«Ὁ θεῖος ἔρωτας εἶναι ἀπό τή φύση του ἐκστατικός, μήν ἀφήνοντας τούς ἐραστές νά ἀνήκουν στόν ἑαυτό τους, ἀλλά στούς ἀγαπημένους τους»
83. Τό καλό εἶναι τό ἴδιο μέ τό ἀγαθό, γιατί τό καλό καί ἀγαθό ὅλα τό ἐπιθυμοῦν μέ κάθε αἰτία καί δέν ὑπάρχει κανένα ὄν πού νά μήν μετέχει στό καλό καί ἀγαθό. Γιατί σέ ὅλα τά ὄντα τό καλό καί ἀγαθό, καθώς εἶναι ὄντως θαυμαστό, εἶναι ἐπιθυμητό καί ἀγαπητό καί ἀρεστό καί προτιμητό καί ἀξιαγάπητο.
Σημείωσε ὅτι ὁ θεῖος ἔρωτας, ὁ ὁποῖος προϋπῆρχε μέσα στό ἀγαθό, γέννησε τόν ἀγαθό ἔρωτα μέσα μας, μέ τόν ὁποῖο ἐπιθυμοῦμε τό καλό καί ἀγαθό, σύμφωνα μ᾿ ἐκεῖνον πού εἶπε: «Ἔγινα ἐραστής τῆς ὀμορφιᾶς της»1, καί: «Ἀγάπησέ την καί θά σέ προφυλάξει· περιφρούρησέ την καί θά σέ ἀνυψώσει2.
84. Οἱ θεολόγοι ὀνομάζουν τό θεῖον ἄλλοτε ἔρωτα, ἄλλοτε ἀγάπη, ἄλλοτε ἐραστό καί ἀγαπητό. Γι᾿ αὐτό, ὡς ἔρωτας πού εἶναι καί ἀγάπη, κινεῖται, ὡς ἐραστό δέ καί ἀγαπητό, κινεῖ πρός τόν ἑαυτό Του ὅλα ὅσα εἶναι δεκτικά ἔρωτα καί ἀγάπης.
Καί γιά νά τό ξαναποῦμε καθαρότερα, κινεῖται, γιατί προξενεῖ μιά ἐσωτερική σχέση ἔρωτα καί ἀγάπης σ᾿ ἐκεῖνα πού εἶναι δεκτικά τούτων· καί κινεῖ, γιατί εἶναι ἐκ φύσεως ἑλκυστικό τῆς ἐπιθυμίας ἐκείνων πού κινοῦνται πρός Αὐτό. Καί πάλι, κινεῖ καί κινεῖται, γιατί διψᾶ νά διψᾶται, καί ποθεῖ νά ποθεῖται, καί ἀγαπᾶ νά ἀγαπιέται.
(Τό κεφάλαιο αὐτό ἔχει ληφθεῖ ἀπό ἔργο τοῦ Ἁγίου Διονυσίου Ἀρεοπαγίτη.)
85. Ὁ θεῖος ἔρωτας εἶναι ἀπό τή φύση του ἐκστατικός, μήν ἀφήνοντας τούς ἐραστές νά ἀνήκουν στόν ἑαυτό τους, ἀλλά στούς ἀγαπημένους τους. Καί αὐτό τό δείχνουν τά ἀνώτερα, ἀπό τήν πρόνοια πού ἔχουν γιά τά κατώτερα· καί ἐκεῖνα πού εἶναι τῆς ἴδιας σειρᾶς, ἀπό τήν μεταξύ τους συνοχή· καί τά χαμηλότερα, ἀπό τήν θειότερη ἐπιστροφή τους πρός τά πρῶτα.
Γι᾿ αὐτό ὁ μέγας Παῦλος, ὁ ὁποῖος κυριεύθηκε ἀπό τό θεῖο ἔρωτα καί διοκίμασε τήν ἐκστατική του δύναμη, λέει μέ ἔνθεο στόμα: «Δέ ζῶ πιά ἐγώ, ἀλλά ζεῖ μέσα μου ὁ Χριστός3», σάν ἀληθινός ἐραστής πού εἶχε ὑποστεῖ ἔκσταση πρός τό Θεό, ὅπως λέει ὁ ἴδιος4, καί δέ ζοῦσε πιά τή δική του ζωή, ἀλλά τή ζωή τοῦ ἀγαπημένου του, ὡς ὑπερβολικά ἀγαπητή.
(Καί τοῦτο ἐπίσης εἶναι τοῦ Ἁγίου Διονυσίου.)
86. Ἄς τολμήσομε νά ποῦμε καί τοῦτο γιά χάρη τῆς ἀλήθειας, ὅτι καί Αὐτός ὁ Αἴτιος τῶν ὅλων, ἐξαιτίας τοῦ καλοῦ καί ἀγαθοῦ ἔρωτα γιά ὅλα, ἀπό τήν ὑπερβολή τῆς ἐρωτικῆς ἀγαθότητας, βγαίνει κατά κάποιο τρόπο, ἀπό τήν ἀγαθότητα καί τήν ἀγάπη καί τόν ἔρωτα, καί ἀπό ἐκεῖ πού εἶναι πάνω ἀπ᾿ ὅλα καί ἀπ᾿ ὅλα ἀπείρως ψηλότερα, κατεβαίνει σέ ὅλα, μέ ἐκστατική δύναμη ὑπερούσια, χωρίς νά ἐξέρχεται οὐσιωδῶς ἀπό τόν ἑαυτό Του.
Γι᾿ αὐτό καί ἐκεῖνοι πού ξέρουν πολύ καλά τά θεῖα, Τόν ὀνομάζουν ζηλωτή5, ἐπειδή ἔχει πολύ καί ἀγαθό ἔρωτα, πρός τά ὄντα, καί ἡ ἐρωτική ἐπιθυμία Του διεγείρει τό ζῆλο Του καί Τόν ἀποδεικνύει ζηλωτή· κι ἐκεῖνα πού Τόν ἐπιθυμοῦν ἔχουν ζῆλο πρός Αὐτόν, καί Αὐτός δείχνει ζῆλο πρός ἐκεῖνα, γιά τά ὁποῖα προνοεῖ.
87. Πηγή καί γέννήτορας τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἔρωτα, ὅπως λένε, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Γιατί Αὐτός, ἐνῶ αὐτά ὑπῆρχαν μέσα Του, τά πρόβαλε πρός τά ἔξω, δηλαδή πρός τά κτίσματα.
Καί σύμφωνα μέ αὐτό ἔχει λεχθεῖ: «Ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη»6, καί πάλι: «Γλυκύτητα καί ἐπιθυμία»7, δηλαδή ἔρωτας. Τό ἀντικείμενο τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἔρωτα, ἀληθινά εἶναι Αὐτός.
Λοιπόν, μέ τό νά ξεχύνεται ἀπό Αὐτόν ὁ ἀγαπητικός ἔρωτας, λέγεται ὅτι κινεῖται Αὐτός ὁ ὁποῖος τόν γεννᾶ· μέ τό νά εἶναι Αὐτός τό πράγματι ἀξιέραστο καί ἀγαπητό καί ἐπιθυμητό καί προτιμητό, κινεῖ ἐκεῖνα πού εἶναι στραμμένα καί βλέπουν πρός Αὐτόν, ἀνάλογα μέ τή δύναμη τῆς ἐπιθυμίας τους.
1Σοφ. Σολ. 8 : 2.
2Παροιμ. 4 : 6.
3Γαλ. Β΄ : 20.
4Β΄ Κορ. ε΄ : 13.
5Δευτ. 5 : 9.
6Α΄Ἰω. Δ΄ : 16.
7Ἆσμα 5 : 16.
Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ" τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν
Τόμος β΄ (σελ. 247-248)
Ἐκδόσεις: ''Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας"
