Εγκαταλείπει ο Θεός τον άνθρωπον;…
Ο Θεός διά τον άνθρωπον δεν είναι πάντοτε εύκολος. Το επαναλαμβάνομεν, αλλ’ ο χαρακτήρ του θέματος ημών απαιτεί την επανάληψιν.
Δεν είναι πλούσιος, ούτε ποικιλόμορφος ο κύκλος των σκέψεων του ασκητού, αλλ’ αι σκέψεις αύται ανήκουν εις την ύπαρξιν εκείνην, ήτις δυσκόλως αφομοιούται. Αιώνες διέρχονται, και εν τη μακρά αυτών ροή η αυτή πείρα επαναλαμβάνεται σχεδόν απαραλλάκτως, και παρά ταύτα ολίγοι γνωρίζουν την ακολουθίαν της χριστιανικής ασκήσεως, οι δε πλείστοπι απόλλυνται εν τη οδώ ταύτη. Ο Κύριος είπε: «Στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν, και ολίγοι εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν» (Ματθ. ζ’ 14).
Θέλομεν πάλιν να ομιλήσωμεν περί εκείνου, όπερ ήτο ωσαύτως το αντικείμενον των μακρών συνομιλιών του Γέροντος Σιλουανού μετά του πατρός Στρατονίκου. Η οδός του χριστιανού εν γενικαίς γραμμαίς είναι τοιαύτη: Εν τη αρχή ο άνθρωπος ελκύεται προς τον Θεόν διά της δωρεάς της χάριτος, όταν δε προσελκυσθή, άρχεται η μακρά περίοδος της δοκιμασίας. Δοκιμάζεται η ελευθερία του ανθρώπου και η εμπιστοσύνη αυτού εις τον Θεόν, και δοκιμάζεται «σκληρώς».
Κατ΄ αρχάς, αι προς τον Θεόν αιτήσεις, μικραί και μεγάλαι, αι μόλις εκφραζόμεναι παρακλήσεις, συνήθως εκπληρούνται ταχέως και θαυμαστώς υπό του Θεού. Όταν όμως επέλθη η περίοδος της δοκιμασίας, τότε το παν αλλάσσει και ο ουρανός φαίνεται ως να κλείηται και να γίνηται κωφός εις όλας τας δεήσεις.
Εις τον θερμόν χριστιανόν τα πάντα εν τω βίω γίνονται δύσκολα. Η προς αυτόν συμπεριφορά των ανθρώπων επιδεινούται’ παύουν να εκτιμούν αυτόν’ ό,τι εις τους άλλους λογίζεται ανεκτόν, εις αυτίον δεν συγχωρείται’ η εργασία αυτού αμείβεται, σχεδόν πάντοτε, κάτω του κανονικού’ το σώμα ευκόλως προσβάλλεται υπό ασθενειών. Η φύσις, αι περιστάσεις, οι άνθρωποι, το παν στρέφεται κατ’ αυτού.
Παρά τα φυσικά αυτού χαρίσματα –ουχί μκρότερα των άλλων- δεν ευρίσκει ευνοϊκούς όρους προς αξιοποίησιν αυτών. Επί πλέον υπομένει πολλά ς επιθέσεις των δαιμονικών δυνάμεων’ και το έσχατον, η ανυπόφορος οδύνη της θείας εγκαταλείψεως. Τότε κορυφούται το πάθος αυτού διότι πλήττεται ο όλος άνθρωπος εφ’ όλων των επιπέδων της υπάρξεως αυτού.
Εγκαταλείπει ο Θεός τον άνθρωπον;… Είναι άρα γε τούτο δυνατόν;… Και εν τούτοις, εις την θέσιν του βιώματος της εγγύτητος του Θεού έρχεται εν τη ψυχή αίσθημα ότι Εκείνος είναι απείρως, απροσίτως μακράν, πέραν των αστρικών κόσμων, και πάσαι αι προς Αυτόν επικλήσεις εκλείπουν αβοηθήτως εις το αχανές του κοσμικού διαστήματος.
Η ψυχή εσωτερικώς εντείνει την προς Αυτόν κραυγήν αυτής, αλλά δεν «βλέπει» ούτε βοήθειαν, ούτε προσοχήν εισέτι. Το παν τότε αποβαίνει επαχθές. Το παν κατορθούται μετά δυσαναλόγου κόπου. Ο βίος γίνεται πλήρης μόχθων και αναφύεται εις τον άνθρωπον το αίσθημα ότι επ’ αυτού βαρύνει η κατάρα και η οργή του Θεού. Ότε όμως παρέλθουν αι δοκιμασίαι αύται, τότε θα ίδη ότι η θαυμαστή πρόνοια του Θεού εφύλαττεν αυτόν προσεκτικώς εν πάσαις ταις οδοίς αυτού.
Πείρα χιλιετής, παραδιδομένη από γενεάς εις γενεάν, μαρτυρεί ότι, όταν ο Θεός βλέπει την εις Αυτόν πίστιν της ψυχής του αγωνιστού, ως είδε την πίστιν του Ιώβ, τότε θα οδηγήση αυτόν εις απροσίτους δι’ οιονδήποτε άλλον αβύσσους και απροσπέλαστα ύψη. Όσον πληρεστέρα και ισχυροτέρα η πίστις και η εμπιστοσύνη του ανθρώπου προς τον Θεόν, τοσούτον μεγαλύτερον και το μέτρον των δοκιμασιών και το πλήρωμα της πείρας, ήτις δύναται να φθάση εις ύψιστον βαθμόν. Τότε γίνεται καταφανής η προσέγγισις εκείνων των ορίων, πέραν των οποίων ο άνθρωπος αδυνατεί να προχωρήση.
Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ): Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης –
ΚΕΦ. Ι -ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΙ (σελ,259, αποσπάματα)
