Θεολογεῖ γιά τίς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ
Ἔκατσε νά γράψει, ἀλλά μιά κουβέντα εἶναι νά γράψεις γιά τήν ἀλήθεια. Ὁ κτιστός καί μικρός ἄνθρωπος νά μιλήσει γιά τήν ἄκτιστη καί ἄπειρη ἀλήθεια! Γιά ν’ ἀνέβεις χωρίς δρόμο ψηλά στό βουνό, πρέπει νά σέ ἀνέβάσει ἐκεῖ κάποιος.
Ἔτσι κι ἐδῶ. Τό ἅγιο Πνεῦμα τόν ὁδήγησε στήν ἀλήθεια. Τόν φώτισε νά δεῖ ξάστερα, τί ὑπάρχει κάτω ἀπό τά λόγια καί τά γεγονότα τῆς Γραφῆς γιά τό Χριστό. Καί σάν γνήσιος φορέας τῆς παράδοσης, ζοῦσε κάτι τό συγκλονιστικό. Κι αὐτό ἤτανε ὅτι ὁ ἄνθρωπος στήν Ἐκκλησία σώζεται ὁλόκληρος, σῶμα καί ψυχή (ἤ νοῦς).
Ἀφοῦ, λοιπόν, σώζεται ὁλόκληρος, δέν μπορεῖ παρά νά προσλαμβάνεται ὁλόκληρος καί κατά τήν ἐνανθρώπηση. Ὅ,τι δέν προσλαμβάνεται, δέ σώζεται. Τό ’λεγε καί τό ξανάλεγε ὁ Γρηγόριος ἀποφθεγματικά:
-Τό ἀπρόσληπτον καί ἐθεράπευτον, ἀδελφοί. Ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε μέ τόν προπάτορά του Ἀδάμ. Ἄφησε μέ τή θέλησή του, μέ τό νοῦ του, τό Θεό καί στράφηκε στό μηδέν, στήν ἁμαρτία. Ὁ Θεός ὅμως τόν ἀγαπάει τόσο πολύ, πού τό δεύτερο πρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδας, ὁ Υἱός καί Λόγος, ἐνανθρωπίζεται.
Γίνεται ἄνθρωπος. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Λόγος προσλαμβάνει ὁλόκληρη τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ἑνώνεται μ’ αὐτήν κι ἔτσι τή θεώνει, τή σώζει. Μήν ἀκοῦτε τίς ἀνοησίες τοῦ Ἀπολιναρίου. Σκεφτῆτε τοῦτο μόνο. Ὅτι ὁ Ἀδάμ ἁμάρτησε μέ τό νοῦ. Στό νοῦ ὅμως βρίσκεται κυρίως ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί αὐτήν ἀμάυρωσε.
Ἄν, λοιπόν ὁ θεῖος Λόγος δέν προσέλαβε τό νοῦ, τότε ἡ ἐνανθρώπησή του ἀπέτυχε. Γιατί; Διότι δέν θά εἶχε στή περίπτωση αὐτή ἀποκαταστήσει τήν ἀμαυρωμένη καί ἀρρωστημένη του εἰκόνα, πού βρίσκεται στό νοῦ. Καταλαβαίνετε.... τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου τινάζεται στόν ἀέρα!
Γινόμαστε χειρότεροι καί ἀπό τούς εἰδωλολάτρες.... Γι’ αὐτό νά μήν ξεχνᾶτε τοῦτο: σώζεται ὅ,τι προσλαμβάνεται ἀπό τό Χριστό. Αὐτό πού δέν προσλαμβάνεται μένει ἀθεράπευτο, δηλαδή μένει στήν ἁμαρτία, στόν πνευματικό θάνατο.
Ἔγραφε, θεολογοῦσε καί ὅσο γινόταν ἐξηγοῦσε μέ παραδείγματα. Δέν ἤτανε ὅμως καί πολύ εὔκολο. Τά παραδείγματα εἶναι ἀπό τόν ἄνθρωπο καί τόν κτιστό κόσμο. Ἡ ἀλήθεια εἶναι θεία καί ἄκτιστη.
Ἁπλῶς μέ τά παραδείγματα ἤθελε νά βοηθήσει νά καταλάβουνε ὅτι, ὅπως ἐδῶ στόν κόσμο συμβαίνει τοῦτο ἤ ἐκεῖνο, ἔτσι καί στήν ἀλήθεια, πού εἶναι κάτι τό τελείως ἄλλο ἀπό μᾶς, συμβαίνει ἐκεῖνο πού τούς ἔλεγε. Καί τούς τά λέει βάσει τῆς Γραφῆς καί τῆς Παράδοσης, δηλαδή τῆς ἀποκάλυψης.
Μόνο πού χρειάζεται νά ἀναζητεῖ κάτω ἀπό τά γράμματα τῆς Γραφῆς τό κρυμμένο βάθος τῆς ἀλήθειας. Ὅλα, ὅσα χρειάζεται νά μαθαίνουμε κάθε φορά γιά τήν ἀλήθεια, δέν εἶναι ἀναλυτικά γραμμένα στή Γραφή. Εἶναι ὅμως ἐκεῖ τά γενικά. Καί μεῖς, καθοδηγούμενοι ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα, καντανοῦμε κάθε φορά κάποια λεπτομέρεια τοῦ γενικοῦ.
Ἐδῶ ἐπαναλάμβανε ὁ Γρηγόριος ἐκεῖνο πού συνέβαινε μέ τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τό Θεοφόρο, στίς ἀρχές τοῦ Β΄ αἰώνα. Οἱ προσκολλημένοι στό γράμμα τῆς Γραφῆς ἀντιδρούσανε συχνά σ’ αὐτά πού δίδασκε ὁ Ἰγνάτιος καί διαμαρτύρονταν:
-Αὐτά πού μᾶς γράφεις δέν τά πιστεύουμε, τοῦ λέγανε, γιατί δέν τά βρίσκουμε στό Εὐαγγέλιο. Τότε ὁ θεόπνευστος γερο-ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος τούς ἀπήντησε:
-Μά τί μοῦ λέτε; Ἐγώ Εὐαγγέλιο ἔχω μέσα μου τόν ἴδιο τό Χριστό κι ἔτσι διδάσκω αὐτά πού ἀκοῦτε.
Τούς ἐξηγοῦσε δηλαδή ὁ Ἰγνάτιος ὅτι ἐκεῖνοι, ἐπειδή δέ ζοῦνε τόσο βαθιά τό Χριστό, δέν κατανοοῦνε ὅτι: ὅσα τούς δίδασκε εἶναι σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ αὐτός τόν φώτιζε νά διδάσκει.
Σέ ἄλλη περίπτωση τά ἴδια ἀπαντοῦσε καί ὁ Γρηγόριος, πού τόν κατηγοροῦσαν γιά καινοτομίες, ὅτι αὐτά πού λέει γιά τό ἅγιο Πνεῦμα δέν ὑπάρχουνε στή Γραφή. Τούς ἐξηγοῦσε μάλιστα ὅτι:
-Ἄν προσέξετε, αὐτά πού ἐγώ σᾶς λέω εἶναι σύμφωνα μέ τή Γραφή, δέν ἀνατρέπουνε τίποτα τῆς Γραφῆς, γιατί ἁπλά εἶναι τό βάθος, τό «ἀπόθετον κάλλος», τοῦ γράμματος τῆς Γραφῆς.
Ὅμως, μή παρασυρθεῖ κανείς ἀπό τή διδασκαλία τούτη. Καί μή νομίσει ὅτι ὁ καθένας μπορεῖ νά θεολογεῖ ὅπως ὁ Ἰγνάτιος καί ὁ Γρηγόριος. Ἤ ὅτι μπορεῖ νά διδάσκει κακόδοξα καί μετά νά ἰσχυρίζεται ὅτι αὐτά εἶναι τό βάθος τοῦ γράμματος, ὅπου ἔφτασε μέ τό φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀντίθετα, ὅσα διδάσκουνε οἱ κακόδοξοι ὄχι μόνο δέ συμφωνοῦν μέ τή Γραφή, ἀλλά καί ἀνατρέπουν μικρό ἤ μεγάλο μέρος τῆς Γραφῆς.
Καί τώρα γιά τούς ἀπολιναριστές προσπαθοῦσε νά ἐξηγήσει τό πῶς ὑπάρχουν συγχρόνως καί ἡ θεία καί ἡ ἀθρώπινη φύση. Ἐξηγοῦσε λοιπόν, ὅτι ἔγινε ἕνωση, ἔγινε «σύγκρασις»πραγματική τῶν δύο φύσεων.
Ἔτσι στό ἕνα πρόσωπο, στή μιά ὑπόσταση τοῦ Χριστοῦ, ἔχουμε δύο φύσεις. Ἡ ἀνθρώπινη ἑνώθηκε μέ τή θεία κι ἔτσι θεώθηκε. Γι’ αὐτό καί μεῖς θεωνόμαστε καί σωζόμαστε, ὅταν κοινωνοῦμε ἀπό τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ στή θεία Εὐχαριστία.
Ὁ πληγωμένος Ἀετός (Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)
(ἀφηγηματικὴ Βιογραφία), (σελ.332-334)
Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου
Ἔκδοση Δ΄, Ἀποστολική διακονία
