Μπορούμε και πρέπει να μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους στις καθημερινές προσευχές μας. Υπάρχουν άγιοι ασκητές που αγρυπνούν προσευχόμενοι για τις ψυχές των κεκοιμημένων.
Σύγχρονος ασκητής έλεγε σε προσκυνητές που του έδιναν ονόματα ασθενών για να τα μνημονεύσει: «να μη μου δίνετε μόνο τα ονόματα των ασθενών αλλά και των κεκοιμημένων. Διότι οι κεκοιμημένοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη των προσευχών μας».
Γι’ αυτό κι εμείς όσο μπορούμε συχνότερα κι όσο μπορούμε θερμότερα να προσευχόμαστε υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων. Όπως την πρώτη ημέρα που συγχωρέθηκε ο άνθρωπός μας προσευχόμασταν με πόνο και λέγαμε:
«Ανάπαυσον, Χριστέ, την ψυχήν του δούλου σου (της δούλης σου)…», έτσι και στην υπόλοιπη ζωή μας να τους έχουμε στην προσευχή μας. Πόσο πολύ το θέλουν αυτές οι ψυχές!
Το Μικρό Απόδειπνο, με το οποίο προσευχόμαστε στη βραδινή προσευχή μας, μας θυμίζει το καθήκον της προσευχής για τους κεκοιμημένους. Μετά το δεύτερο Τρισάγιο οι ύμνοι που ακολουθούν («Ο Θεός των πατέρων ημών…», «Των εν όλω τω κόσμω μαρτύρων σου…», «Μετά των αγίων ανάπαυσον, Χριστέ, τας ψυχάς των δούλων σου…») αναφέρονται στους Πατέρες μας που αναπαύθηκαν, στους Μάρτυρες και στους κεκοιμημένους, για τους οποίους παρακαλούμε τον άγιο Θεό να τους αναπαύσει μαζί με τους αγίους Του.
Αν έχουμε αυτήν την καλή σειρά να μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους μας τόσο στη θεία Λατρεία όσο και στις καθημερινές προσευχές μας, θα βιώνουμε αυτό που ονομάζεται κοινωνία αγάπης. Θα τους αισθανόμαστε πάρα πολύ κοντά μας, διότι και οι ζώντες και οι κεκοιμημένοι είμαστε ένα σώμα, «σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους» (Α΄ Κορ. Ιβ΄ 27).
Τόσο η στρατευομένη όσο και η θριαμβεύουσα Εκκλησία αποτελούμε τη μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία. Αυτό που λέει ο πολύς ο κόσμος: «οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι πεθαμένοι με τους πεθαμένους», είναι καθαρά υλιστική άποψη. Δεν ανήκουν σε άλλη χώρα οι ζώντες και σε άλλη οι κεκοιμημένοι. Τα σύνορα της Βασιλείας του Θεού περιλαμβάνουν και τους μεν και τους δε. Είτε ζούμε είτε αποθνήσκουμε, είμαστε πολιτογραφημένοι πολίτες της Βασιλείας των Ουρανών.
«Εάν τε ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν»(Ρωμ. ιδ΄ 8). Ανήκουμε στον Θεό, ο Οποίος δεν είναι «Θεός νεκρών, αλλά ζώντων» (Ματθ. Κβ’ 32).
«Η φροντίδα μας για τους κεκοιμημένους»,
Αβραάμ Μ. Κοκάλη, Εκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», Αθήναι 2012