Ὁ Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος καί ἡ οἰκογενειακή ζωή

Ἡ κρίση στὸν γάμο σήμερα

Ὁ θεσμὸς τῆς οἰκογενείας σήμερα βρίσκεται σὲ κρίση παγκοσμίως. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τοῦ ὁποίου φέτος ἑορτάζομε τὰ 1600 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του, θεωρεῖται ὁ δημιουργός τῆς θεολογίας τοῦ καθημερινοῦ βίου. Στὸ ἄρθρο αὐτὸ παρουσιάζονται θέσεις καὶ συμβουλὲς τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου γιὰ τὸ σημαντικότερο μέρος τοῦ καθημερινοῦ βίου, τὴν οἰκογένεια.

Ὁ Θεὸς προγνωρίζοντας τὸ τί θὰ ἐπακολουθοῦσε μετὰ τὴν δημιουργία τῶν ἀνθρώπων τοὺς ἔπλασε βιολογικὰ ἕτοιμους γιὰ «γάμου κοινωνίαν». Ἡ δημιουργία ἀναφέρεται ἀρχικὰ μόνο στὸν Ἀδάμ. «Τοῦ Ἀδὰμ καθεύδοντος, ἡ γυνὴ κατασκευάζετο»(1). Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναφέρει ὅτι ὁ Μωυσῆς δὲν χρησιμοποιεῖ τὸ ρῆμα «ἐπλασεν» ὅταν μιλᾶ γιὰ τὴν Εὔα ἀλλὰ τὸ «ὠκοδόμησεν» θέλοντας νὰ δείξει ὅτι αὐτὴ ἔγινε ἀπὸ τὴν ἴδια οὐσία τοῦ Ἀδάμ, ὄχι ἀπὸ ἄλλη, διαφορετική. Ἡ γυναίκα λοιπὸν δὲν ὑπολείπεται σὲ κάτι ἀπὸ τὸν Ἀδάμ. Εἶναι ἀνθρώπινη ὕπαρξη τέλεια ἀλλὰ καὶ ἰσότιμη πρὸς αὐτόν. Ὁ Θεὸς προγνωρίζοντας τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων ἐπινοεῖ τὸν γάμο καὶ τὴν ἀνάγκη τῆς ἀμοιβαίας παρηγοριᾶς τους. 

Πρὶν ἀπὸ τὴν παρακοὴ καὶ τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν παραδείσια ζωὴ δὲν ὑπῆρχε ὁ γάμος. Οἱ πρωτόπλαστοι ζοῦσαν παρθενικὴ ζωή, μιμούμενοι τὴν ζωὴ τῶν Ἀγγέλων. Λέγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: «Τὰ τῆς συνουσίας ἔγιναν μετὰ τὴν παράβαση• μέχρι τότε ζοῦσαν ὡς ἄγγελοι μέσα στὸν παράδεισο, χωρὶς νὰ φλέγωνται ἀπὸ τὴν σαρκικὴ ἐπιθυμία, οὔτε νὰ πολιορκοῦνται ἀπὸ ἄλλα πάθη, οὔτε νὰ πιέζονται ἀπὸ τὶς φυσικὲς ἀνάγκες, ἀλλὰ ἀφοῦ δημιουργήθηκαν ἐντελῶς ἄφθαρτοι καὶ ἀθάνατοι, δὲν εἶχαν ἀνάγκη οὔτε νὰ φοροῦν ροῦχα. Πρὶν μπεῖ ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ παρακοὴ ἦσαν ντυμένοι μὲ τὴν θεϊκὴ δόξα, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ντρέπονταν ἂν καὶ ἦσαν γυμνοὶ»(2). Οἱ πρωτόπλαστοι δὲν κατόρθωσαν νὰ διατηρήσουν τὴν ἀνώτερη αὐτὴ ζωὴ γιὰ τὸν ἑαυτό τους. Φάνηκαν ἀνάξιοι τῶν τόσων μεγάλων ἀγαθῶν ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Θεός(3).

Ἐκεῖνος πού ἀγωνίζεται γιά τήν ἀρετή ποτέ δέν μένει μόνος του στόν πνευματικό του ἀγώνα

Ἀπό τήν σοφία τῶν Πατέρων

«Ἄν θέλης νά μήν ξεπέσης ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μήτε τόν ἀδελφό σου νά ἀφήσης νά κοιμηθῆ στενοχωρημένος ἀπό σένα, μήτε ἐσύ νά κοιμηθῆς στενοχωρημένος ἐναντίον του. Συμφιλιώσου μέ τόν ἀδελφό σου καί τότε πήγαινε καί πρόσφερε στόν Χριστό μέ καθαρή συνείδησι τό δῶρο τῆς ἀγάπης, μέ ἔνθερμη προσευχή» (Ματθ. Ε΄ : 24).

* * *

«Ἐκεῖνος πού ἀγωνίζεται γιά τήν ἀρετή ποτέ δέν μένει μόνος του στόν πνευματικό του ἀγώνα. Πλάϊ του στέκει ὁ Θεός, «πάντοτε ζῶν εἰς τό ἐντυγχάνειν ὑπέρ αὐτοῦ» (Ἑβρ. Ζ΄ : 29).

Γιά τόν Δαβίδ αὐτό ἀποτελοῦσε πεῖρα: «προωρώμην τόν Κύριον ἐνώπιόν μου διά παντός, ὅτι ἐκ δεξιῶν μου ἐστίν, ἵνα μή σαλευθῶ» (Ψαλμ. Ιε΄ : 8).

Πρόγραμμα Ἱερᾶς Πανηγύρεως

Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου

Γιὰ τὴν περίπτωση αὐτή, ὁ Σ. Εὐστρατιάδης στὸ Ἁγιολόγιό του, γράφει τὰ ἑξῆς: «Λέξις λατινικὴ (indictio) ὁρισμὸν σημαίνουσα καθ’ ὂν κατὰ δεκαπενταετὴ περίοδον ἐπληρώνοντο εἰς τοὺς αὐτοκράτορας τῶν Ρωμαίων οἱ φόροι.

Κατὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴν παράδοσιν, τὴν ἀρχὴν τῆς ἰνδικτιῶνος εἰσήγαγεν ὁ Αὔγουστος Καῖσαρ (1 – 14), ὄτε διέταξε τὴν γενικὴν τῶν κατοίκων τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους ἀπογραφὴν καὶ τὴν εἴσπραξιν τῶν φόρων, κατὰ τὴν πρώτην τοῦ Σεπτεμβρίου μηνός. 

Ἀπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου (313) ἐγένετο ἐπισήμως χρῆσις τῆς Ἰνδικτιῶνος ὡς χρονολογίας. Ἔκτοτε δὲ ἡ ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως μέχρι τοῦ νῦν ἑορτάζει τὴν 1η Σεπτεμβρίου ὡς ἀρχὴν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους».

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

«Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ἀγαθόν ποιήσω ἵνα ἔχω ζωήν αἰώνιον;» (Ματθ. 19, 16)

«Ἀγαθέ Διδάσκαλε», ρώτησε τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό κάποιος νεαρός πού ἦταν πολύ πλούσιος, «τί καλό νά κάνω γιά ν' ἀποκτήσω τήν αἰώνια ζωή;». Δηλαδή: «Τί νά κάνω γιά νά σωθῶ;». 

Ἐρώτημα πολύ σοβαρό. Ἐρώτημα γιά ἕνα ζήτημα πού πρέπει ν' ἀπασχολεῖ κάθε ἄνθρωπο σ' ὅλη τή διάρκεια τοῦ ταξιδιοῦ τῆς ἐπίγειας ζωῆς του. Ὅπως ὁ ταξιδιώτης πού διαπλέει μιά μεγάλη καί φουρτουνιασμένη θάλασσα, δέν συλλογίζεται παρά ἕνα ἥσυχο λιμάνι, ἔτσι κι ἐμεῖς, πού ταλαιπωρούμαστε μέσα στά κύματα τῆς θάλασσας τοῦ βίου, πρέπει ἀκατάπαυστα νά ἔχουμε μπροστά στά μάτια τοῦ νοῦ μας τήν αἰωνιότητα καί, ὅσο βρισκόμαστε στήν πρόσκαιρη τούτη ζωή, νά φροντίζουμε γιά τή μεταθανάτια κατάσταση τῆς ψυχῆς μας. 

Τί εἶναι αὐτό πού μποροῦμε νά τό ἀποκτήσουμε στή γῆ καί νά τό διατηρήσουμε παντοτινά ὡς ἀναφαίρετο κτῆμα μας; Μόνο ἡ σωτηρία μας!

Δυστυχῶς ὁ πλούσιος νεανίσκος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος, δέν ἤθελε νά μοιράσει τήν περιουσία του γιά νά γίνει κληρονόμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Τότε ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές του ὅτι εἶναι πιό εὔκολο νά περάσει μιά καμήλα ἀπό βελονότρυπα παρά νά μπεῖ ἕνας πλούσιος στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

† Κυριακῇ 31 Αὐγούστου 2025 (ΙΒ' Ματθαῖου)

† Μνήμη τῆς καταθέσεως τῆς τιμίας Ζώνης τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ιθ' : 16-26

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, νεανίσκος τις προσῆλθε τὸ ᾿Ιησοῦ, γονυπετῶν αὐτῷ, καὶ λέγων· Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ἀγαθὸν ποιήσω ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον; Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· Τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς, εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός. Εἰ δὲ θέλεις εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωήν, τήρησον τὰς ἐντολάς. Λέγει αὐτῷ· Ποίας; Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπε· Τὸ· Οὐ φονεύσεις· Οὐ μοιχεύσεις· Οὐ κλέψεις· Οὐ ψευδομαρτυρήσεις· Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα· καὶ· Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. Λέγει αὐτῷ ὁ νεανίσκος· Πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου· τί ἔτι ὑστερῶ; Ἔφη αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα, καὶ δὸς πτωχοῖς· καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ· καὶ δεῦρο, ἀκολούθει μοι. Ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον, ἀπῆλθε λυπούμενος· ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά. ῾Ο δὲ ῾Ιησοῦς εἶπε τοῖς Μαθηταῖς αὐτοῦ· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι πλούσιος δυσκόλως εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.

Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τὴν ἀνακομιδὴ τῆς τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου. Οἱ γνῶμες γιὰ ποὶος αὐτοκράτορας τὴν ἔκανε διίστανται, ἄλλοι λένε ὅτι ἔγινε ἀπὸ τὸ βασιλιὰ Ἀρκάδιο καὶ ἄλλοι ἀπὸ τὸ γιό του, Θεοδόσιο τὸν Β’.

Ἡ τιμία Ζώνη μεταφέρθηκε ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τοποθετήθηκε σὲ μία χρυσὴ θήκη. Ἡ θήκη αὐτή, ὀνομάστηκε Ἁγία Σωρός. 

Ὁ βασιλιὰς Λέων ὁ Σοφός, ἄνοιξε τὴν Ἁγία Σωρό, μετὰ ἀπὸ 410 χρόνια γιὰ νὰ ἐπικαλεσθεῖ τὴν Θεία Χάρη της, ἐπειδὴ ἡ σύζυγός του διακατείχετο ἀπὸ ἕναν δαίμονα.

Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών διμήνου Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου 2025

 

Ἔχει ἡ ψυχή πρόσωπο;

Κάθε ἄνθρωπος εἶναι μιά προσωπικότητα μοναδική καί ἀνεπανάληπτος. Ἔχει πλασθῆ ἀπό τήν μεγάλην ἀγαθότητα τοῦ Ἁγίου Θεοῦ κατ’ εἰκόνα καί ὁμοίωσιν Αὐτοῦ.

Σύμφωνα μέ τήν πρόνοιαν τοῦ πανσόφου Θεοῦ κάθε ψυχή εἶναι προικισμένη ἀπό τήν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ διάφορα τάλαντα καί χαρίσματα, τά ὁποῖα διαφέρουν ἀπό ψυχή σέ ψυχή. Καμμία ψυχή δέν ὁμοιάζει μέ τήν ἄλλην ἀπόλυτα.Ἔχουν τά βασικά ἰδιώματα τῆς θείας εἰκόνος ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἴδια, ἀλλά κάθε ψυχή ἔχει καί τά ἰδικά της προτερήματα καί δωρήματα, τά ὁποῖα ὁ Κύριος ἔδωσε εἰς τίς ψυχές καί τά σώματα τῶν ἀνθρώπων.

Ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἐπειδή εἶναι τιμημένος ἀπό τόν Θεό μέ ἐλευθερία καί αὐτεξουσιότητα, θά ἐργασθῆ μέ τήν ἰδικήν του προαίρεσι, διά νά ἀξιοποιήση τά τάλαντα αὐτά, δηλαδή τά προτερήματα τῆς ἰδικῆς του ψυχῆς. Ὅταν τά ἀξιοποιήση πλήρως, τότε ὁ ἄνθρωπος καθίσταται μιά ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα. Εἰς τόν σκελετόν τῆς πνευματικῆς του οἰκοδομῆς προσθέτει καί τήν ἰδικήν του ἐπιμέλειαν καί καλλωπίζει τόν οἶκον τῆς ψυχῆς του καί συμπληρώνει εἰς αὐτόν πολλά στοιχεῖα, τά ὁποῖα προέρχονται ἀπό τήν ἀξιοποίησι τῶν ταλάντων καί τήν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ὁ Ἅγιος Ἀλέξανδρος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ἦταν, ὅπως λέγουν, «ἀποστολικοὶς χαρίσμασι λαμπρυνόμενος». Σὰν πρεσβύτερος ἀκόμα, διακρινόταν γιὰ τὴ μεγάλη του εὐσέβεια, τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν ἀγαθότητά του.

Στὴν Α’ Οἰκουμενικὴ σύνοδο, ποὺ ἔγινε στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας, ὁ τότε Πατριάρχης τὸν ἐξέλεξε ἀντιπρόσωπό του. Καὶ ὅταν στὴν Σύνοδο αὐτὴ καταδικάστηκε ὁ Ἁρεῖος, ὁ Ἀλέξανδρος, ἂν καὶ γέροντας 70 χρονῶν, δέχθηκε νὰ περιοδεύσει στὴν Θρᾴκη, Μακεδονία, Θεσσαλία καὶ στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα, γιὰ νὰ διδάξει καὶ νὰ γνωστοποιήσει τὰ ὀρθὰ δόγματα τῶν ἀποφάσεων τῆς Συνόδου τῆς Νικαίας. 

Ἀλλὰ ἐνῷ βρισκόταν στὴν περιοδεία αὐτή, ὁ πατριάρχης Μητροφάνης ἀπεβίωσε. Ὅρισε ὅμως διάδοχό του τὸν Ἀλέξανδρο, διότι, παρὰ τὸ γῆρας του, εἶχε τὰ κατάλληλα ἐφόδια γιὰ τὴ διακυβέρνηση τῆς ἀρχιεπισκοπῆς τῆς πρωτευούσης.

«Ντύθηκαν»

Οι βαπτισμένοι χριστιανοί δεν φορούν τον παλαιό άνθρωπο με τα πάθη και τις αμαρτωλές επιθυμίες του, αλλά είναι ντυμένοι τον καινούριο άνθρωπο. 

Ντύθηκαν τον ίδιο το Χριστό, που ζει τώρα μέσα στις καρδιές τους. 

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος «Παίγνιον ἀνόμου γυναικός» (Φώτης Κόντογλου)

Herod's feast, Walters Manuscript W.535, fol. 159r

Σήμερα ποὺ γράφω, 29 Αὐγούστου, εἶναι ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. 

Χθὲς τὸ βράδυ ψάλαμε τὸν Ἑσπερινὸ κατανυκτικὰ σ᾿ ἕνα παρεκκλήσι, κ᾿ ἤτανε μοναχὰ λίγες γυναῖκες καὶ δύο-τρεῖς ἄνδρες.

 

Σήμερα τὸ πρωὶ ψάλαμε τὴ λειτουργία του πάλι μὲ λίγους προσκυνητές. Τὰ μαγαζιὰ ἤτανε ἀνοιχτά, ὅλοι δουλεύανε σὰν νὰ μὴν ἤτανε ἡ γιορτὴ τοῦ πιὸ μεγάλου ἁγίου της θρησκείας μας. Ἀληθινὰ λέγει τὸ τροπάρι τοῦ «Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων, σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρόδρομε».

Μὲ ἐγκώμια καὶ μὲ εὐλάβεια γιορτάζανε ἄλλη φορὰ οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ τὸν Πρόδρομο, ἀλλὰ τώρα τοῦ φτάνει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου. Αὐτὴ ἡ μαρτυρία θ᾿ ἀπομείνῃ στὸν αἰώνα, εἴτε τὸν γιορτάζουνε εἴτε δὲν τὸν γιορτάζουνε οἱ ἄνθρωποι, εἴτε τὸν θυμοῦνται εἴτε τὸν ξεχάσουνε. 

Κ᾿ ἡ μαρτυρία εἶναι τούτη: πὼς ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος εἶναι «ὁ ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων» δηλ. «ὁ πιὸ μεγάλος ἀπ᾿ ὅσους γεννηθήκανε ἀπὸ γυναίκα» κατὰ τὰ λόγια τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ. Γι᾿ αὐτὸ κ᾿ ἡ Ἐκκλησία μας ὥρισε νὰ μπαίνῃ τὸ εἰκόνισμά του πλάγι στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στὸ εἰκονοστάσιο τῆς κάθε ὀρθόδοξης ἐκκλησιᾶς.

Ἀποτομή Κεφαλῆς Ἰωάννου Προδρόμου

«Οὐκ ἐξεστὶ σοι ἔχειν, τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου». Δὲν σοῦ ἐπιτρέπεται ἀπὸ τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ νὰ ἔχεις τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου, ὁ ὁποῖος ζεῖ ἀκόμα. Λόγια τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ποὺ ἀποτελοῦσαν μαχαιριὲς στὶς διεφθαρμένες συνειδήσεις τοῦ βασιλιὰ Ἡρώδη Ἀντίπα καὶ τῆς παράνομης συζύγου του Ἡρωδιάδος, ποὺ ἦταν, γυναίκα τοῦ ἀδελφοῦ του Φιλίππου.

Ὁ Ἡρώδης, μὴ ἀνεχόμενος τοὺς ἐλέγχους τοῦ Προδρόμου, τὸν φυλάκισε. Σὲ κάποια γιορτὴ ὅμως τῶν γενεθλίων του, ὁ Ἡρώδης ὑποσχέθηκε μὲ ὅρκο νὰ δώσει στὴν κόρη τῆς Ἡρωδιάδος ὅτι ζητήσει, διότι τοῦ ἄρεσε πολὺ ὁ χορός της. Τότε ἡ αἱμοβόρος Ἡρωδιὰς εἶπε στὴν κόρη της νὰ ζητήσει στὸ πιάτο τὸ κεφάλι τοῦ Ἰωάννη. Πράγμα ποὺ τελικὰ ἔγινε.

Ἔτσι, ὁ ἔνδοξος Πρόδρομος τοῦ Σωτῆρος θὰ παραμένει στοὺς αἰῶνες ὑπόδειγμα σὲ ὅλους ὅσους θέλουν νὰ ὑπηρετοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ ἀγωνίζονται κατὰ τῆς διαφθορᾶς, ἀνεξάρτητα ἀπὸ κινδύνους καὶ θυσίες.

Ούτε στη γιορτή

Όπως αυτός που δεν αισθάνεται κανένα κακό στη συνείδησή του, πρέπει καθημερινά να προσέρχεται στη θεία Κοινωνία, έτσι κι αυτός που είναι φορτωμένος αμαρτήματα και δεν μετανοεί, πρέπει να μην κοινωνεί ούτε στη γιορτή. 

Πήγαινε ταπεινώσου

Δεν σε κατηγορώ ότι έκανες αμαρτίες πολλές και σοβαρές, όχι, άνθρωπος είσαι. Σε κατηγορώ, γιατί δεν εξομολογείσαι. Αυτό σε κατηγορώ. Έπεσες; Στον πνευματικό. Έπεσες; Στον πνευματικό, όλα στον πνευματικό. Και η οσία Μαρία, πρώτα εξομολογήθηκε. 

Στη γειτονιά μας ήτανε κάποιος Κύπριος και είχε έναν υποτακτικό, ο οποίος τους γονείς του δεν είχε αναπαύσει, να πούμε. Όταν καλογέρευσε, και τον Γέροντά του δεν τον ανέπαυσε. Κι’ εκεί που καθόμαστε στη Μικρή Αγία Άννα, τον έστειλε ο Γέροντάς του στον Γέροντα, τον Γέρο-Ιωσήφ, να πει τον λογισμό του και ό,τι μπορεί να τον βοηθήσει.

Όταν ήρθε εκεί, ήμαστε γύρω έτσι με τον Γέροντα, λέει: «Άντε εσύ, πήγαινε εσύ, πηγαίνετε στα δωματιά σας· έλα ‘δω, πατερ- Ιωάννη». Ανεβαίνει, πήγαινε στο δωμάτιό του. 

-Γέροντα, λέει, η ψυχή μου κλαίει, κλαίει, κλαίει σαν μικρό παιδί. 

-Γιατί, παιδί μου, η ψυχή σου κλαίει;

Ὁ Ὅσιος Μωϋσῆς ὁ Αἰθίοπας

Ὁ Ὅσιος Μωυσῆς ἔζησε στὴν Αἴγυπτο καὶ στὴν ἀρχὴ ἦταν ληστής. Ἀλλὰ τὸ φῶς τῆς γνώσης καὶ τῆς μετανοίας δὲν ἄργησε νὰ φωτίσει τὸν δρόμο του. Ἡ μεγάλη ἐπιείκεια ποὺ ἔδειξε πρὸς αὐτὸν κάποιος χριστιανός, ἐνῶ αὐτὸς τὸν εἶχε βλάψει, ἐπέφερε στὸν Μωυσῆ ψυχικὴ ἀνακαίνιση.

Πίστεψε, ἔγινε χριστιανὸς καὶ κατόπιν μοναχός. Ἀγωνίστηκε σκληρὰ μέσα στὴν ἔρημο καὶ ἀπέκτησε μεγάλη πνευματικὴ σύνεση καὶ ἀρετή. Ἡ φήμη του ἔφερνε στὸ ἐρημητήριό του πολλοὺς χριστιανούς, ποὺ ἄκουγαν μὲ δέος τὴ διδασκαλία του κατὰ τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τῆς κατάκρισης.

«Εἶμαι», ἔλεγε, «ὁ χειρότερος τῶν ἁμαρτωλῶν. Τὰ περασμένα μας ἁμαρτήματα πρέπει νὰ τὰ ἔχουμε πάντα μπροστά μας καὶ νὰ λυπούμαστε γι’ αὐτά. Αὐτὸ εἶναι ἡ καλύτερη μέθοδος γιὰ νὰ φυλάξουμε τὸν ἑαυτό μας, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀσφαλή. Ἂν νομίσουμε ὅτι εἴμαστε πνευματικὰ ὄρθιοι, τότε ἀκριβῶς εἶναι ὁ μεγάλος κίνδυνος μήπως πέσουμε. Γιὰ νὰ μὴ φοβόμαστε τὸν Θεό, ὀφείλουμε νὰ φοβόμαστε πολὺ τὸν ἑαυτό μας, δηλαδὴ τὶς ἀδυναμίες καὶ τὰ πάθη μας».

Ταπεινά και ακούραστα

Για να κάνει πράξη την διδασκαλία του Ευαγγελίου, για να ακολουθήσει την οδό του Χριστού, ο άνθρωπος πρέπει ταπεινά και ακούραστα να σηκώνει τον σταυρό του, να μην τον βρίζει αλλά να τον ευλογεί. 

Τότε μόνο τηρεί την εντολή του Χριστού, γιατί είχε αρνηθεί τον εαυτό του, σήκωσε τον σταυρό του και ακολούθησε τον Χριστό. 

Μια παράξενη τάση…

Η σύγχρονή μας «χριστιανική»κοινωνία έχει μια παράξενη τάση: Να ψάχνη για θαύματα και να κάνη θαύματα!

Την τάση αυτή δεν πρέπει να την αφήσωμε να περάση απαρατήρητη. Με κανένα τρόπο. Και για πολλούς λόγους. Και ιδιαίτερα, γιατί την τάση αυτή, την τάση που έχουν πολλοί να θέλουν να κάνουν θαύματα και να ψάχνουν για θαύματα, οι άγιοι πατέρες μας την καταδικάζουν πολύ αυστηρά. Και την καταδικάζουν, επειδή κάτω από το «ευσεβές» κάλυμμα της τάση αυτής κρύβεται η φιλαυτία. Και είναι πολύ φοβερό να μπορή η φιλαυτία να κρύβεται στην ψυχή. Γιατί τότε δεσπόζει σ’ αυτήν ανενόχλητα. Και την διαλύει.

Ο μεγάλος διδάσκαλος των μοναχών άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει τα εξής:

Ο Κύριος είναι πάντοτε κοντά μας, έτοιμος να βοηθήση τους εκλεκτούς Του. Μα ποτέ και σε τίποτε δεν δείχνει φανερά την δύναμή Του, αν δεν υπάρχη σοβαρός λόγος. Και αυτό για να μη καταντήσωμε να παρανοήσωμε την βοήθειά Του. Γιατί τότε θα μας βγη σε κακό. Και ενεργεί έτσι από την φροντίδα Του για τους εκλεκτούς Του. Επειδή θέλει να τους δείξη, ότι ούτε στιγμή δεν παύει να φροντίζει γι’ αυτούς, έστω κι αν δεν γίνεται αντιληπτός. 

Ὁ Ἅγιος Φανούριος ὁ Μεγαλομάρτυρας ὁ Νεοφανής

Ἄγνωστος στοὺς ἀρχαίους Συναξαριστές.

Ἔγινε γνωστὸς ἀπὸ τυχαῖα εὕρεση τῆς εἰκόνος του τὸν 14ο αἰώνα στὴν Ρόδο, ὅταν ἔσκαβαν παλιὰ σπίτια στὸ νότιο μέρος τοῦ παλιοῦ τείχους. Ἐκεῖ βρέθηκε ἀρχαῖος ναὸς μὲ πολλὲς κατεστραμμένες εἰκόνες καὶ μεταξὺ αὐτῶν καὶ ἡ καλὰ διατηρημένη εἰκόνα ἐπὶ τῆς ὁποίας ὁ τότε μητροπολίτης Ρόδου Νεῖλος ὁ Β’ ὁ Διασπωρινὸς (1355 – 1369) διάβασε τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου «ὁ ἅγιος Φανῶ». 

Ὁ Ἅγιος παριστανόταν σὰν νεαρὸς στρατιώτης, κρατώντας στὸ δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στὸν ὁποῖο ἦταν λαμπάδα ἀναμμένη, γύρω δὲ ἀπὸ τὴν εἰκόνα τὰ 12 μαρτύριά του.

Τὸν ἀρχαῖο αὐτὸ ναὸ ἀνοικοδόμησε ὁ Νεῖλος καὶ τὸν ἀφιέρωσε στὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου, ποὺ ὅπως φαίνεται συνέταξε καὶ τὴν Ἀκολουθία του.

Θησαυροί αιώνιοι

Όλα τα γήινα και τα υλικά αγαθά, στα οποία προσκολλάται η καρδιά, έχουν σαν αποτέλεσμα ταραχή, δοκιμασίες και ψυχικό θάνατο. Το σώμα μας είναι φθαρτό, χώμα και σκόνη. 

Τα μόνα που χρειάζεται η ψυχή είναι δικαιοσύνη, αγιότητα, αγάπη, πνευματική ελευθερία και τη χάρη του Θεού. 

Ἀπό τόν βίο τῆς ἁγίας Συγκλητικῆς

Τὶς ἀμελεῖς καὶ ρᾴθυμες ψυχές, ἔλεγε ἡ μακάρια Συγκλητική, κι ἐκεῖνες ποὺ ἀπὸ νωθρότητα δὲν καταφέρνουν νὰ προκόψουν στὴν ἀρετή, καθὼς καὶ ὅσες κυριεύονται εὔκολα ἀπὸ τὴν ἀπόγνωση, πρέπει νὰ τὶς ἐνθαρρύνουμε. Ἂν μάλιστα παρουσιάσουν ἀκόμα κι ἕνα μικρὸ καλό, νὰ τὸ θαυμάζουμε καὶ νὰ τὸ μεγαλοποιοῦμε. 

Ἀπεναντίας, καὶ τὰ πιὸ σοβαρὰ καὶ μεγάλα σφάλματά τους, νὰ τὰ χαρακτηρίζουμε μπροστά τους σὰν πολὺ μικρὰ κι ἀσήμαντα. Γιατὶ ὁ διάβολος, ποὺ θέλει ὅλα νὰ τὰ διαστρέφει γιὰ νὰ μᾶς κολάσει, προσπαθεῖ νὰ κρύβει ἀπὸ τοὺς ἀγωνιστὲς καὶ τοὺς ἐπιμελεῖς στὴν ἄσκηση τὶς ἁμαρτίες τους, κάνοντάς τους νὰ τὶς ξεχνοῦν, γιὰ νὰ τοὺς ρίξει ἔτσι στὴν ὑπερηφάνεια. Ἐνῷ, ἀντίθετα, στὶς ἀρχάριες καὶ ἀστερέωτες ψυχὲς παρουσιάζει ἐξογκωμένα τὰ ἁμαρτήματά τους, γιὰ νὰ τὶς ρίξει σὲ ἀπελπισία.

Νὰ πῶς πρέπει λοιπὸν νὰ παρηγοροῦμε τὶς ψυχὲς αὐτὲς ποὺ κλονίζονται: Νὰ τοὺς θυμίζουμε τὴν ἀπέραντη συμπάθεια καὶ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

(Ὁ κτηματίας Νικόλαος Μοτοβίλωφ, πού τό 1831 θεραπεύθηκε θαυματουργικά ἀπό σοβαρή ἀσθένεια μέ τήν προσευχή τοῦ ὁσίου Σεραφείμ, ἀπέκτησε τήν εὔνοιά του καί ἀξιώθηκε νά συζητήση πολύ μαζί του γύρω ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα. Τή συζήτησί του αὐτή κατέγραψε σέ σημειώσεις, οἱ ὁποῖες παρέμειναν στή μονή Ντιβέγιεβο περισσότερο ἀπό ἑξῆντα χρόνια. Τό 1902 τίς παρέλαβε ὁ Σ.Α. Νεῖλος ἀπό τή γερόντισσα Ἑλένα Νικαλάεβνα, χήρα τοῦ Μοτοβίλωφ, καί μέ τήν ἄδεια τῆς ἡγουμένης Μαρίας τίς ἔφερε στό φῶς τῆς δημοσιότητος τό 1903 στά «Μοσχοβίτικα χρονικά» τοῦ Ἰουλίου μέ τόν τίτλο: «Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἀναπαυόταν φανερά στόν πατέρα Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, στή συζήτησί του γιά τόν σκοπό τῆς χριστιανικῆς ζωῆς».

Ἀργότερα οἱ σημειώσεις αὐτές ἀναδημοσιεύθηκαν ἀπό τόν Λ. Ντενίσωφ στό βιβλίο του «Ὁ βίος τοῦ ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ» καί ἀπό τόν πατέρα Π. Φλορένσκυ στό ἔργο του «Στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας».)

Ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας

«Ἦταν Πέμπτη. Ἡ μέρα ἦταν σκοτεινή. Τὸ χιόνι, περίπου 25 πόντοι, σκέπαζε τὴ γῆ καὶ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἐξακολουθοῦσαν νὰ πέφτουν πυκνὲς νιφάδες χιονιοῦ, ὅταν ὁ στάρετς (γέροντας) Σεραφεὶμ ἄρχισε νὰ συνομιλεῖ μαζί μου. Μὲ ἔβαλε νὰ καθήσω σ’ ἕνα κορμὸ δένδρου ποὺ μόλις εἶχε κόψει, καὶ ὁ ἴδιος κάθησε ἀπέναντί μου. Βρισκόμασταν στὸ δάσος πλάι στὸ ἐρημητήρι του στὸ βουνὸ ποὺ κατεβαίνει μέχρι τὶς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Σάρωφκα.

— Ὁ Κύριος μοῦ ἀπεκάλυψε, εἶπε ὁ μεγάλος στάρετς, ὅτι ἀπὸ τὰ παιδικά σου χρόνια ζητᾶς μὲ φλογερὸ πόθο νὰ μάθεις ποιὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καὶ ὅτι πολλὲς φορὲς ρώτησες γι' αὐτὸ διάφορους πνευματικοὺς ἀνθρώπους.

Προσευχή ἐμπιστοσύνης πρός τόν Κύριον

Κύριε, δὲν ξέρω τί νὰ ζητιανέψω ἀπὸ Ἐσένα.

Μόνον Ἐσὺ γνωρίζεις τί μοῦ χρειάζεται.

Σὺ μὲ ἀγαπᾶς περισσότερο ἀπὸ ὅσο ἐγὼ ξέρω νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου.

Πατέρα, δῶσε στὸ δοῦλο Σου ἐκεῖνο ποὺ οὔτε νὰ ζητήσω δὲν μπορῶ.

Δὲν τολμῶ νὰ σοῦ ζητιανέψω οὔτε πάθη οὔτε ἀπόλαυση, 

παρὰ μόνο στέκομαι μπροστά σου μὲ τὴν καρδιά μου ἀνοικτὴ ἀπέναντί Σου.

Σὺ βλέπεις τὶς ἀνάγκες ποὺ ἐγὼ δὲ βλέπω, κοίταξέ με καὶ πράξε κατὰ τὸ ἔλεός Σου.

Θαυμαστή διάσωση του Ιερού Ευαγγελίου!

Ζούσε παλαιά στο χωριό Άνω Περίθεια Κερκύρας μία ευλαβής γυναίκα, παντρεμένη με παιδιά. Αυτή η ευλογημένη ψυχή έμαθε ανάγνωση και αγαπούσε πολύ να διαβάζη το Ευαγγέλιο. Όταν εύρισκε λίγο χρόνο από τις δουλειές της, μελετούσε την Άγια Γραφή.

Κάποια ημέρα πήρε το αγαπημένο της Ευαγγέλιο, βγήκε λίγο έξω από το χωριό και εκεί στην ησυχία το μελετούσε αμέριμνη.

Ξαφνικά παρουσιάστηκαν μπροστά της πειρατές και δεν μπόρεσε να κρυφθή και να τους ξεφύγη. Μόνο πρόλαβε και έκρυψε το Ευαγγέλιο στην ρίζα ενός θάμνου, για να μην το βεβηλώσουν οι άπιστοι. Την ίδια την έπιασαν και την πήραν μαζί τους με ότι άλλα πράγματα είχαν αρπάξει από το χωριό.

Ὁ πατήρ Παΐσιος ὡμίλησε σέ σύναξι τῆς Ἀδελφότητος

Στὶς 23 Ἀπριλίου 1975, ἡμέρα Τρίτη τοῦ Πάσχα, ἐπισκέφθηκετὴν Ἱερὰ Μονή μας (Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους) ὁ μακαριστὸς ἁγιορείτης Γέρων Παΐσιος. 

Κατὰ παράκλησιν τοῦ ἁγίου Καθηγουμένου μας ὁ πατὴρ Παΐσιος ὡμίλησε σὲ σύναξι τῆς Ἀδελφότητος καὶ κατόπιν ἀπήντησε σὲ ἐρωτήσεις τῶν ἀδελφῶν. Κατωτέρω δημοσιεύουμε τὶς ἀπαντήσεις του, οἱ ὁποῖες εἶναι γεμάτες ἀπὸ Χάρι Θεοῦ καὶ γνῶσι πνευματική, ὅπωςτότε τὶς εἶχε καταγράψει ἀδελφὸς τῆς Μονῆς μας.

– Γέροντα, τί μᾶς συμβουλεύετε νὰ κάνουμε ὡς νέοι μοναχοὶ ποὺ εἴμαστε;

– Ἡ ὑπακοὴ εἶναι δρόμος ἀσφαλὴς ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐλευθερία καὶ στὴν ταπείνωσι.

– Πῶς ἀποκτᾶται ἡ πραγματικὴ ταπείνωσις;

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή ΙΑ' Ματθαίου

Το έλεος και η συγγνώμη 

Ματθ. 18, 23-35 

Τη σημασία της συγγνώμης μας παρουσιάζει σήμερα ο Χριστός, μέσα από την παραβολή που ακούσαμε από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Μοιάζει, μας λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με έναν βασιλέα, ο οποίος αποφάσισε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του.

Πρώτος παρουσιάστηκε ένας, ο οποίος του χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα και επειδή δεν είχε να τα ξεχρεώσει, ο Κύριός του διέταξε να πουληθούν η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα του τα υπάρχοντα, ώστε να αποδοθεί το χρέος. 

Εκείνος έπεσε στα γόνατα και τον παρακαλούσε λέγοντας: “δείξε λίγη υπομονή, και θα στα ξεχρεώσω όλα”. Τότε ο άρχοντας τον συμπόνεσε, και του χάρισε το δάνειο. 

Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα συνυπηρέτη του, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια, και τον άρπαξε από το λαιμό λέγοντάς του “δώσε μου αυτά που μου χρωστάς!”. Εκείνος τον παρακαλούσε να κάνει λίγο υπομονή, μέχρι να τον ξεπληρώσει, όμως αυτός τον έβαλε στη φυλακή, μέχρι να του αποδώσει την οφειλή. 

† Κυριακῇ 24 Αὐγούστου 2025 (ΙΑ' Ματθαῖου)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ιη' : 23-35

Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· Ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὃς ἠθέλησε συνᾶραι λόγον μετὰ τῶν δούλων αὐτοῦ. Ἀρξαμένου δὲ αὐτοῦ συναίρειν, προσηνέχθη αὐτῷ εἷς ὀφειλέτης μυρίων ταλάντων. Μὴ ἔχοντος δὲ αὐτοῦ ἀποδοῦναι, ἐκέλευσεν αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πραθῆναι καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ τὰ τέκνα, καὶ πάντα ὅσα εἶχε, καὶ ἀποδοθῆναι. Πεσὼν οὖν ὁ δοῦλος προσεκύνει αὐτῷ, λέγων· Κύριε, μακροθύμησον ἐπ᾿ ἐμοὶ καὶ πάντα σοι ἀποδώσω. Σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκείνου, ἀπέλυσεν αὐτὸν, καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ. Ἐξελθὼν δὲ ὁ δοῦλος ἐκεῖνος, εὗρεν ἕνα τῶν συνδούλων αὐτοῦ, ὃς ὄφειλεν αὐτῷ ἑκατὸν δηνάρια, καὶ κρατήσας αὐτὸν ἔπνιγε λέγων· Ἀπόδος μοι εἴ τι ὀφείλεις. Πεσὼν οὖν ὁ σύνδουλος αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ, παρεκάλει αὐτὸν, λέγων· Μακροθύμησον ἐπ᾿ ἐμοὶ, καὶ ἀποδώσω σοι. Ὁ δὲ οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν, ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἕως οὗ ἀποδῷ τὸ ὀφειλόμενον. ᾿Ιδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι αὐτοῦ τὰ γενόμενα, ἐλυπήθησαν σφόδρα· καὶ ἐλθόντες διεσάφησαν τῷ κυρίῳ αὐτῶν πάντα τὰ γενόμενα.

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, γεννήθηκε στὸ Μονοδένδρι τῆς Αἰτωλοακαρνανίας, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, ποὺ τοῦ ἔμαθαν τὰ πάντα γύρω ἀπὸ τὸν Χριστιανισμό. Σὲ ἡλικία 20 χρόνων πῆγε στὸ Ἅγιο Ὄρος, γιὰ νὰ σπουδάσει στὸ σχολεῖο τῆς Μονῆς Βατοπεδίου. Στὴν συνέχεια πῆγε στὴν Μονὴ Φιλοθέου, ὅπου ἐκάρη μοναχὸς καὶ χειροτονήθηκε καὶ ἱερέας.

Ὁ Κοσμᾶς ὅμως, δὲν μποροῦσε νὰ ἡσυχάσει. Ἤθελε νὰ διδάξει ὅλους τοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες γιὰ τὸν Χριστό. Θεωροῦσε ὅμως τὸν ἑαυτό του ἀδύνατο γιὰ νὰ τὸ κάνει. Μὲ Θεία ὅμως φώτιση πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ συνάντησε τὸν ἀδελφό του, Χρύσανθο, ὁ ὁποῖος ἦταν δάσκαλος. Αὐτὸς τὸν βοήθησε στὴν ρητορική, ὥστε νὰ μπορεῖ νὰ διδάξει.

Στὴν συνέχεια, ἀφοῦ πῆρε τὴν ἄδεια τοῦ πατριάρχη, γύρισε στὴν Ἑλλάδα καὶ κυριολεκτικὰ τὴν ὄργωσε ἀπὸ ἄκρη σὲ ἄκρη. Ἀπ’ ὅπου πέρναγε πλῆθος πιστῶν «ραγιάδων», τὸν ἄκουγε μὲ πολλὴ προσοχή.

Στον Κύριο ανήκει η φροντίδα για το αύριο

“Αδελφοί, ο τωρινός καιρός είναι καιρός για μετάνοια. 

Μακάριος λοιπόν είναι εκείνος, πού δεν έπεσε καθόλου στα δίχτυα του εχθρού. Μακάριος είναι για μένα κι εκείνος πού έπεσε στα δίχτυα του, αλλά κατόρθωσε να τα σκίσει και να του ξεφύγει όσο βρίσκεται στην παρούσα ζωή. Αυτός, ζώντας ακόμα σωματικά, μπόρεσε να ξεφύγει από τον πόλεμο και να σωθεί, όπως ξεγλιστράει το ψάρι από το δίχτυ. 

Γιατί το ψάρι, και να πιαστεί, αν σκίσει το δίχτυ και ορμήσει προς το βυθό, όσο βέβαια είναι ακόμα στο νερό, σώζεται. Αν όμως το τραβήξουν στη στεριά, τότε πιά δεν μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του. 

Έτσι κι εμείς. Όσο είμαστε σ΄ αυτή τη ζωή, έχουμε πάρει τη δύναμη και την εξουσία από το Θεό να σπάσουμε μόνοι μας τις αλυσίδες των θελημάτων του εχθρού, να πετάξουμε το φορτίο των αμαρτιών μας με τη μετάνοια και να σωθούμε, κερδίζοντας τη βασιλεία των ουρανών. 

Ἡ ψυχολογία τῆς βυζαντινῆς τέχνης

Ἔχει εὐτυχῶς παρέλθει ὁ καιρὸς ὅπου ἦταν συνήθεια, ἂν ὄχι ἀναγκαιότητα, νὰ ἀρχίζει κανεὶς τὴν ἀναφορά του στὸ Βυζάντιο μὲ μιὰ ἀπολογία, ἢ καὶ μὲ μιὰ συγγνώμη. 

Γενεὲς ὁλόκληρες ἱστορικῶν καὶ λογίων κατάφεραν μὲ τὴν ὑπομονετική τους ἐργασία νὰ ἀποδόσουν τὴν πραγματικὴ θέση, ποὺ εἶναι σημαντική, τὴν πραγματικὴ μορφή, ποὺ εἶναι ἐπιβλητικὰ μεγαλόπρεπη, τῆς χιλιόχρονης αὐτῆς αὐτοκρατορίας, ἡ ὁποία ἐπὶ δέκα αἰῶνες ὑπῆρξε ὄχι μόνο ὁ δάσκαλος μιᾶς Εὐρώπης ἀκόμη βάρβαρης, ἀλλὰ καὶ ὁ προμαχώνας της στὴν Ἀνατολή, αὐτὸς ποὺ τὴν προστάτεψε κατὰ τὴν ἀνάπτυξή της καὶ τῆς ἐπέτρεψε νὰ φτάσει στὴν ὡριμότητα. 

Ἡ Εὐρώπη, ὅμως, ἀγνώμων, ἀφοῦ θαύμασε, ζήλεψε, μιμήθηκε τὸ Βυζάντιο ἐπὶ τόσον καιρό, ἀφοῦ τὸ ἐκμεταλλεύτηκε τόσο στυγνὰ κατὰ τοὺς τελευταίους αἰῶνες (ἀναφέρομαι στὴ Γένοβα, τὴ Βενετία), τελικὰ τὸ ἐγκατέλειψε, γιατί δὲν εἶχε πιὰ τίποτε νὰ τῆς προσφέρει καὶ γιατί ἠρνεῖτο νὰ ὑποταγεῖ στὴν παπικὴ ἐξουσία• τὸ ἐγκατέλειψε, μόνο του στὶς Τουρκικὲς ἐπιθέσεις. 

Συνηθίζει να κρύβεται

Ακόμα κι αν μας προσβάλλει χίλιες φορές την ημέρα ο πονηρός το ξεχνάμε, ενώ θυμόμαστε τις προσβολές των ανθρώπων πολύ περισσότερο. 

Ποιά εἶναι ἡ ραχοκοκκαλιά τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως

Συμβαίνει νὰ ἔχωμε στὰ χέρια μας ἕναν θησαυρό, τὴν Θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, ποὺ εἶναι ἀπαύγασμα καὶ ἀποτέλεσμα αἰώνων ἐμπειριῶν, ποὺ ἐπαναλαμβάνονται, ἀνανεώνονται καὶ καταγράφονται ἀπὸ τοὺς θεουμένους τῶν διαφόρων ἐποχῶν. 

Ἔχομε τίς ἐμπειρίες τῶν Πατριαρχῶν, τῶν Προφητῶν, καὶ μετὰ τίς ἐμπειρίες τῶν Ἀποστόλων, τίς ὁποίες ὅλες ἀποκαλοῦμε δοξασμό. Δοξάζεται ὁ Προφήτης σημαίνει ὅτι βλέπει τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ. Δοξάζεται ὁ Ἀπόστολος σημαίνει ὅτι ὁ Ἀπόστολος βλέπει τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ. Βλέποντας ὁ Ἀπόστολος τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ, διαπιστώνει ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία του ὅτι ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὁπότε ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Ἐλωΐμ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ὅσο γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, τὸ τί εἶναι – ἐπειδὴ δὲν εἶναι σαφὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη - διαπιστώνεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν Ἀποστόλων. Διότι σ’ αὐτοὺς γίνεται μία ἐπανάληψις τῆς ἐμπειρίας τῶν Προφητῶν μὲ τὴν διαφορὰ ὅμως ὅτι τώρα στὸν Γιαχβὲ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔχει προστεθῆ ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ. 

Ὁ Ἅγιος Ἀγαθόνικος ὁ Μάρτυρας καί οἱ σύν αὐτῷ

Ὁ μάρτυρας Ἀγαθόνικος ἦταν ἀπὸ τὴ Νικομήδεια, καὶ τὸν συνέλαβε ὁ κόμης Εὐτόλμιος, ὁ ὁποῖος, ὅταν ἐπέστρεφε ἀπὸ τὴν περιοδεία του στὸν Πόντο, ὅπου εἶχε πάει γιὰ νὰ καταδιώξει χριστιανούς, στὴν Κάρπη βρῆκε τὸν Ζωτικό, ποὺ τὸν θανάτωσε μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές του.

Ἐκεῖ ἔμαθε ὅτι ὁ πρίγκιπας τῆς πόλης ἔγινε χριστιανὸς ἀπὸ κάποιο Ἀγαθόνικο. Τότε, συνέλαβε τὸν πρίγκιπα καὶ τὸν Ἀγαθόνικο, καὶ ἀφοῦ τοὺς τιμώρησε μαζὶ μὲ ἄλλους χριστιανούς, κατόπιν ὅλους μαζὶ τοὺς ὁδήγησε στὸν βασιλιά, ποὺ βρισκόταν στὴ Θρᾴκη. 

Ἀλλὰ στὸ δρόμο, κοντὰ σὲ ἕνα χωριὸ ὀνομαζόμενο Ποταμός, σκότωσε τοὺς Ζήνωνα, Θεοπρέπιο, Ἀκίνδυνο καὶ Σεβηριανό, διότι ἀπὸ τὶς πολλὲς πληγὲς ποὺ εἶχαν στὰ πόδια τους, δὲν μποροῦσαν πλέον νὰ βαδίσουν. 

Δεν μπορείς από μόνος σου

Όταν αμαρτήσεις και η συνείδησή σου σε βασανίζει και σε καίει, να απευθυνθείς αμέσως στον ιερέα κι εκεί να αποθέσεις τις αμαρτίες σου. Είναι η μόνη αιώνια και ζωντανή θεραπεία.

Χίλιες εκκλησίες να χτίσεις, αν δεν μπεις μέσα, δε σώζεσαι...

Ήμουν στο λεωφορείο και δίπλα μου καθόταν μία κυρία. Περνώντας έξω από έναν Ιερό Ναό έκανα το σταυρό μου. Παρακινούμενη από εμένα έκανε και εκείνη κάτι σαν σταυρό -γρήγορα -γρήγορα- κάτι σαν ανακάτεμα!

Της λέω..»αυτόν τον σταυρό που κάνεις δεν τον φοβάται ο διάβολος» έτσι όπως τον κάνεις είναι σαν να κοροϊδεύεις.

Θίχτηκε τότε εκείνη και μου λέει: «Τι είναι αυτά που λέτε; Το ξέρετε πως εγώ είμαι πολύ πιστή και βοηθάω την εκκλησία όσο μπορώ;»

Της απάντησα πως δεν το ήξερα και συνέχισα: «Δηλαδή εκκλησιάζεστε, εξομολογείστε, κοινωνάτε, και συμμετέχετε στα μυστήρια της εκκλησίας;’

Ψυχή χωρίς προσευχή είναι καταδικασμένη

Ψυχή χωρίς προσευχή είναι καταδικασμένη να πεθάνει από πνευματική ασφυξία, όπως το σώμα όταν στερηθεί το οξυγόνο.

Δύο ειδών προσευχές έχουμε: την κοινή, τη φανερή· και την ατομική, τη μυστική. Η κοινή προσευχή πρέπει να γίνεται πάντοτε σύμφωνα με την τάξη και το τυπικό που ορίζει η Εκκλησία μας. 

Στην κοινή προσευχή δεν έχουμε δικαίωμα ν’ αυτοσχεδιάζουμε, όπως κάνουν οι αιρετικοί. Έχει τον καθορισμένο χρόνο και το καθορισμένο από την Εκκλησία περιεχόμενό της: μεσονυκτικό, όρθρος, ώρες, λειτουργία, εσπερινός, απόδειπνο. Το ίδιο το Πανάγιο Πνεύμα, που συγκροτεί ολόκληρη την Εκκλησία, όρισε αυτές τις προσευχές, για να λατρεύεται και να δοξάζεται αδιάκοπα ο αληθινός Θεός στη γη από τους ανθρώπους, όπως δοξάζεται στον ουρανό από τους αγγέλους.

Θα ζει με τους αγγέλους

Είναι μακάριος αυτός που έχει αποκτήσει την αγάπη, και με αυτήν ως κτήμα αναχωρεί προς τον Θεό, διότι ο Θεός, αναγνωρίζοντας τον δικό του άνθρωπο, θα τον δεχθεί στους κόλπους του, θα ζει δηλαδή ο εργάτης της αγάπης μαζί με τους Αγγέλους, και θα βασιλεύσει μαζί με τον Χριστό. 

Διότι την αγάπη έχοντας ήρθε και ο Θεός Λόγος επάνω στη γη, μ’ αυτήν και ο παράδεισος έχει ανοιχθεί για μας, και η ανάβαση στον ουρανό διακηρύχθηκε για όλους. 

Φιλοδοξία καί ταπεινοφροσύνη

Ὁ Χριστὸς μιλάει προφητικὰ γιὰ τὸ πάθος Του. Προετοιμάζει τοὺς μαθητές του γιὰ τὶς σκληρὲς ὧρες τῶν δραματικῶν γεγονότων ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν. Προλέγει τὸ ποτήριο τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου ποὺ θὰ πιοῦν καὶ τὸ βάπτισμα τῆς θυσίας τοῦ αἵματος ποὺ θὰ ὑποστοῦν. Ὅμως οἱ μαθητὲς ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν καταλληλότητα τῆς στιγμῆς ζητοῦν πρωτεῖα καὶ τιμές. 

Ἡ ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι σαφὴς καὶ κατηγορηματική, «οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε», δὲν ξέρετε τί ζητᾶτε. Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ στὴν προσωπική μας ζωή, ὅταν τὰ αἰτήματά μας εἶναι μικροπρεπῆ. Ὅταν λαχταρᾶμε, διακρίσεις, χρῆμα, προβολὴ καὶ ἐπιβολὴ στοὺς ἄλλους. Καὶ τὸ τραγικὸ εἶναι ὅτι τὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Χριστό, ποὺ τὰ περιφρόνησε καὶ ἀποκάλυψε τὴ μηδαμινότητά τους.

Τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας

Τὸ φυσικὸ αἴτημα γιὰ ἄνοδο καὶ πρωτιὰ ἔχει τὶς ρίζες του στὴν ἀρχὴ τῆς δημιoυργίας, τότε ποὺ ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ἐντολὴ στοὺς ἀνθρώπους «ἀρχέτωσαν ἐπὶ πάσης τῆς γῆς». Ἡ ἔμφυτη τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀνεβαίνει ψηλὰ καὶ νὰ προοδεύει στὴν ἐπιστήμη, τὴν τεχνολογία καὶ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδά τῆς ζωῆς βελτιώνει τὴν ποιότητά της καὶ προάγει τὸν πολιτισμό. Ἡ ἔμφυτη, ὅμως, αὐτὴ τάση διαστρέφεται ἀπὸ τὸν ἐγωισμὸ σὲ πάθος καὶ ἁμαρτία. 

Ανάβετε το καντηλάκι σας στο Χριστό…

Και αντισταθείτε στα πονηρά μηνύματα της τηλεόρασης…

Θα σας έλεγα, να πάρετε όλοι μία εικόνα του Χριστού, μία εικόνα της Παναγίας και ένα καντηλάκι. Να ανάβετε το καντηλάκι σας ΤΩΡΑ. ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ πλέον, μην το ξεχνάτε. 

Γιατί θα είναι ομολογία (= θαρραλέα δήλωση ότι είμαστε χριστιανοί)! Όπου θα υπάρχει το φως του καντηλιού κάτω από την εικόνα, ο σατανάς θα φοβάται. 

Γιατί; Γιατί την ώρα που εμείς θα θυμιάζουμε και θα Τον ομολογούμε, εκείνος θα τρομάζει, εφόσον ήδη κατέκτησε με ομολογία το σπίτι μας μέσω της τηλεόρασης. Κατάφερε μέσα από την τηλεόραση να μολύνει όλους τους ανθρώπους. Να μολύνει ακόμα και τους χώρους των σπιτιών σας. 

Τέτοιοι είναι

Όποιος αγαπά τον κόσμο δεν αγαπά τον Θεό, σύμφωνα με τη μαρτυρία του αποστόλου: «Αν κάποιος αγαπά τον κόσμο, δεν έχει μέσα του την αγάπη προς τον Πατέρα» (Α’ Ιω. Β΄,15). 

Τέτοιοι είναι όσοι θέλουν να ζουν στη ζωή αυτή με πολυτέλεια, να κατοικούν σε βίλες, να κυκλοφορούν με πλούσιες άμαξες, να ντύνονται με βαρύτιμα ρούχα, να δοξάζονται και να τιμώνται απ’ όλους. 

Πνευματικές νουθεσίες Αγίου Γέροντος Πορφύριου Καυσοκαλυβήτη

- «Υπάρχουν τρεις τρόποι πνευματικής ζωής. Ο πρώτος είναι να έχεις μία αρρώστια. ό δεύτερος είναι να κάνεις όλες τις δουλειές με χαρά. και ο τρίτος είναι να υπακούς σε Γέροντα. Αυτό το τελευταίον έχει τί το περισσόν».

- «Να λυώνεις επάνω στην εργασία σου. Να εργάζεσαι, όμως, μ' ευλάβεια, να έχεις πίστη μέσα σου και προσευχή. Μ' αυτό τον τρόπο θ' αγιάσεις».

-«Να σκέπτεσαι καλά για τον άλλο. Με την προσευχή σας, μέσω του Χριστού, επηρεάζετε ευνοϊκά τον άλλο. Να μην σκέφτεστε άσχημα για κάποιον, διότι τότε επηρεάζετε κι' αυτόν άσχημα.

Αποφθέγματα του Αγίου Ισαάκ του Σύρου

– Οι εντολές του Θεού είναι ανώτερες από όλους τους θησαυρούς του κόσμου και όποιος τις φυλάττει, ευρίσκει μέσα τους τον Θεό.

– Στους ανθρώπους είναι βδελυκτή η πτωχεία, στον Θεό όμως είναι πολύ περισσότερο βδελυκτή η υπερήφανη ψυχή και ο υψηλόφρων και επηρμένος νους. Στους ανθρώπους τιμάται ο πλούτος, από τον Θεό όμως τιμάται η ταπεινωμένη ψυχή!

– Απόκτησε την γλυκύτητα των χειλέων κατά τους λόγους σου και όλους τους ανθρώπους θα τους έχεις φίλους.

– Αγάπησε τους αμαρτωλούς, μίσησε όμως τα έργα τους και μην τους καταφρονήσεις για τα ελαττώματα τους, μη τυχόν και εσύ πειρασθείς με παρόμοια κακά.

Θα έχετε μεγάλο μισθό

Να μη σκέπτεστε μόνο τι θα φάτε, τι θα φορέσετε, τι μεγάλο σπίτι θα χτίσετε. Να κτυπάτε τις πόρτες των φτωχών, των αρρώστων, των ορφανών. 

Περισσότερο να προτιμάτε τα σπίτια των θλιμμένων παρά των χαρούμενων. Εάν κάνετε καλά έργα, θα έχετε μεγάλο μισθό από τον Θεό. 

Οι σημερινοί άνθρωποι… (Αποφθέγματα Γερόντων)

~ Παλαιότερα οι άνθρωποι «τρώγονταν» με τη γη. Ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι, καλλιεργητές αυτής και ζούσαν το κάματο. Κουράζονταν και ίδρωναν για να βγάλουν το ψωμί τους.

Σήμερα οι άνθρωποι που έκοψαν τη σχέση τους με τη γη και περιβάλλονται από μπετά και σίδερα «τρώγονται» μεταξύ τους. (από το βιβλίο Πόθος Θεού).

~ Έτσι όπως είμαστε όλοι εμείς οι «πρωτευουσιάνοι» σφιχταγκαλιασμένοι μέσα στο βούρκο των παθών μας, ποιος θα μπορέσει να μας τραβήξει έξω, πάνω σε στεγνό, σταθερό έδαφος; Πρέπει κάποιος να είναι «τιτάνας», ώστε να μπορέσει να σηκώσει όλο το γήινο βάρος στα χέρια του. 

Δίψα Θεού (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)

Διψά η ψυχή μου τον Κύριο και με δάκρυα Τον ζητώ. Πως να μη Σε ζητώ; Συ με ζήτησες πρώτος και μου έδωσες να γευθώ την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, και η ψυχή μου Σε αγάπησε έως τέλους.

Βλέπεις, Κύριε, τη λύπη και τα δάκρυά μου... Αν δεν με προσείλκυες με την αγάπη Σου, δεν θα Σε ζητούσα όπως Σε ζητώ. Αλλά το Πνεύμα Σου το Άγιο μου έδωσε το χάρισμα να Σε γνωρίσω και χαίρεται η ψυχή μου, γιατί Συ είσαι ο Θεός μου και ο Κύριος μου και Σε διψώ μέχρι δακρύων.

Ποθεί η ψυχή μου τον Θεό και Τον ζητώ, με δάκρυα. Εύσπλαχνε Κύριε, Συ βλέπεις την πτώση μου και τη θλίψη μου. Ταπεινά όμως παρακαλώ το έλεός Σου: Χορήγησέ μου, του αμαρτωλού, την χάρη του Αγίου Σου Πνεύματος. Η θύμησή της οδηγεί το νου μου να ξαναβρή την ευσπλαχνία Σου.

Κύριε, δώσε μου πνεύμα ταπεινώσεως, για να μη ξαναχάσω τη χάρη Σου και ξαναρχίσω να την θρηνώ, όπως θρηνούσε ο Αδάμ για τον παράδεισο και τον Θεό.

Τον πρώτο χρόνο της ζωής μου στο Μοναστήρι, η ψυχή μου γνώρισε τον Κύριο εν Πνεύματι Αγίω.

Ἑβδομαδιαῖον Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν

Κυριακάτικο Κήρυγμα

Κυριακή Ι' Ματθαίου 

Η προσευχή και η νηστεία 

Ματθ. 17, 14-23 

Ένα ακόμα θαύμα του Χριστού μας περιγράφει σήμερα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, το οποίο υπογραμμίζει, πέρα από τη σημασία της πίστεως, και την αξία της προσευχής και της ασκήσεως για την πνευματική μας ζωή. 

Πλησίασε, μας λέει η σημερινή περικοπή, ένας άνθρωπος τον Ιησού, και γονατιστός Τον παρακαλούσε να λυπηθεί και να σώσει το παιδί του, το οποίο σεληνιάζονταν και ταλαιπωρούνταν πολύ, γιατί συχνά φορές έριχνε τον εαυτό του στη φωτιά ή στο νερό. Απελπισμένος, απευθύνθηκε στους μαθητές του Χριστού, αλλά εκείνοι δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν το παιδί, οπότε κατέφυγε στον ίδιο τον Κύριο. 

Τότε ο Ιησούς είπε: “ Ω γενεά άπιστη και διεφθαρμένη, μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας; έως πότε θα σας ανέχομαι; φέρτε μου το παιδί εδώ”. Και με ένα Του λόγο έδιωξε το δαιμόνιο και από εκείνη τη στιγμή το παιδί θεραπεύτηκε. Όταν οι μαθητές ιδιαιτέρως Τον ρώτησαν για ποιο λόγο δεν μπόρεσαν οι ίδιοι να διώξουν το δαιμόνιο, ο Χριστός τους απάντησε: “Εξαιτίας της απιστίας σας. 

† Κυριακῇ 17 Αὐγούστου 2025 (Ι' Ματθαῖου)

Τὸ Εὐαγγέλιον

Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον

Κεφ. ιζ' : 14-23

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπος τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ, γονυπετῶν αὐτῷ, καὶ λέγων· Κύριε, ἐλέησόν μου τὸν υἱόν, ὅτι σεληνιάζεται καὶ κακῶς πάσχει· πολλάκις γὰρ πίπτει εἰς τὸ πῦρ καὶ πολλάκις εἰς τὸ ὕδωρ. Καὶ προσήνεγκα αὐτὸν τοῖς Μαθηταῖς σου, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν θεραπεῦσαι. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε. Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς, καί ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ τὸ δαιμόνιον· καὶ ἰάθη ὁ παῖς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης. Τότε προσελθόντες οἱ Μαθηταί τῷ ᾿Ιησοῦ κατ᾿ ἰδίαν, εἶπον· Δια τί ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό; Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν. Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ· Μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται· καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν. Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται, εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.

Πῶς; Ποιός; Ποῦ;

Πῶς ἔγινε καὶ φτάσαμε στοῦ γκρεμοῦ τὸ χεῖλος; Ποιὸς εὐθύνεται γιὰ τὴ στραβοτημονιά; Ποιὸς θὰ χρεωθεῖ τὸ ἀτύχημα; Ποιὸς θὰ χρεωθεῖ τὴν ἐθνικὴ συμφορά;

Κοιτᾶς καὶ λές: Ποῦ εἶναι ἡ Ἑλλάδα μας; Ποῦ εἶναι οἱ Ἕλληνες; Ποῦ μᾶς πούλησαν; Ποιοὶ μᾶς ἀγόρασαν; Ποιοὶ θὰ δώσουν λόγο γιὰ τὴν ἀγοραπωλησία;