Ιατρείο των κακών λογισμών η Προσευχή και μάλιστα η Νοερά

Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου : Εκ του Εξομολογηταρίου

Συμβούλευε λοιπόν, Πνευματικέ, σε εκείνους που δεν έχουν την δύναμη να αντισταθούν στους κακούς λογισμούς, αλλά φοβούνται ακόμα τον νοητό καί αόρατο πόλεμο των λογισμών καί διαμόνων καί παθών, να σιωπάσουν όταν τους έρχονται οι εμπαθής λογισμοί, καί να μην αντιλέγουν σε αυτούς με τον καλούμενο αντιρρητικό τρόπο αλλά να καταφεύγουν μόνο στον Θεό νοέρα με την προσευχή, επικαλούμενοι μόνο εκείνου τη βοήθεια. 

Διότι καί ο θείος Μάξιμος ο εν Κεφ. τριακοστώ της α' εκατόν. των Θεολογικών, τούτο τους συμβουλεύει να κάμουν, λέγοντας:

"Τους εστί δειλιώντας τα προς τα πάθη πόλεμον, καί φοβουμένους τη των αοράτων εχθρών επιδρομήν, δεί σιωπάν, τουτέστι τον υπέρ αρετής αντιρρητίκον μη μεταχειρίζεσθαι τρόπον, αλλά παραχωρίν Θεώ δι' ευχής την υπέρ αυτών μέριμναν". 

Προς την Έξοδο λέγεται: "Κύριος πολεμήσει υπέρ υμών, καί υμείς σιγήσετε"(ιδ' 14). Να καταφεύγουμε στον Θεό δια της προσευχής, όχι μονο δια του λόγου του προφορικού, αλλά ακόμη περισσότερο δια της προσευχής της νοεράς, μιλόντας με την καρδιά, με της καρδιάς ενδιάθετο λόγο, αυτή δε είναι το να σωπάσουν μεν τον ενδιάθετο καί εσωτερικό λόγο της καρδιάς από κάθε άλλο λογισμό οι υπό δαιμονικών λογισμών πολεμούμενοι, να δώσουν σε αυτό να μελετά καί να λέει την σύντομη αυτήν καί μονολόγιστη καλούμενη Ευχή: 

"Κύριε Ιήσου Χριστέ Υιέ του Θεού, Ελέησον με", ο καθένας να μελετά την ευχή αυτή, ο δε νούς να καταβιβάζει την νοερά ενέργεια του μέσα στον καρδιά του, καί να προσέχει νοερά με όλη την δύναμη του παρά του ενδιάθετου λόγου στα λεγόμενα ρήματα της προσευχής, χωρίς να φαντάζεται κανένα άλλο νοητό, αισθητό, καθώς όλοι κοινώς οι θείοι Πατέρες παλαιοί καί νέοι αυτό μας διδάσκουν.

Αυτή η νοερά προσευχή, είναι το μόνο δυνατό, το μόνο βοηθητικό, καί το μόνο νικητίριο άρμα στον νοερό πόλεμο των λογισμών, καί προ πάντως, νοερός είναι ο πόλεμος, νοερά χρειάζονται άρματα για να νικηθεί. 

Καί κοίτα πως όλα τα αίτια των κακών λογισμών ιατρεύει η μονολόγιστος αυτά προσευχή: 

α) γιατί συνηθίζοντας να επιστρέφει στον εαυτό του ο νούς, καί νοερός να συνομιλεί με τον Θεό δια της προσευχής, ούτε αυτά τα αισθητά αγαπά να βλέπει, αλλά καί ούτε τις αισθήσεις του να κινεί, κατ' εκείνο το γνωμικό "ολίγα κινούση την αίσθησιν, η πλείστα την διανοία χρώμενοι". 

β) Διότι ο ενδιάθετος λόγος της καρδιάς μελετά πάντοτε καί λέγει την ευχή του "Κύριε Ιησού Χριστέ", πάυει από το να γίνεται όργανο των πνευμάτων της πονηρίας, καί να έχει άλλους αισχρούς λογισμούς, βλάσφημους καί πονηρούς, καί αυτό γιατί η φαντασία είναι η γέφυρα των δαιμόνων, γιατί σμίγουν με την ψυχή, κατά τους Θείους Πατέρες, αυτή, λέγω, καθαρίζεται από κάθε είδωλο εμπαθές, με το να κατεβαίνει στην καρδιά η ενέργεια του νού, γυμνή καί καθαρή από κάθε σχήμα καί είδος φαντασίας, καί με την στενότητα αύτη της καρδιάς τόπου διϋλίζεται αυτή, καί με αυτόν τον τρόπο εκδύνεται, καθώς καί ο όφις από στενούς τόπους διερχόμενος εκδύνεται το παλαιό του δέρμα. 

γ) Διότι η θερμή που γίνεται μέσα από την καρδιά μας συχνή μελέτη της ιεράς προσευχής, διώχνει καί κατακαίει σαν μύγες τις προσβολές των πονηρών λογισμών, κατά τον εν Θεσσαλονίκης Μέγα Γρηγόριον, διαλύει σαν σύννεφα καί καπνό τα πάθη του λογισμικού μέρους της ψυχής, καί το λαμπρό αυτό και φωτεινό αυτό απεργάζεται, γλυκαίνει καί ειρηνεύει του θυμικού τα πάθη, σκορπίζει τα πάθη του επιθυμητικού, καί όλη αυτήν την αγαπημένη δύναμη τραβάει για τον εαυτό της, καί στην αγάπη του μελετημένου Ιησού Χριστού. 

δ) Γιατί αυτό το γλυκή καί πράγμα καί όνομα του Ιησού μέσα στην καρδιά παντώς μελετούμενου μαστίζει, πληγώνει καί διώχνει απο την καρδιά τους δαίμονες, τους αρχηγούς καί δημιουργούς όλων των κακών λογισμών και παθών της ψυχής. Γι αυτό είπε ο θείος Ιωάννης της Κλίμακος "Ιησού ονομάτι μαστίζε πολεμίους". 

Καί ε') Γιατί η πολυποίκιλη μνήμη των κακών λογισμών, η εκ της παρακοής του Αδάμ προξενήθηκε, απλή γίνεται καί θεραπεύεται μόνο με την συνεχώς μνήμη του Ιησού Χριστού, κατά τον Σιναΐτη Γρηγόριο λέγοντας: "Ιάται την μνήμην κυρίων η θεία παγιωθείσα έμμονος διά προσευχής μνήμη, από του κατά φύσιν εις το υπέρ φύσην ανακραθείσα το πνεύματι"(Κεφ. ξα').

Τι να πολυλογώ; Το γλυκύτατο όνομα του Ιησού συνεχώς, καί κατανυκτικώς, καί με πόθο καί με πίστη μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας να τον μελετούμε, αποκοιμήζει όλους τους κακούς λογισμούς, ξυπνάει όλους τους αγαθούς και πνευματικούς λογισμούς, καί πρότερο: 

" Εξήρχοντο εκ της καρδίας δαιλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι, καθώς είπεν ο Κύριος "(Ματ. ιε,19), μετά από όλα αυτά εξέρχονται οι αγαθοί λογισμοί, πνευματίκα νοήματα, λόγοι σοφίας, κρίσεις, ανακρίσεις, καί διακρίσεις καθώς είναι γραμμένο στις Παροιμίες: " Λογισμοί δικαίων κρίματα "(Παρ. ιβ΄5). 

Έτσι δίδασκε, συμβούλευε, καί παρακινεί τους μετανοούντας, καί όλους τους Χριστιανούς, Πνευματικέ, για να μελετούν παντοτινά μέσα στην καρδιά τους το όνομα του Ιησού Χριστού, με την προσευχή, επειδή η νοερά αυτή καί αδιάλειπτος μέσα από την καρδιά προσευχή, δεν δώθηκε μόνο στους Καλογήρους καί Μοναχούς, αλλά και σε όλους τους απλούς τους εν τω κόσμω Χριστιανούς. 

Όπως μάλιστα ο Απόστολος των Εθνών Παύλος προστάζει στους κοσμίκους, καί τους λέγει πάντοτε να προσεύχεστε: " Αδιαλείπτως προσεύχεσθε "(α' Θεσσαλ. ε' 17). 

Γιατί είναι δυνατόν σε αυτούς παντοτεινά να προσεύχονται, καί όταν δουλεύουν, καί όταν τρώγουν καί πίνουν, καί όταν είναι στο σπίτι τους, καί όταν βρίσκονται έξω, καί όταν κάθονται, καί όταν περπατούν. Μόνον εάν θέλουν να αφήσουν την πολυλογία τους καί μαζεύσουν τον νού τους στην καρδιά τους.