Σκοπός της θρησκευτικής ανάπτυξης

π. Φιλόθεου Φάρου

Η σωστή θρησκευτική ανάπτυξη δεν βασίζεται στο να επιβάλλεις στο παιδί μια «καλή ηθική», δηλαδή στο να κάνεις ένα «καθώς πρέπει» άνθρωπο. Όταν βασίζεις σ’ αυτό τη θρησκευτική του ανάπτυξη προκαλείς απογοήτευση και καλλιεργείς την αποξένωση του από ζεστές ανθρώπινες σχέσεις. Μεταδίδεις στο παιδί την ιδέα ότι, με το να εκτελεί ορισμένα καθήκοντα σε επιφανειακό επίπεδο, θα μπορεί να αποκτήσει την τελειότητα.

Όταν το παιδί θα αρχίσει να γνωρίζει τον εαυτό του καλύτερα, θα καταλάβει όχι μόνο ότι δεν είναι τέλειο, αλλά ότι δεν θα μπορεί να φθάσει την τελειότητα ποτέ στη ζωή του. Αυτό του δημιουργεί υπερβολική ενοχή, γιατί το παιδί δεν αισθάνεται άνετα να εκφράσει την απογοήτευση του.

Επίσης μια τέτοια επιφανειακή «ηθική», χωρίζει τους ανθρώπους σε κατηγορίες και δεν επιτρέπει την καλλιέργεια της αγάπης στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ένας τρόπος που το εκδηλώνουμε αυτό είναι όταν λέμε στο παιδί μας ότι «δεν μπορείς να παίξεις με αυτό το παιδί γιατί είναι κακό».

Αυτό φέρνει μοναξιά, και όταν προστεθεί αυτή η μοναξιά στην υπερβολική ενοχή που αναφέρθηκε παραπάνω, φέρνει απελπισία.

Μια θρησκευτική αγωγή βασισμένη στην «καθώς πρέπει συμπεριφορά» του παιδιού αγνοεί το γεγονός ότι η θρησκευτική ανάπτυξη βασίζεται στην ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. 

Το Άγιο Πνεύμα, μας δίνει τη δυνατότητα να σταθούμε μπροστά στο Θεό και τον συνάνθρωπο μας χωρίς επιδεικτικότητα και υποκρισία. Για να μπορούμε να το κάνουμε αυτό, πρέπει να αναπτύξουμε τη δυνατότητα της διακρίσεως. Πρέπει να μπορούμε να γνωρίζουμε τι είναι πραγματική αγάπη και ποιος είναι ο σωστός τρόπος με τον οποίο μπορούμε να εκδηλώσουμε αυτή την αγάπη. Αυτός είναι ο σκοπός των δέκα εντολών και των ιερών κανόνων – να μας καθοδηγήσουν προς την αληθινή εκδήλωση της αγάπης.

Η δυνατότητα της διακρίσεως αναπτύσσεται στο παιδί από τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς εκδηλώνουν την αγάπη τους. Έτσι το παιδί μπορεί να μάθει πώς να διακρίνει τι είναι σωστό, όταν αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις της καθημερινής ζωής. 

Όταν ενθαρρύνουμε το παιδί να αποκτήσει διάκριση, να αναπτύξει πρωτοβουλία και το αυτεξούσιο του, το βοηθάμε να γνωρίσει την εικόνα του Θεού που βρίσκεται στην καρδιά του. Αυτός είναι και ο τελικός σκοπός της θρησκευτικής αναπτύξεως.