Αὐτοκτονία:Οἱ ἱεροί κανόνες καί ἡ παράδοση τῆς ἐκκλησίας
Ἐδῶ καί δύο χιλιάδες χρόνια, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διδάσκει ὅτι ὁ αὐτόχειρας δέν κηδεύεται, ἐκτός ἄν εἶναι παράφρων, ὁπότε δέν ἔχει ὀρθή ἐπίγνωση τῶν πράξεών του. Ὅταν τά Κοιμητήρια ἀνῆκαν στήν Ἐκκλησία καί ὄχι στήν Τοπική Αὐτοδιοίκηση ὅπως σήμερα, οἱ αὐτόχειρες δέν κηδεύονταν στό Κοιμητήριο, ἀλλά ἐν σιωπῇ ἐκτός τοῦ περιβόλου του.Αὐτή ἡ ἀντιμετώπιση τῆς Ἐκκλησίας, -πού εἶναι ἄκρως φιλάνθρωπη ὅπως θά ἐξηγήσουμε πιό κάτω- δέν ἀποτελεῖ μόνο προφορική παράδοση πού φτάνει μέχρι τούς Ἁγίους Ἀποστόλους καί τόν Χριστό, ἀλλά προκύπτει κι ἀπό τόν 14ο γραπτό Ἱερό Κανόνα τοῦ Ἁγίου Τιμόθεου Ἀλεξανδρείας πού ἔχει Οἰκουμενικό κύρος ἀφοῦ ἐπικυρώνεται μέ τόν 2ο Κανόνα τῆς ΣΤ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου!
Νὰ τί λέγει ὁ ἱ. Κανόνας:
«Ἐρώτησις ΙΔ’
-Ἐὰν τὶς μὴ ἔχων ἑαυτὸν χειρίσηται, ἢ κριμνήση ἑαυτόν, εἰ γίνεται προσφορὰ περὶ αὐτοῦ ἢ οὔ;
Ἀπόκρισις
-Ὑπὲρ αὐτοῦ διακρῖναι ὁ Κληρικὸς ὀφείλει, εἰ τὸ ἀληθὲς ἔκφρων ὤν, πεποίηκε τοῦτο. Πολλάκις γὰρ οἱ διαφέροντες τῷ πεπονθότι, θέλοντες τυχεῖν τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς ὑπὲρ αὐτοῦ εὐχῆς, καταψεύδονται καὶ λέγουσιν, ὅτι οὐκ εἶχεν ἑαυτόν. Ἐνίοτε δὲ ὑπὸ ἐπηρείας ἀνθρώπων ἢ ἄλλως πως ἀπὸ ὀλιγωρίας πεποίηκε τοῦτο, καὶ οὐ χρὴ προσφορὰν ἐπάνω αὐτοῦ γενέσθαι· αὐτοφονευτής γὰρ ἑαυτοῦ ἐστι. Δεῖ οὖν πάντως τὸν Κληρικὸν μετὰ ἀκριβείας ἐρευνῆσαι, ἵνα μὴ ὑπὸ κρίμα πέση»
«Ἐρώτησις ΙΔ’
-Ἐὰν τὶς μὴ ἔχων ἑαυτὸν χειρίσηται, ἢ κριμνήση ἑαυτόν, εἰ γίνεται προσφορὰ περὶ αὐτοῦ ἢ οὔ;
Ἀπόκρισις
-Ὑπὲρ αὐτοῦ διακρῖναι ὁ Κληρικὸς ὀφείλει, εἰ τὸ ἀληθὲς ἔκφρων ὤν, πεποίηκε τοῦτο. Πολλάκις γὰρ οἱ διαφέροντες τῷ πεπονθότι, θέλοντες τυχεῖν τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς ὑπὲρ αὐτοῦ εὐχῆς, καταψεύδονται καὶ λέγουσιν, ὅτι οὐκ εἶχεν ἑαυτόν. Ἐνίοτε δὲ ὑπὸ ἐπηρείας ἀνθρώπων ἢ ἄλλως πως ἀπὸ ὀλιγωρίας πεποίηκε τοῦτο, καὶ οὐ χρὴ προσφορὰν ἐπάνω αὐτοῦ γενέσθαι· αὐτοφονευτής γὰρ ἑαυτοῦ ἐστι. Δεῖ οὖν πάντως τὸν Κληρικὸν μετὰ ἀκριβείας ἐρευνῆσαι, ἵνα μὴ ὑπὸ κρίμα πέση»
Καὶ ἡ ἑρμηνεία τοῦ ἱ. Κανόνα: «Ἐρώτηση 14. Ἂν κάποιος ποῦ δὲν ἔχει τὰ λογικά του αὐτοκτονήσει ἢ πέσει σὲ γκρεμό, γίνεται λειτουργία γι’ αὐτὸν ἢ ὄχι;
Ἐν ὀλίγοις:
Ἄν κάποιος δέν ἔχει τά λογικά του κι αὐτοκτονήσει, ὁ κληρικός ἐπιβάλλεται νά ἐρευνήσει ἄν πράγματι εἶναι ἔτσι, γιατί πολλές φορές οἱ συγγενεῖς τοῦ ἀποθανόντος προκειμένου νά ἐπιτύχουν τήν κήδευσή του, λένε ψέμματα!
Ἄν ὅμως εἶχε τά λογικά του, δέν ἀποτελεῖ δικαιολογία γιά νά αὐτοκτονήσει, ὅτι ἐπηρεάστηκε ἀπό ἄλλους ἤ λιγοψύχησε ἀπό τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς. Σέ αὐτήν τήν περίπτωση ἔχει διαπράξει φόνο καί μάλιστα τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ του!
Ὁ κληρικός πρέπει νά ξεχωρίσει τίς δύο αὐτές περιπτώσεις, εἰδάλλως κινδυνεύει νά ἁμαρτήσει!
Ἑπομένως, σύμφωνα μέ τούς Ἱερούς Κανόνες, ἡ αὐτοκτονία ἀποτελεῖ θανάσιμο ἁμάρτημα! Ἀποτελεῖ κατάφορη βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁ Χριστός εἶχε ἐξαγγείλει ξεκάθαρα, ὅτι ἡ βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέ συγχωρεῖται οὔτε στόν παρόντα αἰώνα, οὔτε στόν μέλλοντα! Ὡς ἔσχατο μέσο δυσωπήσεως τοῦ Θεοῦ καί προστασίας τῶν ὑπόλοιπων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ὁρίζει ὅτι ὁ αὐτόχειρας δέν πρέπει νά κηδεύεται!
Οἱ τελετές τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι τυπικά «κοινωνικά γεγονότα» κι οὔτε λειτουργοῦν «μαγικά». Ἐπίσης καί οἱ σωτήριοι γιά τίς ψυχές Ἱεροί Κανόνες της, εἶναι διαχρονικοί καί αἰώνιοι καί δέν προσαρμόζονται στίς μόδες τῶν ἐποχῶν καί στά προσωπικά θελήματα τοῦ καθενός. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μέ τή μή κήδευση τοῦ αὐτόχειρος, δείχνουν πραγματική ἀγάπη καί δέν μποροῦν νά συμπλεύσουν μέ τήν σύγχρονη ὑποκριτική «ἀγαπολογία». Δέν εἶναι ὅπως πιστεύεται ἀπό πολλούς σκληροί, αὐστηροί κ.α. Τό ἀκριβῶς ἀντίθετο συμβαίνει, δηλαδή δείχνουν ὕψιστη ἀγάπη, γιά τούς ἑξῆς λόγους:
Ἀποτρέπουν ἀπό τήν ἁμαρτία τῆς βλασφημίας κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία δέν συγχωρεῖται, χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό καί τόν κολάζει αἰώνια.
Ἀποτρέπουν τόν φόνο καί τήν στέρηση τοῦ θεόσδοτου - πολύτιμου δώρου τῆς ζωῆς, πού ὅσες δυσκολίες καί ἄν συνεπάγεται, ὅμως παρέχει πάντα πολύτιμο χρόνο μετανοίας πρός αἰώνια σωτηρία.
Ἀποτρέπουν τούς ἠθικούς αὐτουργούς-ἀποδέκτες-ὑποστηρικτές τῆς αὐτοκτονίας. Πῶς θά ὑποχρεωθεῖ νά ψάλλει ἡ Ἐκκλησία: «μακαρία ἡ ὁδός ᾗ πορεύη σήμερον», ὅταν ἡ πορεία πού διάλεξε ὁ αὐτόχειρας μόνο μακαρία ( εὐτυχής ) δέν ἦταν! Πῶς θά διαβαστοῦν προσευχές πού θά ἠχοῦν ψεύτικες, φαρισαϊκές καί προκλητικές στά ὧτα τοῦ Θεοῦ, ὅπως: «ὑπέρ ἀναπαύσεως τοῦ κεκοιμημένου δούλου τοῦ Θεοῦ…» ( ἀφοῦ ὁ αὐτόχειρας ἀρνήθηκε τόν Κύριό του καί τό δῶρο τῆς ζωῆς πού τοῦ χάρισε ), ἤ «Σύ εἶ ἡ ἀνάστασις τοῦ κεκοιμημένου δούλου Σου…» ( ἀφοῦ ὁ αὐτόχειρας δέν ἤθελε τή ἐν Χριστῷ ζωή, θά θέλει τήν ἐν Χριστῷ ἀνάστασή του σ’ αὐτήν; ), ἤ «ἐπεπόθησεν ἡ ψυχή μου τοῦ ἐπιθυμῆσαι τά κρίματά Σου ἐν παντί καιρῷ», ἤ «ἀθυμία κατέσχε με ἀπό ἁμαρτωλῶν τῶν ἐγκαταλιμπανόντων τό νόμο Σου» ( ἀφοῦ παραβλέπουμε τά κρίματα καί τό νόμο τοῦ Θεοῦ καί ἐπιθυμοῦμε νά ἐπιβάλλουμε τά δικά μας θελήματα ) κλπ.
Ἐνδυναμώνουν τούς ἀνθρώπους γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς ὅποιας δυσκολίας μέ τρόπους πνευματικούς καί σωτήριους! Ἡ αὐτοκτονία ἀντίθετα, εἶναι ὁριστικός-αἰώνιος ὄλεθρος καί ὄχι λύση!
Ὁ πνευματικός λόγος πού δέν πρέπει νά ἐπιτελεῖται νεκρώσιμος ἀκολουθία στόν αὐτόχειρα εἶναι ὁ ἑξῆς:
Ἡ κοινωνική περιφρόνηση τοῦ νεκροῦ, ἐμπεριέχει σιωπηλή προσευχή καί ταπείνωση, οἱ ὁποῖες ἕλκουν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμη καί οἱ μεταθανάτιες ταπεινώσεις μποροῦν νά βοηθήσουν τήν ψυχή στήν ἀπολογία της ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν πολλές μαρτυρίες Ἁγίων, Πατέρων, Γερόντων, ὅπου ζητοῦσαν νά μήν τούς θάψουν μέ τιμές, νά τούς πετάξουν, νά τούς καταφρονήσουν, νά τούς ἀφήσουν νά τούς φᾶνε τά ἄγρια ζῶα ἤ νά τούς θάψουν σέ ἄγνωστες τοποθεσίες, προκειμένου καί μετά τό θάνατό τους νά παραμείνουν «ἐν ταπεινώσει» κι ἔτσι, νά «ζητιανέψουν» περισσότερο ἔλεος καί ἀγάπη ἀπό τόν Φιλάνθρωπο, Ἐλεήμονα καί Οἰκτίρμονα Θεό! Καί ἦταν Ἅγιοι!
Ἕνας μακαριστός Ἁγιορείτης Γέροντας, ὁ π. Ἄνθιμος Ἁγιαννανίτης, ὅταν ρωτήθηκε ἀπό συγγενεῖς ἑνός νεαροῦ αὐτόχειρα, ἄν πρέπει νά μνημονεύεται στή λειτουργία (γιά κηδεία οὔτε συζήτηση βέβαια) ἀπάντησε: «Νά μήν τόν μνημονεύουμε στή Λειτουργία. Εἶναι καλύτερα γιά τήν ψυχή του. Ὅταν δεῖ ὁ Πολυέλεος ὅτι δέν τόν τιμᾶμε, θά τόν ἐλεήσει ὁ Ἴδιος, ἐνῶ ὅταν ἐμεῖς τόν τιμᾶμε, δέν θά τόν ἐλεήσει Αὐτός…».
pentapostagma.gr
Ἀπάντηση: Ὁ κληρικὸς πρέπει νὰ ξεχωρίσει σχετικὰ μ’ αὐτὸν ἂν τὸ ἔχει κάνει αὐτό, ἐπειδὴ ἦταν πραγματικὰ ἐκτὸς ἑαυτοῦ. Γιατί πολλὲς φορὲς οἱ συγγενεῖς του σκοτωμένου θέλοντας νὰ ἐπιτύχουν τὴ λειτουργία καὶ τὴν προσευχὴ γι’ αὐτόν, λένε ψέματα ὅτι δὲν εἶχε τὰ λογικά του. Σὲ κάποιες περιπτώσεις αὐτὸ τὸ ἔχει κάνει ἐπειδὴ ἐπηρεάστηκε ἀπὸ ἀνθρώπους ἢ σὲ ἄλλες περιπτώσεις ἐπειδὴ λιγοψύχησε καὶ ἑπομένως δὲν πρέπει νὰ γίνεται λειτουργία γι’ αὐτόν· γιατί εἶναι φονιὰς τοῦ ἑαυτοῦ του. Πρέπει λοιπὸν ὁ κληρικὸς νὰ ἐξετάσει μὲ ἀκρίβεια γιὰ νὰ μὴν ἁμαρτήσει»
Ἐν ὀλίγοις:
Ἄν κάποιος δέν ἔχει τά λογικά του κι αὐτοκτονήσει, ὁ κληρικός ἐπιβάλλεται νά ἐρευνήσει ἄν πράγματι εἶναι ἔτσι, γιατί πολλές φορές οἱ συγγενεῖς τοῦ ἀποθανόντος προκειμένου νά ἐπιτύχουν τήν κήδευσή του, λένε ψέμματα!
Ἄν ὅμως εἶχε τά λογικά του, δέν ἀποτελεῖ δικαιολογία γιά νά αὐτοκτονήσει, ὅτι ἐπηρεάστηκε ἀπό ἄλλους ἤ λιγοψύχησε ἀπό τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς. Σέ αὐτήν τήν περίπτωση ἔχει διαπράξει φόνο καί μάλιστα τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ του!
Ὁ κληρικός πρέπει νά ξεχωρίσει τίς δύο αὐτές περιπτώσεις, εἰδάλλως κινδυνεύει νά ἁμαρτήσει!
Ἑπομένως, σύμφωνα μέ τούς Ἱερούς Κανόνες, ἡ αὐτοκτονία ἀποτελεῖ θανάσιμο ἁμάρτημα! Ἀποτελεῖ κατάφορη βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁ Χριστός εἶχε ἐξαγγείλει ξεκάθαρα, ὅτι ἡ βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέ συγχωρεῖται οὔτε στόν παρόντα αἰώνα, οὔτε στόν μέλλοντα! Ὡς ἔσχατο μέσο δυσωπήσεως τοῦ Θεοῦ καί προστασίας τῶν ὑπόλοιπων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ὁρίζει ὅτι ὁ αὐτόχειρας δέν πρέπει νά κηδεύεται!
Οἱ τελετές τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι τυπικά «κοινωνικά γεγονότα» κι οὔτε λειτουργοῦν «μαγικά». Ἐπίσης καί οἱ σωτήριοι γιά τίς ψυχές Ἱεροί Κανόνες της, εἶναι διαχρονικοί καί αἰώνιοι καί δέν προσαρμόζονται στίς μόδες τῶν ἐποχῶν καί στά προσωπικά θελήματα τοῦ καθενός. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μέ τή μή κήδευση τοῦ αὐτόχειρος, δείχνουν πραγματική ἀγάπη καί δέν μποροῦν νά συμπλεύσουν μέ τήν σύγχρονη ὑποκριτική «ἀγαπολογία». Δέν εἶναι ὅπως πιστεύεται ἀπό πολλούς σκληροί, αὐστηροί κ.α. Τό ἀκριβῶς ἀντίθετο συμβαίνει, δηλαδή δείχνουν ὕψιστη ἀγάπη, γιά τούς ἑξῆς λόγους:
Ἀποτρέπουν ἀπό τήν ἁμαρτία τῆς βλασφημίας κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία δέν συγχωρεῖται, χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό καί τόν κολάζει αἰώνια.
Ἀποτρέπουν τόν φόνο καί τήν στέρηση τοῦ θεόσδοτου - πολύτιμου δώρου τῆς ζωῆς, πού ὅσες δυσκολίες καί ἄν συνεπάγεται, ὅμως παρέχει πάντα πολύτιμο χρόνο μετανοίας πρός αἰώνια σωτηρία.
Ἀποτρέπουν τούς ἠθικούς αὐτουργούς-ἀποδέκτες-ὑποστηρικτές τῆς αὐτοκτονίας. Πῶς θά ὑποχρεωθεῖ νά ψάλλει ἡ Ἐκκλησία: «μακαρία ἡ ὁδός ᾗ πορεύη σήμερον», ὅταν ἡ πορεία πού διάλεξε ὁ αὐτόχειρας μόνο μακαρία ( εὐτυχής ) δέν ἦταν! Πῶς θά διαβαστοῦν προσευχές πού θά ἠχοῦν ψεύτικες, φαρισαϊκές καί προκλητικές στά ὧτα τοῦ Θεοῦ, ὅπως: «ὑπέρ ἀναπαύσεως τοῦ κεκοιμημένου δούλου τοῦ Θεοῦ…» ( ἀφοῦ ὁ αὐτόχειρας ἀρνήθηκε τόν Κύριό του καί τό δῶρο τῆς ζωῆς πού τοῦ χάρισε ), ἤ «Σύ εἶ ἡ ἀνάστασις τοῦ κεκοιμημένου δούλου Σου…» ( ἀφοῦ ὁ αὐτόχειρας δέν ἤθελε τή ἐν Χριστῷ ζωή, θά θέλει τήν ἐν Χριστῷ ἀνάστασή του σ’ αὐτήν; ), ἤ «ἐπεπόθησεν ἡ ψυχή μου τοῦ ἐπιθυμῆσαι τά κρίματά Σου ἐν παντί καιρῷ», ἤ «ἀθυμία κατέσχε με ἀπό ἁμαρτωλῶν τῶν ἐγκαταλιμπανόντων τό νόμο Σου» ( ἀφοῦ παραβλέπουμε τά κρίματα καί τό νόμο τοῦ Θεοῦ καί ἐπιθυμοῦμε νά ἐπιβάλλουμε τά δικά μας θελήματα ) κλπ.
Ἐνδυναμώνουν τούς ἀνθρώπους γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς ὅποιας δυσκολίας μέ τρόπους πνευματικούς καί σωτήριους! Ἡ αὐτοκτονία ἀντίθετα, εἶναι ὁριστικός-αἰώνιος ὄλεθρος καί ὄχι λύση!
Ὁ πνευματικός λόγος πού δέν πρέπει νά ἐπιτελεῖται νεκρώσιμος ἀκολουθία στόν αὐτόχειρα εἶναι ὁ ἑξῆς:
Ἡ κοινωνική περιφρόνηση τοῦ νεκροῦ, ἐμπεριέχει σιωπηλή προσευχή καί ταπείνωση, οἱ ὁποῖες ἕλκουν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμη καί οἱ μεταθανάτιες ταπεινώσεις μποροῦν νά βοηθήσουν τήν ψυχή στήν ἀπολογία της ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν πολλές μαρτυρίες Ἁγίων, Πατέρων, Γερόντων, ὅπου ζητοῦσαν νά μήν τούς θάψουν μέ τιμές, νά τούς πετάξουν, νά τούς καταφρονήσουν, νά τούς ἀφήσουν νά τούς φᾶνε τά ἄγρια ζῶα ἤ νά τούς θάψουν σέ ἄγνωστες τοποθεσίες, προκειμένου καί μετά τό θάνατό τους νά παραμείνουν «ἐν ταπεινώσει» κι ἔτσι, νά «ζητιανέψουν» περισσότερο ἔλεος καί ἀγάπη ἀπό τόν Φιλάνθρωπο, Ἐλεήμονα καί Οἰκτίρμονα Θεό! Καί ἦταν Ἅγιοι!
Ἕνας μακαριστός Ἁγιορείτης Γέροντας, ὁ π. Ἄνθιμος Ἁγιαννανίτης, ὅταν ρωτήθηκε ἀπό συγγενεῖς ἑνός νεαροῦ αὐτόχειρα, ἄν πρέπει νά μνημονεύεται στή λειτουργία (γιά κηδεία οὔτε συζήτηση βέβαια) ἀπάντησε: «Νά μήν τόν μνημονεύουμε στή Λειτουργία. Εἶναι καλύτερα γιά τήν ψυχή του. Ὅταν δεῖ ὁ Πολυέλεος ὅτι δέν τόν τιμᾶμε, θά τόν ἐλεήσει ὁ Ἴδιος, ἐνῶ ὅταν ἐμεῖς τόν τιμᾶμε, δέν θά τόν ἐλεήσει Αὐτός…».
pentapostagma.gr
