Ο Μ. Φώτιος σχολιάζει την προφητεία του Αγίου Συμεών του Θεοδόχου

Στο ευαγγέλιο του αγίου Λουκά, καταγράφεται από τον ιερό ευαγγελιστή, μία προφητεία που εκπληρώνεται πάντα σε κάθε εποχή και σε κάθε άνθρωπο, από την κατά σάρκα γέννηση του Χριστού, μέχρι την Δεύτερη έλευσή Του. Η προφητεία έγινε από τον άγιο Συμεών, και έχει ως εξής:

«Και ευλόγησεν αυτούς ο Συμεών, και είπε προς Μαριάμ την μητέρα αυτού· Ιδού, ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον. Και σου δε αυτής την ψυχήν ρομφαία θέλει διαπεράσει, δια να ανακαλυφθώσιν οι διαλογισμοί πολλών καρδιών» (Λουκάς 2, 34-35).

Αναφέρεται στην αντιλογία, ανά τους αιώνες, περί του προσώπου του Χριστού. Μια αντιλογία που απασχόλησε και απασχολεί κάθε άνθρωπο, επειδή το πρόσωπο του Χριστού πάντα θα αποτελεί «μυστήριο» για τους πολλούς. Όμως, το ποιος είναι ο Χριστός, δεν είναι ζήτημα ανθρώπινης έρευνας και κρίσης, αλλά είναι αποκάλυψη που δίδεται μέσα στις καρδιές των ειλικρινών και απλών ανθρώπων.

Στο παρακάτω απόσπασμα, ο Μ. Φώτιος, όντας φωτισμένο πνεύμα, διευρύνει περισσότερο την προφητεία, και μας αποκαλύπτει παραπάνω πράγματα. Θίγει τα σχετικά με την θεία οικονομία, όπως τις Ιουδαϊκές συκοφαντίες για την σύλληψη της Θεοτόκου, το αειπάρθενο της Θεοτόκου, για τις δύο τέλειες φύσεις (Θεία και ανθρώπινη) που ενώθηκαν υποστατικά, ασύγχυτα, αδιαίρετα, άτρεπτα, και αληθινά, στο πρόσωπο του Χριστού.

«Πτώση», εδώ εννοεί εκείνων που εξέπεσαν από την πίστη και την ευσέβεια σ’ αυτόν, και«ανύψωση» εκείνων που κατάλαβαν ότι έχει έρθει ο Σωτήρας. Αυτό διακήρυττε από πριν ο Ησαΐας, λέγοντας· «Ιδού, τίθημι εν Σιών λίθον προσκόμματος και πέτραν σκανδάλου, και πας ο πιστεύων επ’αυτόν ου καταισχυνθήσεται» (Ησαίας 28:16). Αυτοί που δεν έχουν πιστέψει σ’ αυτόν θα πέσουν, ενώ χειραγωγούνται στην ανάσταση της ψυχής εκείνοι που ξέφυγαν από την ειδωλική και την άλλη πλάνη στην οποία πρώτα στηρίζονταν.

«Και ως σημείο αντιλεγόμενο». Δείχνει φανερά την αιτία για την οποία ακολουθεί η πτώση και η ανάσταση. Επειδή δηλαδή υπάρχει αντιλογία στο μυστήριο της οικονομίας, σε εκείνους που συμφωνούν, το μυστήριο γίνεται ανάσταση, ενώ σε όσους αντιλέγουν, γίνεται αιτία πτώσης και απώλειας.

Και ποια είναι τα αντιλεγόμενα; Όσοι υψώθηκαν πνευματικά, έχουν πιστέψει ότι Παρθένος γέννησε και Παρθένος έμεινε, ενώ όσοι περιέπεσαν στις υλικές σκέψεις και δεν θέλουν να γνωρίσουν τίποτε από τα υπερφυσικά, δεν πείθονται να συνομολογήσουν, ότι αυτός που την έπλασε από το μηδέν Παρθένο, μπορεί έχοντας λάβει υπόσταση και να τη φυλάει Παρθένο, και μάλιστα εφόσον καρπός της γέννησης ήταν ο ίδιος ο Πλάστης.

Αντιλογία βέβαια, μπορούν να προκαλέσουν και με άλλα σημεία της οικονομίας. Για παράδειγμα, όσοι αναστήθηκαν, έχουν την πέρα από τη φύση διδασκαλία, ότι αυτός που γεννήθηκε είναι Θεός αληθινός και άνθρωπος, ενώ όσοι αποβλέπουν στην ανθρώπινη αδυναμία και δεν θέλουν να ανεβούν ψηλότερα, δεν συνομολογούν ότι ο ίδιος είναι Θεός και άνθρωπος. Και πολλά άλλα σημεία της ανέκφραστης επιδημίας του Σωτήρα προκάλεσαν αντιλογία.

Αφού ο ιερός Συμεών εξέθεσε όσα είπαμε στην Παρθένο, ως τελευταίο σε όλα αυτά, προσθέτει και τη μεγάλη λύπη και τον πόνο της Παρθένου, και λέγει· «Όσο για σένα, την ψυχή σου θα την διαπεράσει ρομφαία, για να αποκαλυφθούν πολλών καρδιών οι κρυφοί λογισμοί».

Εσένα της ίδιας, που έχεις, σαν να λέγει, με κάθε λεπτομέρεια εξακριβώσει όλες τις πτυχές του μυστηρίου, ούτε εσένα δεν θα σεβαστεί ο πόνος από τη λύπη. Το ότι δηλαδή συνέλαβες ασπόρως, και η γέννηση έγινε άσπορη, και η κύηση χωρίς ωδίνες, και το χαρμόσυνο μήνυμα του Γαβριήλ, οι διηγήσεις των ποιμένων, και τα άπειρα κι εξαιρετικά άλλα θαύματα, κανείς δεν τα γνωρίζει καλύτερα από εσένα. 

Όμως δεν λένε αυτά μόνο οι εραστές της πλάνης και οι κατήγοροι της αλήθειας, αλλά κι εσένα την ίδια θα σε συκοφαντήσουν και για τη σύλληψη και για τη γέννα σου, και η συκοφαντία θα διαπεράσει την ψυχή σου δαγκώνοντας και κατατρώγοντας την όχι λιγότερο από ρομφαία. Όταν όμως σε προσβάλουν με αυτά, τότε θα αποκαλυφθούν και θα διαλυθούν οι σκέψεις πολλών καρδιών.


[..]


Γνωρίζω όμως πολλούς από τους ιερούς Πατέρες μας, που θεώρησαν ως ρομφαία που θα διαπεράσει την ψυχή της αειπαρθένου Μαρίας κατά τον καιρό του σωτήριου πάθους αυτόν τον πικρό και διαπεραστικό πόνο για το παιδί της, και που με τον ανυπέρβλητο και τον όλως ξεχωριστό σπαραγμό της λύπης, θα δείξει την έμφυτη μητρική συμπάθεια προς τον Υιό της, και εξαιτίας αυτής της μητρικής συμπάθειας θα αποκαλυφθούν σε πολλές καρδιές διαλογισμοί και θα ελεγχθούν και όσοι τερατολογούν ότι η σάρκα που φόρεσε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ήταν φανταστική, και όσοι ισχυρίζονται αδιάντροπα ότι την σάρκα δεν την έλαβε από την Παρθένο, αλλά την κατέβασε από τον ουρανό.

(Απόσπασμα από τα «Αμφιλόχια» του ιερού Φώτιου, ΕΠΕ 3, σελ. 99-103). 

Σημείωση:

1. Θεία Οικονομία, ονομάζεται αλλιώς, 

η Πρόνοια του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου.