Η πρόφασις: Όχι τα λόγια αλλά τα έργα σώζουν
Ίσως όμως κάποιος από τους πιο ράθυμους και από αυτούς που δεν θέλουν να προσεύχωνται με θέρμη και ζήλο, θα μπορούσε να ισχυρισθή ότι ο Θεός είπε αυτά τα λόγια, δηλαδή∙
“Δεν θα εισέλθη στη βασιλεία εκείνος που με αποκαλεί Κύριε, Κύριε, αλλά εκείνος που εφαρμόζει το θέλημα του Ουράνιου Πατέρα μου” (Ματθ. 7,21).
Εάν όμως εγώ έκρινα σωστό ότι για τη σωτηρία μας θα ήταν αρκετή μόνον η προσευχή, εύλογα θα μπορούσε κάποιος να χρησιμοποιήση τα παραπάνω λόγια∙ επειδή όμως πιστεύω ότι η προσευχή είναι το κεφάλαιο των αγαθών και το θεμέλιο και η ρίζα της πνευματικής ζωής, κανείς ας μη χρησιμοποιήση τα λόγια εκείνα ως πρόφασι της ραθυμίας.
Διότι ούτε η σωφροσύνη μόνη της μπορεί να σώση χωρίς τις άλλες αρετές, ούτε η φροντίδα των φτωχών, ούτε η καλωσύνη μόνη της, ούτε κάτι άλλο από τα εξαίρετα, αλλά πρέπει όλα να συνυπάρχουν στις ψυχές μας∙ η προσευχή όμως αποτελεί την ρίζα και το θεμέλιο όλων των αρετών.
Και όπως ακριβώς τα κάτω μέρη του πλοίου και τα θεμέλια της οικίας πρέπει να είναι ισχυρά, για να συγκρατούν και τα υπόλοιπα, έτσι ακριβώς και οι προσευχές πρέπει να είναι ισχυρές για να συγκρατούν τη ζωή μας και χωρίς αυτές τίποτε από εκείνα που προκαλούν τη σωτηρία μας δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε.
Γι’ αυτό και συνέχεια ο Παύλος μας πιέζει και μας παρακινεί λέγοντας ∙
“Να επιμένετε στη προσευχή, να αγρυπνήτε σ’ αυτήν και να εκφράζετε συγχρόνως με αυτήν τις ευχαριστίες σας στο Θεό” ( Α΄ Θεσ. 5,17-18 ).
Και αλλού πάλι λέγει∙
“Να παρακαλήτε με κάθε προσευχή και δέησι τον Κύριο να σας βοηθήση για να αξιοποιήστε αυτόν τον πνευματικό οπλισμό, προσευχόμενοι σε κάθε καιρό με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Να επιμένετε πολύ σ’ αυτό το έργο της προσευχής∙ να είσθε άγρυπνοι με κάθε προσκαρτέρησι και δέησι για όλους τους πιστούς” ( Εφ. 6,18 ).
Με αυτόν τον τρόπο ο πρώτος των Αποστόλων μας προσκαλεί συνέχεια στις προσευχές με πολλές θεϊκές φωνές.
Αφού διδαχθήκαμε λοιπόν αυτά από εκείνον, πρέπει συνέχεια να βαδίζουμε τον δρόμο της ζωής μας με προσευχή και συνέχεια με αυτήν να δροσίζουμε την σκέψι μας. Διότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από την προσευχή πολύ περισσότερο από ό,τι έχουν ανάγκη τα δένδρα από το νερό.
Διότι ούτε εκείνα μπορούν να καρποφορήσουν, αν δεν πιουν νερό με τις ρίζες τους, ούτε εμείς θα μπορέσουμε να προκόψουμε στην ευσέβεια, αν δεν ποτιζώμαστε συνέχεια με τις προσευχές. Γι’ αυτό πρέπει και όταν σηκωνώμαστε από το κρεβάτι, πριν ανατείλη ο ήλιος, να έχουμε προσευχηθή στο Θεό, και όταν πρόκηται να κοιμηθούμε∙ μάλλον κάθε ώρα πρέπει να κάμνουμε μία προσευχή στο Θεό, μοιράζοντας την προσευχή με το χρόνο της ημέρας∙ και κατά τη διάρκεια του χειμώνα το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας να το αφιερώνουμε στην προσευχή και να λυγίζουμε τα γόνατα, προσηλωμένοι στην δέησι με πολύ φόβο και με την λατρεία του Θεού να θεωρούμε τους εαυτούς μας ευτυχισμένους.
Πες μου, πώς θα δης τον ήλιο, όταν δεν προσευχηθής σ’ Αυτόν που στέλνει στα μάτια σου το γλυκύτατο φως; Πώς θα απολαύσης το φαγητό στο τραπέζι, όταν δεν προσκυνής Αυτόν που έδωσε και χορήγησε τόσα αγαθά; Με ποιες ελπίδες θα περάσης την περίοδο της νύχτας; Ποια όνειρα περιμένεις να συναντήσης την νύκτα, αν δεν οχυρώσης τον εαυτό σου με τις προσευχές, αλλά έρχεσαι στον ύπνο αφύλακτος;
Θα είσαι ασήμαντος και θα κυριεύεσαι εύκολα από τους πονηρούς δαίμονες, που συνέχεια μας περιτριγυρίζουν παρατηρώντας ποιον από μας θα μπορέσουν να βρουν γυμνό από την προσευχή και να τον αρπάξουν αμέσως. Και αν μας δουν να είμαστε περιφραγμένοι και προφυλαγμένοι με τις προσευχές, απομακρύνονται αμέσως, όπως απομακρύνονται οι ληστές και οι κακούργοι όταν βλέπουν κρεμασμένο το ξίφος μπροστά από το πρόσωπο του στρατιώτη.
Αν λοιπόν κάποιος συμβή να είναι γυμνός από την προσευχή, αυτός γίνεται ανάρπαστος από τους δαίμονες και ωθείται στις αμαρτίες, στις συμφορές, στις δυστυχίες.
Όλα αυτά λοιπόν πρέπει να μας φοβίζουν και να μας κάνουν πάντοτε να οχυρώνουμε τους εαυτούς μας με τις προσευχές και με τους ύμνους, για να μας ελεήση όλους ο Θεός και να μας κάνη άξιους της βασιλείας των ουρανών…
( Περί προσευχής Α’ , ΕΠΕ 31, 180-196. PG 50.775-780 )
Από το βιβλίο: «ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Χρυσοστομικός Άμβων Ε΄, Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ, Τα νεύρα της ψυχής»
Έκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου
Νέα Σκήτη Αγ. Όρους
