αποστόλων χαρίστηκε στους Χριστιανούς και ορίστηκε να το λένε ακατάπαυστα, όπως και το λένε. 

Τί ση­μαίνει όμως τούτο το «Κύριε ελέησον», είναι πολύ λίγοι σήμερα που το ξέ­ρουν, κι έτσι φωνάζουν καθημερινά ανωφελώς, αλοίμονο, και ματαίως το «Κύριε ελέησον», και το έλεος του Κυρίου δεν το λαβαίνουν γιατί δεν ξέρουν τι ζητούν. 

Γι’ αυτό πρέπει να ξέρομε πως ο Υιός και Λόγος του Θεού, αφότου σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος και υπέμεινε τόσα πάθη και σταυρώθη­κε και χύνοντας το πανάγιο αίμα Του εξαγόρασε τον άνθρωπο από τα χέ­ρια του διαβόλου, από τότε έγινε Κύριος και εξουσιαστής της ανθρώπινης φύσεως.

Πνευματικός Αγώνας

Σκοπός της ζωής μας είναι να γίνουμε τέλειοι και άγιοι. Να αναδειχθούμε παιδιά του Θεού και κληρονόμοι της βασιλείας των ουρανών.

Ας προσέξουμε μήπως, για χάρη της παρούσας ζωής, στερηθούμε τη μέλλουσα, μήπως, από τις βιοτικές φροντίδες και μέριμνες, αμελήσουμε το σκοπό της ζωής μας.

Η νηστεία, η αγρυπνία και η προσευχή από μόνες τους δεν φέρνουν τους επιθυμητούς καρπούς, γιατί αυτές δεν είναι ο σκοπός της ζωής μας, αποτελούν τα μέσα για να πετύχουμε το σκοπό.

Στολίστε τις λαμπάδες σας με αρετές. Αγωνιστείτε ν’ αποβάλετε τα πάθη της ψυχής. Καθαρίστε την καρδιά σας από κάθε ρύπο και διατηρήστε την αγνή, για να έρθει και να κατοικήσει μέσα σας ο Κύριος, για να σάς πλημμυρίσει το Άγιο Πνεύμα με τις θείες δωρεές.

Παιδιά μου αγαπητά, όλη σας η ασχολία και η φροντίδα σ’ αυτά να είναι. Αυτά ν’ αποτελούν σκοπό και πόθο σας ασταμάτητο. Γι’ αυτά να προσεύχεστε στο Θεό.

Η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων

1. Εισαγωγή – Τι είναι και πότε τελείται

Η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων είναι μια ιδιαίτερη λειτουργία, που γίνεται μόνο κατά την πένθιμη περίοδο, δηλαδή τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οπότε δεν τελείται η λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ή του Μ. Βασιλείου. Δεν τελείται δηλαδή τα Σάββατα και τις Κυριακές, ούτε τον υπόλοιπο χρόνο.

Παλαιότερα ετελείτο και κατά την Τετάρτη και Παρασκευή της εβδομάδας της Τυροφάγου και κατά τη Μεγάλη Παρασκευή, αλλά η τάξη αυτή απράκτησε. Έχουμε μαρτυρίες επίσης ότι ετελείτο, έστω και προαιρετικά («από τον θέλοντα») κατά την τοπική συνήθεια και κατά τις Τετάρτες και τις Παρασκευές του υπόλοιπου έτους και κατά την εορτή της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Ενωρίς όμως η τέλεσή της περιορίσθηκε μόνο στην Τεσσαρακοστή και μάλιστα αποτέλεσε το κατ’ εξοχήν γνώρισμα της περιόδου αυτής. 

Συνδέεται και συνδυάζεται με την ακολουθία του Εσπερινού και δεν περιλαμβάνει τίποτε άλλο παρά:

1) την προπαρασκευή των προαγιασμένων δώρων, δηλαδή τη μεταφορά του αγίου άρτου – Αμνού από την Αγία Τράπεζα (αρτοφόριο) στην Πρόθεση, την τοποθέτησή του στο δισκάριο και την ένωσή του στο άγιο ποτήριο και

2) την κοινωνία των φρικτών του Χριστού μυστηρίων. 

Η Νηστεία από τις τροφές την Μεγάλη Τεσσαρακοστή (τι πρέπει να γνωρίζουμε)

῾Η νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, μαζί μέ τή νηστεία τῆς Τετάρτης καί τῆς Παρασκευῆς, εἶναι οἱ ἀρχαιότερες καί μόνες νηστεῖες, πού ἔχουν Οἰκουμενική κάλυψη, δηλαδή ἐπικυρώθηκαν μέ Κανόνες Οἰκουμενικῆς Συνόδου (ξθ΄ ῾Αγ. ᾿Αποστ., ε΄ τῆς Α΄, β΄, κθ΄ καί πθ΄ τῆς ΣΤ΄). Οἱ λοιπές καθιερωμένες νηστεῖες τοῦ ἔτους, βασίζονται στήν ῾Ιερή Παράδοση τῆς ᾿Εκκλησίας μας, πού κι αὐτή εἶναι ἰσχυρή καί ἔγκυρη.

῾Η νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀνάγεται ἤδη στούς ἀποστολικούς χρόνους καί θεσμοθετήθηκε κατά μίμηση τῆς σαραντάμερης νηστείας τοῦ Κυρίου μας (Ματθ. δ΄, 2), ὡς καί τῶν σαραντάμερων νηστειῶν τῶν Προφητῶν Μωυσέως (᾿Εξοδ. λδ΄, 28) καί ᾿Ηλιοῦ (Γ΄ Βασ. ιθ΄ 8).

῾Η ἀρχαιότητά της, ἔγκειται καί στό γεγονός, ὅτι μόνον κατ᾿ αὐτή, σέ ἀντίθεση μέ τίς ἄλλες μεταγενέστερες μακρές νηστεῖες, δέν ἐπιτρέπεται ἡ τέλεση τῆς ἀναιμάκτου θυσίας (τελείας Θείας Λειτουργίας), παρά μόνο τά Σάββατα καί τίς Κυριακές.

Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀρχίζει ἀπὸ τὴ Δευτέρα τῆς Ἃ΄ Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν (Καθαρὰ Δευτέρα – Καθαρὰ Ἑβδομὰς) καὶ τελειώνει τὴν Παρασκευὴ τῆς ΣΤ΄ Ἑβδομάδος (πρὸ τῶν Βαΐων). Τὰ τροπάρια αὐτῆς τῆς τελευταίας μέρας στὸ “Τριώδιο”, φανερώνουν “τὴν πλήρωσιν τῆς ψυχοφελοὺς Τεσσαρακοστής” καὶ τὴν ἀναμονὴ τῆς “ἁγίας ἑβδομάδας τοῦ Πάθους”. 

Εἶναι περίοδος νηστείας, προσευχῆς,ἐγκράτειας, περισυλλογῆς ποῦ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ὀνομάζεται Τεσσαρακοστὴ γιατί θεσμοθετήθηκε κατὰ μίμηση τῆς σαραντάμερης νηστείας τοῦ Κυρίου μας (Μάτθ. δ΄, 2), ὡς καὶ τῶν σαραντάμερων νηστειῶν τῶν Προφητῶν Μωυσέως ( Ἐξοδ. λδ΄, 28) καὶ Ἡλιοῦ (Γ΄ Βάσ. ἲθ΄ 8). Ἐπίσης λέγεται Μεγάλη γιὰ νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ τὴ νηστεία τῶν Χριστουγέννων.

Ἡ νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀνάγεται ἤδη στοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους καί μαζὶ μὲ τὴ νηστεία τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς, εἶναι οἱ ἀρχαιότερες καὶ μόνες νηστεῖες, ποῦ ἐπικυρώθηκαν μὲ Κανόνες Οἰκουμενικῆς Συνόδου (ξθ΄ Ἄγ. Ἀποστ., ἐ΄ τῆς Ἅ΄, β΄, κθ΄ καὶ πθ΄ τῆς ΣΤ΄). Εἶναι αὐστηρή, ἄνευ καταλύσεως “οἴνου καὶ ἐλαίου”. Λάδι καὶ κρασὶ καταλύουμε μόνο τὰ Σάββατα καὶ τὶς Κυριακὲς.

Ψάρι καταλύουμε κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. 

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης γεννήθηκε στὴ Λυκία τὸν 5ο αἰῶνα μ.Χ., ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ ταπεινοὺς γονεῖς καὶ ἐκ βρέφους ἀφιερώθηκε στὸν Θεό. Σὲ νεαρὴ ἡλικία ἀσπάσθηκε τὴν αἵρεση τῶν Μονοφυσιτῶν παρασυρόμενος ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ αἱρετικοῦ ψευδοπατριάρχου Θεοδοσίου, φανατικοῦ μονοφυσίτου Αἰγυπτίου μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴν ἀπουσία τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου (422 – 453 μ.Χ.), βοηθούμενος καὶ ὑπὸ τῆς βασιλίσσης Εὐδοκίας, κατόρθωσε νὰ καταλάβει τὸν πατριαρχικὸ θρόνο τῶν Ἱεροσολύμων καὶ νὰ προβεῖ σὲ ἀνεκδιήγητες σκληρότητες ἐπὶ εἴκοσι μῆνες (451 – 453 μ.Χ.). Ἀκόμη καὶ αὐτὸς ὁ πανίερος ναὸς τῆς Ἀναστάσεως ἔγινε θέατρο ἀπερίγραπτων σκηνῶν καὶ ἐπὶ πλέον ἡ ταραχὴ ἐξαπλώθηκε ἀνὰ τὴν Παλαιστίνη.

Οἱ Μονοφυσίτες δὲν παραδέχονται ὅτι στὸ Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἔχουν ἑνωθεῖ ἡ Θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση «ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέτως», ἀλλὰ ἰσχυρίζονται, ὅτι ἡ Θεία φύση τοῦ Χριστοῦ ἀπορρόφησε τὴν ἀνθρώπινη φύση Του καὶ ἑπομένως ὁ Χριστὸς ἔχει μόνο μία φύση.

Γρήγορα ὅμως ὁ Ὅσιος Γεράσιμος κατάλαβε τὸ λάθος του, ἐπειδὴ ἦταν ἄνθρωπος μὲ καλὴ προαίρεση καὶ ταπεινὸ φρόνημα. Εἶχε τὴν καλὴ συνήθεια νὰ ἐπισκέπτεται καὶ νὰ συμβουλεύεται γιὰ πνευματικὰ θέματα ἁγιασμένους ἀνθρώπους. Ἀπὸ ἕναν λόγιο ἀσκητή, ποὺ ὀνομαζόταν Εὐθύμιος καὶ ἀσκήτευε στὴν ἔρημο τοῦ Ρουβᾶ, διδάχθηκε τὴν ἀλήθεια γιὰ τὶς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ, κατάλαβε τὸ λάθος του καὶ ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὴν Ἐκκλησία.

Δεν το ‘βαλαν κάτω

Οι άγιοι είναι απαραίτητοι στη ζωή μας. Γι’ αυτό να μελετάμε τους βίους των αγίων, καλά και συχνά. 

Να αγαπάμε τους αγίους. Να τους τιμάμε. Να τους μιμούμαστε. Να ζητάμε τη βοήθεια και τις πρεσβείες τους. Να πιάσουμε φιλία μαζί τους. 

Να μας συνδράμουν, να μας βοηθήσουν στην ανημποριά μας, στις δυσκολίες μας. Να μη μας αφήσουν να απογοητευτούμε, να απελπιστούμε από τις αδυναμίες μας. 

Στην είσοδο της Αγίας Τεσσαρακοστής

Θέλω να σας αναγγείλω ότι ήλθε η αγία Τεσσαρακοστή, που είναι το φάρμακο των ψυχών μας. Διότι ο Κύριός μας, σαν Πατέρας φιλόστοργος θέλει να απαλλαγούμε από τις αμαρτίες, που κάναμε επί τόσον καιρό. Κανόνισε μάλιστα ως μέσο θεραπείας και τη νηστεία. 

Κανείς λοιπόν ας μη γίνεται κατσούφης, κανείς ας μη σκυθρωπάζει, αλλά ας σκιρτά και ας χαίρεται και ας δοξάζει τον Θεό, ο Οποίος φροντίζει για τις ψυχές μας. Αυτός μας καθόρισε την άριστη οδό της νηστείας, που με πολλή χαρά πρέπει ο καθένας μας να την υποδεχθεί. 

Οι ειδωλολάτρες νομίζουν για γιορτές και πανηγύρεις τη μέθη και όλη την άλλη ακολασία και τις ελεεινότητες και ασχήμιες, που ακολουθούν. Η Εκκλησία του Θεού όμως θεωρεί ως γιορτή και πανηγύρι τη νηστεία και την απάρνηση της κοιλιοδουλείας και όλες τις αρετές, που προέρχονται από αυτήν. 

Διότι η Εκκλησία είναι θεραπευτήριο πνευματικό. Γι’ αυτό πρέπει εκείνοι που έρχονται στην Εκκλησία να παίρνουν τα κατάλληλα φάρμακα και να τα τοποθετούν στα τραύματα της ψυχής τους και έτσι να επιστρέφουν στο σπίτι τους. 

Εἰσαγωγή στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Σὲ ἀντίθεση μὲ αὐτὸ ποὺ πολλοὶ νομίζουν ἢ αἰσθάνονται, ἡ Σαρακοστὴ τοῦ Πάσχα εἶναι περίοδος χαρᾶς. Εἶναι ὁ καιρὸς ἐκεῖνος ποὺ μᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα νὰ ἀποτινάξουμε κάθε τί ἄσχημο καὶ θανατηφόρο ἀπὸ μέσα μας γιὰ νὰ βροῦμε πάλι τὴ δύναμη νὰ ζήσουμε, νὰ βιώσουμε σὲ ὅλο τὸ βάθος του τὸ μυστήριο στὸ ὁποῖο εἴμαστε καλεσμένοι. Ἂν δὲν κατανοήσουμε αὐτὴ τὴν ποιότητα τῆς χαρᾶς στὴ νηστεία, θὰ τὴ μετατρέψουμε σὲ μιὰ καρικατούρα, σὲ μιὰ περίοδο κατὰ τὴν ὁποία στὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ θὰ κάνουμε τὴ ζωὴ μας μίζερη.

Μπορεῖ, πράγματι, αὐτὴ ἡ ἰδέα τῆς χαρᾶς ποὺ πλέκεται μὲ τὴν ἐπίπονη προσπάθεια καὶ τὸν ἀσκητικὸ ἀγώνα νὰ φαίνεται περίεργη, ὅμως ἀγκαλιάζει μὲ καθολικὸ τρόπο τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι κατάκτηση. Δὲν χαρίζεται ἁπλὰ σὲ ἐκείνους ποὺ ἀδιάφορα καὶ τεμπέλικα τὴν περιμένουν νὰ ἔρθει. Γιὰ ὅσους τὴν ἀναμένουν μὲ τέτοιο πνεῦμα, θὰ ἔρθει, ἀλλὰ στὸ μέσον της νύχτας, σὰν τὴν Ἡμέρα τῆς Κρίσης. Σὰν τὸν κλέφτη ποὺ τρυπώνει ὅταν δὲν τὸν περιμένεις, σὰν τὸ Νυμφίο ποὺ φθάνει ἐνῶ οἱ μωρὲς παρθένες κοιμοῦνται. Δὲν εἶναι ὅμως αὐτὸς ὁ τρόπος ποὺ θὰ πρέπει νὰ προσμένουμε τὴν Κρίση καὶ τὴ Βασιλεία.

Χρειάζεται νὰ ἀλλάξουμε τὴ νοοτροπία μας σὲ μιὰ νέα κατανόηση ποὺ θὰ μᾶς ἐπιτρέψει νὰ ξαναβροῦμε μέσα μας αὐτὸ ἀπὸ τὸ ὁποῖο περιέργως ἔχουμε ἀποξενωθεῖ: τὴ χαρὰ τῆς προσμονῆς τῆς Ἡμέρας τοῦ Κυρίου –κι ἂς ξέρουμε ὅτι αὐτὴ θὰ εἶναι ἡ Ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Ἴσως μᾶς ξενίζει τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν Ἐκκλησία κηρύττουμε ὡς Εὐαγγέλιο – δηλαδὴ “καλὸ ἄγγελμα” - αὐτὸ τῆς Κρίσεως· κι ὅμως ἀναφωνοῦμε: “Ἔρχου Κύριε, ταχύ”, γιατί ἡ Ἡμέρα τοῦ Κυρίου δὲν εἶναι φόβος ἀλλὰ ἐλπίδα.

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

(Ματθ. ς΄ 14-21)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή τῆς Τυρινῆς μᾶς φέρνει στό κατώφλι τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας παρομοιάζει μέ ἕνα ὄμορφο θαλασσινό ταξίδι.

Ἕνα ταξίδι πνευματικό ξεκινᾶ ἀπό αὔριο, Καθαρά Δευτέρα ἕως καί τήν Παρασκευή πρό τοῦ Λαζάρου, μέ κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα τήν προσευχή, τήν ἔντονη λατρευτική ζωή καί τή νηστεία καί σκοπό τήν πνευματική προετοιμασία μας, γιά νά προσκυνήσουμε τά ἄχραντα Πάθη καί τήν ζωοποιό Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Νά ἑορτάσουμε τό ἐτήσιο Πάσχα καί νά λάβουμε ἀφορμή νά ἑορτάζουμε τό Πάσχα καί κάθε Κυριακή τοῦ χρόνου.

Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ ὅλους μας γιά 40 ἡμέρες νά μιμηθοῦμε τόν Θεάνθρωπο Κύριό μας, ὁ Ὁποῖος πρίν ξεκινήσει τήν ἐπί γῆς δημόσια δράση του γιά τή σωτηρία μας νήστευσε στήν ἔρημο 40 ἡμερονύκτια. Κατόπιν ἀντιμετώπισε τούς γνωστούς τρεῖς πειρασμούς τοῦ διαβόλου (Βλ. Ματθ. δ, 1-11), ὁ πρῶτος ἀπό τούς ὁποίους σχετίζεται μέ τήν τροφή. 

Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ὁ Ἀδάμ νικήθηκε ἀπό τόν πειρασμό τῆς τροφῆς καί ἔχασε τήν ὡραιότητα τοῦ Παραδείσου. Ὅμως ὁ νέος Ἀδάμ, ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Χριστός, ὡς ἀπόγονος καί ἀντιπρόσωπος τοῦ ἀνθρωπίνου γένους θά λέγαμε, ἐνίκησε τόν διάβολο καί θριάμβευσε ἐπί τοῦ πειρασμοῦ στόν ὁποῖον καταδέχθηκε νά ὑποβληθεῖ γιά νά μᾶς ἀποδείξει τήν ἄμετρη συμπάθειά Του, στόν ἀγῶνα μας ἐναντίον τῶν πειρασμῶν.

† Κυριακῇ 2 Μαρτίου 2025 (Τυρινῆς)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. στ' : 14-21

Εἶπεν ὁ Κύριος· ῞Εὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. ῞Οταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ, σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν, ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες. Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ νηστεύων, ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν, καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ Πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ, ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ.

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Πλανᾶς

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος γεννήθηκε στὴ νῆσο Νάξο τῶν Κυκλάδων τὸ ἔτος 1851 μ.Χ., ἀπὸ τὸν Ἰωάννη καὶ τὴν Αὐγουστίνα, τὸ γένος Μελισσουργοῦ. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του τὸν ἀνέθρεψαν μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου.

Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία ἐξέφρασε τὴν ἔφεση καὶ τὴν ἀγάπη του πρὸς τὰ ὅσια καὶ τὰ ἱερά. Ἦταν φιλακόλουθος καὶ διακονοῦσε πάντοτε στὸ ἱερὸ τὸν παππού του ἱερέα Γεώργιο Μελισσουργό. Προορισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ γίνει λειτουργὸς τῶν ἁγίων μυστηρίων Αὐτοῦ μετεῖχε ἀδιάλειπτα στὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μὲ νηστεία, προσευχὴ καὶ ἀγρυπνία.

Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του ἦλθε μὲ τὴν μητέρα του καὶ τὴν ἀδελφή του στὴν Ἀθήνα, ὅπου ἔγινε προστάτης αὐτῶν. Νυμφεύθηκε, χήρευσε ὅμως νωρίς. Ἡ πρεσβυτέρα του ἀπεβίωσε μόλις γεννήθηκε τὸ παιδί τους, ὁ Γιαννάκης, ποὺ τὸ μεγάλωσε μόνος.

Ὁ Κύριος δὲν βράδυνε νὰ τὸν ἀναδείξει λειτουργὸ τῆς Ἐκκλησίας του καὶ τὸν κατέστησε εὔθετο καὶ εὔχρηστο στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Χειροτονεῖται διάκονος στὶς 28 Ἰουλίου 1879, στὸ ναὸ Μεταμορφώσεως τῆς Πλάκας καὶ μετὰ ἀπὸ πέντε χρόνια, στὶς 2 Μαρτίου 1884, χειροτονεῖται Πρεσβύτερος στὸ ταπεινὸ ἐκκλησάκι τοῦ Ἁγίου Ἐλισσαίου, στὸ Μοναστηράκι.

Οι τριμερήτες

Τα χείλη του μουδιασμένα ζητούσαν νερό. Είχε τρεις μέρες να φάει και να πιει κάτι. Ακολουθίες πολύωρες, μετάνοιες, μελέτη, ο κανόνας στο κελί του, η κατα μόνας αγρυπνία. Όλα μαζί του δίνανε μια μικρή γεύση από την άσκηση των μεγάλων ασκητών της ερήμου που ζούσανε έτσι όχι για μερικές ημέρες αλλά σχεδόν όλη τους την ζωή. 

-------------------- 

Ήταν τυπικό του μοναστηριού του να κρατούνε τριήμερη -απόλυτη- νηστεία οι πατέρες μέχρι την πρώτη Προηγιασμένη. Ήταν παράδοση να κάνουνε ένα γερό ξεκίνημα στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. 

-------------------- 

Δίψα. Αυτό το αίσθημα ήταν φοβερό. Ήταν πλέον Τετάρτη απόγευμα. Η Προηγιασμένη έφτανε στο τέλος της. Έφτανε η στιγμή που μετά από σχεδόν τρεις ημέρες πλήρους νηστείας θα άνοιγε το στόμα του για να φάει. Ο ιερέας κάλεσε τους πιστούς. «Μετά φόβου Θεού πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Μια μικρή ζαλάδα τον έκανε να πιάσει την κολόνα του ναού. Ένας ένας οι μοναχοί σαν πουλάκια άνοιγαν το στόμα τους περιμένοντας την μάνα τους Εκκλησία να τα ταΐσει. Ήρθε η σειρά του. Άνοιξε το στόμα του. 

Η άσκηση της προσευχής του Ιησού: οι υπερκόσμιες διαστάσεις της

Η άσκηση της νοεράς προσευχής μπορεί πρόσκαιρα να συνδέεται με την ψυχοσωματική μέθοδο, δηλαδή να έχει χαρακτήρα ρυθμικής ή άρρυθμης προφοράς της ευχής με το νοερό μέσο της εισπνοής κατά το πρώτο μέρος και της εκπνοής κατά το δεύτερο, όπως περιγράψαμε πιο πάνω. 

Η εργασία αυτή μπορεί να είναι ωφέλιμη, αν έχουμε πάντοτε κατά νουν ότι κάθε επίκληση του ονόματος του Χριστού πρέπει να συνδέεται αδιάκοπα με Αυτό, το πρόσωπο του Χριστού-Θεού. Διαφορετικά η προσευχή μετατρέπεται σε τεχνητό γύμνασμα και καταλήγει σε αμαρτία σύμφωνα με την εντολή: «Ου λήψει το Όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω»(Εξ. 20,7 και Δευτ. 5,11).

Όταν η προσοχή του νου στερεώνεται στη καρδιά, τότε είναι δυνατός ο πλήρης έλεγχος όσων τελούνται μέσα της, η δε πάλη προς τα πάθη διεξάγεται με σύνεση. Ο ευχόμενος βλέπει τους εχθρούς να προσεγγίζουν εκ των έξω και μπορεί να τους διώξει με τη δύναμη του Ονόματος του Χριστού. 

Οδυνηρή πορεία

Στην αρχή της μετάνοιας επικρατεί θλίψη, σύντομα όμως διαπιστώνουμε ότι μπαίνει μέσα μας ενέργεια νέας ζωής, που προκαλεί θαυμαστή αλλοίωση του νου. 

Αυτή η κίνηση προς μετάνοια εμφανίζεται ως ανεύρεση του Θεού της αγάπης. Ενώπιον του πνεύματός μας διαγράφεται ευκρινέστερα η μεγαλοπρεπής εικόνα του Πρωτοπλάστου Ανθρώπου. 

Ατενίζοντας αυτή την ωραιότητα ανακαλύπτουμε ποιά φοβερή διαστροφή έπαθε μέσα μας η πρωταρχική ιδέα του Δημιουργού για μας. 

Μετάδοσις της Θείας Κοινωνίας εις οιανδήποτε ώραν της ημέρας

Μπορούμε να μεταδώσωμε την θεία κοινωνία σε οποιαδήποτε ώρα της νυκτός στους ασθενείς;

Για την μετάδοσι στους πιστούς της θείας κοινωνίας, δεν υπάρχει ώρα. Για να μη ανατρέξωμε σε πολύ παλαιά εποχή, στους αποστολικούς χρόνους, που γινόταν η θεία ευχαριστία το βράδυ και κοινωνούσαν τότε οι χριστιανοί, δεν έχομε παρά στην σύγχρονο ή λίγο παλαιοτέρα από την εποχή μας λειτουργική πράξι να αναζητήσωμε την απάντησι. 

Οι λειτουργίες των Κυριακών και των εορτών γίνονται στον τόπο μας, όπως γνωρίζομε, το πρωί και κοινωνούμε τότε. Στις ορθόδοξες Εκκλησίες της Ευρώπης και Αμερικής η λειτουργία γίνεται κατά το μεσημέρι. Στις ολονυκτίες και το Πάσχα γίνεται λίγο μετά τα μεσάνυκτα. Οι λειτουργίες των Προηγιασμένων, της παραμονής των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, της Μεγάλης Πέμπτης, και του Μεγάλου Σαββάτου είναι απογευματινές λειτουργίες συνδεδεμένες και με την ακολουθία του Εσπερινού. 

Ποιά είναι η πραγματική αγάπη

«Αγαπητοί, αγαπώμεν αλλήλους, ότι η αγάπη εκ του Θεού εστί, και πας ο αγαπών εκ του Θεού γεγέννηται και γινώσκει τον Θεόν. Ο μη αγαπών ουκ έγνω τον Θεόν, ότι ο Θεός αγάπη εστίν» (Α’ Ιωάν. δ’ 7-8).

«Είμαστε από τον Θεό», με ποιόν τρόπο; με την αγάπη. Γιατί η αγάπη είναι κυρίως η θεϊκή, ηθική δύναμη, η οποία μας γεννά «εκ του Θεού», μας κάνει «Υιούς Θεού», μας θεώνει, μας κάνει «ένθεους», «θεϊκούς». 

Σκιρτά το ανθρώπινο όν, ο άνθρωπος: Η αγάπη τον κάνει να σκιρτά με τις θεϊκές δυνάμεις οι οποίες τον μεταμορφώνουν, τον αναγεννούν σε καινό ον, σε καινή ψυχή, σε καινή αντίληψη, σε καινή ζωή.

Έτσι σ’ αυτόν όλες οι σκέψεις, όλες οι αισθήσεις και όλα τα έργα είναι από τον Θεό. Και γνωρίζει τον Θεό με ένα καινό, καινούργιο τρόπο, ένα τρόπο πραγματικότατο και πειστικότατο. 

Πρόγραμμα Ακολουθιών Μ. Τεσσαρακοστής

Ποιό σκοπό έχουν;

Πού μας οδηγούν η νηστεία και η μετάνοια; 

Ποιός είναι ο σκοπός τους; 

Για ποιό λόγο μπαίνουμε σ’ αυτή τη δοκιμασία; 

Ντρέπεστε να εξομολογηθείτε;

Κάποτε ήταν στην καθημερινότητά μας τόσο το κατηχητικό όσο και η εξομολόγηση.

Με τα χρόνια, λίγες οικογένειες κατάφεραν να διατηρήσουν αυτή την συνήθεια. «Εξατμίστηκε», όπως χάθηκαν πολλά από τα ήθη μας.

Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που θα ήθελαν να εξομολογηθούν κάποια στιγμή αλλά ντρέπονται…

Γι' αυτό ας διαβάσουμε την παρακάτω διδαχή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου, που πιθανό να μας «αφυπνίσει».

«Η ντροπή στην Εξομολόγηση έρχεται από τον σατανά πού παρακολουθεί άγρυπνος τί θα κάνουμε…Ντρέπεσαι λοιπόν και κοκκινίζεις να ομολογήσεις τις αμαρτίες σου; Αλλά και αν ακόμα έπρεπε να τις ομολογείς μπροστά στους ανθρώπους και να εξευτελίζεσαι, ούτε και τότε θα έπρεπε να ντρέπεσαι διότι ντροπή και αισχύνη είναι το να αμαρτάνεις, και όχι το να ομολογείς τις αμαρτίες σου…

Αγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Λόγοι Δ΄. Ἐκλογή ἐπαγγέλματος

Κεφάλαιο 1ο

Ἐργασία καὶ πνευματικὴ ζωὴ

Ἐκλογὴ ἐπαγγέλματος

-Γέροντα, μερικοὶ γονεῖς κατευθύνουν τὰ παιδιά τους πρὸς τὸ δικό τους ἐπάγγελμα, καὶ μάλιστα πολλὲς φορὲς γίνονται πιεστικοί.

-Ὄχι, δὲν κάνουν καλά. Δὲν πρέπει νὰ πιέζουν τὰ παιδιὰ τους νὰ κάνουν αὐτὸ ποὺ ἀναπαύει τοὺς ἴδιους, ἄν αὐτὸ δὲν ἀναπαύη καὶ ἐκεῖνα. Γνώρισα ἕναν νέο ποὺ ἤθελε νὰ σπουδάση θεολογία καὶ νὰ γίνη ἱερέας. Ἡ μάνα του ὅμως δὲν τὸν ἄφηνε· τὸν πίεζε νὰ πάη ἰατρική.

Τὸ παιδὶ εἶχε μάθει βυζαντινή μουσικὴ καὶ ἔψελνε. Εἶχε κάνει μόνος τους καὶ ἕνα ὄργανο μουσικὸ καὶ εὕρισκε τοὺς ἤχους. Ἤξερε τὰ μουσικὰ ἀπ’ ἔξω. Εἶχε χάρισμα. Ἔφτιαχνε τροπάρια, ἀκολουθίες... Μόλις τελείωσε τὸ γυμνάσιο, ἔδωσε ἐξετάσεις καὶ πέρασε Θεολογικὴ Σχολή. Ἡ μάνα του ἔπαθε νευρικὸ κλονισμὸ ἀπὸ τὴν στενοχώρια της.

Να σχετίζεται μαζί του

Πιστεύουμε ότι μοναδικό φως ελπίδας και αισιοδοξίας για την όχι και τόσο καλή ποιότητα ζωής των σημερινών νέων μπορεί να προέλθει από τον ουρανό, τον Θεό.

Διότι ο Τριαδικός Θεός, που αποκαλύπτεται και ζει μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι Θεός προσωπικός. 

Αν έρθει η χάρη του Θεού, όλοι και όλα αλλάζουν

Ἂν ἔρθει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅλοι καὶ ὅλα ἀλλάζουν, ἔλα ὅμως ποὺ γιὰ νὰ ἔρθει, χρειάζεται πρῶτα νὰ ταπεινωθοῦμε! 

Μπορεῖ κάποιος νὰ μιλάει γιὰ τὶς ἁμαρτίες του καὶ νὰ εἶναι ὑπερήφανος κι ἄλλος νὰ μιλάει γιὰ τὶς ἀρετές του καὶ νὰ εἶναι ταπεινός. 

Νὰ εἴμαστε ταπεινοί, ἀλλὰ νὰ μὴν ταπεινολογοῦμε. Ἡ ταπεινολογία εἶναι παγίδα τοῦ διαβόλου, ποὺ φέρνει τὴν ἀπελπισία καὶ τὴν ἀδράνεια, ἐνῶ ἡ ἀληθινὴ ταπείνωση φέρνει τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ κενόδοξος τὴν ψυχή του τὴν ἀποξενώνει ἀπ᾽ τὴν αἰώνια ζωή. Τελικὰ ὁ ἐγωισμὸς εἶναι σκέτη κουταμάρα! Ἡ κενοδοξία μᾶς κάνει κούφιους. Ὅταν κάνομε κάτι γιὰ νὰ ἐπιδειχθοῦμε, καταντοῦμε ἄδειοι ψυχικά. 

Αν είμαστε αδιάφοροι, δεν μας ωφελούν οι προσευχές των άλλων

Ποια ανάγκη όμως υπάρχει να μιλώ για την αδελφή του Μωυσή, αφού ο ίδιος ο Μωυσής δεν μπόρεσε να προστατέψη τον εαυτό του, αλλ’ ύστερα από αμέτρητους κόπους και ταλαιπωρίες και αγώνες σαράντα ετών, εμποδίσθηκε να πατήση στη χώρα για την οποία του είχαν δοθή πάρα πολλές υποσχέσεις και διαβεβαιώσεις; Ποια ήταν η αιτία; 

Δεν θα ήταν ωφέλιμο να φθάση ο Μωυσής στη γη της επαγγελίας , αλλά θα ήταν επικίνδυνο και θα κατέστρεφε πολλούς από τους Ιουδαίους. Αφού λοιπόν λησμόνησαν το Θεό και στηρίχθηκαν απόλυτα στο Μωυσή και νόμιζαν ότι αυτός αποτελεί το παν γι’ αυτούς, απλά και μόνο επειδή έφυγαν μακριά από την Αίγυπτο, σε ποιο βαθμό θα έφθανε η ασέβειά τους, αν έβλεπαν ότι ο Μωυσής τους εγκαθιστά στη γη της επαγγελίας; Γι’ αυτό ακριβώς δε βρέθηκε πουθενά ούτε ο τάφος του.

Αλλά και ο Σαμουήλ δεν μπόρεσε να σώση τον Σαούλ από την Οργή του Θεού, έσωσε όμως πολλές φορές τους Ισραηλίτες. Και ο Ιερεμίας δεν μπόρεσε να σώση τους Ιουδαίους. Και ο Ιερεμίας δεν μπόρεσε να σώση τους Ιουδαίους, προφύλαξε όμως κάποιον άλλον με την προφητεία του.

Μη δίνεις καμιά σημασία

Η αμφιβολία είναι βλασφημία εναντίον του Θεού. 

Είναι αναίδεια, είναι ψέμα του πονηρού πνεύματος που φωλιάζει στην καρδιά σου εναντίον του πνεύματος της αλήθειας. 

Ο Αχάριστος είναι πάντα λυπημένος

-Γέροντα, γιατί πολλοί άνθρωποι, ενώ τα έχουν όλα, νιώθουν άγχος και στενοχώρια;

-Όταν βλέπετε έναν άνθρωπο να έχη μεγάλο άγχος, στενοχώρια και λύπη, ενώ τίποτε δεν του λείπει, να ξέρετε ότι του λείπει ο Θεός.

Όποιος τα έχει όλα, και υλικά αγαθά και υγεία, και, αντί να ευγνωμονή τον Θεό, έχει παράλογες απαιτήσεις και γκρινιάζει, είναι για την κόλαση με τα παπούτσια. Ο άνθρωπος, όταν έχη ευγνωμοσύνη, με όλα είναι ευχαριστημένος. Σκέφτεται τί του δίνει ο Θεός κάθε μέρα και χαίρεται τα πάντα.

Όταν όμως είναι αχάριστος, με τίποτε δεν είναι ευχαριστημένος γκρινιάζει και βασανίζεται με όλα. Αν, ας πούμε, δεν εκτιμάη την λιακάδα και γκρινιάζει, έρχεται ο Βαρδάρης και τον παγώνει …;

Ἐν τῷ θλίβεσθαί με, εἰσάκουσόν μου τῶν ὀδυνῶν, Κύριε σοί κράζω

«Ἐν τῷ θλίβεσθαί με, εἰσάκουσόν μου τῶν ὀδυνῶν, Κύριε σοὶ κράζω».

(Πρώτος αναβαθμός του Α΄ Ήχου )

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης παίρνει αυτό τον στίχο και γενικεύει το λόγο του για τις θλίψεις αλλά και για την καταφυγή μας στην παντοδύναμη βοήθεια του αγίου Θεού. Έτσι, ο κάθε πονεμένος χριστιανός μπορεί να φωνάξη ικετευτικά: «Εν τω θλίβεσθαί με, εισάκουσόν μου των οδυνών, Κύριε σοι κράζω».

Η ζωή κάθε μέρα μας αποδεικνύει ότι η θλίψις και ο πόνος είναι μια σκληρή πραγματικότητα για κάθε άνθρωπο που ζει πάνω στη γη. Αρρώστιες, αναπηρίες, ατυχήματα, πρόωροι θάνατοι, διαζύγια, καταστροφές, πόλεμοι, ανεργία, πείνα, δίψα και άλλα…, συγκροτούν παγκόσμια τις θλίψεις και τα βάσανα των ανθρώπων, μηδενός εξαιρουμένου.

Όσο αυτά είναι μια αληθινή πραγματικότητα, άλλο τόσο είναι πραγματικότητα ότι ο άνθρωπος αντιδρά στις θλίψεις και στις δυστυχίες της ζωής. Αμύνεται, προσπαθεί με κάθε τρόπο να απαλλαγή από τα βάσανά του, να απαλύνη τον πόνο του, να θεραπεύση τις πληγές του. 

Όλα αρχίζουν εδώ

Κάθε λογισμός και κάθε αίσθηση οδηγούν σταδιακά την ψυχή είτε προς τον παράδεισο είτε προς την κόλαση. 

Αν ο λογισμός είναι έλλογος, τότε συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό Λόγο, με τον ύψιστο Λογισμό, με την Παναξία, πράγμα που είναι ήδη ο παράδεισος. 

Εάν πάλι είναι άλογος ο λογισμός ή και παράλογος, τότε συνδέει αναπόφευκτα τον άνθρωπο με τον Παράλογο, τον Ανόητο, με τον διάβολο, πράγμα που είναι ήδη η κόλαση. 

Πατερικαί Διδαχαί περί της Πραότητος

ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΔΙΔΑΧΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΑΟΤΗΤΟΣ

Ὁ ἅγιος Νεκτάριος σχετικά μέ τήν ἀρετή τῆς πραότητος στό Γνῶθι σαυτόν, λέγει: «Ἡ πραότητα εἶναι ἠρεμία ψυχῆς, πού ἀγαπάει τόν Θεό καί τόν πλησίον της. Ἡ πραότητα εἶναι ἀρετή ἀγαπητή στόν Θεό, πού εὐχαριστεῖ ὅσους βλέπουν τήν εἰκόνα της. Ἡ ἡμερότητα τοῦ χαρακτῆρος της ξεχύνεται σάν ὀμορφιά, πού διανθίζει μέ χάρη ὅλο τό ἦθος του καί φέρνει εὐχαρίστηση σέ ὅσους τήν βλέπουν.

Ἡ πραότητα εἶναι πλοῦτος ἀνεκτίμητος, εἶναι θεϊκό ὄνομα, εἶναι οὐράνιο χάρισμα, εἶναι σκάλα, πού ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό. Ἡ πραότητα κάνει τόν ἄνθρωπο εἰκόνα τοῦ πράου Ἰησοῦ, πού θερμαίνει τήν καρδιά του. Ἡ πραότητα ἀκολουθεῖται ἀπό τήν ταπεινοφροσύνη, τήν ἀνεξικακία καί τήν ὑπομονή. Ὁ πρᾶος εἶναι εὐμενής καί εὐγενικός πρός ὅλους, καί σέ ὅσους ἁμαρτάνουν μέ ἐπιείκεια φέρεται. Δέν μαλώνει, δέν βλαστημάει, δέν βρίζει, ἀλλά μέ ἀγάπη διορθώνει ὅσους φταῖνε»1.

Ὁ Μέγας Βασίλειος στίς Ἀσκητικές διατάξεις, ἀναφέρει: «Ἡ ἀγανάκτηση τόν κατάλληλο χρόνο ἁρμόζει καί σέ αὐτούς, πού ἔχουν περί πολλοῦ τήν πραότητα. Γιατί κι ὁ Μωυσῆς, πού μαρτυρήθηκε ὡς ὁ πραότερος ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅταν τό ἀπαίτησε ὁ καιρός, ἀγανάκτησε κι ἔφτασε σέ τέτοιο σημεῖο ταραχῆς, ὥστε νά ἐκδηλώσει τήν ἀγανάκτηση μέσῳ τοῦ φόβου τῶν ὁμοφύλων, ἀφ᾽ ἑνός μέν ὅταν κατασκεύαζαν τόν μόσχο, ἀφ᾽ ἑτέρου δέ ὅταν μιάνθησαν μέσῳ τοῦ Βεελφεγώρ. Ὥστε εἶναι δυνατόν καί ὁ πρᾶος ἀκόμη νά ἀγανακτεῖ, ὅπως ὁρίζει ἡ λογική, καί νά μή καταστρέφει τήν ἀρετή τῆς πραότητος. Τό νά μένει δέ κάποιος ἀσυγκίνητος ἤ νά μή ἀγανακτεῖ, ὅπως ἐπιβάλλεται, δέν σημαίνει πραότητα, ἀλλά ἀργία τῆς φύσεως»2.

Εὕρεσις Τιμίας κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου Προφήτου, Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννη

Ὅταν ἀποκεφαλίσθηκε ἀπὸ τὸν Ἡρώδη, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ἡ τίμια κεφαλὴ αὐτοῦ τοποθετήθηκε μέσα σὲ ἀγγεῖο ἀπὸ ὄστρακο καὶ κρύφθηκε στὴν οἰκία τοῦ Ἡρώδη.

Μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης φανερώθηκε στὸ ὄνειρο δύο μοναχῶν, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀναχωρήσει γιὰ τὰ Ἱεροσόλυμα μὲ σκοπὸ νὰ προσκυνήσουν τὸν τάφο τοῦ Κυρίου, ἀγγέλλοντας σὲ αὐτούς, ποῦ βρίσκεται ἡ τίμια κεφαλή του. 

Καὶ ἐκεῖνοι, ἀφοῦ τὴν βρῆκαν, τὴν εἶχαν μὲ τιμές. Ἀπὸ αὐτοὺς τὴν παρέλαβε κάποιος κεραμεὺς καὶ τὴν μετέφερε στὴν πόλη τῶν Ἐμεσηνῶν. Ὅταν ὅμως πέθανε, τὴν κληροδότησε στὴν ἀδελφή του. Καὶ ἀπὸ τότε διαδοχικὰ περιῆλθε σὲ πολλούς, γιὰ νὰ καταλήξει στὰ χέρια κάποιου ἱερομονάχου ἀρειανοῦ ποὺ ὀνομαζόταν Εὐστάθιος καὶ φύλαξε τὴν τίμια κάρα σὲ σπήλαιο. Ἀπὸ ἐκεῖ μεταφέρθηκε, ἐπὶ Οὐάλεντος (364 – 378 μ.Χ.), στὸ Παντείχιον τῆς Βιθυνίας μέχρι ποὺ ὁ Θεοδόσιος ὁ Μέγας (379 – 395 μ.Χ.) ἀνεκόμισε αὐτὴ στὸ Ἕβδομο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὅπου ἀνήγειρε μέγα καὶ περικαλλέστατο ναό.

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Πώς θα αλλάξουν τα αναστημένα σώματα κατά την Δευτέρα Παρουσία;

(Αγ. Συμεών o Νέος Θεολόγος)

Μαρτυρία του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, στον οποίον ο Θεός αποκάλυψε πώς θα αλλάξουν τα υλικά σώμάτα και θα αφθαρτοποιηθούν κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Ιησού Χριστού!

Μια μέρα, καθώς προσευχόταν [ο Αγιος Συμεών] με καθαρότητα και συνομιλούσε με τον Θεό, είδε πως ο αέρας άρχισε να φωτίζει το νου του, και ενώ ήταν μέσα στο κελί του, νόμιζε ότι βρισκόταν έξω, σ’ ανοιχτό χώρο. Ήταν νύχτα, που μόλις είχε ξεκινήσει. Τότε άρχισε να φέγγει από ψηλά όπως το πρωινό ροδοχάραμα- ω των φρικτών οπτασιών του ανδρός!-, και το οίκημα κι όλα τ’ άλλα εξαφανίστηκαν, και νόμιζε ότι δεν ήταν καθόλου σε οίκημα. Τον συνέπαιρνε ολότελα θεία έκσταση αντιλαμβανόμενος καλά με τον νου του το φως εκείνο που του εμφανιζόταν. Αυτό μεγάλωνε λίγο –λίγο κι έκανε τον αέρα να φαίνεται πιο λαμπερός κι αισθανόταν τον εαυτό του μ’ ολόκληρο το σώμα του να βρίσκεται έξω από τα γήινα.

Αλλά επειδή εξακολουθούσε να λάμπει ακόμη περισσότερο εκείνο το φως και του φαινόταν σαν ήλιος που μεσουρανώντας έλαμπε από ψηλά, αισθανόταν σαν να στέκεται στο μέσο του φωτός και ότι ολόκληρος ο εαυτός του μαζί με το σώμα του ήταν γεμάτος από χαρά και δάκρυα λόγω της γλυκύτητας που του προξενούσε η παρουσία του. Παράλληλα έβλεπε ότι το ίδιο φως κατά τρόπο θαυμαστό ήρθε σε επαφή με το σώμα του και σιγά-σιγά διαπερνούσε τα μέλη του. Η έκπληξη αυτής της οπτασίας τον απομάκρυνε από την προηγούμενη θεωρία και τον έκανε να αισθάνεται μόνο αυτό το εξαίσιο πράγμα που συνέβαινε μέσα του. 

† Κυριακῇ 23 Φεβρουαρίου 2025 (Ἀπόκρεω)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. κε' : 31-46

Εἶπεν ὁ Κύριος· ῞Οταν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, καὶ πάντες οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων· καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων. Τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου. Ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν· ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με· ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με· γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με· ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με· ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με. Τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι, λέγοντες· Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν; ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν; ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ ἤλθομεν πρός σέ; Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε. Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ.

Ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος ὁ Ἱερομάρτυρας Ἐπίσκοπος Σμύρνης

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Πολύκαρπος γεννήθηκε περὶ τὸ 80 μ.Χ. ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ φιλόθεους γονεῖς, τὸν Παγκράτιο καὶ τὴ Θεοδώρα, ποὺ εἶχαν ἐγκλειστεῖ στὴ φυλακὴ γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, καὶ βαπτίσθηκε Χριστιανὸς σὲ νεαρὴ ἡλικία.

Ὑπῆρξε μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο, μαθητὴς τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννη. Λίγο πρὶν ἀναχωρήσει ἀπὸ τὸν πρόσκαιρο αὐτὸ βίο ὁ Ἅγιος Βουκόλος, Ἐπίσκοπος Σμύρνης († 6 Φεβρουαρίου), χειροτόνησε μετὰ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὡς διάδοχό του, τὸν Ἅγιο Πολύκαρπο καὶ μετὰ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη.

Ὁ Ἅγιος παρακολούθησε μὲ ἀγωνία καὶ προσευχὴ τὴ σύλληψη τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου, Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας καὶ τὰ μαρτύρια αὐτοῦ. Ἡ ἀγάπη του πρὸς τὸν θεοφόρο Πατέρα μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ τὴν Ἐπιστολὴ τὴν ὁποία ἔγραψε πρὸς τοὺς Φιλιππησίους. Σὲ αὐτὴ τὴν ἐπιστολὴ τοὺς συγχαίρει γιὰ τὴν φιλοξενία, τὴν ὁποία παρεῖχαν στὸν Ἅγιο Ἰγνάτιο, ὅταν αὐτὸς διῆλθε ἀπὸ τὴν πόλη τους. Τὸ κείμενο αὐτὸ τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου διακρίνεται γιὰ τὸν ἀποστολικό, θεολογικὸ καὶ ποιμαντικὸ χαρακτήρα του.

Ομιλία για τα Ψυχοσάββατα

H EKKΛHΣIΑ MΑΣ, αγαπητοί μου, προσεύχεται πάντοτε, προσεύχεται κι αυτή την ώρα. Προσεύχεται εντόνως. 

Στην αγία Γραφή υπάρχει προτροπή του Kυρίου ημών Iησού Xριστού, που μας συνιστά την έντονο προσευχή· «Aγρυπνείτε», λέει, «εν παντί καιρώ δεόμενοι ίνα καταξιωθείτε εκφυγείν πάντα τα μέλλοντα γίνεσθαι και σταθείναι έμπροσθεν του υιού του ανθρώπου» (Λουκ. 21,36). «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε», λέει επίσης ο Kύριος (Mατθ. 26,41). Kαι ο απόστολος Παύλος συμβουλεύει· «Aδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α΄ Θεσ. 5,17). 

Προσεύχεται η Eκκλησία μας διαρκώς, ανα πάσαν ώρα. Δεν υπάρχει μόνο το κοσμικό ωρολόγιο. Δεν υπάρχει μόνο το ωράριο εργασίας του κόσμου· υπάρχει και το ωράριο προσευχής στο Θεό, η ώρα του Θεού. Προσεύχεται η Eκκλησία το πρωί στον όρθρο, προσεύχεται το μεσημέρι στις ώρες, προσεύχεται το απόγευμα στον εσπερινό, προσεύχεται το βράδυ στο απόδειπνο, προσεύχεται τα μεσάνυχτα στο μεσονυκτικό. Προσεύχεται όλες τις ημέρες. 

Ψυχοσάββατον

Τὴν παραμονὴ τῆς Κυριακῆς τῆς Ἀπόκρεω ἡ Ἐκκλησία μας καλεῖ σὲ μιὰ παγκόσμια ἀνάμνηση ὅλων «τῶν ἀπ' αἰῶνος κοιμηθέντων εὐσεβῶς, ἐπ' ἐλπίδι ἀναστάσεως, ζωῆς αἰωνίου».

Γιὰ νὰ καταλάβουμε τὸ νόημα, πρέπει νὰ θυμηθοῦμε ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι ἡ θρησκεία τῆς ἀγάπης. Ὁ Χριστὸς δὲν ἄφησε στοὺς μαθητές Του μιὰ διδασκαλία ἀτομικῆς σωτηρίας, ἀλλὰ τὴν «καινὴ ἐντολή» τοῦ «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». 

Ἡ ἀγάπη, ποὺ ἀποτελεῖ τὸ θέμα τῆς αὐριανῆς Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεω, εἶναι τὸ θεμέλιο καὶ ἡ οὐσία τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. 

Ἡ προσευχὴ γιὰ τοὺς «κεκοιμημένους» εἶναι μιὰ βασικὴ ἔκφραση τῆς Ἐκκλησίας σὰν ἀγάπης. Ζητᾶμε ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ θυμηθεῖ αὐτοὺς ποὺ καὶ μεῖς θυμόμαστε καὶ τοὺς θυμόμαστε ἀκριβῶς γιατί τοὺς ἀγαπᾶμε. 

Δεν κατακτά αλλά αγιάζει

Η Εκκλησία του Χριστού είναι Καθολική με την έννοια, ότι κατέχει όλο το πλήρωμα της αληθείας και της χάριτος διά τον φωτισμό και την απολύτρωση του κόσμου· και επί πλέον είναι Καθολική με την έννοια ότι «δυνάμει» τείνει, όχι να κατακτήσει, αλλά να αγιάσει τον κόσμο. 

Κεφαλή της Εκκλησίας ο Χριστός και ημείς μέλη εκ μέρους συνδεόμενοι διά της κοινής πίστεως «εν τω συνδέσμω της αγάπης». 

Τι σημαίνει "η εκ Θεού τιμωρία"

Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας

Η εκ Θεού τιμωρία σημαίνει την εκ Θεού εγκατάλειψη

(απόσπασμα από την Ερμηνεία εις τον Ησαΐαν)

Ερμηνεύοντας το Ησαΐας 1.8: «ἐγκαταλειφθήσεται ἡ θυγάτηρ Σιὼν ὡς σκηνὴ ἐν ἀμπελῶνι καὶ ὡς ὀπωροφυλάκιον ἐν σικυηράτῳ, ὡς πόλις πολιορκουμένη·»

ο Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει˙

Ελεεινή η κατάσταση. Πως δηλαδή δεν είναι άξια για θρήνους και κραυγές; Γιατί εκείνη που ήταν κόρη στο παρελθόν και είχε τιμηθεί με αυτή την ονομασία και ήταν κατά κάποιο τρόπο κάτω από την προστασία του φιλοστοργότατου Πατέρα, του Θεού, εκείνη που μεθούσε από την φροντίδα και την αγάπη του και ήταν στεφανωμένη από αυτόν με ατέλειωτες τιμές και δόξες και νικούσε εκείνους που την αντιμάχονταν και αποτελούνταν από το αμέτρητο πλήθος εκείνων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, η παμμακάρια και περιβόητη Σιών, δηλαδή η Ιερουσαλήμ, λέγει ότι θα εγκαταλειφθεί, δηλαδή θα γίνει έρημη.

Και θα μείνει γυμνή κι από την δύναμη εκείνου που την έσωζε κι από τους κατοίκους της. Και θα εγκαταλειφτεί έτσι, σαν καλύβα στο αμπέλι και αποθήκη οπωρικών στο μποστάνι και σαν πόλη που πολιορκείται. Οι ορισμένοι δηλαδή φύλακες του αμπελώνα, όταν ακόμη τα τσαμπιά είναι αγουρίδες, παρέχουν πάρα πολύ μεγάλη ασφάλεια, και τρομοκρατώντας τους κλέφτες που θέλουν να τα κόψουν, και διώχνοντας τα διάφορα αγρίμια.

Θυμός και βλασφημία...γιατί;

Σας έχει τύχει να θυμώνετε στο δρόμο, αν ακούτε κάποιον να βλασφημεί; Έχετε νιώσει πίκρα αν ειρωνεύεται κάποιος τα Θεία; Σας κατακρίνουν γιατί μιλάτε συνεχώς για το Θεό ή γιατί αντιμετωπίζετε με αγάπη τους γύρω σας;

Ακόμα κι αν έχετε με τη σκέψη σας καταδικάσει όσους το έπραξαν, αλλά κι αν νιώσατε καταδικασμένοι από τους γύρω σας, σκεφτείτε πως κανείς δεν είναι τέλειος.

Πραγματικά, ο φιλεύσπλαχνος Κύριος ανύψωσε την ανθρωπότητα, απαλλάσσοντάς την από την αμαρτία. «Εκείνος που πετάει το λιθάρι προς τα πάνω, το ρίχνει στο κεφάλι του» (Σοφ. Σειρ. 27:25).

Εκείνος δηλαδή που πετάει μια πέτρα προς τα πάνω, δέχεται τελικά δυνατό χτύπημα στο κεφάλι του, γιατί η πέτρα δεν θα μπορέσει να διασχίσει τον ουρανό, αλλά θα επιστρέψει σ' αυτόν που την πέταξε (Μονή Παρακλήτου). Πρακτικά, όταν κάποιος βλασφημεί, γίνεται υποχείριο της αμαρτίας, γιατί στηρίζεται στον εαυτό του, αναζητώντας ο δόλιος να λύσει μόνος του το όποιο πρόβλημά του.

Όλους να τους αγαπάς και να μην…

Άμα θέλεις να φιλοσοφήσεις, όλα θα τα ρίχνεις στον κακό εαυτό σου και θα ταπεινώνεσαι πάντοτε. 

Είναι ταπείνωση να πιστεύεις ότι όλοι είναι καλοί. Κι αν ακούς για κάποιον κάτι αρνητικό, να μην το πιστεύεις. 

Ο άνθρωπος ως σώμα, ψυχή και πνεύμα

Και ποια είναι η θέση του ανθρώπου μέσα στη δημιουργία; «Αυτός δε ο Θεός της ειρήνης αγιάσαι υμάς ολοτελείς, και ολόκληρον το πνεύμα και η ψυχή και το σώμα αμέμπτως εν τη παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού τηρηθείη» (Α' Θεσσ. 5, 23). Εδώ ο Απ. Παύλος αναφέρει τα τρία στοιχεία ή όψεις που συνιστούν το ανθρώπινο πρόσωπο.

Αν και διαφορετικές, αυτές οι όψεις είναι αυστηρά αλληλένδετες· ο άνθρωπος είναι μία αναπόσπαστη ενότητα, όχι ένα σύνολο αθροιστικό χωριστών μερών.

Πρώτα είναι το σώμα, «χους από της γης» (Γεν. 2,7), η φυσική ή υλική όψη της ανθρώπινης φύσης.

Μή κρίνετε!

Κρίση - Κατάκριση

Προφανώς ελαφρά η εντολή. Ελαφρά, διότι εάν με κά­ποιαν προσοχήν εξετάσωμεν το πράγμα, θα ίδωμεν ότι είναι εύκολον να αποφύγωμεν την κατάκρισιν, να προφυλάξωμεν την ψυχήν και το στόμα μας από αυτήν. Άλλωστε η κατάκρισις δεν είναι κάτι το εξ αρχής, το εκ γενετής ριζωμένον και ζυμωμένον με την ψυχήν μας. Είναι κάτι μάλλον το εξωτερικόν, όταν μάλιστα πρόκειται δια την κατάκρισιν εκείνην, που δεν γίνεται από εμπάθειαν και μίσος, αλλά από επιπολαιότητα και απροσεξίαν και από την συνήθη τάσιν να ομιλούμεν πάντοτε περί των άλλων.

Και όμως, η κατάκρισις δεν είναι μόνον ελαφρά αλλά και βαρειά αμαρτία, ευρύτατα, δυστυχώς, διαδεδομένη. Την συναντώμεν παντού. Αποτελεί μίαν μολυσμένην ατμόσφαιραν, την οποίαν συνεχώς αναπνέομεν. Είναι ένα συνηθισμένον φαινόμενον, που ημπορεί να πει κανείς ότι αποτελεί κατάστασιν πλέον δια τον άνθρωπον. 

«Ουδέν ούτως ηδύ τοις ανθρώποις, ως το κατακρίνειν τα αλλότρια» λέγει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Αυτή ακριβώς η ευρεία διάδοσις της κατακρίσεως κάμνει την αμαρτίαν αυτήν δυσπολέμητον και μας παρουσιάζει την θείαν εντολήν «μη κρίνετε» ως βαρείαν.

Δεν έχει τέλος

Ο έρωτας προς τον Χριστό είναι κάτι άλλο. Δεν έχει τέλος, δεν έχει χορτασμό. Δίνει ζωή, δίνει σθένος, δίνει υγεία, δίνει, δίνει, δίνει… 

Κι όσο δίνει, τόσο πιο πολύ ο άνθρωπος θέλει να ερωτεύεται. Ενώ ο ανθρώπινος έρωτας μπορεί να φθείρει τον άνθρωπο, να τον τρελάνει. 

Η δύναμη της υπομονής

Κάποιος μοναχός, από δαιμονική επήρεια, έπεφτε συχνά σε σαρκικό αμάρτημα. Ολοένα όμως βίαζε τον εαυτό του να μην πετάξει το σχήμα του. Και κάνοντας την καθημερινή του προσευχή, ικέτευε το Θεό στενάζοντας και λέγοντας:

– Κύριε, θέλω δε θέλω, σώσε με! Γιατί εγώ, σαν λάσπη που είμαι, ποθώ τη βρωμιά της αμαρτίας. Εσύ όμως, σαν Θεός παντοδύναμος, μπορείς να μ’ εμποδίσεις. Αν ελεήσεις τον δίκαιο, τίποτα το σπουδαίο. Κι αν σώσεις τον καθαρό, τίποτα το θαυμαστό. Αυτοί είναι άξιοι ν’ απολαύσουν την αγαθότητά Σου. Σε μένα, Δέσποτα, φανέρωσε θαυμαστά το έλεός Σου. (Ψαλμ. 16, 7), και σ’ αυτό μου το κατάντημα δείξε την ανείκαστη φιλανθρωπία Σου. Γιατί στα χέρια Σου έχω αφεθεί εγώ, ο φτωχός από κάθε αρετή.

Αυτά και άλλα παρόμοια έλεγε κλαίγοντας καθημερινά ο αδελφός, είτε συνέβαινε ν’ αμαρτήσει είτε όχι.