Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας

Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος γεννήθηκε κατὰ τὸ ἔτος 295 μ.Χ. στὴν Ἀλεξάνδρεια ἀπὸ Χριστιανοὺς γονεῖς.

Ἔτυχε ἐπιμελημένης ἐκπαιδεύσεως φιλοσοφικῆς καὶ θεολογικῆς. Κατὰ τὴ νεανική του ἡλικία συνδέθηκε μὲ τὸν Μέγα Ἀντώνιο καὶ ἀσκήτευσε μαζί του στὴν ἔρημο.

Στὴν ἀρχὴ χειροθετήθηκε ἀναγνώστης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλεξανδρείας καὶ τὸ 318 μ.Χ. ἦταν ἤδη διάκονος. 

Τὸ ἔτος 325 μ.Χ. συνοδεύει τὸν γέροντα Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Ἀλέξανδρο στὴ Νίκαια, ὅπου συγκλήθηκε ἡ Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, «τοῦ χοροῦ τῶν διακόνων ἡγούμενος». Ἐκεῖ, χάρη στὴ μόρφωσή του καὶ μάλιστα στὴ θερμουργὸ καὶ ἀκλόνητη πίστη του, ἀναδείχθηκε ἕνας ἀπὸ τοὺς θαρραλέους ἀγωνιστὲς κατὰ τῆς αἱρέσεως τοῦ Ἀρείου. 

Μάλιστα δέ, ὅπως ἀποφάνθηκε ἡ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ Σύνοδος τοῦ 399 μ.Χ., κυρίως ὁ Ἀθανάσιος «τὴν νόσον τοῦ Ἀρειανισμοῦ ἔστησεν». Κανένας, ἴσως, ἄλλος ἀπὸ τοὺς Πατέρες καὶ Διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας, τῆς περιόδου ἐκείνης, δὲν ἀντιμετώπισε τόσο σπουδαία ἐκκλησιαστικὰ καὶ θεμελιώδη προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἦταν τὰ περὶ Θεοῦ, κόσμου, ἀνθρώπου, δημιουργίας, τριαδολογίας, ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ, σωτηρίας, χριστολογίας, πνευματολογίας, Οἰκουμενικῆς Συνόδου κ.ἄ.

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ (408 – 450 μ.Χ.) καὶ γεννήθηκε περὶ τὸ 370 ἢ 375 μ.Χ. στὴν Ἀλεξάνδρεια ἀπὸ εὔπορους γονεῖς τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας τῆς πόλεως. 

Ἦταν θερμοῦ καὶ ζωηροῦ χαρακτῆρος, ἀνήσυχος, τολμηρός, ἐνεργητικὸς καὶ πολὺ δραστήριος. Διακρινόταν γιὰ τὴν εὐστροφία, τὴν ταχύτητα καὶ ἀποφασιστικότητα τῶν ἐνεργειῶν του καί, κυρίως, γιὰ τὴν ἐπιμονή, ὁρμητικότητα καὶ τὸ ἀνυποχώρητο στὶς ἐπιδιώξεις τῶν σκοπῶν γιὰ τοὺς ὁποίους ἀγωνιζόταν. 

Εἶχε ἰσχυρὸ τὸ αἴσθημα τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως καὶ τὴν ἀγάπη του γιὰ τὴν εἰρήνη καὶ ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα, ἡ δὲ συναίσθηση τοῦ καθήκοντος καὶ ὁ ἁγνὸς ἐνθουσιασμός του γιὰ τὴν ἀλήθεια τὸν καθιστοῦσαν ἄφοβο στὴν ἐπιτέλεση τῆς διακονίας του καὶ ἱκανὸ ἀγωνιστὴ ὑπὲρ τῆς ἀλήθειας μέχρι θανάτου. Γιὰ ὅλα αὐτὰ τὰ χαρίσματα δικαίως θεωρεῖται ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς Μεγάλους Πατέρες καὶ Διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ κατ’ ἐξοχὴν ὑπερασπιστὴς τῆς ἱερᾶς παραδόσεως.

Ὁ Μέγας Ἀντώνιος καί ὁ κυνηγός

Δ ι ά κ ρ ι σ ι ς εἶναι ἡ ἱκανότης νά διακρίνη κανείς τήν ἀλήθεια, νά κρίνη μέ δικαιοσύνη, ν᾿ ἀποφασίζη καί νά ἐνεργῆ σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον.

Κατά τόν Μ. Ἀντώνιο εἶναι ἡ μεγίστη τῶν ἀρετῶν, διότι ὁδηγεῖ μέ ἀσφάλεια στόν δρόμο τῆς σωτηρίας. Κατά τόν ὅσιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος εἶναι «ἡ τοῦ θείου θελήματος ἀσφαλήςκατάληψις ἐν παντί καιρῷ καί τόπῳ καί πράγματι..., σκοτίας λύχνος, πεπλανημένων ἐπάνοδος,μυωπαζόντων φωτισμός».

Στοιχειώδη διάκρισι ἔχουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Θολώνει ὅμως καί σκοτίζεται μέ τά διάφορα πάθη. Ἐνῶ λεπτύνεται καί φωτίζει μέ τήν πνευματική καλλιέργεια, τήν προσευχή, τήν μελέτη, τήν ταπείνωσι, τήν ἐγκράτεια, τήν κάθαρσι γενικά ἀπό τά πάθη.

Ὁ Ἅγιος νεομάρτυς Γεώργιος, ὁ ἐν Ἰωαννίνοις ἀθλήσας

Ὁ Ἅγιος Γεώργιος γεννήθηκε τό 1808 στό χωριό Τσούρχλι τῆς ἐπαρχίας Γρεβενῶν (σήμερα φέρει τήν ὀνομασία Ἅγιος Γεώργιος) ἀπό γονεῖς πτωχούς, τόν Κωνσταντῖνο καί τή Βασίλω, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνταν μέ τή γεωργία. Λόγῳ τῆς πτωχείας τῆς οἰκογένειάς του παρέμεινε ἀγράμματος∙ ἀνετράφη, ὅμως, «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου». 

Σέ μικρή ἡλικία, μόλις 8 ἐτῶν, ὀρφάνεψε καί ἔμεινε ὑπό τήν προστασία τοῦ μεγαλύτερου ἀδερφοῦ καί τῆς ἀδερφῆς του, πτωχῶν καί τούτων γεωργῶν. Ὅταν ἐνηλικιώθηκε, πῆγε στά Ἰωάννινα, ὅπου ὁ Γεώργιος, ἔρημος καί άπροστάτευτος, προσκολλήθηκε σέ διάφορους ἀγάδες γιά να καταλήξει ἱπποκόμος τοῦ Χατζῆ Ἀβδουλᾶ, ἀξιωματικοῦ τοῦ ᾿Ιμίν Πασᾶ τῶν Ἰωαννίνων, κοντά στόν ὁποῖο παρέμεινε γιά ὀκτώ χρόνια.

Ὁ Ἀβδουλά εἶχε ὅλον τόν καιρό νά ἐκτιμήσει τόν ὑπηρέτη του ὡς ἁπλό, πρᾶο, ἄκακο, αὐθεντικό, ἠθικά ἀκέραιο. Τόν ἐμπιστεύτηκε καί τόν περιέβαλε μέ τή στοργή καί τήν ἀγάπη του, ἐνῷ τοῦ ἐπέτρεπε νά ἐκτελεῖ ἀκώλυτα τά θρησκευτικά του καθήκοντα καί νά συχνάζει στούς ναούς τῶν Ἰωαννίνων.

Ἡ ὁλοφάνερη εὔνοια τοῦ Ἀβδουλᾶ πρός τόν χριστιανό Γεώργιο προκάλεσε τή ζηλοφθονία τῶν συνυπηρετῶν του, οἱ ὁποῖοι τόν ἀποκαλοῦσαν «γκιαβούρ Χασάν», δηλαδή ἄπιστο Χασάν. Ἔτσι, μέ τον καιρό καί τή συνήθεια ἑδραιώθηκε ἡ πίστη ὅτι ὁ Γεώργιος ἦταν μουσουλμάνος. Ὁ ἴδιος, βέβαια, παρέμενε στέρεος στήν ὁμολογία τῆς ἁγίας καί ἀμωμήτου πίστεως.

Ὁ Ὅσιος Ἀντώνιος ὁ Μέγας

Ὁ Μέγας Ἀντώνιος γεννήθηκε περὶ τὸ 251 μ.Χ. στὴν πόλη Κομὰ τῆς Ἄνω Αἰγύπτου, κοντὰ στὴ Μέμφιδα, ἀπὸ γονεῖς εὐλαβεῖς καὶ εὔπορους. Ἔζησε στὰ χρόνια τῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ (284 – 305 μ.Χ.) καὶ Μαξιμιανοὺ (285 – 305 μ.Χ.) μέχρι καὶ τὴν ἐποχὴ τοῦ εὐσεβοῦς αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου καὶ τῶν παιδιῶν του.

Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία ἦταν ὀλιγαρκὴς καὶ αὐτάρκης, «μόνοις δὲ οἷς εὕρισκεν ἠρκεῖτο καὶ πλέον οὐδὲν ἐζήτει». Σὲ νεαρὴ ἡλικία, περίπου 20 ἐτῶν, ἔχασε τοὺς γονεῖς του. Ἕξι μῆνες μετὰ τὴν κοίμηση τῶν γονέων του, ἄκουσε στὴν ἐκκλησία τὴν Εὐαγγελικὴ περικοπὴ τοῦ πλουσίου νεανίσκου, στὴν ὁποία ἀναφέρεται, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶπε στὸν πλούσιο νέο : «πώλησον τὰ ὑπάρχοντά σου καὶ δὸς πτωχοῖς». 

Τόση μεγάλη ἐντύπωση προξένησε ἡ Εὐαγγελικὴ αὐτὴ προτροπὴ στὴν ψυχὴ τοῦ Ἀντωνίου, ὥστε ἀμέσως διένειμε τὰ ὑπάρχοντά του στοὺς πτωχοὺς καὶ ἐνδεεῖς, ἀφοῦ φύλαξε τὰ ἀπολύτως ἀναγκαῖα γιὰ τὴν συντήρηση αὐτοῦ καὶ τῆς μικρῆς του ἀδελφῆς, τὴν ὁποία φρόντισε νὰ παραδώσει σὲ Χριστιανὲς νέες παρθένους ποὺ εἶχαν ἀφιερωθεῖ στὴ χριστιανικὴ ἀρετή, βέβαιος ὅτι κοντά τους θὰ εἶναι κατὰ πάντα ἀσφαλής.

Είναι κάτι το άφθαστο

Σκοπός του ενάρετου βίου είναι η εξομοίωση προς το Θεό. Όμως αυτό που είναι χωρίς πάθη και καθαρό, ξεφεύγει εξολοκλήρου την απομίμηση από τους ανθρώπους. 

Γιατί είναι εντελώς αδύνατο να εξομοιωθεί η εμπαθής ζωή προς τη φύση που δεν επιδέχεται πάθη. Αν όμως μόνο ο Θεός είναι μακάριος, όπως λέει ο Απόστολος (Α’ Τιμ. 6,15), κι η συμμετοχή του ανθρώπου στη μακαριότητα γίνεται με την εξομοίωση προς τον Θεό, τότε η μίμηση είναι αδύνατη. 

Τό ὅραμα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν

«Ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν... ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἔστω καὶ ἂν εἶναι ἡ θεμελιώδης πολυσήμαντη ἔννοια τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας καὶ πίστεως, παραμένει θολὴ καὶ συγκεχυμένη στὴ σκέψη πολλῶν. 

Καὶ αὐτὸ ἐξαιτίας τῆς πληθώρας τῶν συμβολικῶν εἰκόνων μὲ τὶς ὁποῖες παρουσιάζεται στὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀνάλογων ποικίλων ἑρμηνειῶν πάνω σ' αὐτές. Ἕνας σύγχρονος ἐπίσκοπος ἀναρωτιέται: «Τί εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Εἶναι κάτι τωρινὸ ἤ μελλοντικό; Κάτι γήινο ἤ οὐράνιο; Κάτι ἁπτὸ καὶ συγκεκριμένο ἡ μακρινὸ καὶ ἀκαθόριστο»;

Ἡ Ἐκκλησία ὡς μυστήριο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ

Ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τὴν προτύπωση καὶ τὸν «προθάλαμο» τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας, ὅταν ὑψώνει τὸ Εὐαγγέλιο, διακηρύσσει πανηγυρικὰ τὴ δοξολογικὴ φανέρωση αὐτῆς τῆς βασιλείας, λέγοντας «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». 

Η προσευχή πριν τον ύπνο...κρύβει μια βαθιά ουσία...

Άλλος πριν πέσει για ύπνο κάνει τον σταυρό του, άλλος λέει το “Πάτερ ημών”, άλλος δε λέει τίποτε. Η Εκκλησία έχει αφήσει το Απόδειπνο, μικρή ακολουθία κατά την οποία λέγεται το “Πιστεύω”. Ο λόγος που έβαλε η Εκκλησία να λέμε το “Πιστεύω” πριν τον ύπνο, είναι για να ομολογούμε ότι είμαστε χριστιανοί ακόμα και την τελευταία τη στιγμή της ημέρας, ακριβώς δηλαδή πριν κοιμηθούμε..

Που ξέρεις ότι θα ξυπνήσεις το πρωί; Γι' αυτό λέμε το “Πιστεύω” για να μη βρεθούμε άπιστοι σε περίπτωση που δεν ξυπνήσουμε. Η προσευχή πριν τον ύπνο δεν είναι απλώς ένα έθιμο που κάνουν τα “καλά παιδάκια” -όπως μας έλεγαν παλιά- αλλά κρύβει μια βαθιά ουσία, πολύ διδακτική για όλους μας. Εδώ, οι αρχαίοι πίστευαν ότι ο ύπνος είναι ο δίδυμος αδελφός του θανάτου. Κι αυτό δεν είν' μακάβριο. Μη φτύνεις λοιπόν τον κόρφο σου.. ! 

Μια μέρα σ' όλους μας θα συμβεί κι αυτό είναι η μόνη σιγουριά της ζωής μας: Ξύπνα λοιπόν το πρωί, λέγε δόξα τω Θεώ κι αγάπα όλο το κόσμο.

Ἐνορία καί Θεία Εὐχαριστία

Κάθε φορᾶν κατὰ τὴν ὁποίαν συνέρχονται οἱ χριστιανοί μιᾶς ἐνορίας πρὸς τέλεσιν τῆς θείας εὐχαριστίας γίνονται Ἐκκλησία, ὁλόκληρος ἡ Ἐκκλησία…

Τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἐνορία ἐκφράζει τὴν ζωὴν ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας, φανερώνεται καὶ ἀπὸ τὴν ἐν γένει πνευματικὴν ζωὴν τῶν ἐνοριτῶν, ἡ ὁποία πραγματώνεται εἰς τὰ πλαίσια τῆς ζωῆς τῆς ἐνορίας.

Ἡ ἐνορία ἔχεις τοὺς ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι ὑπάγονται εἰς τὸν κανονικὸν Ὀρθόδοξον ἐπίσκοπον τῆς περιοχῆς καὶ ἐγγυῶνται διὰ τὴν παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ εἰς τὴν λειτουργικὴν ζωὴν καὶ διὰ τὴν ἑνότητα μαζί Του. Εἰς τὴν ἐνορίαν θὰ εὔρωμεν καὶ τὸ μυστήριον τῶν μυστηρίων, τὴν θείαν εὐχαριστίαν. 

Και όμως! Οι άνθρωποι αλλάζουν! Με τη Θεία Χάρη…

Κάποτε ένας νέος, πλουσιωτάτης οικογένειας υιός, με πτυχία, με γλώσσες, μου έλεγε το εξής: είχαν ένα υπάλληλο στην επιχείρηση του πατερά του στην οποία εργαζόταν κι αυτός. Του είπε, λοιπόν, κάποτε ο υπάλληλος ότι θα πάει ένα ταξίδι στην Πάτμο. Κι ο νέος απάντησε:

– Θα έλθω και εγώ στην Πάτμο, γιατί δεν έτυχε να έχω πάει εκεί.

Πήγαν στη Πάτμο. Ο υπάλληλος ήταν πιστός και είχε μια γνωριμία με τον πατέρα Αμφιλόχιο το Μακρή. Πολλοί από σας θα τον έχετε ακούσει. Του είπε, λοιπόν, ότι θα περάσω να δω τον πατέρα Αμφιλόχιο, όσες φορές έρχομαι -κάθε χρόνο πήγαινε στην Πάτμο- εξομολογούμαι εδώ. Του είπε ο νεαρός ο άλλος, το αφεντικό του θα λέγαμε, θα έλθω και εγώ μαζί σου.

Και όταν πήγε ο νέος να εξομολογηθεί, αποφάσισε κι αυτός να μπει. Όχι διότι είχε πραγματικά μετανοήσει. Έτσι, δεν ξέρω πως του ήρθε . Φυσικά κάτι λάλησε μέσα του.

Όπως ο ίδιος μου έλεγε – «σαν μια ατραξιόν του ταξιδιού. Αι, μέσα στα τόσα , τα οποία είδαμε στο ταξίδι, ας πω ότι γνώρισα αυτό το Γέροντα, τον ιερομόναχο το φημισμένο, τον Αμφιλόχιο της Πάτμου».

Ένας εἶναι ὁ Κύριος καί μία ἡ Κυρία, ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἄλλοι εἴμαστε ἀδελφοί...

Λόγια της Οσίας Σοφίας η ασκήτρια της Κλεισούρας Καστοριάς ὅπως τά μνημονεύουν οἱ μαθητές.

Ὅταν συγγενεῖς ἤ φίλοι, παρακαλοῦσαν τήν μακαρία Σοφία νά μετακινηθεῖ ἀπό τό μοναστήρι, ἔλεγε μέ ἀφοπλιστική ἁπλότητα: “νά ρωτήσω τόν Κύριον καί τήν Κυρίαν”, ἐννοώντας τόν Χριστό καί τήν Παναγία Μητέρα του. “Ἐγώ τηρῶ αὐτά ποῦ μέ λέει ἡ Παναγία”.

Σέ καμία ἄλλη περίπτωση δέν χρησιμοποιοῦσε αὐτές τίς λέξεις, ὅλους τους προσφωνοῦσε ὡς: ἀδελφέ, ἀδελφή. Ἔλεγε μάλιστα “ἕνας εἶναι ὁ Κύριος καί μία ἡ Κυρία, ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἄλλοι εἴμαστε ἀδελφοί”.

Ἐφάρμοζε στήν ζωή τῆς τήν προφητική παραγγελία τοῦ Θεοῦ: “Ἐπί τίνα ἐπιβλέψω, ἄλλ’ ἡ ἐπί τόν ταπεινόν καί ἠσύχιον καί τρέμοντα τούς λόγους μου” (Ἤσ. 66, 2).

Στίς μαννάδες, μέ πολύ πόνο, ἔλεγε: “Συμβουλέψτε τά κορίτσια σας νά φυλάξουν τήν τιμή τους, μέχρι τόν γάμο τους, νά βαδίσουν τόν δρόμο τοῦ Χριστοῦ. Τά ἀγόρια νά μένουν καθαρά μέχρι τόν γάμο. Ὅταν ὁ παπάς ἀνοίγει τό Εὐαγγέλιο στόν γάμο, στέλνει ὁ Χριστός τόν ἄγγελο καί στεφανώνει τήν παρθενία.”

Δεν θα σας δικαιολογήσει

Πολλές αφορμές θα σας δοθούν για τη διάσπαση των λογισμών, αλλά αυτό δεν θα σας δικαιολογήσει καμιά απροσεξία. 

Αγωνιστείτε και θα κατορθώσετε να διατηρείτε απερίσπαστο το νου. Οποιοδήποτε έργο κι αν κάνετε, να σκέπτεστε ότι το κάνετε ενώπιον του ιδίου του Κυρίου, ο οποίος πραγματικά δέχεται την υπηρεσία σας.