Είναι δυνατόν να βελτιωθεί η θέση της ψυχής στην κατάσταση της προσμονής της αναστάσεως των σωμάτων;
Η ᾿Εκκλησία ἀνέκαθεν προσφέρει τή θυσία τῆς Θείας Εὐχαριστίας «ὑπέρ τῶν πίστει ἀναπαυσαμένων», ὑπέρ ἐκείνων δηλαδή πού «ἐκοιμήθησαν» μέ πίστη στόν Τριαδικό Θεό καί στήν αἰώνια ζωή.
῾Ο ἅγιος Κύριλλος ῾Ιεροσολύμων λέει ὅτι «πιστεύομεν μεγίστην ὄνησιν ἔσεσθαι ταῖς ψυχαῖς ὑπέρ ὧν ἡ δέησις ἀναφέρεται τῆς ἁγίας προκειμένης θυσίας». Δηλαδή πιστεύουμε ὅτι οἱ ψυχές, ὑπέρ τῶν ὁποίων δεόμαστε κατά τήν ὥρα τῆς ἁγίας θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ἔχουν μεγάλη ὠφέλεια καί ἀνακούφιση.
Καί ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑποστηρίζει ὅτι δέν νομοθετήθηκε εἰκῇ καί ὡς ἔτυχε ἀπό τούς ἁγίους ἀποστόλους νά μνημονεύονται «οἱ ἀπελθόντες καί κεκοιμημένοι» τήν ὥρα πού τελοῦνται τά φρικτά μυστήρια, διότι ὅταν «λαός ὁλόκληρος χεῖρας ἀνατείνῃ, τῆς θυσίας προκειμένης, θά δυσωπήσῃ παρακαλῶν τόν Θεόν».
῾Ο ἴδιος ὅμως πατέρας τονίζει συγχρόνως ὅτι δέν ἔχει ἐλπίδα ἐκεῖνος πού φεύγει ἀπό αὐτή τή ζωή γεμάτος ἁμαρτήματα, ἀμετανόητος, καί πηγαίνει στόν ῞ᾼδη, ἐκεῖ ὅπου δέν ἔχει τή δυνατότητα νά ἐξαλείψει πλέον τά ἁμαρτήματά του. Γι᾿ αὐτό ὁμιλεῖ, ὄχι γιά ἀπαλλαγή ἀπό τήν Κόλαση, ἀλλά γιά τή δυνατότητα «τοῦ γενέσθαι κούφην τήν κόλασιν», νά ἀνακουφισθεῖ λίγο ὁ ἄνθρωπος πού ἔφυγε μέσα στίς ἁμαρτίες ἀμετανόητος. ᾿Εμεῖς βέβαια δέν γνωρίζουμε ποιός ἔφυγε ἀμετανόητος, γι᾿ αὐτό ὀφείλουμε νά προσευχόμαστε μέ τήν ἴδια ἐλπίδα γιά ὅλους.
Στό βίο τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου βρίσκουμε μιά τέτοια θέση. ῞Οταν ὁ ἅγιος Μακάριος συνάντησε στήν ἔρημο τό κρανίο ἑνός ἱερέως τῶν εἰδώλων καί τό ρώτησε ἄν ὠφελοῦν οἱ προσευχές μας ὅσους βρίσκονται στήν Κόλαση, τό κρανίο μίλησε ὡς ἐκ θαύματος καί τοῦ ἀπάντησε· «῞Οποια ὥρα σπλαγχνιστεῖς αὐτούς πού εἶναι στήν Κόλαση καί προσευχηθεῖς γι᾿ αὐτούς, παρηγοροῦνται λίγο».
Γι᾿ αὐτό, ὅπως λέει ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος «μὴ ἀποκάμωμεν τοῖς ἀπελθοῦσι βοηθοῦντες καὶ προσφέροντες ὑπὲρ αὐτῶν εὐχάς· καὶ γὰρ τὸ κοινὸν τῆς οἰκουμένης κεῖται καθάρσιον». Δηλαδή· ῎Ας μήν κουραστοῦμε καί ἄς μήν ἀποκάμουμε νά βοηθοῦμε τούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας καί νά προσευχόμαστε γι᾿ αὐτούς, διότι (στή θεία Λειτουργία) ἔχουμε μπροστά μας τόν Χριστό· «τὸ κοινὸν τῆς οἰκουμένης καθάρσιον».
Γιατί πρέπει νά προσευχόμαστε γιά τούς ἀδελφούς μας πού ἔφυγαν, ὁ Θεός δέν τούς ἀγαπᾶ; ῎Αν δέν προσευχηθοῦμε ἐμεῖς, θά τούς παραμελήσει;
«᾿Εμεῖς προσευχόμαστε γιά τούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας ἐπειδή τούς ἀγαπᾶμε. Αἰσθανόμαστε ἐμεῖς χαρά καί εὐτυχία προσευχόμενοι γι᾿ αὐτούς. Αἰσθανόμαστε ἑνότητα. Δέν κάνουμε προσευχές καί λειτουργίες ἐπειδή ὁ Θεός διαφορετικά θά παραμελήσει τούς κεκοιμημένους. Προσευχόμαστε γι᾿ αὐτούς ἐπειδή γνωρίζουμε πώς τούς ἀγαπᾶ καί τούς φροντίζει καί θεωροῦμε πώς ἔχουμε τό προνόμιο νά ἑνώνουμε τήν ἀγάπη μας γι᾿ αὐτούς μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ζῶντες καί τεθνεῶτες, εἴμαστε ὅλοι μέλη τῆς ἴδιας οἰκογένειας· ἔτσι ζῶντες καί τεθνεῶτες, πρέπει νά παρακαλοῦμε ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον.
από το βιβλίο: «Θάνατος, ἀνάσταση καί αἰώνια ζωή» – Ἐκδόσεις «ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ»
Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Καρέα
