Ὅταν κρίνετε στίς πύλες σας...
Ὅταν κρίνετε στὶς πύλες σας, νὰ δέχεστε μόνο τὴν ἀλήθεια, ποὺ φέρνει τὴν εἰρήνη... καὶ νὰ μὴν ἀγαπᾶτε τὸν ψεύτικο ὅρκο...", λέει ὁ παντοκράτορας Κύριος» (1).
«πύλες»: Εἶναι οἱ πύλες τῆς ψυχῆς, μέσ’ ἀπὸ τὶς ὁποῖες μπαίνουν σ’ αὐτὴν οἱ διάφορες σκέψεις καὶ ἐντυπώσεις.
«σας»: Αὐτὲς οἱ πύλες ἀνήκουν σὲ κάθε ἄνθρωπο προσωπικά.
«κρίνετε»: Ὁ κριτής, ποὺ κάθεται στὶς πύλες καὶ κρίνει (2), εἶναι ὁ νοῦς μας. Αὐτὸς εἶναι ποὺ κάνει τὸ ξεχώρισμα τῶν σκέψεων καὶ τῶν ἐντυπώσεων, ἐξετάζοντάς τες. ὅταν πλησιάζουν στὶς πύλες τῆς ψυχῆς, γιὰ νὰ ἐπιτρέψει τὴν εἴσοδο σ’ ἐκεῖνες ποὺ πρέπει νὰ βρίσκονται μέσα στὸν ψυχικό μας ναό, καὶ νὰ μὴν ἐπιτρέψει τὴν εἴσοδο σ’ ἐκεῖνες ποὺ πρέπει νὰ μείνουν ἔξω.
«Ὅταν κρίνετε στὶς πύλες σας, νὰ δέχεστε μόνο τὴν ἀλήθεια, ποὺ φέρνει τὴν εἰρήνη...»: Ὁ νοῦς, ὁ κριτὴς ποὺ κάθεται καὶ κρίνει στὶς πύλες τῆς ψυχῆς, πρέπει, ὅταν ἐξετάζει τοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς ἐντυπώσεις, νὰ δέχεται μόνο τὴν ἀλήθεια· καὶ αὐτὴ ἀπορρέει ἀπὸ τὸν Κύριο, ποὺ εἶναι ἡ μοναδικὴ Ἀλήθεια. Κάθε λογισμὸς ἀλήθειας φέρνει στὴν ψυχὴ ἀνέκφραστη εἰρήνη καὶ ἡσυχία.
Ἔτσι ἀναγνωρίζεται ἡ προέλευσή τους ἀπὸ τὴν Ἀλήθεια, τὸν Χριστό, ποὺ δίνει στοὺς μαθητὲς Του τὴν εἰρήνη Του ἤ, μὲ ἄλλη ἔκφραση, τὴν ταπείνωση, ποὺ εἶναι οὐσιαστικὰ τὸ ἴδιο πράγμα, γιὰ νὰ μὴν ταράζεται ἡ καρδιά τους ἀπὸ καμιὰ ἐπίγεια συμφορά. Ἀπεναντίας, «οἱ λογισμοὶ ποὺ προέρχονται ἀπὸ τοὺς δαίμονες», λέει ὁ Μέγας Βαρσανούφιος, «πρῶτα-πρῶτα εἶναι γεμάτοι ταραχὴ καὶ λύπη· κι ἔπειτα, κρυφά, σταδιακὰ καὶ ἀνεπαίσθητα σὲ σέρνουν πρὸς τὰ πίσω.
Ντύνονται μὲ ἔνδυμα προβάτων, δηλαδὴ ἐξωτερικὰ καὶ φαινομενικὰ εἶναι λογισμοὶ ἀρετῆς καὶ δικαιοσύνης, ἐνῶ ἐσωτερικὰ εἶναι ἁρπακτικοὶ λύκοι. Μ’ ἄλλα λόγια, μὲ τοὺς λογισμοὺς ποὺ φαίνονται χρηστοὶ ἐνῶ εἶναι ἄχρηστοι, οἱ δαίμονες κερδίζουν καὶ ἐξαπατοῦν τὶς καρδιὲς τῶν ἀφελῶν ἀνθρώπων.
Ἐπειδή, λοιπόν, ἔχει γραφεῖ ὅτι τὸ φίδι εἶναι ὑπερβολικὰ πανοῦργο (3), νὰ συντρίβεις πάντα τὸ κεφάλι του, μήπως καμιὰ φορὰ βρεῖ μέσα σου φωλιὰ καί, ἀφοῦ κατοικήσει ἐκεῖ, ἐρημώσει τὴν ψυχή σου» (4). Κεφάλι τοῦ φιδιοῦ εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ λογισμοῦ ἤ τοῦ ρεμβασμοῦ.
«... καὶ νὰ μὴν ἀγαπᾶτε τὸν ψεύτικο ὅρκο...»: Ὁ δαιμονικὸς λογισμός, πλησιάζοντας στὶς πύλες τῆς ψυχῆς, προσπαθεῖ νὰ πάρει μορφὴ δικαιοσύνης. Στὸν κριτὴ νοῦ, ποὺ κάθεται στὶς πύλες τῆς ψυχῆς, προβάλλει ἀναρίθμητες ψεύτικες δικαιολογίες, φέρνει ἀλλεπάλληλα ἀπατηλὰ ἐπιχειρήματα, προκειμένου νὰ πάρει ἄδεια εἰσόδου.
Ὅλα αὐτὰ τὰ ψέματα, ὅμως, ὁ προφήτης μᾶς παραγγέλλει νὰ μὴν τὰ ἀγαπᾶμε. Δὲν πρέπει ὄχι μόνο νὰ δεχόμαστε τέτοιους λογισμοὺς καὶ νὰ συμφωνοῦμε μαζί τους, μὰ οὔτε κἄν νὰ συνομιλοῦμε μ’ αὐτούς.
Χωρὶς καθυστέρηση, μὲ τὴν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ ἁμαρτωλοῦ λογισμοῦ, νὰ καταφεύγουμε στὸν Κύριο καὶ Θεό μας μὲ τὴν προσευχή, κι Αὐτὸς θὰ διώχνει τὸν ἐχθρὸ ἀπὸ τὶς πύλες τῆς ψυχῆς (5).
Ὑποσημειώσεις:
1. Ζαχ. 8:16. 17. (Σ.τ.Μ.: Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος κάνει στὴ συνέχεια ἀλληγορικὴ ἑρμηνεία τοῦ χωρίου).
2. Οἱ ἀρχαῖοι βασιλεῖς, ὡς ἀπόλυτοι ἄρχοντες, συγκέντρωναν στὸ πρόσωπό τους κάθε ἐξουσία. Ἔτσι ἔκριναν προσωπικὰ πολλὲς ὑποθέσεις, ὅπως βλέπουμε στοὺς βίους ἀρκετῶν μαρτύρων (βλ., γιὰ παράδειγμα, τὸν βίο τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου [23 Ἀπριλίου]), κι αὐτὸ τὸ ἔκαναν συνήθως μπροστὰ στὶς πύλες τῶν πόλεων.
3. Βλ. Γεν. 3:1.
4. Ὁσίων Βαρσανουφίου καὶ Ἰωάννου, Ἀποκρίσεις, ξ .
5. Πρβλ. Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου, ὅ.π., ΛΓ', 15.
Ἅγιος Ἰγνάτιος Brianchaninov (Ἐπίσκοπος Καυκάσου καί Μαύρης Θάλασσας)
